Hoạt động của Công ty Tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam Kinh nghiệm và Giải pháp

L I CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng
tôi. K t qu nêu trong lu n án là trung th c. Các tài li"u
tham kh o có ngu%n trích d(n rõ ràng.

Tác gi

T ng Qu c Trư ng


M CL C
Trang

1.1.
1.2.

2.1.
2.2.
2.3.

3.1.

3.2.
3.3.
3.4.

L i cam ñoan
M cl c
Danh m c các ký hi#u, các ch% vi't t)t
Danh m c các b ng bi+u

Danh m c các hình v- và sơ ñ1
M2 ñ3u
Chương 1: Nh%ng v6n ñ7 lý lu8n cơ b n và kinh nghi#m ho9t
ñ:ng c;a công ty tài chính thu:c t8p ñoàn kinh t' trong n7n
kinh t' th@ trư ng
Cơ s. lý lu n v1 công ty tài chính trong n1n kinh t th2 trư4ng
Kinh nghi"m ho6t ñ7ng c a công ty tài chính thu7c t p ñoàn kinh t
trong n1n kinh t th2 trư4ng
Chương 2: ThBc tr9ng ho9t ñ:ng c;a Công ty tài chính D3u khí
thu:c T8p ñoàn D3u khí Vi#t Nam
B>i c nh ra ñ4i c a Công ty tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn D@u
khí Vi"t Nam
Quá trình hình thành và ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí
thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam
Bài hEc kinh nghi"m qua quá trình ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính
D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam
Chương 3: Phương hưFng và gi i pháp thúc ñHy ho9t ñ:ng c;a
Công ty tài chính D3u khí thu:c T8p ñoàn D3u khí Vi#t Nam
Khái quát tình hình kinh t qu>c t và trong nưFc, th4i cơ và thách
th c ñ>i vFi ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c T p
ñoàn D@u khí Vi"t Nam
Phương hưFng phát triIn Công ty tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn
D@u khí Vi"t Nam
Gi i pháp thúc ñLy ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c
T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam
Ki n ngh2
K't lu8n
Danh m c các công trình c;a tác gi ñã công b
Danh m c tài li#u tham kh o
Ph l c

