Phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa (Luận án tiến sĩ)

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

PHẠM THỊ NGỌC

PHÁT TRIỂN NUÔI TRỒNG THỦY SẢN
VÙNG VEN BIỂN TỈNH THANH HÓA

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017


HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

PHẠM THỊ NGỌC

PHÁT TRIỂN NUÔI TRỒNG THỦY SẢN
VÙNG VEN BIỂN TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành

: Kinh tế nông nghiệp

Mã số

: 62.62.01.15

Người hướng dẫn khoa học : TS. NGUYỄN THỊ DƯƠNG NGA
GS.TS. TÔ DŨNG TIẾN

HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên
cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng dùng bảo vệ để
lấy bất kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cám
ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày

tháng 10 năm 2017

Tác giả luận án

Phạm Thị Ngọc

i


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập nghiên cứu và thực hiện luận án “Phát triển nuôi trồng
thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa”, tôi đã nhận được sự giúp đỡ rất tận tình của
tập thể và cá nhân, các cơ quan trong và ngoài Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới GS.TS. Tô Dũng Tiến và TS.
Nguyễn Thị Dương Nga là thầy cô giáo đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi về mọi mặt
trong quá trình thực hiện để hoàn thành luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Ban
Chủ nhiệm và tập thể giáo viên Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Bộ môn Phân tích

định lượng, cán bộ Ban Quản lý Đào tạo, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi để tôi hoàn
thành quá trình học tập và thực hiện luận án.
Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ và tạo điều kiện của Lãnh đạo Sở Nông nghiệp
và PTNT tỉnh Thanh Hóa, một số Chi cục, Phòng, Ban, Đoàn thuộc Sở Nông nghiệp và
PTNT tỉnh Thanh Hóa, một số Sở ngành thuộc UBND tỉnh Thanh Hóa, các huyện vùng
ven biển mà trực tiếp là phòng Nông nghiệp và PTNT của huyện: Hoằng Hóa; Hậu Lộc;
Tĩnh Gia, Quảng Xương; UBND các xã là các điểm nghiên cứu, các trang trại, hộ nuôi
trồng thủy sản đã tạo cung cấp và giúp cho thu thập thông tin để thực hiện luận án.
Cuối cùng, xin cảm ơn gia đình, người thân những người luôn sát cánh, động
viên chia sẻ những khó khăn trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2017
Tác giả luận án

Phạm Thị Ngọc

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ..................................................................................................................... i
Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii
Mục lục ............................................................................................................................ iii
Danh mục từ viết tắt ......................................................................................................... vi
Danh mục bảng ............................................................................................................... vii
Danh mục sơ đồ ................................................................................................................ x
Danh mục hình .................................................................................................................. x
Danh mục hộp ................................................................................................................... x
Danh mục biểu đồ ............................................................................................................ xi
Trích yếu luận án ............................................................................................................ xii

Thesis abstract................................................................................................................ xiv
Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1

1.2.

Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................. 3

1.2.1. Mục tiêu chung ..................................................................................................... 3
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................................... 3
1.3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 3

1.4.

Đóng góp mới của đề tài ....................................................................................... 4

1.5.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn .............................................................................. 5

Phần 2. Tổng quan tài liệu về phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển .......... 6
2.1.

Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan .............................................. 6

2.1.1. Các nghiên cứu về phát triển chung toàn ngành thủy sản..................................... 6

2.1.2. Các nghiên cứu về những đóng góp của nuôi trồng thủy sản cho phát triển
kinh tế-xã hội ........................................................................................................ 6
2.1.3. Các nghiên cứu về nuôi trồng thủy sản ................................................................. 7
2.2.

