Chính sách phát triển nguồn nhân lực từ thực tiễn lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VŨ THỊ HOÀI

CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
TỪ THỰC TIỄN LỰC LƯỢNG CẢNH SÁT PHÒNG CHÁY
CHỮA CHÁY Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số

: 60 34 04 02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, 2017


Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Văn Tú

Phản biện 1:…………………………………………………
………………………………………………….
Phản biện 2:…………………………………………………
………………………………………………….

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại:
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
Vào hồi…..giờ…..ngày…..tháng…..năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đối với Việt Nam, để đẩy mạnh CNH, HĐH và phát triển
nhanh, bền vững trong bối cảnh mở cửa, hội nhập quốc tế hiện nay,
Đảng ta khẳng định: “Phát triển nhanh và nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột
phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng
dụng khoa học, công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô
hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất, bảo đảm
cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững” [Đại hội Đảng lần thứ
XI]. Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nước ta thì lĩnh
vực PCCC đã, đang có vai trò ngày càng quan trọng đối với thời kỳ
đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức.
Đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức và
hội nhập quốc tế ở nước ta đã góp phần làm đẩy nhanh tốc độ đô thị
hóa, trung tâm thương mại, nhà cao tầng, khu công nghiệp, khu chế
xuất, giàn khoan khai thác dầu lửa, khí đốt, nơi chế biến, sang chiết
khí gas, xăng, dầu, nhà ga, chợ... xuất hiện ngày càng nhiều; ngoài
ra, biến đổi của khí hậu ngày càng phức tạp, hậu quả để lại ngày
càng lớn cho xã hội; tình hình cháy rừng, lũ lụt, hạn hán bất thường;
vấn đề đảm bảo an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội có
nhiều biểu hiện mới, khó lường; đặc biệt, ý thức của một bộ phận
người dân về PCCC còn hạn chế, chủ quan; mặt khác, thời gian qua,
các vụ cháy, nổ lớn và thiệt hại do cháy, nổ gây ra có chiều hướng
gia tăng, đã xuất hiện các vụ cháy, nổ lớn khó khống chế. Trong khi
đó, chính sách phát triển nguồn nhân lực lực lượng Cảnh sát PCCC

dù đã được quan tâm nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu, còn dàn
trải, hiện đang tồn tại không ít vấn đề ở các phương diện khác nhau,
1


làm ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC và
sau đó là đến hiệu quả công tác của lực lượng PCCC Việt Nam.
Chính vì vậy, để góp phần phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo
an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội và đảm bảo an toàn
cháy, nổ trong điều kiện đất nước hội nhập quốc tế thì chính sách
phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC là rất quan trọng, là vấn
đề cấp bách và có tính thời sự cao trong giai đoạn hiện nay.
Từ những vấn đề nêu trên, việc lựa chọn đề tài “Chính sách
phát triển nguồn nhân lực từ thực tiễn lực lượng Cảnh sát phòng
cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay” để làm luận văn thạc sĩ
chuyên ngành Chính sách công là hết sức cần thiết, có ý nghĩa cả về
lý luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Hiện nay, ở nước ta đã có một số công trình nghiên cứu khoa
học về nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực cảnh sát PCCC,
cụ thể như sau:
- Tác giả Đào Hữu Dân (2012), “Tập bài giảng xây dựng lực
lượng PCCC”.
- Tác giả Lê Thế Tiệm (2009), “Đổi mới công tác đào tạo, nghiên
cứu khoa học trong lĩnh vực PCCC đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thời kỳ
CNH, HĐH đất nước”, Tạp chí KH&GD PCCC.
- Tác giả Nguyễn Mạnh Hà (2009), “Một số suy nghĩ về xây dựng
lực lượng cảnh sát PCCC đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình
mới”, Tạp chí Khoa học và giáo dục PCCC.
- Sách tham khảo của Bùi Văn Ngần (chủ biên-2006), “Những

văn bản quy phạm pháp luật về PCCC”, Nxb Công an nhân dân.
- Đề tài khoa học cấp Bộ của tác giả Vũ Văn Bình (chủ nhiệm2003), “Những giải pháp đảm bảo chất lượng đào tạo đại học PCCC”.
2


