sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động giá chè

ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
BỘ MÔN KINH DOANH NGOẠI HỐI

TIỂU LUẬN
SỬ DỤNG HỢP ĐỒNG TƯƠNG LAI
VÀ QUYỀN CHỌN ĐỂ PHÒNG NGỪA RỦI RO
BIẾN ĐỘNG GIÁ CHÈ
Giáo viên hướng dẫn: TS. Mai Thu Hiền


MỤC LỤC


LỜI MỞ ĐẦU

Chè là một mặt hàng nông sản của Việt Nam có vị trí không chỉ trên
thị trường trong nước nói riêng mà còn trên thế giới nói chung. Xuất khẩu
chè đã mang lại một nguồn lợi nhuận lớn cho nước ta, góp phần quan trọng
vào việc phát triển nền kinh tế và giải quyết vấn đề việc làm cho người lao
động.
Hiện nay, thị trường hàng hóa được giao dịch đã vượt xa khỏi giới hạn
ban đầu của nó, hàng hóa được giao dịch còn là các công cụ tài chính phái
sinh, chứng khoán… đã góp phần hình thành nên thị trường phái sinh nhằm
cung cấp những công cụ hữu hiệu để phòng ngừa rủi ro về giá, mang lại lợi
ích không nhỏ cho các nhà kinh doanh, đầu tư… Tuy nhiên, tại Việt Nam,
các công cụ tài chính phái sinh chưa thự sự phát triển mạnh mẽ, do vậy,
nhóm em đã chọn đề tài: “Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để
phòng ngừa rủi ro biến động giá chè” để phân tích rõ hơn về cách sử dụng
công cụ phái sinh này trong giao dịch với thị trường để thúc đẩy sự phát triển
của ngành xuất khẩu chè Việt Nam trên toàn thế giới.

Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

ĐỀ TÀI: SỬ DỤNG HỢP ĐỒNG TƯƠNG LAI VÀ QUYỀN
CHỌN ĐỂ PHÒNG NGỪA RỦI RO BIẾN ĐỘNG GIÁ CHÈ

I.
a.
-

Hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn
1. Hợp đồng tương lai
Cơ chế vận hành của giao dịch hợp đồng tương lai
Đánh giá trạng thái hàng ngày
Khi một lệnh đã có người đáp ứng thường thì hợp đồng sẽ được đưa vào
một quỹ vốn (pool) trong ngân hàng của sở giao dịch cùng với tất cả các lệnh
đã khớp khác. Người mua và người bán sẽ được ghép cặp tương ứng với
nhau một cách kín đáo. Do các hợp đồng thường được giao dịch liên tục, quá
trình ghép cặp sẽ luôn luôn diễn ra. Mọi vị trí của người giao dịch tương lai
đều được theo dõi và ghi nhận trên thị trường hằng ngày. Qui trình này đôi
khi được gọi là tái thanh toán hằng ngày (Daily Resettlement). Nghĩa là, lãi
hay lỗ sẽ được ghi nhận hằng ngày. Việc nhận biết lãi và lỗ dựa vào giá thanh
toán hằng ngày vào giá tại thời điểm đóng cửa của ngày giao dịch (giá tương
lai lúc đóng cửa). Nếu tiền trong tài khoản dưới mức duy trì thì phải gửi tiền
vào tài khoản để đưa về khoản ký quỹ ban đầu.

-

Ký quỹ
Để tham gia giao dịch các hợp đồng tương lai, người giao dịch cần một
khoản tiền ký gửi để đảm bảo các bên tuân theo những điều kiện của hợp
đồng. Khoản tiền này được gọi là tiền ký quỹ. Mỗi sở giao dịch tương lai sẽ
đưa ra những yêu cầu ký quỹ ban đầu (Initial Margin) tối thiểu để có thể giao
dịch ở đó. Khoản ký quỹ ban đầu là khoản tiền phải gửi vào trong tài khoản
giao dịch (hay còn gọi là tài khoản ký quỹ) khi muốn mua hay bán. Khoản
ký quỹ ban đầu này phụ thuộc vào mỗi sở giao dịch, mỗi loại hàng hóa và
giá tương lai của hàng hóa đó đang được giao dịch ở hiện tại và các dữ liệu
trong quá khứ. Sau một thời gian giao dịch nếu tiền trong tài khoản giảm tới
Nhóm H2LYN