Cơ sở lý luận về phát triển nuôi trồng thủy sản .................................................... 9

2.2.1. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................ 9
2.2.2. Tầm quan trọng phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển ........................... 14
2.2.3. Đặc điểm nuôi trồng thủy sản vùng ven biển ..................................................... 16
2.2.4. Nội dung phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển...................................... 21

iii


2.2.5. Yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển ................. 25
2.3.

Cơ sở thực tiễn về phát triển nuôi trồng thủy sản ............................................... 32

2.3.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về phát triển nuôi trồng thủy
sản vùng ven biển ............................................................................................... 32
2.3.2. Kinh nghiệm phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển Việt Nam ............... 37
2.3.3. Bài học kinh nghiệm phát triển nuôi trồng thủy sản cho vùng ven biển
tỉnh Thanh Hóa ................................................................................................... 45
Tóm tắt phần 2 ................................................................................................................ 47
Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 48
3.1.

Phương pháp tiếp cận và khung phân tích .......................................................... 48

3.1.1. Phương pháp tiếp cận .......................................................................................... 48
3.1.2. Khung phân tích .................................................................................................. 50
3.2.

Phương pháp chọn điểm nghiên cứu................................................................... 51

3.2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ............................................................................. 51
3.2.2. Chọn điểm nghiên cứu ........................................................................................ 55
3.3.

Phương pháp thu thập tài liệu ............................................................................. 56

3.3.1. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu thứ cấp ................................................ 56
3.3.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp .................................................................. 57
3.4.

Phương pháp xử lý số liệu .................................................................................. 60

3.5.

Phương pháp phân tích số liệu, thông tin............................................................ 61

3.6.

Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................. 64

3.6.1. Nhóm chỉ tiêu thể hiện phát triển nuôi trồng thủy sản theo chiều rộng .............. 64
3.6.2. Nhóm chỉ tiêu thể hiện phát triển nuôi trồng thủy sản theo chiều sâu ................ 64
3.6.3. Nhóm chỉ tiêu thể hiện các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nuôi trồng

thủy sản ............................................................................................................... 65
Tóm tắt phần 3 ................................................................................................................ 66
Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận ................................................................... 67
4.1.

Thực trạng phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỈnh Thanh Hóa ......... 67

4.1.1. Mở rộng về quy mô nuôi trồng thủy sản............................................................. 67
4.1.2. Đa dạng hóa chủng loại, hình thức tổ chức sản xuất nuôi trồng thủy sản .......... 74
4.1.3. Tăng cường áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong nuôi trồng thủy sản ........................ 83
4.1.4. Đẩy mạnh tổ chức tiêu thụ trong nuôi trồng thủy sản......................................... 88

iv


4.1.5. Kết quả và hiệu quả trong nuôi trồng thủy sản ................................................... 92
4.2.

Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển
tỉnh Thanh Hóa ................................................................................................. 107

4.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng ....................................................................................... 107
4.2.2. Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất tôm sú ...................................... 125
4.3.

Giải pháp chủ yếu đẩy mạnh phát triển nuôi trồng thủy sản tại vùng ven
biển tỉnh Thanh Hóa ......................................................................................... 128

4.3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp ................................................................................... 128
4.3.2. Các giải pháp .................................................................................................... 132

Tóm tắt phần 4 .............................................................................................................. 146
Phần 5. Kết luận và kiến nghị .................................................................................... 148
5.1.

Kết luận ............................................................................................................. 148

5.2.

Kiến nghị........................................................................................................... 149

Danh mục các công trình đã công bố có liên quan đến luận án .................................... 151
Tài liệu tham khảo ........................................................................................................ 152
Phụ lục .......................................................................................................................... 163

v


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

BQ

Bình quân

BTC

Bán thâm canh

CC

Cơ cấu

CRSD

Nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững

ĐVT

Đơn vị tính

GAP

Thức hành nông nghiệp tốt

GTSX

Giá trị sản xuất

HTX

Hợp tác xã

LD

Lao động

NN

Nông nghiệp

NN & PTNT

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

NTTS

Nuôi trồng thủy sản

PTNT

Phát triển nông thôn

QC

Quảng canh

QCCT

Quảng canh cải tiến

QCVN

Quy chuẩn Việt Nam

SL

Số lượng

TC

Thâm canh

TĐPTBQ

Tốc độ phát triển bình quân

Tr.đ

Triệu đồng

TT

Trang trại

UBND

Ủy ban nhân dân

VietGAP

Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam

WB

Ngân hàng thế giới

vi

DANH MỤC BẢNG
2.1

Mối quan hệ các ngành trong ngành thủy sản .................................................. 17

2.2.