- Đề tài khoa học cấp cơ sở của Nguyễn Quang Thứ (2010) “Dịch
vụ PCCC trong nền kinh tế thị trường và yêu cầu đối với việc đào tạo
nguồn nhân lực làm công tác PCCC ở nước ta từ nay đến năm 2020”.
- Tác giả Phạm Khắc Lịch (2013) “Trường Đại học PCCC: Phát
triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ
trong tình hình hiện nay”, Tạp chí PCCC.
Nhìn chung, các công trình khoa học nêu trên, dưới các góc
độ khác nhau nghiên cứu vấn đề nguồn nhân lực, phát triển nguồn
nhân lực cảnh sát PCCC dưới các khía cạnh: Quản lý đội ngũ cán
bộ khoa học công nghệ làm công tác PCCC; xây dựng lực lượng
cảnh sát PCCC trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH; các giải pháp
để đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo nguồn
nhân lực cảnh sát PCCC trước yêu cầu của thời kỳ hội nhập... cũng
như làm rõ tầm quan trọng của việc xây dựng lực lượng cảnh sát
PCCC trong tình hình mới; đưa ra các yêu cầu về phát triển nguồn
nhân lực cảnh sát PCCC trong tình hình mới; đổi mới công tác giáo
dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học đối với nguồn nhân lực cảnh sát
PCCC. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình khoa học nào đề
cập một cách trực tiếp về lý luận và thực tiễn của chính sách phát
triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở nước ta.

3


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích của luận văn là nhằm xây dựng luận cứ khoa học để
trên cơ sở đó tăng cường chính sách phát triển nguồn nhân lực từ
thực tiễn lực lượng cảnh sát PCCC ở nước ta hiện nay.
Để thực hiện mục đích nêu trên, luận văn có các nhiệm vụ
sau đây:
Thứ nhất, nghiên cứu, làm rõ các vấn đề lý luận về chính sách
phát triển nguồn nhân lực cảnh sát PCCC ở Việt Nam hiện nay.
Thứ hai, đánh giá thực trạng chính sách phát triển nguồn
nhân lực cảnh sát PCCC ở Việt Nam những năm qua.
Thứ ba, đề xuất những quan điểm, giải pháp nhằm tăng
cường chính sách phát triển nguồn nhân lực cảnh sát PCCC ở nước
ta trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu vấn đề chính sách phát triển nguồn nhân
lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu vấn đề chính sách phát triển nguồn nhân
lực Cảnh sát PCCC, trong đó tập trung khảo sát vấn đề phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC tại Cục Cảnh sát PCCC & cứu nạn
cứu hộ, Trường Đại học PCCC, một số đơn vị Cảnh sát PC&CC,
Phòng Cảnh sát PCCC & CNCH địa phương trong thời gian từ năm
2001 đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, liên ngành xã hội
học và phương pháp nghiên cứu chính sách công. Đó là cách tiếp
4

cận quy phạm chính sách công về chu trình chính sách từ hoạch
định đến xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách công có sự
tham gia của các chủ thể chính sách.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập thông tin, phân tích và tổng hợp:
Được sử dụng trong toàn bộ quá trình tực hiện luận văn nhằm thu
thập, phân tích, tổng hợp và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên
quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm các văn kiện, tài liệu, Nghị quyết,
Quyết định của Đảng, Nhà nước, bộ ngành ở Trung ương và địa
phương; các công trình nghiên cứu, các báo cáo, tài liệu thống kê của
chính quyền, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp
hoặc gián tiếp tới vấn đề phát triển nguồn nhân lực cảnh sát PCCC.
Đồng thời, thu thập các tài liệu của các tổ chức và học giả liên quan đến đề
tài trong thời gian qua.
- Phương pháp phỏng vấn sâu: Phỏng vấn sâu là phương
pháp được dùng khá phổ biến trong nghiên cứu xã hội học, đó là
phương pháp đối thoại với một đối tượng nhằm thu thập thông tin.
Theo dự kiến, phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được sử dụng
đối với đối tượng là các cán bộ, chiến sĩ thuộc lực lượng Cảnh sát
PCCC.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
- Đề tài này có ý nghĩa về mặt lý luận, tác giả nghiên cứu và
vận dụng các lý thuyết về chính sách công để thực hiện đề tài.
- Kết quả nghiên cứu làm sáng tỏ, minh chứng cho các thuyết
liên quan đến chính sách công, từ đó hình thành các tiến trình đề
xuất các giải pháp chính sách nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả
chính sách đã ban hành.
5