1
8

8
46
59
59
66
114
121
121

132
136
169
174
179
180
188


DANH M C CÁC KÝ HINU, CÁC CHP VIQT TRT

TS vi't t)t

Ti'ng Vi#t

Ti'ng Anh

ADB

Ngân hàng phát triIn Châu Á

Asian Development Bank

CBCNV

Cán b7 công nhân viên

CPH

CT ph@n hoá

CTTC

Công ty tài chính

CPI

ChV s> giá tiêu dùng

DNNN

Doanh nghi"p Nhà nưFc

EU

Liên minh Châu Âu

European Union

FED

C]c d tr^ Liên bang Hoa Kỳ

Federal Reserve System

FII

V>n ñ@u tư gián ti p nưFc ngoài

Foreign Inbdirect

Consumer Price Index

Investment
FDI

V>n ñ@u tư tr c ti p nưFc ngoài

Foreign Direct
Investment

GATS

Hi"p ñ2nh thương m6i m u d2ch t do

General Agreement on
Trade in Services

GDP

TTng s n phLm trong nưFc

Gross Domestic Product

IMF

Qud ti1n t" qu>c t

International Monetary
fund

NHLD

Ngân hàng liên doanh

NHNNVN

Ngân hàng Nhà nưFc Vi"t Nam

NHNNg

Ngân hàng nưFc ngoài

NHTM

Ngân hàng thương m6i

OTC

Th2 trư4ng ch ng khoán phi t p trung

Over The Counter

PVN

T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam

Vietnam Oil and Gas
Group


PVFC

Công ty tài chính D@u khí

PetroVietnam Finance
Company

TCTD

TT ch c tín d]ng

TðKT

T p ñoàn kinh t

TSCð

Tài s n c> ñ2nh

UBND

Uh ban nhân dân

UBCKNN

Uh ban ch ng khoán Nhà nưFc

VND

ð%ng Vi"t Nam

XDCB

Xây d ng cơ b n

WB

Ngân hàng th giFi

World Bank

WTO

TT ch c thương m6i th giFi

World Trade

Organization


DANH M C CÁC BUNG BIWU
Trang
BiIu s> 2.1/

H6n m c tín d]ng c a PVFC t6i các ngân hàng
thương m6i qu>c doanh và các tT ch c tín d]ng
(th4i ñiIm 31/12/2007)

81

BiIu s> 2.2/

Ngu%n v>n huy ñ7ng ti t ki"m, phát hành gioy t4 có
giá và nh n qu n lý v>n uh thác c a PVFC năm
2005, 2006, 2007