Diện tích nuôi trồng thủy sản Việt Nam phân theo vùng giai đoạn
2010-2015 ......................................................................................................... 37

2.3.

Diện tích nuôi trồng thủy sản phân theo loại nuôi và nước nuôi của Việt
Nam giai đoạn 2010-2015 ................................................................................ 38

2.4.

Sản lượng nuôi trồng thủy sản phân bổ theo khu vực ..................................... 39

2.5.

Diện tích, sản lượng nuôi trồng thủy sản tỉnh Thanh Hóa giai đoạn
2010-2015 ......................................................................................................... 41

2.6.

Diện tích nuôi trồng thủy sản phân theo loài, phương thức và môi
trường tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010-2015 ................................................... 42

3.1.

Nội dung thu thập tài liệu thứ cấp .................................................................... 56

3.2.

Số lượng cơ sở khảo sát dựa vào từng loài nuôi .............................................. 58

3.3.

Số cơ sở điều tra các huyện vùng ven biển....................................................... 58

3.4.

Khung phân tích SWOT ................................................................................... 62

4.1.

Diện tích nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa giai đoạn
2010 – 2015 ...................................................................................................... 68

4.2.

Diện tích nuôi trồng thủy sản phân theo loại thủy sản vùng ven biển tỉnh
Thanh Hóa giai đoạn 2010 – 2015.................................................................... 70

4.3.

Diện tích nuôi trrồng thủy sản của cơ sở vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ........ 72

4.4.

Diện tích nuôi trồng thủy sản phân theo phương thức nuôi vùng ven
biển tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010 – 2015 .................................................... 74

4.5.

Mô tả sự phát triển các chủng loại sản phẩm nuôi trồng thủy sản vùng
ven biển tỉnh Thanh Hóa .................................................................................. 75

4.6.

Mô tả sự phát triển các hình thức nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh
Thanh Hóa ........................................................................................................ 77

4.7.

Số lượng các hình thức tổ chức sản xuất trong nuôi trồng thủy sản vùng
ven biển tỉnh Thanh Hóa .................................................................................. 78

4.8.

Hình thức tổ chức nuôi trồng thủy sản phân theo các huyện vùng ven
biển năm 2015 .................................................................................................. 79

vii


4.9.

Hình thức liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm thủy sản của các
cơ sở nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ................................ 83

4.10.

Số lượt tham gia các lớp tập huấn, thông tin tuyên truyền ............................... 84

4.11.

Nhận thức nuôi trồng thủy sản theo hướng VietGAP của các hộ..................... 85

4.12.

So sánh hiệu quả mô hình dự án với mô hình đối chứng ................................. 87

4.13.

Tỷ lệ tiêu thụ sản phẩm qua các tác nhân trong nuôi trồng thủy sản vùng
ven biển tỉnh Thanh Hóa .................................................................................. 90

4.14.

Khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm của các loại hình nuôi trồng thủy
sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ................................................................... 91

4.15.

Năng suất nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa phân theo
loài nuôi giai đoạn 2010 – 2015 ....................................................................... 93

4.16.

Sản lượng nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa phân theo
loài nuôi giai đoạn 2010 – 2015 ....................................................................... 95

4.17.

Năng suất, sản lượng bình quân hộ của các loại hình trong nuôi trồng
thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ........................................................... 95

4.18.

Giá trị sản xuất nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa giai
đoạn 2010 – 2015 ............................................................................................. 96

4.19.