- Mặt khác, kết quả của luận văn sẽ góp phần cung cấp những
luận chứng khoa học cho các cấp, các ngành, lực lượng CAND, đặc
biệt là đối với lực lượng Cảnh sát PCCC để hoạch định các đề án,
chiến lược, chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Luận văn cung cấp những vấn đề lý luận và thực tiễn trong
việc vận dụng các lý thuyết về chính sách công để xem xét giữa lý
thuyết và thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở
Việt Nam, từ đó nâng cao hiệu quả chất lượng của chính sách trong
những năm tiếp theo.
- Góp phần cung cấp thêm những cơ sở khoa học cho các cơ
quan, ban ngành và lực lượng PCCC trong quá trình hoạch định và
thực thi chính sách một cách hiệu quả trong công cuộc phát triển
kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã
hội và đảm bảo an toàn cháy, nổ trong điều kiện đất nước hội nhập
quốc tế.
- Kết quả của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo
trong nghiên cứu khoa học về phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC; góp thêm cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trương,
đường lối, chính sách, biện pháp của lãnh đạo, chỉ huy các cấp
trong việc xây dựng và phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC
trong thời kỳ đổi mới của đất nước ta.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn được chia làm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về chính sách phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy

6

Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
Chương 3: Quan điểm, giải pháp tăng cường chính sách phát
triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam
trong thời gian tới

7


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
NGUỒN NHÂN LỰC CẢNH SÁT PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY
1.1. Một số khái niệm về chính sách phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
1.1.1. Quan niệm về chính sách, chính sách công, chính
sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
Chính sách là chương trình hành động do các nhà lãnh đạo hay
nhà quản lý đề ra để giải quyết một vấn đề nào đó thuộc phạm vi
thẩm quyền của mình. Chính sách công là một tập hợp các quyết
định chính trị có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu
cụ thể với giải pháp và công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề của
xã hội theo mục tiêu xác định của đảng chính trị cầm quyền.
Nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC là những người chiến sĩ
CAND, hoạt động trên cơ sở kiến thức chuyên sâu về ngành PCCC,
giữ vững an ninh quốc gia, TTATXH; có phẩm chất chính trị vững
vàng, đạo đức tốt, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và
pháp luật của Nhà nước; là lực lượng có vai trò vị trí quan trọng đối
với quá trình phát triển của đất nước. Chính sách phát triển nguồn

nhân lực Cảnh sát PCCC là khái niệm bao gồm tập hợp các quyết
định chính sách về tuyển dụng, sử dụng; chính sách tiền lương, phụ
cấp; chính sách đào tạo, bồi dưỡng; chính sách thu hút, đãi ngộ nhân
tài, có tác động trực tiếp tới việc sử dụng, quản lý và phát huy tối đa
năng lực của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC.
1.1.2. Đặc điểm của nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy
chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
Nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam có các đặc điểm
sau: Nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC thuộc lực lượng cảnh sát PCCC
8


chuyên trách công tác PCCC; là lực lượng ngày càng phát triển
nhanh về trình độ học vấn, khả năng lao động sáng tạo, năng lực
chuyên môn cao, kỹ năng nghề nghiệp giỏi; là những người làm chủ
được thiết bị PCCC hiện đại, công nghệ cao và vận hành tốt phương
cách PCCC tiên tiến; thực hiện PCCC có hiệu quả cao; là những
người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức tốt, lối sống trong
sáng, có sức khỏe tốt.
1.2. Nội dung chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh
sát phòng cháy chữa cháy
1.2.1. Quan điểm của Đảng về phát triển nguồn nhân lực
Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
Trong những năm qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật
về lực lượng PCCC luôn được Nhà nước điều chỉnh phù hợp với
từng thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước. Đến nay hệ thống văn
bản quy phạm pháp luật và các văn bản chỉ đạo mang tính pháp lý
cao về PCCC, gồm: 01 Luật PCCC (bao gồm cả Luật sửa đổi, bổ
sung một số điều của Luật PCCC); 09 Nghị định của Chính phủ; 01
Chỉ thị của Ban bí thư Trung ương Đảng; 02 Chỉ thị và 03 Quyết

