Tuần 1. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ

Trò chơi đoán ý đồng đội

•

Một bạn xung phong diễn tả các cụm từ cho trước bằng hình thức phi ngôn ngữ.
Cả lớp quan sát và đoán chính xác cụm từ đó


HOẠT ĐỘNG
GIAO TIẾP
BẰNG NGÔN NGỮ


Có bao nhiêu phương tiện giao tiếp? Theo các con phương
tiện giao tiếp nào là quan trọng nhất

Cử chỉ, hành động

Ngôn ngữ

Nụ cười
Ánh mắt
Nét mặt



I. THẾ NÀO LÀ HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN
NGỮ


1. Khái niệm

-. Hoạt động giao tiếp là hoạt động trao đổi thông tin của con người trong xã hội,
được tiến hành chủ yếu bằng phương tiện ngôn ngữ (dạng nói hoặc dạng viết)

2. Mục đích

-. Trao đổi thông tin
-. Trao đổi tư tưởng tình cảm
-. Tạo lập quan hệ xã hội


3. Quá trình của hoạt động giao tiếp
Có 2 quá trình của
họat động giao tiếp

Tạo lập văn bản

Lĩnh hội văn bản

Người nói / người viết

Người nghe/người đọc

Truyền đạt

Lĩnh hội

thông tin

thông tin

Trả lời câu hỏi SGK trang 14
a, Nhân vật : Vua và bô lão

-

Vua : bề trên, đứng đầu một nước
Bô lão : bề dưới, người đại diện cho dân

=> Nhân vật giao tiếp là người tham gia vào một cuộc giao tiếp bằng ngôn ngữ,
dùng ngôn ngữ để tạo ra các lời nói



b, Hai bên lần lượt đổi vai giao tiếp cho nhau :
– Lượt lời 1,3 : Vua Trần nói. các vị bô lão nghe
– Lượt lời 2,4 : Các vị bô lão nói. nhà vua nghe
* Hành động của vua Trần (nói): hỏi các bô lão liệu tính như thế nào khi quân Mông Cổ
hung hãn sang.
- Hành động của các bô lão (nói): xin đánh.
- Hành động tương ứng của vua Trần & các bô lão (nghe): lắng nghe.


c, Hoạt động giao tiếp trên diễn ra tại điện Diên Hồng năm 1285

-

Khi vua Trần hỏi ý kiến các bô lão về cách đối phó với giặc Nguyên Mông khi
nước ta đứng trước nguy cơ bị xâm lược.

=> Hoàn cảnh giao tiếp chính là môi trường diễn ra hoạt động giao tiếp. Đó là nơi
chốn, thời gian và những đặc điểm của hoạt động giao tiếp.




- Hoạt động giao tiếp trên hướng vào việc bàn bạc sách lược đối phó với quân
xâm lược.
=> Nội dung giao tiếp chính là điều được đề cập đến trong giao tiếp.




•
•

Mục đích của cuộc giao tiếp là tìm ra một sách lược thống nhất trong cả nước,
vua tôi đồng lòng trong việc đối phó với giặc Nguyên.
Kết quả, mọi người đều đồng thanh xin “đánh’’, đo đó có thể nói cuộc giao tiếp
đã đạt được mục đích.

=> Mục đích giao tiếp là cái mà người nói hướng tới trong quá trình giao tiếp


NHÂN VẬT GIAO TIẾP

HOÀN CẢNH GIAO TIẾP

HOẠT ĐỘNG GIAO
TIẾP

MỤC ĐÍCH GIAO TIẾP

NỘI DUNG GIAO TIẾP

PHƯƠNG TIỆN GIAO

CÁCH THỨC GIAO

TIẾP

TIẾP


Tình huống 1 : Một chàng trai nói với cô gái :
A : «Anh thích em»
E : "Em chưa có ý định yêu đương lúc này
Tình huống 2 :
Lúc chat với thằng bạn, trêu nhau vô tình gửi nhầm ảnh nóng cho mẹ
Tình huống 3 : Phạm nhân bị xử án
Quan toà: "Trước khi hành án em có nguyện vọng gì ko?


•

Tình huống 1 :
A : "Trêu em thôi, thật ra anh cũng thế«

•

Tình huống 2 :

Tôi : Định thần lại bèn gửi thêm một dòng: "Tình một đêm, phục vụ tận nơi,
liên lạc số 09175866xxx". Một lúc sau mẹ gọi điện bảo: "Tài khoản của con bị hack
rồi phải ko? «

•

Tình huống 3

Tử tù: "Tôi muốn được ăn vải"
Quan toà: "Mùa này ko có vải"
Tử tù: "Ko sao, tôi có thể đợi "


Bài tập 1 (sgk, trang 20)
«Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng
Tre non đủ lá đan sàng hay chưa
Đan sàng thiếp cũng xin vâng
Tre non vừa đủ lá non chăng hỡi chàng»
a, Nhân vật giao tiếp ở đây là người như thế nào ?
b, Hoạt động giao tiếp này diễn ra vào thời điểm nào ? Thời điểm đó tương thích hợp với những
cuộc trò chuyện như thế nào ?
c, Nhân vật «anh» nói về điều gì ? Nhằm mục đích gì?
d, Cách nói của «anh» có phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp không?


Nhân vật giao tiếp: những thanh niên nam nữ trẻ tuổi ( qua cách xưng
hô “anh “ và “nàng” ).
-

-

Hoàn cảnh giao tiếp: vào một đêm trăng thanh.
Nội dung và mục đích giao tiếp của nhân vật anh hỏi nàng:

« Tre non đủ lá đan sàng nên chăng» cũng như tre, anh và nàng đã đến tuổi
trưởng thành, có nên tính đến chuyện kết duyên.
Cách nói của «anh»: ý nhị, duyên dáng, mang màu sắc văn chương, phù
hợp với nội dung và mục đích giao tiếp.

-

Kết quả : đạt được mục đích giao tiếp


Bài tập 2 (sgk, trang 20)
a. Các nhân vật thực hiện hành động
- A Cổ : “ Cháu chào ông ạ!” ( Hành động nói có mục đích “chào”)
- Ông già: “ A Cổ hả?” ( Chào lại) (1)
- A Cổ : Lớn tướng rồi nhỉ ? (khen) (2)
- Bố cháu có…. ông không?( hỏi ) (3)
- A Cổ : “ Thưa ông, có ạ! ( đáp lời)
b. Mục đích giao tiếp của các câu:
Ở câu 1, 2 dùng với mục đích chào và khen
Ở câu 3 là mục đích hỏi cần trả lời
c. Các nhân vật có thái độ và tình cảm:
Kính mến, yêu quý, tôn trọng lẫn nhau theo đúng cương vị

Bài tập 3 (sgk trang 21)
a, Nội dung và mục đích giao tiếp của bài thơ:
+ bộc bạch tâm trạng, khẳng định vẻ đẹp, thân phận, phẩm chất trong sáng của
người phụ nữ nói chung
b, Các phương tiện làm căn cứ giúp người đọc cảm nhận tác phẩm:
+ hình tượng “bánh trôi nước”
+ từ ngữ “ trắng, tròn”
+ thành ngữ” bảy nổi ba chìm”, “ tấm lòng son”.