Chi phí sản xuất của các hộ và trang trại nuôi trồng thủy sản vùng ven
biển tỉnh Thanh Hóa phân theo loài nuôi (tính bình quân 1 ha) ..................... 100

4.20.

Kết quả và hiệu quả kinh tế nuôi trồng thủy sản ............................................ 102

4.21.

Số lượng lao động tham gia nuôi trồng thủy sảnvùng ven biển tỉnh
Thanh Hóa giai đoạn 2010 – 2015.................................................................. 104

4.22.

Một số hoạt động nuôi trồng thủy sản có thể ảnh hưởng và tác động đến
môi trường ...................................................................................................... 106

4.23.

Đánh giá của người nuôi trồng thủy sản về việc vay vốn............................... 108

4.24.

Lý do khó tiếp cận nguồn vốn của các hộ nuôi trồng thủy sản ...................... 109

4.25.

Số lượng doanh nghiệp chế biến thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa
giai đoạn 2010 – 2015 .................................................................................... 114

4.26.

Khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn phục nuôi trồng thủy sản
các loại hình vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa .................................................. 116

4.27.

Tình hình lao động của các loại hình nuôi trồng thủy sảnvùng ven biển
tỉnh Thanh Hóa ............................................................................................... 118

viii

4.28.

Nguồn giống trong nuôi trồng thủy sản các loại hình vùng ven biển tỉnh
Thanh Hóa ...................................................................................................... 119

4.29.

Khó khăn trong việc tiếp cận nguồn thức ăn phục vụ nuôi trồng
thủy sản các loại hình vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa.................................... 122

4.30.

Khó khăn trong việc tiếp cận nguồn thuốc thủy sản phục vụ nuôi trồng
thủy sản các loại hình vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa.................................... 123

4.31.

Thống kê các biến đưa vào mô hình ............................................................... 126

4.32.

Kết quả ước lượng mô hình các yếu tố ảnh hưởng năng suất tôm sú
vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ....................................................................... 127

4.33.

Kết quả phân tích SWOT cho nuôi trồng thủy sản vùng ven biển
Thanh Hóa ...................................................................................................... 128

4.34.

Danh mục các dự án đầu tư chủ yếu cho nông lâm thủy sản vùng ven
biển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020................................................................ 141

ix


DANH MỤC SƠ ĐỒ
2.1.

Mối liên kết giữa dọc giữa các chủ thể trong ngành nuôi trồng thủy sản........ 20

3.1.

Khung phân tích phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh
Thanh Hóa ........................................................................................................ 50

4.1.

Phân cấp chức năng lập, thực hiện quản lý quy hoạch nuôi trồng thủy
sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ................................................................. 134

4.2.

Mô hình quản lý cộng đồng tổ hợp tác nuôi trồng thủy sản ........................... 137

DANH MỤC HÌNH
4.1.

Mô hình liên kết trong tiêu thụ sản phẩm tôm thương phẩm của hợp tác

xã nuôi trồng thủy sản Hoằng Phong, Hoằng Hóa ............................................. 82

4.2.

Mô hình nuôi lách vụ tại Cồn Trường, Hoằng Châu, Hoằng Hóa ...................... 86

4.3.

Mô hình nuôi xen ghép ....................................................................................... 87

4.4.

Quy hoạch mở rộng diện tích các vùng nuôi trồng thủy sản ven biển tỉnh
Thanh Hóa......................................................................................................... 130

DANH MỤC HỘP
4.1.

Chất lượng sản phẩm ảnh hưởng đến tiêu thụ sản phẩm của các hộ và
trang trại nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa .......................... 90

4.2.

Ý kiến của người nuôi trồng thủy sản về chính sách đất đai .......................... 110

4.3.

Ảnh hưởng của giống đến phát triển nuôi trồng thủy sản .............................. 118

x

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
2.1.

Giá trị sản xuất được trên 1ha đất trồng trọt và giá trị sản xuất nuôi
trồng thủy sản giai đoạn 2010-2015 ................................................................. 40

2.2.