định của Thủ tướng Chính phủ; 16 Thông tư, Thông tư liên tịch và
01 Chỉ thị của Bộ Công an và phối hợp với các Bộ, ngành liên quan
ban hành nhiều quy chuẩn, tiêu chuẩn về PCCC.
1.2.2. Chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng
cháy chữa cháy
Nội dung chính sách đó là: Xây dựng đội ngũ nguồn nhân
lực Cảnh sát PCCC có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trình độ và
năng lực chuyên môn tốt; tuyển dụng, sử dụng và quản lý; đào tạo,
bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật đối với nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC.
9


1.3. Các yếu tố ảnh hưởng chính sách phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam và kinh
nghiệm của một số nước trên thế giới về chính sách phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
1.3.1. Các yếu tố ảnh hưởng chính sách phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam
* Yếu tố khách quan: Bao gồm: Tác động của cách mạng
khoa học và công nghệ và kinh tế tri thức đến sự phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát PCCC; tác động của quá trình đẩy mạnh CNH,
HĐH và hội nhập quốc tế đến sự phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC ở Việt Nam; tác động của tình hình an ninh, chính trị khu
vực và trên thế giới đến sự phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC ở Việt Nam.
* Yếu tố chủ quan, bao gồm: Tác động của các quan điểm,
chính sách về phát triển nguồn nhân lực của quốc gia và ngành
Công an đến sự phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC; tác động
từ thực tiễn hoạt động PCCC của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở

Việt Nam.
1.3.2. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về chính
sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
Về cơ bản, các quốc gia Hoa Kỳ, Trung Quốc, Liên bang Nga,
Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Australia đều có sự quan tâm đặc
biệt đối với việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đều nhận thức rõ
vai trò quan trọng của việc đào tạo nguồn nhân lực trong quá trình công
nghiệp hóa và hiện đại hóa, thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội trong
bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Trong đó, đào tạo lực lượng PCCC là
nhiệm vụ quan trọng của nhiều quốc gia trong quá trình xây dựng đội
ngũ PCCC tinh nhuệ đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế - xã hội hiện đại.
10


* Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam trong chính sách
đào tạo nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC là việc xác định mục tiêu
đào tạo; cần làm tốt và kết hợp tốt công tác tuyển sinh đào tạo
nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC với công tác tuyển dụng nhân lực
cho lực lượng PCCC; về nội dung và phương pháp đào tạo; xây
dựng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; phải đầu tư xây
dựng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện đại phù hợp với tính chất,
nhiệm vụ của lực lượng PCCC.
Kết luận Chương 1

11


Chương 2
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
NGUỒN NHÂN LỰC CẢNH SÁT PHÒNG CHÁY

CHỮA CHÁY Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1. Khái quát chung về bộ máy, tổ chức, đội ngũ cán bộ
Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
Năm 1955, Đảng, Nhà nước đã chỉ đạo Bộ Công an xây
dựng, ban hành Chỉ thị xây dựng lực lượng cứu hoả miền Bắc. Trải
qua quá trình hình thành và phát triển, đến nay cả nước đã có 20
đơn vị Cảnh sát PC&CC tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, 43
Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH trực thuộc Công an tỉnh, Cục Cảnh
sát PCCC&CNCH được nâng cấp từ Cục trực thuộc Tổng cục lên
Cục trực thuộc Bộ.

2.1.2. Khái quát về bộ máy, tổ chức, chức năng nhiệm vụ, đội
ngũ cán bộ Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
Hệ thống tổ chức của lực lượng Cảnh sát PCCC như sau: Ở Bộ
Công an có Cục Cảnh sát PCCC & CNCH. 20 tỉnh, thành phố có
Cảnh sát PC&CC (đôi khi được gọi là Sở Cảnh sát PCCC, ngang cấp
với Công an cấp tỉnh/thành phố) trực tiếp quản lý các Phòng Cảnh sát
PCCC quận, huyện, thành phố trực thuộc tỉnh. Ở Công an các tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương có Phòng cảnh sát PCCC &CNCH
trực tiếp quản lý các đội phòng cháy, chữa cháy khu vực.
Chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Cảnh sát PCCC: Tham
mưu đề xuất với cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, chỉ đạo
và tổ chức thực hiện các quy định pháp luật về PCCC. Tổ chức
tuyên truyền, phổ biến pháp luật, huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ,
kiến thức về PCCC; hướng dẫn xây dựng phong trào quần chúng
12