Trang 4


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

bằng hoặc dưới mức ký quỹ duy trì (Maintenance Margin) theo qui định
(mức này tùy thuộc vào qui định của các sở giao dịch và loại hàng hóa giao
dịch) thì phải chuyển thêm tiền vào tài khoản để đưa tiền trong tài khoản về
mức ký quỹ ban đầu.
-

Đóng trạng thái hợp đồng tương lai
Có lẽ chưa đầy 2% các hợp đồng tương lai (futures) thực sự sinh ra quá
trình trao đổi hàng hoá. Những hợp đồng còn lại thường được tiến hành theo
phương pháp bù trừ, thông qua một hay nhiều các hợp đồng khác có tính
chất ngược lại.

-

Giảm các rủi ro giao dịch
Một trong những kỹ thuật được những người giao dịch thường xuyên sử
dụng nhằm giảm bớt rủi ro bị thua lỗ quá nhiều tiền mỗi khi thị trường có
biến động nhẹ là chiến lược giao dịch dự phòng (Spread Trading), mặt khác,
chiến lược này sẽ hạn chế bớt những lợi ích mà họ có thể thu được.
Về cơ bản, chiến lược này có nghĩa là mua một hợp đồng cùng lúc với
bán một hợp đồng khác cùng cung cấp một loại hàng hoá. Thường thì một
hợp đồng sẽ có lãi còn hợp đồng kia thì thua lỗ. Điểm mấu chốt để cuối cùng
có thể thu được lợi nhuận là có được một khoản dự phòng (Spread), hay nói
cách khác là khoản chênh lệch giá giữa hai hợp đồng. Ví dụ, nếu bạn mất
tiền trong một hợp đồng bán nhưng lại thu được tiền trong một hợp đồng
mua, chênh lệch giữa hai giá này chính là khoản dự phòng. Nếu đó là 5 cent
trong dự kiến của bạn, thì bạn đã thu được 250$ trên hợp đồng đó. Nếu 5
cent đó trái với dự kiến của bạn, 250$ chính là khoản bạn sẽ bị lỗ.

b.

Sự hội tụ của giá tương lai và giá giao ngay
Nhóm H2LYN

Trang 5


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

(Chiến lược phòng ngừa khởi đầu tại t1 and kết thúc tại t2)

Giá futures

Giá giao ngay

t1

t2

T

Khi tháng giao hàng của hợp đồng tương lai càng đến gần thì giá
tương lai sẽ càng hội tụ về giá giao ngay của hàng hóa. Đến đúng thời kỳ
giao hàng, giá tương lai sẽ bằng hoặc gần bằng với giá giao ngay.
Nếu giá tương lai cao hơn giá giao ngay, sẽ có sự mong đợi giá tương
lai giảm và ngược lại. Để giải thích điều này, giả sử trong thời hạn giao hàng,
giá tương lai cao hơn giá giao ngay, các nhà kinh doanh tiến hành giao dịch
kiếm chênh lệch giá:
- Bán hợp đồng tương lai
- Mua tài sản
- Thực hiện chuyển giao
Các bước này chắc chắn dẫn đến mức lợi nhuận bằng với mức chệnh
lệch giá tương lai và giá giao ngay. Do các nhà kinh doanh khai thác cơ hội
kiếm chệnh lệch giá này, giá tương lai sẽ giảm. Ngược lại, giả sử trong thời
hạn giao hàng, giá tương lai thấp hơn giá giao ngay. Các công ty quan tâm
đến nhu cầu về tài sản sẽ tìm cách tham gia mua hợp đồng tương lai trên thị
trường và chờ thực hiện giao hàng. Điều này làm cho giá tương lai có xu
Nhóm H2LYN

Trang 6

Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

hướng tăng. Kết quả là giá tương lai sẽ tiến đến gần sát với giá giao ngay
trong thời hạn giao hàng.
c.