82

BiIu s> 2.3/

Cho vay các tT ch c kinh t và cá nhân c a PVFC
năm 2005, 2006, 2007

84

BiIu s> 2.4/

Phân lo6i nq cho vay các tT ch c kinh t và cá nhân c a
PVFC năm 2006, 2007

85

BiIu s> 2.5/

ð@u tư tài chính PVFC năm 2006, 2007

91

BiIu s> 2.6/

K t qu ho6t ñ7ng PVFC giai ño6n 2001b2007

98


DANH M C CÁC HÌNH VY VÀ SƠ ð]
Trang
Hình 1.1/

Nh^ng ñ%ng v>n ñi qua h" th>ng tài chính

9

Hình 2.1/

Sơ ñ% mô hình tT ch c PVFC

72

Hình 2.2/

Huy ñ7ng qua hình th c ti1n gri ti t ki"m c a PVFC

78

Hình 2.3/

Phát hành trái phi u c a PVFC

79

Hình 2.4/

Ngu%n v>n uh thác c a các cá nhân, tT ch c cho PVFC

82

Hình 2.5/

Th trEng giá tr2 ñ@u tư c a PVFC ñ n 31/12/2007

89

Hình 2.6/

Giá tr2 ñ@u tư theo lĩnh v c c a PVFC ñ n 31/5/2008

90

Hình 2.7/

Nhu c@u v>n ñ@u tư c a PVN

95

Hình 2.8/

Th trEng cho vay tr c ti p c a PVFC th4i ñiIm
31/12/2007

96

Hình 2.9/

Tăng trư.ng doanh thu c a PVFC giai ño6n 2001b2007

99

Sơ ñ% 3.1/

Quy trình ho6t ñ7ng bao thanh toán

147


M^ ð_U

1. Tính c6p thi't c;a ñ7 tài
Vi"t Nam bưFc vào công cu7c ñTi mFi kinh t , tt n1n kinh t k ho6ch
hóa t p trung chuyIn sang n1n kinh t th2 trư4ng, vi"c huy ñ7ng và sr d]ng
các ngu%n l c, trong ñó ngu%n l c tài chính cho ñ@u tư phát triIn ñã có thay
ñTi cơ b n do tác ñ7ng c a cơ ch th2 trư4ng vFi s qu n lý và ñi1u ti t c a
Nhà nưFc. S ra ñ4i c a các ñ2nh ch tài chính ñã tác ñ7ng ñ n s ra ñ4i và
phát triIn c a th2 trư4ng tài chính, các trung gian tài chính như ngân hàng
thương m6i cT ph@n, công ty tài chính, qud ñ@u tư... góp ph@n tích c c vào
vi"c t6o ngu%n v>n cho ho6t ñ7ng s n xuot kinh doanh c a các doanh nghi"p
thu7c mEi thành ph@n kinh t . S di chuyIn và phân bT ngu%n v>n trong xã
h7i cho ñ@u tư phát triIn ñưqc ti n hành phù hqp, hi"u qu hơn ñi1u ñó ñóng
vai trò tích c c vào s tăng trư.ng kinh t ñot nưFc.
Th c t , s ra ñ4i c a các tTng công ty Nhà nưFc ñưqc phát triIn thành
các t p ñoàn kinh t ñánh dou m7t bưFc phát triIn mFi c a quá trình ñTi mFi,
swp x p l6i h" th>ng doanh nghi"p Nhà nưFc . nưFc ta. Th c hi"n Ngh2 quy t
h7i ngh2 l@n th 3 Ban chop hành Trung ương ð ng khoá IX v1 vi"c ñTi mFi
và nâng cao hi"u qu ho6t ñ7ng c a các doanh nghi"p Nhà nưFc, th4i gian
qua các doanh nghi"p Vi"t Nam ñã tích c c chuLn b2 các ñi1u ki"n c@n thi t
ñI ñLy m6nh công cu7c ñTi mFi và h7i nh p kinh t th giFi. Các tTng công ty
Nhà nưFc ho6t ñ7ng theo tinh th@n Ngh2 ñ2nh s> 90/TTg và 91/TTg ngày
07/03/1994 c a Th tưFng Chính ph . Do v y, m7t s> tTng công ty ñã chuyIn
sang ho6t ñ7ng theo mô hình t p ñoàn kinh t (trong ñó có các ngành d@u khí,
bưu chính vixn thông, than khoáng s n, d"t may, công nghi"p tàu thuh, cao
su, ñi"n l c và tài chính b o hiIm b B o Vi"t) gwn vFi nhi1u hình th c s. h^u,


ho6t ñ7ng theo hưFng ña ngành, ña lĩnh v c. Tuy nhiên, m7t trong nh^ng khó
khăn lFn c a các t p ñoàn kinh t Nhà nưFc là von ñ1 huy ñ7ng v>n và sr
d]ng có hi"u qu ngu%n v>n ñI triIn khai các d án s n xuot kinh doanh trong
ñi1u ki"n c6nh tranh, h7i nh p kinh t th giFi hi"n nay. ðó là h" qu tot y u

d(n ñ n s ra ñ4i c a các công ty tài chính thu7c t p ñoàn kinh t và/hoyc
thu7c các tTng công ty Nhà nưFc . Vi"t Nam.
Th4i gian qua, ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn
D@u khí Vi"t Nam ho6t ñ7ng theo quy ñ2nh c a Lu t các TT ch c tín d]ng và
Ngh2 ñ2nh s> 79/2002/NðbCP, m7t myt góp ph@n nâng cao hi"u qu kinh
doanh c a T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam, myt khác cũng ñóng góp tích c c vào
vi"c ñi1u ti t, gi i quy t nh^ng khó khăn v1 ngu%n v>n ho6t ñ7ng c a các
thành viên trong T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam. Tuy nhiên, bên c6nh nh^ng k t
qu ñ6t ñưqc, hi"n nay Công ty tài chính D@u khí ñang ñ ng trưFc không ít
khó khăn và thách th c trong quá trình ho6t ñ7ng, ñyc bi"t tt khi Vi"t Nam
gia nh p tT ch c Thương m6i th giFi (vi t twt là WTO). Vi"c m. cra th2
trư4ng tài chính – ngân hàng c a Vi"t Nam theo cam k t khi gia nh p WTO
ñang ñyt ra nhi1u von ñ1 c@n gi i quy t ñ>i vFi nhi1u ngành, nhi1u lĩnh v c
kinh t c a nưFc ta theo l7 trình h7i nh p.
Trong b>i c nh tình hình tài chính, ti1n t" c a th giFi và trong nưFc có
nhi1u bi n ñ7ng, vi"c nghiên c u, ñánh giá th c tr6ng ho6t ñ7ng c a Công ty
tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam nh|m tìm ra nh^ng gi i
pháp ti p t]c thúc ñLy ho6t ñ7ng, góp ph@n vào s phát triIn Tn ñ2nh và v^ng
chwc c a T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam, trên cơ s. khai thác s c m6nh c a
ngành, qu n lý v>n t p trung th>ng nhot, ñ m b o ñi1u hành các ngu%n v>n
linh ho6t, hi"u qu b|ng vi"c tham gia tích c c th2 trư4ng tài chính, ti1n t"
trong nưFc và qu>c t . K t qu nghiên c u ñ6t ñưqc có ý nghĩa lý lu n và
th c tixn sâu swc vFi các công ty tài chính nói chung, ñyc bi"t là các công ty
tài chính thu7c t p ñoàn kinh t . nưFc ta hi"n nay.