tham gia hoạt động PCCC. Thực hiện các biện pháp PCCC kịp thời

khi có cháy xảy ra. Xây dựng lực lượng PCCC; trang bị và quản lý
phương tiện PCCC. Tổ chức nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa
học và công nghệ trong lĩnh vực PCCC. Kiểm tra, xử lý các hành vi
vi phạm pháp luật về PCCC.
Ở nước ta, nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC được đào tạo
chuyên nghiệp tại các cơ sở đào tạo chuyên ngành về PCCC ở các
bậc đào tạo trung cấp, đại học, sau đại học, được biên chế vào lực
lượng Cảnh sát PCCC từ Bộ Công an cho đến Cảnh sát PCCC các
tỉnh, thành phố.
2.2. Thực trạng chính sách phát triển nguồn nhân lực
Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
2.2.1. Thực trạng xây dựng đội ngũ nguồn nhân lực Cảnh
sát phòng cháy chữa cháy có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trình
độ và năng lực chuyên môn tốt
Về số lượng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC: Tính đến năm
2013, số lượng biên chế của toàn lực lượng cảnh sát PCCC là
14.157 người. Chất lượng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC hiện nay
được đánh giá bởi 03 yếu tố là trí lực, tâm lực và thể lực.
2.2.2. Thực trạng sử dụng và quản lý nguồn nhân lực
Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
Về tổ chức bộ máy, phân bố nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC.
Hiện nay nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC được bố trí theo nguyên
tắc của lực lượng Công an. Việc phân bố nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC giữa các vùng miền, tỉnh, thành phố đã có đã chú ý đến việc
tăng cường cho các tỉnh, thành phố lớn; các tỉnh, thành phố có
nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, cảng biển... Về cơ cấu độ
tuổi, giới tính của nguồn nhân lực đang được trẻ hóa, cán bộ, chiến
13

sĩ trẻ có trình độ học vấn cao tăng mạnh, cán bộ trẻ giữ chức lãnh
đạo tăng.
Về hoạt động PCCC của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC,
được thể hiện qua công tác tuyên truyền và xây dựng phong trào
toàn dân PCCC; công tác kiểm tra, tự kiểm tra về PCCC; đối với
công tác điều tra, xử lý về PCCC; đối với công tác chữa cháy và
chuẩn bị các điều kiện phục vụ chữa cháy; đối với công tác nghiên
cứu khoa học công nghệ PCCC và đối ngoại, hợp tác quốc tế trong
lĩnh vực PCCC.
2.2.3. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đối với nguồn nhân
lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
Có nhiều cán bộ, chiến sĩ của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC
được bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và huấn luyện kỹ năng, cử
đi đào tạo, tập huấn ở nhiều quốc gia trên thế giới về chuyên môn,
kỹ năng PCCC và tham gia huấn luyện chữa cháy các tình huống
đặc biệt.
2.3. Đánh giá chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh
sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
2.3.1. Thành tựu của chính sách phát triển nguồn nhân lực

Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
Các thành tựu đó là: Phát triển về số lượng của nguồn nhân
lực Cảnh sát PCCC: Từ năm 2001 đến năm 2013 số lượng nguồn
nhân lực Cảnh sát PCCC đã có sự phát triển rõ rệt; tổ chức bộ máy
ngày càng được kiện toàn, bố trí hợp lý. Phát triển về chất lượng
của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC: Để phát triển nguồn nhân lực
Cảnh sát PCCC thì không chỉ dừng lại ở nâng cao trình độ học vấn
mà còn tăng cường huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ và các kỹ
năng lao động về PCCC. Phát triển về cơ cấu tổ chức của nguồn
14