Giá trị sản xuất thu được trên 1ha đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản
tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010-2015 ............................................................... 43

4.1.

Diện tích nuôi trồng thủy sản theo các vùng tỉnh giai đoạn 2010- 2015 ......... 67

4.2.

Cơ cấu diện tích nuôi các loài thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa
năm 2015 .......................................................................................................... 70

4.3.

Tỷ lệ hộ nuôi trồng thủ sản tham gia các hoạt động trong liên kết ngang
vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ......................................................................... 81

4.4.

Kim ngạch xuất khẩu thủy sản Thanh Hóa giai đoạn 2000-2016 .................... 88

4.5.

Biến động giá một số loại thủy sản qua các năm.............................................. 91

4.6.

Giá trị sản xuất 1 ha đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản vùng ven biển
tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010-2015 ............................................................... 97

4.7.

Đánh giá của hộ nuôi trồng thủy sản về nhận thức trước và sau khi được
tham gia các lớp tập huấn ............................................................................... 117

4.8.

Đánh giá ảnh hưởng của các điều kiện sản xuất đến phát triển nuôi trồng
thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa ......................................................... 125

4.9.

Dự báo lượng cung, cầu thủy sản thế giới ...................................................... 132

xi


TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
Tên tác giả:

Phạm Thị Ngọc

Tên Luận án: Phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa
Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 62 62 01 15

Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Mục đích nghiên cứu
Đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng, đề xuất giải pháp chủ yếu
đẩy mạnh phát triển nuôi trồng thủy sản tại vùng ven biển, góp phần thực hiện chiến
lược tái cơ cấu ngành thủy sản tỉnh Thanh Hóa.
Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp tiếp cận: (i) Tiếp cận có sự tham gia; (ii) Tiếp cận theo quan điểm
phát triển; (iii) Tiếp cận ngành hàng; (iv) Tiếp cận theo quy mô sản xuất.
- Phương pháp chọn điểm nghiên cứu: Nghiên cứu tiến hành chọn 4 huyện là
Quảng Xương, Hậu Lộc, Tĩnh Gia, Hoằng Hóa với tiêu chí là có diện tích nuôi trồng
lớn, có sự phát triển đa dạng các loại nuôi chủ lực, thể hiện đặc trưng trong vùng. Trên
cơ sở các huyện đã chọn, các xã của các huyện được chọn dựa vào quy mô nuôi trồng
cũng như từng loại nuôi. Các xã được chọn để nghiên cứu bao gồm: xã Thanh Thủy,
Hải Châu, Nghi Sơn thuộc huyện Tĩnh Gia; Huyện Hoằng Hóa chọn các xã Hoằng
Châu, Hoằng Phụ và Hoằng Hà; Huyện Quảng Xương với Xã Quảng Chính, Quảng
Nham, Quảng Bình đại diện các loại nuôi diện tích lớn như tôm sú, ngao và cá; Với
huyện Hậu Lộc chọn xã Minh Lộc, Đa Lộc, Xuân Lộc.
- Phương pháp thu thập thông tin
Thu thập dữ liê ̣u thứ cấ p: Các thông tin thứ cấp bao gồm các văn bản của Chính
phủ, của Bộ NN & PTNT, tỉnh Thanh Hóa và các huyện vùng ven biển tỉnh Thanh
Hóa, các quy hoạch trong nông nghiệp nông thôn nói chung và nuôi trồng thủy sản nói
riêng; Các bài nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
Thu thập dữ liê ̣u sơ cấ p: (i) Phương pháp phỏng vấ n trực tiế p bằ ng phiế u điề u

tra; (ii) Phương pháp thảo luận nhóm thực hiê ̣n qua phương pháp đánh giá có sự tham
gia (PRA).
- Phương pháp phân tích số liệu:
Công cụ xử lý: Các số liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel,
SPSS 22.0 và STATA 12.0