Các vị thế trong hợp đồng tương lai và các chiến lược bảo hộ
Điều kiện thực hiện

Vị thế

Nghĩa vụ

Thế trường vị

Mua hàng hóa ở 1 thời điểm Khi biết chắc sẽ mua

(long position)

xác định trong tương lai với

hàng hóa đó trong tương

giá cố định trước

lai và muốn chốt giá

Thế đoản vị

Bán hàng hóa ở 1 thời điểm

ngày hôm nay
Khi đã sở hữu hoặc sẽ sở

(short position)

xác định trong tương lai với

hữu hàng hóa và đang

giá cố định trước

chờ bán trong tương lai

chiến lược

Nguyên tắc cơ bản của chiến lược bảo hộ: cố gắng gắn kết đặc tính
giao dịch mua/bán trong tương lai, bằng trị giá và có tính cùng chiều với giao
dịch hàng hóa thực, với kỳ vọng bù đắp một phần hoặc toàn bộ khoản lỗ có
thể phát sinh từ rủi ro.
Điều kiện căn bản khi áp dụng chiến lược bảo hộ: giả định giá của
giao dịch hàng hóa thực và giá của hợp đồng tương lai giống nhau hoặc là
biến động cùng chiều và rất gần nhau.

d.

Các rủi ro khi tham gia hợp đồng tương lai
Hàng hóa trên thị trường luôn chịu sự tác động về giá cả của thị

trường.Vì vậy, khi sử dụng hợp đồng tương lai sẽ giúp phòng ngừa rủi ro về
biến động giá cả.
Tuy nhiên, vẫn có những rủi ro cơ bản khi tham gia hợp đồng này:

Nhóm H2LYN

Trang 7


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

- Hàng hóa được định giá để bảo hộ không đảm bảo chính xác như trên hợp
đồng
- Nhà bảo hộ không đảm bảo chính xác ngày mà hàng hóa được mua/ bán và
họ có thể đóng mở trạng thái trước ngày đáo hạn.


Dựa vào giá giao ngay của hợp đồng bảo hộ và giá tương lai của hợp đồng,
chúng ta có thể thấy được bản chất của rủi ro cơ bản.
+ S1 và S2 là giá giao ngay tại thời điểm t1 và t2
+ F1 và F2 là giá tương lai tại thời điểm t1 và t2
+ B1 và B2 là mức rủi ro cơ bản ở t1 và t2
Giả định: Bảo hộ rủi ro được tiến hành tại thời điểm t1 và đóng trạng thái ở
t2.
Ta có rủi ro cơ bản
B1=S1-F1
B2=S2-F2
Hàng hóa bán ở t2 và bán hợp đồng tương lai ở t1
Giá hiệu quả của hàng hóa bảo hộ là:

S2+F1-F2=F1+B2
Công thức này cho ta thấy bảo hộ sẽ mang lai kết quả tốt. Rủi ro với B2
được coi là rủi ro cơ bản.
Hàng hóa mua ở t2 và mua hợp đồng tương lai ở t1
Nhúng lỗ của hợp đồng F1-F2
Vẫn công thức trên vẫn cho ta thấy B2 là rủi ro cơ bản



Tác động ảnh hưởng đến rủi ro
Lựa chọn hợp đồng tương lai để bảo hộ:
Nhóm H2LYN

Trang 8


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè


Lựa chọn loại và số lượng hàng hóa của hợp đồng tương lai
Lựa chọn chuyển tháng giao
Xác định hợp đồng tương lai nào phù hợp có giá trị liên quan đến hàng hóa



được bảo hộ.
Chọn tháng chuyển giao gần (nếu có thể) hoặc trễ hơn ngày hết hạn bảo hộ.

e.

Tỷ số phòng vệ tối ưu
h =×
S: thay đổi của giá giao ngay S trong khoảng thời gian bằng với thời gian
bảo hộ
Thay đổi của giá tương lai F trong khoang thời gian bằng thời gian bảo hộ
Độ lệch chuẩn của
: Độ lệch chuẩn của
Số lượng hợp đồng tối ưu
N*=h*×
N*: Số lượng hợp đồng tối ưu
Q1: Số lượng tài sản cần bảo hộ
Q2: Số lượng tài sản trong hợp đồng tương lai

•
-

2. Hợp đồng quyền chọn
a. Tổng quan về hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn có 2 loại:
Hợp đồng quyền chọn mua tiền tệ là hợp đồng trong đó người mua hợp đồng

-

có quyền mua một đồng tiền nhất định
Hợp đồng quyền chọn bán tiền tệ là hợp đồng trong đó người mua hợp đồng
có quyền bán 1 hợp đồng nhất định.
Ví dụ 1 : Công ty nhập khẩu quần áo mua hợp đồng quyền chọn mua GBP và
thanh toán bằng VND, công ty có quyền quyết định mua và không mua một
Nhóm H2LYN