2. Tang quan nh%ng công trình nghiên cdu liên quan ñ'n ñ7 tài lu8n án
Trong nưFc, th4i gian qua ñã có m7t s> công trình nghiên c u v1 ho6t
ñ7ng c a công ty tài chính như:
Lu n án ti n sd kinh t c a H% Kỳ Minh (2002) v1 Gi i pháp phát tri n

Công ty tài chính Bưu ñi n. Tác gi ñã ñi sâu nghiên c u ho6t ñ7ng c a Công
ty tài chính Bưu ñi"n, tt ñó ñ1 xuot m7t s> gi i pháp ñI thúc ñLy phát triIn
công ty tài chính trong ñi1u ki"n kinh t th2 trư4ng . Vi"t Nam; Lu n án ti n
sd kinh t c a Tr@n Công Di"u (2002) v1 Nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n
và phát tri n công ty tài chính

Vi t Nam. Tác gi ñã ñ1 c p và ñánh giá hi"u

qu ho6t ñ7ng, ñ1 xuot các gi i pháp nâng cao hi"u qu ho6t ñ7ng c a công ty
tài chính, c a lo6i hình công ty tài chính t6i th4i ñiIm công ty tài chính mFi
ñưqc thành l p khi n1n kinh t Vi"t Nam chưa h7i nh p sâu r7ng vFi kinh t
th giFi. Trong lu n án, tác gi ñã ñ1 xuot m7t s> ý ki n nh|m xây d ng h"
th>ng các gi i pháp mang tính vĩ mô ñI nâng cao hi"u qu ho6t ñ7ng c a các
công ty tài chính Vi"t Nam trong b>i c nh h7i nh p kinh t th giFi hi"n nay.
Lu n văn th6c sd kinh t c a Hoàng ðình Chi n (2001) v1 Gi i pháp
hoàn thi n và phát tri n các công ty tài chính trong các t"ng công ty Nhà
nư#c

Vi t Nam hi n nay ñã ñ1 c p m7t s> von ñ1 lý lu n và th c tixn v1

ho6t ñ7ng c a các công ty tài chính trong các tTng công ty Nhà nưFc, làm rõ
nh^ng k t qu ho6t ñ7ng c a các công ty tài chính và ñ1 xuot m7t s> gi i pháp
nh|m thúc ñLy phát triIn ho6t ñ7ng t6i các công ty này; Lu n văn th6c sd kinh
t c a Ngô Anh Sơn (2002) v1 Gi i pháp phát tri n các nghi p v$ c%a Công
ty tài chính D t may ñã ñi sâu nghiên c u các nghi"p v] c] thI và ñ1 xuot m7t
s> gi i pháp nh|m thúc ñLy ho6t ñ7ng nghi"p v] c a Công ty tài chính D"t
may. ð%ng th4i, tác gi ñã có m7t s> ki n ngh2 vFi Chính ph , Ngân hàng
Nhà nưFc Vi"t Nam và TTng công ty d"t may Vi"t Nam (nay là T p ñoàn d"t
may Vi"t Nam).