xii


Phương pháp phân tích: (i) Phương pháp thống kê mô tả; (ii) Phương pháp thống
kê so sánh; (iii) Phương pháp hạch toán kinh tế; (iv) Phương pháp phân tích SWOT;
(v) Phương pháp sử dụng hàm sản xuất.
Kết quả chính và kết luận
Trên cơ sở hệ thống hóa và góp phần hoàn thiện những vấn đề lý luận về phát
triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển và đưa ra được khung lý thuyết, làm rõ nội
dung cơ bản của phạm trù phát triển nuôi trồng thủy sản làm cơ sở nghiên cứu thúc đẩy
phát triển nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa.
Phát triển nuôi trồng thủy sản tăng cả về diện tích, sản lượng, giá trị sản xuất. Sự
phát triển đa dạng loài nuôi đáp ứng nhu cầu thị trường và khai thác tiềm năng của
vùng như tôm sú, tôm thẻ, cá lồng, ngao... Bên cạnh đó, sự phát triển loại hình nuôi
trồng thủy sản cấp hộ chiếm phần lớn và xu hướng tăng, trang trại có xu hướng giảm.
Các phương thức nuôi vẫn chiếm ưu thế là quảng canh và quảng canh cải tiến. Liên kết
còn giản đơn và chưa phát triển, chất lượng sản phẩm chưa được đánh giá cao; thị
trường tiêu thụ thiếu tính ổn định. Việc áp dụng tiến bộ trong nuôi trồng nhất là
Vietgap còn chậm và nhiều hạn chế. Phát triển nuôi trồng thủy sản còn gặp nhiều khó
khăn về các điều kiện sản xuất như vốn thiếu, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ,… Nuôi tôm
thẻ thâm canh cho hiệu quả cao nhất, với loại hình nuôi cấp hô nên nuôi từ 2-4 ha (tôm
sú); từ 1-3 ha (ngao) cho hiệu quả kinh tế cao hơn qui mô khác.
Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nuôi trồng thủy sản gồm: (i) Nhóm chính
sách ảnh hưởng đến qui mô, mức độ đầu tư, trình độ và hiệu quả trong nuôi trồng thủy

sản; (ii) Nhóm yếu tố về quy hoạch và quản lý quy hoạch; (iii) Yếu tố phát triển cơ sở
chế biến ảnh hưởng đến thị trường tiêu thụ, ô nhiễm trong phát triển cơ sở chế biến ảnh
hưởng đến môi trường nước nuôi, dịch bệnh. (iv) Nhóm các điều kiện sản xuất nuôi
trồng thủy sản như cơ sở hạ tầng, vốn, giống, thức ăn, dịch bệnh và chăm sóc dịch
bệnh, trong đó kết quả phân tích hàm sản xuất cho thấy tiềm năng nâng cao năng suất
tôm sú còn lớn bằng cách cho ăn thêm nguồn thức ăn, thả mật độ cao hơn và cần xử lý
ao khi nuôi.; (v) Điều kiện tự nhiên;
Dựa trên cơ sở các kết quả nghiên cứu, đề tài đề xuất các giải pháp có căn cứ
khoa học bao gồm: (i) Hoàn thiện một số cơ chế chính sách; (ii) Hoàn thiện quy hoạch
phát triển nuôi trồng thủy sản; (iii) Phát triển các loại hình, hình thức liên kết sản xuất;
(iv) Đẩy mạnh áp dụng các tiến bộ kỹ thuật; (v) Ổn định, phát triển thị trường tiêu thụ;
(vi) Giảm ô nhiễm môi trường nước; (vii) Tăng cường điều kiện cho sản xuất nuôi
trồng thủy sản;

xiii


THESIS ABSTRACT
PhD candidate: Pham Thi Ngoc
Thesis title: Aquaculture development in Thanh Hoa’s coastal regions
Major: Agricultural Economics
Code: 62 62 01 15
Educational organization: Vietnam National University of Agriculture
Research objectives
Researching and assessing the reality and analyzing the factors affecting the
development of aquaculture in coastal areas of Thanh Hoa province. The thesis also
attempts to recommend some major solutions for developing Thanh Hoa’s aquaculture
in the future.
Materials and Methods
- The approach:

Approach method: (i) participatory approach; (ii) development approach; (iii)
sectoral approach; (iv) scale production approach.
- Research site:
The study was conducted in 4 districts Quang Xuong, Hau Loc, Tinh Gia and Hoang
Hoa with the criteria of large areas of aquaculture, diversified development of major
species. Based on the selected districts, the communes in the districts were selected based
on the size and capacity of the aquaculture as well as their livelihood methods. The selected
communes were Thanh Thuy, Hai Chau and Nghi Son communes of Tinh Gia district;
Hoang Hoa district selected the communes of Hoang Chau, Hoang Phu and Hoang Ha;
Quang Xuong District with Quang Chinh Commune, Quang Nham District, Quang Binh
represents large areas such as tiger shrimp, clams and fish; regarding Hau Loc district, the
author selected Minh Loc, Da Loc, Xuan Loc communes.
- Method of data collection
Secondary data collection: Secondary information includes government document,
MARD, Thanh Hoa province and coastal districts in Thanh Hoa province, planning in
rural agriculture in general and aquaculture in particular as well as journal studies
related to the topics.
Primary data collection: (i) Direct interview method using questionnaires; (ii) The
method of group discussion was conducted through Participatory Research Assessment
(PRA).
- Method of data analysis:
Processing Tools: The data is processed by Microsoft Excel, SPSS 22.0 and
STATA 12.0 software

xiv


Analytical methods: (i) Statistical method of description; (ii) comparative
statistical methods; (iii) Statistical economic accounting; (iv) SWOT Analysis
Methodology; (v) The method of using the production function.

Main findings and conclusions
On the basis of systematizing and completing the debate of coastal aquaculture
development, this study provides a theoretical framework, clarify the basic contents of
the aquaculture development categories. The thesis also attempts to promote aquaculture
development in coastal area of Thanh Hoa province.
The aquacultural development has increased in terms of area, production and
productivity. The development of species diversity has met the market demand and
exploited the potential of the region such as shrimp, cage fish, oyster ... In addition, the
development of household aquaculture has trendily increased and accounted for the
majority whereas the farm-site tends to decrease. Farming methods are still dominated
by extensive and extensive farming. The cooperations are still simple and not
developed, the product quality is not appreciated; the market is not really stable. The
application of innovation in aquaculture, especially Vietgap, is slow and limited.
Aquaculture development has encountered many difficulties in production conditions
such as the lack of capital, inadequate infrastructure, etc. Intensive shrimp farming is
effective, distinguished from each type of scale (black tiger shrimp raising 2-4 ha, clam
raising 1-3 ha for higher economic efficiency in household type).
Factors affecting aquaculture development include: (i) Group of mechanisms and
policies affecting the size, level of investment, level and efficiency of aquaculture; (ii)
elements of plan and planning management; (iii) Factors contributing to the
development of processing establishments, affecting the consumption market, pollution
in the development of processing establishments, affecting the aquatic environment and
diseases. (iv) Group of aquaculture production conditions such as infrastructure, capital,
seed, feed, disease and disease care, the results of the production function analysis show
that the potential for high yielding of black tiger prawn is improved by feeding more
food, higher stocking density and pond handling; (v) Natural conditions;
According to the results of the study, the thesis proposes solutions based on
scientific evidences including: (i) completing a number of policy mechanisms, (ii)
planning the aquaculture development; (iii) developing types and methods of
production; (iv)applying technical advances (v) maintaining and improving

consumption market; (vi) Reducing water pollution, (vii) improving conditions for
aquaculture development.

xv


Luận án đầy đủ ở file: Luận án full