Trang 9


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

lượng USD nhất định, tại một tỉ giá nhất định, trong khoảng thời gian nhất
định.
Ví dụ 2: Công ty xuất khẩu cà phê mua hợp đồng quyền chọn bán Euro và
thanh toán bằng VND, công ty có quyền quyết định việc bán và không bán
một lượng USD nhất định, tại tỉ giá và trong khoảng thời gian nhất định.
•
-

Các bên tham gia
Người bán hợp đồng
+Bán hợp đồng chọn mua
+Bán hợp đồng chọn bán

-

Người mua hợp đồng
+Mua hợp đồng chọn mua
+ Bán hợp đồng chọn bán


-

Đóng trạng thái quyền chọn

Người bán ( người phát hành)
Thực hiện nghĩa vụ khi người mua thực hiện quyền
Mua lại hợp đồng quyền chọn trên thị trường
Hết thời hạn quyền chọn
Người mua (người nắm giữ)
Thực hiện quyền với giá thực hiện
Bán lại hợp đồng quyền chọn trên thị trường
Hết hạn thời hạn quyền chọn

b.
-

Thu nhập từ các vị thế của hợp đồng quyền chọn
Ngang giá quyền chọn (At the money): Nếu bỏ qua phí quyền chọn, người

•


nắm giữ hợp đồng thực hiện quyền chọn mà không phát sinh bất cứ khoản lãi
-

hay lỗ nào.
Được giá quyền chọn (In the money): Nếu bỏ qua phí quyền chọn, người

-

nắm giữ hợp đồng thực hiện quyền chọn mà có lãi.
Giảm giá quyền chọn (Out of the money): Nếu bỏ qua phí quyền chọn, người
nắm giữ hợp đồng thực hiện quyền chọn mà chịu lỗ.

Nhóm H2LYN

Trang 10


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

Quyền chọn
Quyền chọn
mua
Quyền chọn
bán

c.

Out of the

In the money

At the money

F>X

F=X

X>F

X>F

F=X

F>X

money

Quyền chọn của hợp đồng tương lai
Quyền

Người nắm giữ - thế trường vị

thế đoản vị với mức giá xác

chọn

Mua

Bán

Người phát hành quyền chọn –

Tham gia hợp đồng tương lai ở

định
Tham gia hợp đồng tương lai ở

thế trường vị với mức giá xác

thế đoản vị mới mức giá xác

định
Tham gia hợp đồng tương lai ở

định
Tham gia hợp đồng tương lai ở

thế đoản vị với mức giá xác

thế trường vị với mức giá xác

định

định

(Các yếu tố giá hợp đồng tương lai hiện hành, giá thực hiện, thời gian đáo
hạn, độ bất ổn của giá hợp đồng tương lai ảnh hưởng đến giá hợp đồng tương
khi tăng 1 biến và cố định các biến khác)

Quyền
Biến số

chọn mua

tương lai
Giá thực hiện
Nhóm H2LYN

Quyền chọn

bán kiểu

mua kiểu

châu Âu

Mỹ

+

-

+

-

-

+

-

+

kiểu châu
Âu

Giá hợp đồng

Quyền chọn Quyền chọn

Trang 11

bán kiểu Mỹ


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

Thời gian đáo

?
hạn
Độ bất ổn định +

?

+

+

+

+

+

+: Biến số tăng làm giá quyền chọn tăng
-: Biến số giảm làm giá quyền chọn giảm
? : Không chắc chắn có mối liên hệ
d.

Chiến lược kết hợp giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn của

-

hợp đồng tương lai
Có 4 cách chính để bù trừ vị thế và tối ưu lợi nhuận
Mua hợp đồng tương lai, mua hợp đồng quyền chọn bán hợp đồng tương lai
Mua hợp đồng tương lai, bán hợp đồng quyền chọn mua hợp đồng tương lai
Bán hợp đồng tương lai, mua hợp đồng quyền chọn mua hợp đồng tương lai
Bán hợp đồng tương lai, bán hợp đồng quyền chọn bán hợp đồng tương lai

3.
a.