Tác gi Tr2nh Bá Tru (2003) vFi công trình: Công ty tài chính trên th(
gi#i và

Vi t Nam ñã ñ1 c p ñ n các lo6i hình và ho6t ñ7ng c a công ty tài

chính trên th giFi và Vi"t Nam… Ngoài nh^ng công trình nghiên c u trên,
còn có m7t s> bài vi t ñi sâu vào các nghi"p v] c] thI c a các công ty tài
chính, tác gi Nguyxn ðăng Nam (2003) có công trình: Vai trò c%a các công
ty tài chính trong vi c phát tri n th* trư+ng ch,ng khoán

Vi t Nam…

Nhìn chung, n7i dung nghiên c u c a các tác gi ñã ñ1 c p ñ n nhi1u
khía c6nh trong ho6t ñ7ng c a công ty tài chính, ñyc bi"t là công ty tài chính
thu7c tTng công ty Nhà nưFc vFi m]c ñích nh|m làm rõ thêm nh^ng von ñ1
lý lu n và th c tixn ho6t ñ7ng c a công ty tài chính . nưFc ta. ð%ng th4i, các
tác gi còn ñ1 xuot m7t s> gi i pháp nh|m thúc ñLy ho6t ñ7ng c a các công ty
tài chính. Các công trình này ch y u nghiên c u v1 công ty tài chính trong
th4i gian tt 2003 tr. v1 trưFc, khi các công ty tài chính vta hình thành, mFi
bwt ñ@u ñi vào ho6t ñ7ng trong ñi1u ki"n Vi"t Nam chưa gia nh p WTO.
€ nưFc ngoài có m7t s> công trình nghiên c u v1 công ty tài chính và
th2 trư4ng tài chính như: Sundararajan, V. (1990), “Financial sector Reform
and Central banking in Centrally Planned Economies”, IMF Working Paper
WP/90/120; Singh, Ajit and Javed, Hamid (1992), “Corporate Financial
Structures in Developing Countries”, Technical paper No 1, International
Finance Corporation, Washington D.C; Breadley, R.A and S.C. Mayers
(1996), Principles of Corporate Finance (5th) New York: McGrawbHill;
Claessens, Stijn; Djankov, Semeon; and Klingebiel Daniela (2000), “Stock
Market in transition economies”, Financial Sector Discussion Paper No 5,

The World Bank, September; Carmicheal, Jeffrey and Micheal Pomerleano
(2002), The Development and Regulation of non=Bank Financial Institutions,
The World Bank, Washington D.C; Choudhry, Moorad, Didier Joannas,
Richard Pereira and Rod Pienaar (2002), Capital Market Instrument: Analysis
and Valuation, Financial Times – Prentice Hall, LondonbAmsterdam… Nhìn


chung, các công trình này ñã ñi sâu phân tích v1 th2 trư4ng tài chính và ho6t
ñ7ng c a công ty tài chính trong n1n kinh t th2 trư4ng. ðyc bi"t, m7t s> công
trình ñã ñi sâu nghiên c u v1 ñyc ñiIm th2 trư4ng tài chính và vai trò c a công
ty tài chính trong các n1n kinh t chuyIn ñTi.
Tuy nhiên, hi"n chưa công trình nào nghiên c u sâu v1 ho6t ñ7ng c a
Công ty tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam. ðó là lý do
nghiên c u sinh chEn ñ1 tài nghiên c u: “Ho9t ñ:ng c;a Công ty tài chính
D3u khí thu:c T8p ñoàn D3u khí Vi#t Nam: kinh nghi#m và gi i pháp”.
3. M c tiêu nghiên cdu c;a lu8n án
b Tt nghiên c u ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c T p
ñoàn D@u khí Vi"t Nam ñI rút ra m7t s> bài hEc kinh nghi"m là cơ s. cho
vi"c ñ1 xuot phương hưFng và gi i pháp nh|m ti p t]c thúc ñLy s phát triIn
c a Công ty tài chính D@u khí trong giai ño6n tFi.
b Tt nghiên c u ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c T p
ñoàn D@u khí Vi"t Nam góp ph@n làm rõ thêm nh^ng von ñ1 lý lu n và th c
tixn v1 ho6t các công ty tài chính thu7c t p ñoàn kinh t . nưFc ta trong ñi1u
ki"n n1n kinh t th2 trư4ng và m. cra h7i nh p kinh t th giFi.
4. ð i tưhng và ph9m vi nghiên cdu
i ð>i tưqng nghiên c u c a lu n án: nghiên c u v1 ho6t ñ7ng c a Công
ty tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam.
b Ph6m vi nghiên c u:
+ N7i dung nghiên c u: Nghiên c u v1 ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính
D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam, lu n án t p trung ch y u vào các