nhân lực Cảnh sát PCCC, đã chú trọng và từng bước điều chỉnh,
xây dựng cơ cấu hợp lý. Phát triển về hoạt động PCCC của nguồn
nhân lực Cảnh sát PCCC: Các hoạt động PCCC cơ bản như công
tác tuyên truyền và xây dựng phong trào toàn dân PCCC; công tác
kiểm tra, tự kiểm tra về PCCC; công tác điều tra, xử lý về PCCC;
công tác chữa cháy và chuẩn bị các điều kiện phục vụ chữa cháy;
công tác nghiên cứu khoa học công nghệ PCCC; công tác đối ngoại
và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PCCC… đều được chú trọng tăng
cường và đạt nhiều kết quả tích cực.
2.3.2. Hạn chế, bất cập của chính sách phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam hiện nay
Các hạn chế, bất cập đó là: Hạn chế về số lượng của nguồn
nhân lực Cảnh sát PCCC, chưa đáp ứng số lượng biên chế cần có
trong tình hình mới, việc gia tăng số lượng còn chưa đồng đều, còn
có sự mất cân đối giữa nguồn nhân lực chất lượng cao với nguồn
nhân lực phổ thông; Về chất lượng của nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC: Phát triển về trí lực, thể hiện trước hết là vẫn có sự mất cân
đối giữa đào tạo nâng cao trình độ học vấn: thạc sĩ, đại học và trung
cấp; việc nâng cao trình độ học vấn nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC
gặp nhiều khó khăn; việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ,
huấn luyện kỹ năng, hiệu quả công tác chữa cháy được tiến hành
chưa thường xuyên, đối tượng còn hạn chế… Phát triển về thể lực:
Thể lực của một số cán bộ, chiến sĩ vẫn chưa đạt tiêu chuẩn sức
khỏe theo quy định, một số cán bộ, chiến sĩ chưa chủ động, tự giác
rèn luyện, chưa siêng năng luyện tập, ít tham gia các phong trào thể
dục thể thao và vẫn tồn tại tư tưởng ngại rèn luyện ở một số cán bộ,
chiến sĩ… Phát triển về tâm lực: Bản lĩnh chính trị, tư tưởng của
một bộ phận cán bộ, chiến sĩ trong nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC

15


có biểu hiện suy giảm, một bộ phận cán bộ, chiến sĩ của nguồn nhân
lực cảnh sát PCCC cũng có biểu hiện giao động, suy giảm niềm tin
vào Đảng, Nhà nước… Hạn chế về cơ cấu tổ chức của nguồn nhân
lực Cảnh sát PCCC: Việc điều chỉnh, phân bố nguồn nhân lực còn
chưa kịp với tình hình phát triển của đất nước; cơ cấu ngành, nghề
còn mất cân đối, chưa đồng bộ, biến đổi chậm trước yêu cầu của đất
nước; hoạt động PCCC của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC còn .
2.3.3. Nguyên nhân của thành tựu và hạn chế, bất cập

chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
* Nguyên nhân của thành tựu chính sách phát triển nguồn
nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy: Đảng, Nhà nước mà trực
tiếp là Bộ Công an đã có những quan điểm, chủ trương, chính sách
đúng đắn trong việc phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC;
những thành tựu của sự nghiệp đổi mới của đất nước; yêu cầu đảm
bảo an ninh quốc gia, giữ gìn TTATXH và đảm bảo an toàn cháy,
nổ trong tình hình mới; các chính sách quan tâm, động viên, hỗ trợ,
đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ... đã có nhiều cải cách, đổi
mới; công tác lãnh đạo, chỉ huy và nhận thức của cán bộ chiến sĩ
nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC đạt được những kết quả nhất định.
* Nguyên nhân của hạn chế, bất cập chính sách phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy: Chính sách phát
triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC của Nhà nước, Bộ Công an
còn ban hành chậm, ở một số lĩnh vực còn chưa bám sát với yêu cầu
phát triển; sự thiếu hụt trang các thiết bị phương tiện, đặc biệt các
trang thiết bị phương tiện đặc dụng hiện đại, phù hợp; khó khăn,
thách thức trong việc thu hút nhân tài phục vụ lâu dài cho lực

lượng; công tác lãnh đạo, chỉ huy và nhận thức của cán bộ, chiến sĩ

16


nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC về phát triển nguồn nhân lực Cảnh
sát PCCC vẫn bộc lộ một số hạn chế.
Kết luận Chương 2

17


Chương 3
QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CẢNH SÁT PHÒNG CHÁY
CHỮA CHÁY Ở VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI

3.1. Quan điểm về tăng cường chính sách phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở nước ta
3.1.1. Phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy
chữa cháy phải quán triệt thực hiện thắng lợi đường lối của
Đảng, chính sách của Nhà nước và phương hướng của Bộ Công
an về phát triển nguồn nhân lực cảnh sát thời kỳ mới
Nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC là một bộ phận của lực
lượng CAND Việt Nam, vì vậy phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC phải luôn đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện
của Đảng ủy Công an Trung ương và Lãnh đạo Bộ Công an, đồng
thời cũng luôn bám sát và nắm vững quan điểm của Đảng, pháp luật
của Nhà nước.
3.1.2. Phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy

chữa cháy phải đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của công tác
phòng cháy chữa cháy trong thời kỳ mới
Để bảo an toàn cho quá trình CNH, HĐH đất nước, việc phải
đảm an ninh quốc gia, giữ vững trật tự, an toàn xã hội; đảm bảo an
toàn cháy, nổ; làm giảm những thiệt hại và người và tài sản của Nhà
nước và nhân dân; chủ động sẵn sàng chữa cháy có hiệu quả, bảo
đảm công tác PCCC đáp ứng yêu cầu của phát triển kinh tế - xã hội
đất nước là rất quan trọng.
3.1.3. Phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy
chữa cháy phải toàn diện, đồng bộ cả về số lượng, chất lượng, cơ
cấu tổ chức
18


Về số lượng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC: Phải đảm bảo
số lượng hợp lý về tỷ lệ biên chế, đảm bảo đủ về số lượng, tăng
cường đội ngũ nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC trên lĩnh vực khoa
học và công nghệ; cán bộ điều tra, xử lý....
Về chất lượng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC: Cần nâng cao
bản lĩnh chính trị, tư tưởng vững vàng cho nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC; xây dựng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC có đạo đức tốt, lối
sống lành mạnh, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh và tăng
cường kỷ luật, kỷ cương; nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ
và chất lượng, hiệu quả công tác PCCC nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC;đổi mới chính sách tuyển dụng, bố trí sử dụng và nâng cao
sức khỏe cho cán bộ, chiến sĩ cảnh sát PCCC.
Về cơ cấu tổ chức của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC: Cần
thành lập thêm các Viện nghiên cứu chuyên sâu về PCCC, Trung
tâm huấn luyện; củng cố và từng bước hoàn thiện tổ chức bộ máy
của nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC theo hướng chuyên sâu từ trung

ương đến địa phương và tăng cường lực lượng trực tiếp quản lý và
chiến đấu; tổ chức bộ máy, cơ cấu của nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC phải tinh gọn, không dàn trải, phân bố phù hợp yêu cầu,
nhiệm vụ; từng bước hiện đại hóa công tác quản lý.
3.1.4. Phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy
chữa cháy phải đảm bảo sự cân đối giữa nguồn nhân lực phổ
thông và nguồn nhân lực chất lượng cao
Cần dựa trên các yêu cầu và nhiệm vụ của công tác mà có sự
điều chỉnh (bổ sung, thay đổi) nguồn nhân lực phổ thông và nguồn
nhân lực chất lượng cao cảnh sát PCCC cho phù hợp.

19


3.2. Các giải pháp tăng cường chính sách phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát phòng cháy chữa cháy ở Việt Nam
trong thời gian tới
3.2.1. Giải pháp
Các giải pháp được đưa ra là: Nâng cao nhận thức, trách
nhiệm, phẩm chất, năng lực của lãnh đạo các cấp và cán bộ, chiến sĩ
về phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC; đổi mới các chủ
trương, chính sách về phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC;
đổi mới toàn diện công tác giáo dục và đào tạo, bồi dưỡng, huấn
luyện nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC; không ngừng nâng cao chất
lượng trang thiết bị, công nghệ, phương cách phòng chống cháy, nổ
tiên tiến, hiện đại;, tạo sự đột phá trong công tác thu hút, bố trí, sử
dụng nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC.
3.2.2. Kiến nghị, đề xuất
* Kiến nghị, đề xuất đối với Chính phủ: Xây dựng và hoàn
thiện chính sách vĩ mô nhằm phát triển công tác PCCC; đầu tư thích

đáng cho việc xây dựng cơ sở đào tạo và huấn luyện lực lượng cảnh
sát PCCC.
* Kiến nghị, đề xuất đối với Bộ Công an: Cần nghiên cứu
hoạch định chiến lược tuyển chọn đào tạo, bồi dưỡng và phát triển
đội ngũ giáo viên CAND; tiếp tục mở rộng quy mô, đa dạng hóa
các loại hình đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu
khoa học về PCCC; nghiên cứu để có chính sách thu hút, đãi ngộ,
sử dụng lực lượng cảnh sát PCCC; tạo điều kiện thuận lợi cho lực
lượng Cảnh sát PCCC trong công tác hợp tác quốc tế trong lĩnh vực
PCCC với cơ quan PCCC các nước; nghiên cứu hoàn thiện hệ thống
phân bổ định mức ngân sách chi cho phát triển nguồn nhân lực của
các cơ sở đào tạo trong CAND trong đó có lực lượng Cảnh sát PCCC.
20