Hợp đồng quyền chọn.
Định nghĩa.
Hợp đồng quyền chọn ngoại tệ là một hợp đồng trao cho người sở hữu
quyền chọn quyền (nhưng không phải là nghĩa vụ) mua hoặc bán một lượng
ngoại tệ nhất định tại một mức giá cố định trong một thời gian xác định.
Người mua quyền chọn trả cho người bán một số tiền gọi là phí quyền
chọn. Người bán quyền chọn sẵn sàng bán hoặc nắm giữ tài sản (ngoại tệ)
của hợp đồng nếu người mua muốn thế.
Hợp đồng quyền chọn là một trong những nghiệp vụ phòng ngừa rủi
ro tỉ giá rất linh hoạt trong hoạt động kinh doanh ngoại hối, mặc dù chỉ bỏ ra
một số tiền nhỏ (phí mua quyền chọn), đổi lại sẽ có cơ hội kiếm lãi không
hạn chế, thông qua việc sử dụng hợp đồng quyền chọn giúp cho các doanh
nghiệp phòng vệ được những rủi ro về biến động tỉ giá hối đoái bất lợi.
Phí hợp đồng quyền chọn (premium) là khoản tiền người mua quyền
chọn phải trả cho người bán, thường là phí trả trước. Trên thị trường OTC,

Nhóm H2LYN

Trang 12


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

phí quyền chịn được yết theo % của giá trị giao dịch. Trên sở giao dịch, phí
quyền chọn được yết theo số nội tệ phải trả cho một đơn vị ngoại tệ.
Tỉ giá quyền chọn (Exercise/Strike price) là tỉ giá cố định thỏa thuận
từ trước sẽ áp dụng trong giao dịch quyền chọn.
Tỉ giá giao ngay thực tế trên thị trường là tỉ gia đóng của ngày hôm
trước.

b.
-

Phân loại hợp đồng quyền chọn.
Theo thời gian thực hiện:
+ Quyền chọn kiểu Mĩ: là quyền chọn cho phép người nắm giữ thực hiện
quyền mua hoặc bán của mình vào bất kì thời điểm nào trong thời gian hiệu
lực của hợp đồng. Việc thanh toán sẽ thực sự xảy ra trong vòng hai ngày làm
việc sau khi việc thực hiện quyền chọn được người nắm giữ xác nhận.
+ Quyền chọn kiểu châu Âu: là quyền chọn chỉ cho phép người nắm giữ thực
hiện quyền mua hoặc quyền bán của mình vào ngày đáo hạn của hợp đồng.
Việc thanh toán thực sự xảy ra trong vòng 2 ngày làm việc sau khi việc thực
hiện quyền chọn được người nắm giữ xác nhận vào ngày đáo hạn.

-

Theo quyền của người mua:
+ Hợp đồng quyền chọn mua (Call options): là trao quyền mà không phải
nghĩa vụ mua một ngọa tệ nhất định tại mức giá xác định trong thời gian xác
định. Quyền chọn mua tạo ra một giới hạn trên đối với tỉ giá hối đoái và vì
vậy nó dược dùng để bảo hiểm rủi ro đối với dòng ngoại tệ ra (outflows).

-

Mua quyền chọn mua: người mua quyền chọn mua sẽ có quyền mà không
phải nghĩa vụ mua một số lượng ngoại tệ nhất định với tỉ giá xác định ngay
khi kí hợp đồng vào một ngày cố định trong tương lai.

Nhóm H2LYN

Trang 13


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

Trong đó:

Đường lãi/lỗ của mua quyền chọn mua
S: Tỉ giá giao ngay khi đáo hạn
E: Tỉ giá thực hiện
P: Phí mua quyền chọn

Người mua quyền chọn sẽ phải trả một khoản phí p để có quyền thực

hiện hay không thực hiện hợp đồng khi đáo hạn. Đến ngày đáo hạn, nếu tỉ
giá giao ngay lớn hơn tỉ giá thực hiện thì người mua sẽ thực hiện hợp đồng
quyền chọn. Khi tỉ giá tăng người mua sẽ có lợi nhuận không hạn chế.
Ngược lại nếu tỉ giá giao ngay nhỏ hơn tỉ giá thực hiện thì người mua sẽ
không thực hiện quyền chọn mà mua trực tiếp trên thị trường. Số tiền lỗ tối
đa trong trường hợp này là phí p để mua quyền chọn.
-

Bán quyền chọn mua: Khi bán quyền chọn mua, người bán sẽ phải có nghĩa
vụ bán một số lượng ngoại tệ nhất định với tỉ giá xác định ngay khi kí hợp
đồng vào một ngày cố định trong tương lai khi người mua yêu cầu thực hiện
hợp đồng.
Đường lãi/lỗ của bán quyền chọn mua