von ñ1 huy ñ7ng v>n và sr d]ng v>n; ho6t ñ7ng ñ@u tư; ho6t ñ7ng d2ch v] tài
chính; ho6t ñ7ng ñi1u ph>i v>n gi^a Công ty tài chính D@u khí vFi các ñơn v2
thành viên c a T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam.
+ Th4i gian nghiên c u ch y u tt năm 2000 ñ n năm 2007 (th4i gian
Công ty tài chính D@u khí 100% v>n Nhà nưFc).


5. Phương pháp nghiên cdu
b Cơ s. phương pháp lu n ñưqc sr d]ng trong nghiên c u c a lu n án
là phương pháp duy v t bi"n ch ng cùng vFi s k t hqp chyt ch‡ gi^a phương
pháp l2ch sr và phương pháp lôgic.
b Các phương pháp c] thI ñưqc áp d]ng trong nghiên c u bao g%m:
phương pháp th>ng kê, phương pháp so sánh, các phương pháp phân tích kinh
t , phương pháp chuyên gia... ñI làm rõ ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u
khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam. ð%ng th4i, lu n án ñã thu th p, sr
d]ng và k thta có chEn lEc ngu%n tài li"u, các s> li"u c trong và ngoài nưFc
ph]c v] cho n7i dung nghiên c u c a ñ1 tài.
6. Nh%ng ñóng góp c;a lu8n án
b Làm rõ thêm vai trò c a công ty tài chính trong n1n kinh t th2 trư4ng,
ñyc bi"t là s c@n thi t c a công ty tài chính ñ>i vFi ho6t ñ7ng c a các t p
ñoàn kinh t . Tt nghiên c u ho6t ñ7ng c a các công ty tài chính thu7c t p
ñoàn kinh t lFn c a m7t s> nưFc trên th giFi, lu n án ñã rút ra m7t s> bài
hEc kinh nghi"m có ý nghĩa th c tixn ñ>i vFi Vi"t Nam hi"n nay.
b ðã làm rõ th c tr6ng ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c
T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam trong giai ño6n tt năm 2000 ñ n năm 2007; tt
k t qu và h6n ch trong ho6t ñ7ng kinh doanh, lu n án ñã rút ra m7t s> bài
hEc kinh nghi"m có ý nghĩa lý lu n và th c tixn là cơ s. cho vi"c ñ1 xuot các
gi i pháp ti p t]c thúc ñLy s phát triIn c a Công ty tài chính D@u khí thu7c
T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam hi"n nay.
b Lu n án ñã làm rõ phương hưFng và ñ1 xuot m7t s> gi i pháp thúc

ñLy phát triIn Công ty tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam.
7. K't c6u c;a lu8n án
Ngoài l4i m. ñ@u, k t lu n, danh m]c tài li"u tham kh o và ph] l]c,
lu n án ñưqc k t cou thành 3 chương:


Chương 1: Nh^ng von ñ1 lý lu n cơ b n và kinh nghi"m ho6t ñ7ng c a
công ty tài chính thu7c t p ñoàn kinh t trong n1n kinh t th2 trư4ng.
Chương 2: Th c tr6ng ho6t ñ7ng c a Công ty tài chính D@u khí thu7c
T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam.
Chương 3: Phương hưFng và gi i pháp thúc ñLy ho6t ñ7ng c a Công ty
tài chính D@u khí thu7c T p ñoàn D@u khí Vi"t Nam.