* Kiến nghị, đề xuất đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo: Cần
thống nhất với Bộ Công an để tổ chức thi tuyển, chọn cử cán bộ đi
đào tạo Thạc sĩ, Tiến sĩ PCCC ở nước ngoài; xây dựng ban hành
các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đặc thù phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC…
Kết luận Chương 3

21


KẾT LUẬN
Từ việc nghiên cứu, phân tích và làm rõ các vấn đề về lý luận
và thực tiễn của chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC ở Việt Nam hiện nay, chúng tôi rút ra một số kết luận sau đây:
1. Trên cơ sở kế thừa có chọn lọc các quan điểm của Đảng và

Nhà nước và quan niệm của các nhà khoa học về nguồn nhân lực,
phát triển nguồn nhân lực và kết hợp với việc nghiên cứu, tổng kết
các hoạt động thực tiễn của lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH, tác
giả luận văn đã nêu ra các quan niệm về chính sách, nguồn nhân
lực, phát triển nguồn nhân lực, nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC,
phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC, chính sách phát triển
nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam hiện nay, đồng thời, tác
giả luận văn còn chỉ rõ các nội dung cũng như các yếu tố ảnh hưởng
chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam
và kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về chính sách phát
triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC.
2. Luận văn đưa ra cách nhìn khái quát chung về bộ máy, tổ
chức, đội ngũ cán bộ Cảnh sát PCCC ở Việt Nam. Tiến hành phân
tích rõ thực trạng chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC ở Việt Nam hiện nay và đánh giá cụ thể trên hai khía cạnh
thành tựu và hạn chế, đồng thời chỉ rõ những nguyên nhân của các
thành tựu và hạn chế của công tác đó.
3. Để nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam đáp ứng
được những đòi hỏi của đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh CNH,
HĐH và hội nhập quốc tế thì chính sách phát triển nguồn nhân lực
Cảnh sát PCCC ở Việt Nam cần bám sát các quan điểm sau: Phát
triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam phải quán triệt
thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và và
22


phương hướng của Bộ Công an về phát triển nguồn nhân lực Cảnh
sát PCCC ở Việt Nam thời kỳ mới; phát triển nguồn nhân lực Cảnh
sát PCCC ở Việt Nam phải đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của PCCC
thời kỳ mới; phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam

phải toàn diện, đồng bộ cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu tổ chức;
phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC ở Việt Nam cần đảm bảo
sự cân đối giữa nguồn nhân lực phổ thông và nguồn nhân lực chất
lượng cao đáp ứng yêu cầu của đất nước trong thời kỳ đổi mới.
4. Để tăng cường chính sách phát triển nguồn nhân lực Cảnh
sát PCCC ở Việt Nam trong thời gian tới cần thực hiện tốt các giải
pháp sau: Nâng cao nhận thức, đề cao tinh thần trách nhiệm của
lãnh đạo các cấp và cán bộ, chiến sĩ về phát triển nguồn nhân lực
Cảnh sát PCCC ở nước ta; đổi mới các chủ trương, chính sách về
phát triển nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC; đổi mới toàn diện công
tác GD&ĐT, bồi dưỡng, huấn luyện nguồn nhân lực Cảnh sát
PCCC; không ngừng nâng cao chất lượng, trang thiết bị, công nghệ,
phương thức phòng chống cháy, nổ tiên tiến, hiện đại; tạo sự đột
phá trong công tác thu hút, bố trí và sử dụng nguồn nhân lực Cảnh
sát PCCC.
5. Nguồn nhân lực Cảnh sát PCCC là một bộ phận quan trọng
của Cảnh sát PCCC&CNCH và của lực lượng CAND. Chính sách
phát triển nguồn nhân lực này đáp ứng được những yêu cầu mới của
đất nước là một vấn đề lớn, phức tạp, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dưới góc độ nghiên
cứu, tổng hợp, luận văn mới chỉ bước đầu làm rõ một số vấn đề có ý
nghĩa phương pháp luận về chính sách phát triển nguồn nhân lực
Cảnh sát PCCC ở Việt Nam. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu bước
đầu của luận văn, tác giả sẽ tiếp tục nghiên cứu bổ sung, phát triển
23