Nhóm H2LYN

Trang 14


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

Khi bán quyền chọn mua người bán sẽ nhận được một khoản phí p từ
người mua. Đối với người bán quyền chọn lợi nhuận thu được tối đa là phí
quyền chọn, còn lỗ là không hạn chế.
+ Hợp đồng quyền chọn bán (Put option): là trao quyền mà không phải nghĩa
vụ bán một ngoại tệ nhất định tại một mức giá xác định trong một thời gian
xác định. Quyền chọn bán tạo ra một giới hạn dưới đối với tỉ giá hối đoái và
vì vậy nó được dùng để phòng vệ rủ ro đối với đồng ngoại tệ chảy vào
(inflows).

-

Mua quyền chọn bán: người mua quyền chọn bán sẽ có quyền mà không
phải là nghĩa vụ bán một số lượng ngoại tệ nhất định với tỉ giá xác định trong
một thời gian xác định ngay khi kí hợp đồng vào một ngày cố định trong
tương lai.

Đường lỗ/lãi của mua quyền chọn bán
Khi đáo hạn nếu tỉ giá giao ngay lớn hơn tỉ giá thực hiện thì người
mua sẽ không thực hiện quyền chọn nữa mà bán trực tiếp trên thị trường. Số
tiền lỗ trong trường hợp này là phí p đã trả để mua quyền chọn. Ngược lại
nếu tỉ giá giao ngay nhỏ hơn tỉ giá thực hiện thì người mua sẽ thực hiện hợp
đồng quyền chọn và mức lãi sẽ không bị hạn chế.

Nhóm H2LYN

Trang 15


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè
-

Bán quyền chọn bán: người bán quyền chọn bán sẽ phải có nghĩa vụ mua
một số lượng ngoại tệ nhất định với tỉ giá thực hiện vào ngày cố định trogn
tương lai khi người mua yêu cầu thực hiện hợp đồng.

Đường lãi lỗ của bán quyền chọn bán
Khi bán quyền chọn bán, người bán sẽ nhận được một khoản phí p từ
người mua. Đối với người bán quyền chọn, lợi nhuận thu được tối đa là phí

p, còn mức lỗ là không hạn chế.

1

Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro giá chè
Phân tích tình hình biến động giá chè và ảnh hưởng đến lợi nhuận của

a

công ty
Phân tích tình hình biến động giá nguyên liệu chè và ảnh hưởng đến lợi

II.

nhuận của công ty
Chỉ tiêu
Doanh thu thuần
Giá vốn hàng bán
Lãi gộp
Tỉ lệ lãi gộp

2012
721,564
612,172
109,392
15.16%

2013
859,142
741,811

117,331
13.66%

2014
967,381
850,544
116,837
12.08%

Trong giai đoạn 2012-2014, tỉ lệ lãi gộp của công ty giảm dần từ
15,16% năm 2012, xuống 13,66% năm 2013 và còn 12,08% năm 2014.
Nhóm H2LYN

Trang 16


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

Nguyên nhân chính vì mặc dù doanh thu có tăng nhưng mức tăng của doanh
thu thấp hơn so với mức tăng của giá vốn hàng bán. Từ năm 2012 đến năm
2014, giá vốn hàng bán tăng 38,94% trong khi doanh thu chỉ tăng 34,08%.
Một sự tăng hoặc giảm giá chè đều có ảnh hưởng trực tiếp đến doanh
thu, qua đó làm tăng hoặc giảm lợi nhuận gộp của công ty.

b

Biến động giá chè và ảnh hưởng đến lợi nhuận
Giả sử ngày 10/4/2014 doanh nghiệp kí một hợp đồng bán 1 tấn chè
cho doanh nghiệp nhập khẩu Mỹ, giao hàng vào ngày 10/9/2014, giá bán

được lấy theo giá chè giao ngay ngày 10/9/2014. Khi đó doanh nghiệp sẽ đối
diện với rủi ro giá chè biến động. Giả sử giá chè giao ngay vào ngày
10/4/2014 là 200USD/kg. Bảng dưới đây thể hiện sự thay đổi lợi nhuận của
doanh nghiệp theo sự biến động của giá chè
Giá chè

Doanh thu

Giá vốn hàng

Lợi nhuận gộp

(USD/kg)
160
180
200
220
240

(USD)
160,000
180,000
200,000
220,000
240,000

bán (USD)
175,000
175,000
175,000

175,000
175,000

(USD)
(15,000)
5,000
25,000
45,000
65,000

Từ bảng trên có thể thấy, lợi nhuận gộp tỉ lệ thuận với giá chè xuống.
Doanh nghiệp thậm chí sẽ phải gánh chịu khoản lỗ 5000USD nếu giá chè
xuống còn 160USD/kg, dưới mức giá vốn hàng bán.

