ĐẶC TRƯNG cơ bản của PHỦ ĐỊNH BIỆN CHỨNG TRONG TRIẾT HỌC

ĐẶC

TRƯNG

CƠ

BẢN

CỦA

PHỦ

ĐỊNH

BIỆN

CHỨNG

- Thế giới vận động và phát triển không ngừng, vô cùng, vô tận. Các sự vật, hiện
tượng trong thế giới luôn thay thế nhau. Sự thay thế đó gọi là sự phủ định. Có
những sự phủ định chấm dứt sự phát triển - sự phủ định sạch trơn, phủ định siêu
hình; nhưng cũng có những sự phủ định tạo ra điều kiện, tiền đề cho quá trình phát
triển

của

sự

vật,

hiện

tượng-đó

là

sự phủ

định

biện

chứng.

>> Phủ định biện chứng là quá trình tự thân phủ định, tự thân phát triển, là một mắt
khâu trên con đường dẫn tới sự ra đời của cái mới tiến bộ hơn so với cái bị phủ
định.
VD:

phủ

định

sạch

trơn:

…;

phủ

định

biện

chứng:

...

- Phủ định biện chứng có hai đặc trưng cơ bản là tính khách quan và tính kế thừa:
+ Tính khách quan thể hiện ở chỗ: nguyên nhân của sự phủ định nằm trong chính
bản thân sự vật, hiện tượng. Đó là kết quả chuyển hoá của các mặt đối lập nhằm
giải quyết những mâu thuẫn bên trong bản thân sự vật, hiện tượng và của quá trình
tích luỹ về lượng dẫn đến nhảy vọt về chất. Qúa trình đó hoàn toàn không phụ
thuộc

vào

ý

thức

của

con

người.

+ Tính kế thừa thể hiện ở chỗ: phủ định biện chứng không phải là sự phủ định sạch
trơn. Ngược lại, với phủ định biện chứng, cái mới ra đời trên cơ sở cái cũ, chỉ loại
bỏ những yếu tố đã lỗi thời, lạc hậu, cản trở sự phát triển của cái mới ở cái cũ,

đồng thời giữ lại và cải biến những yếu tố tích cực cho phù hợp với cái mới từ cái
cũ.
> Như vậy: CHỈ có phủ định biện chứng mới đồng thời có hai tính chất là tính
khách quan và tính kế thừa. Đặc biệt, tính kế thừa là đặc trưng cơ bản NHẤT của
phủ định biện chứng. Nó chính là đặc trưng quan trọng nhất để phân biệt phủ định
biện
VD: …

chứng

với

phủ

định

sạch

trơn,

phủ

định

siêu

hình.