CHƯƠNG 1
NHPNG VoN ðp LÝ LUqN CƠ BUN
VÀ KINH NGHINM HOrT ðsNG
CtA CÔNG TY TÀI CHÍNH THUsC TqP ðOÀN KINH TQ
TRONG NpN KINH TQ THy TRƯ NG

1.1. CƠ S^ LÝ LUqN Vp CÔNG TY TÀI CHÍNH TRONG NpN KINH
TQ THy TRƯ NG
1.1.1. Th@ trư ng tài chính
Trong n1n kinh t th2 trư4ng, h" th>ng kinh t c a mˆi qu>c gia có
nhi1u lo6i th2 trư4ng ho6t ñ7ng nhưng v1 cơ b n có 3 lo6i: th2 trư4ng các y u
t> s n xuot, th2 trư4ng s n phLm hàng hoá và d2ch v], th2 trư4ng tài chính.
Trong ñó, th2 trư4ng tài chính và các trung gian tài chính ñóng vai trò quan
trEng, có tính chot quy t ñ2nh ñ>i vFi s phát triIn kinh t c a mˆi qu>c gia.
Th c t , th2 trư4ng tài chính th c hi"n ch c năng kinh t ch y u trong
vi"c d(n v>n tt nh^ng ngư4i có nhi1u v>n vì hE chi tiêu ít hơn thu nh p tFi

nh^ng ngư4i thi u v>n vì hE mu>n chi tiêu nhi1u hơn thu nh p c a hE. Hay
nói cách khác trong m7t n1n kinh t do có nh^ng ñơn v2 dư thta v>n và có
nh^ng ñơn v2 thi u h]t v>n nên xuot hi"n các hưFng lưu chuyIn tài chính
không ngtng gi^a các ñơn v2 dư v>n vFi các ñơn v2 thi u v>n thông qua các
trung gian tài chính và các th2 trư4ng tài chính.
Th2 trư4ng tài chính và các trung gian tài chính ñóng vai trò trung gian
k t n>i gi^a các b7 ph n dư v>n, ít có cơ h7i ñ@u tư sinh l4i vFi các b7 ph n
thi u v>n nhưng có cơ h7i ñem l6i lqi nhu n n u ñưqc ñáp ng v1 v>n thông


qua s lưu chuyIn c a các dòng tài chính. Nói cách khác, th2 trư4ng tài chính
ñã giúp nâng cao năng suot và hi"u qu c a toàn b7 n1n kinh t .
Tài chính gián ti'p

Tài chính trBc ti'p
Hình 1.1: Nh%ng ñ1ng v n ñi qua h# th ng tài chính
1.1.1.1. Các ch; th+ tham gia th@ trư ng tài chính
Trong th2 trư4ng tài chính, các ch thI tham gia th2 trư4ng là các cá
nhân hay tT ch c có nhu c@u gri ti1n hoyc c@n ñ@u tư vào các ho6t ñ7ng kinh
doanh tài chính. C] thI:
Các th nhân tham gia ñ u tư
Th2 trư4ng tài chính là nơi ñI các cá nhân ti t ki"m (gri ti1n vào ngân
hàng, qud ti t ki"m... ), cho vay, c@m c>, th chop tài s n, là nơi ñ@u tư các
lo6i ch ng khoán. Th2 trư4ng tài chính giúp công chúng có cơ h7i ñ@u tư
nh^ng kho n ti1n nhàn rˆi c a mình, t6o ñi1u ki"n luân chuyIn v>n dx dàng.
ði1u ñó giúp n1n kinh t t p trung các kho n v>n nh‰ lŠ nhàn rˆi tt s> ñông
b7 ph n công chúng ñ@u tư vào s n xuot kinh doanh. ð%ng th4i cho phép
công chúng th c hi"n ña d6ng hoá ñ@u tư, phân tán r i ro.