2

Sử dụng hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn để phòng ngừa rủi
ro biến động giá
Biến động giá chè là điều khó tránh khỏi. Hợp đồng tương lai và hợp
đồng quyền chọn là công cụ hữu hiệu giúp cho doanh nghiệp phòng ngừa rủi

Nhóm H2LYN

Trang 17


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

ro, đảm bảo cho hoạt động kinh doanh duy trì ở trạng thái ổn định, đảm bảo

mức lợi nhuận kì vọng.
Ta sẽ xem xét tình huống xuất khẩu 1 tấn chè của doanh nghiệp.
Giả sử doanh nghiệp muốn bán chè với giá ít nhất bằng 200USD/kg,
qua đó thu được lợi nhuận dự tính là:
1000 (200-175) =25000 USD
Nếu vào ngày 10/9/2014, giá chè bằng hoặc cao hơn 200USD/kg,
doanh nghiệp sẽ đạt được lợi nhuận dự tính hoặc cao hơn lợi nhuận dự tính.
Ngược lại, nếu giá chè xuống thấp hơn 200USSD/kg, doanh nghiệp sẽ thu
được ít lợi nhuận hơn hoặc bị lỗ. Để phòng vệ rủi ro, vào thời điểm kí hợp
đồng, doanh nghiệp sẽ:
-

Bán hợp đồng kì hạn tại mức giá 200USD/kg
Mua quyền chọn bán với giá thực hiện là 200USD/kg
Có 2 trường hợp có thể xảy ra:
TH1: Giá chè ngày 10/9/2014 thấp hơn 200USD/kg, giả sử 160USD/kg
Số tiền công ty thu được từ việc thực hiện hợp đồng đã kí là
1000160=160000 USD
Vào ngày giao hàng, đóng vị thế hợp đồng Futures thu được:
1000 (200 - 160) = 40000 USD
Lợi nhuận công ty thu được là:
160000 + 40000 – 175000 = 25000 USD (bằng lợi nhuận dự tính)
Trong trường hợp này công ty không thực hiện hợp đồng quyền chọn.
TH2: Giá chè ngày 10/9/2014 cao hơn 200USD/kg, giả sử 220USD/kg
Số tiền công ty thu được từ việc thực hiện hợp đồng đã kí là:
Nhóm H2LYN

Trang 18

Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

1000 220 = 220000 USD
Khoản lỗ từ hợp đồng Futures: 1000 (220 – 200) = 20000 USD
Thực hiện hợp đồng quyền chọn mua lãi 1000 (220 – 200) = 20000 USD
Lợi nhuận công ty thu được là:
220000 – 20000 + 20000 – 175000 = 45000 USD
Có thể thấy, nhờ sử dụng hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn,
công ty không thiệt hại khi giá chè giảm và cũng không đánh mất cơ hội kinh
doanh tăng lợi nhuận khi giá chè tăng. Tuy nhiên công ty cũng phải mất một
khoản phí giao dịch và phí quyền chọn.

KẾT LUẬN

Giá chè luôn biến động rất hết sức bất ổn vì vậy đã làm cho các doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này chịu rất nhiều rủi ro. Nghiên cứu ứng
dụng những công cụ của thị trường phái sinh để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè là thực sự cần thiết. Khi nghiên cứu và sử dụng chúng hợp lý sẽ giúp
cho hoạt động xuất khẩu, kinh doanh ổn định, bền vững và phát triển; duy trì
và gia tăng lợi nhuận cho công ty.
Nhóm H2LYN

Trang 19


Đề tài: Sử dụng hợp đồng tương lai và quyền chọn để phòng ngừa rủi ro biến động
giá chè

Trong xu hướng hộp nhập và phát triển toàn cầu như hiện nay, chắc

chắn những công cụ của thị trường phái sinh sẽ trở thành những biện pháp
hiệu quả giúp các doanh nghiệp có thể phòng ngừa những rủi ro về biến
động giá.

Nhóm H2LYN

Trang 20