Trên th2 trư4ng tài chính, nh^ng ngư4i tham gia vFi tư cách ngư4i bán
là ngư4i có nhu c@u chuyIn nhưqng sr d]ng v>n trong th4i gian nhot ñ2nh ñI
thu v1 kho n giá tr2 gEi là lãi vay. Nh^ng ngư4i này ñem s> ti1n nhàn rˆi do
mình s. h^u ñ n ngân hàng, hay tT ch c tài chính ñI gri, ñ@u tư vào m7t lo6i
ch ng khoán nào ñó trên th2 trư4ng mà theo hE ñánh giá là có kh năng mang
l6i lqi nhu n cao nhot. Khác vFi ho6t ñ7ng mua bán thông thư4ng, ho6t ñ7ng
mua bán trên th2 trư4ng tài chính chV chuyIn quy1n sr d]ng ch

không

chuy1n quy1n s. h^u các kho n v>n vay.
Ngư4i tham gia vFi tư cách ngư4i mua là ngư4i có nhu c@u sr d]ng
v>n, thông qua các tT ch c tài chính ñI vay v>n và chop nh n tr m7t kho n
giá tr2 tương ng vFi lãi suot cam k t. Nh^ng ngư4i tham gia vFi tư cách
ngư4i mua ñưqc quy1n sr d]ng kho n ti1n trên trong th4i gian cam k t vFi
ngư4i cho vay, sr d]ng ti1n ñi vay theo ñúng m]c ñích cam k t vFi ngư4i cho
vay.
Các pháp nhân tham gia ñ u tư
Th2 trư4ng tài chính là nơi doanh nghi"p huy ñ7ng ngân qud hay ñ@u tư
v>n, xác l p giá tr2 c a công ty. Nh^ng thay ñTi ñ>i vFi giá tr2 c a công ty
cung cop cho ban lãnh ñ6o công ty nh^ng thông tin chính xác v1 ph n ng
c a công chúng ñ>i vFi chính sách và quy t ñ2nh c a công ty. Các pháp nhân
tham gia ñ@u tư vào th2 trư4ng tài chính bao g%m nhi1u lo6i vFi nh^ng hình
th c ña d6ng. Th2 trư4ng tài chính t6o ñi1u ki"n ñI các doanh nghi"p t6o v>n
và tăng v>n. Các doanh nghi"p có thI t6o v>n b|ng cách phát hành cT phi u
hoyc tăng v>n b|ng cách thuê mua các lo6i bot ñ7ng s n, ñ7ng s n trên th2
trư4ng tín d]ng thuê mua, phát hành trái phi u, vay ti1n tt các ñ2nh ch tài
chính, các nhà tài trq... ð%ng th4i liên t]c xác ñ2nh giá tr2 c a các tài s n mà
doanh nghi"p hi"n ñang nwm gi^ thông qua s ñánh giá c a th2 trư4ng. Tt ñó
thúc ñLy công ty không ngtng hoàn thi"n kd năng qu n tr2 doanh nghi"p, ñTi

mFi phương th c kinh doanh ñI ñ6t hi"u qu cao hơn. M7t doanh nghi"p


mu>n khŒng ñ2nh giá tr2 c a mình thì ph i có nh^ng quy t ñ2nh kinh doanh
ñúng ñwn và phù hqp, ngưqc l6i giá tr2 c a doanh nghi"p s‡ b2 s]t gi m làm
cho lòng tin c a các nhà ñ@u tư cũng gi m sút theo.
Chính ph
Th2 trư4ng tài chính là nơi Chính ph vay mưqn cho ngân sách hoyc tác
ñ7ng ñI ñi1u chVnh thúc ñLy n1n kinh t phát triIn. Th2 trư4ng tài chính giúp
Nhà nưFc huy ñ7ng v>n ñI tài trq cho các d án ñ@u tư trong th4i kỳ thi u
v>n. T6o ñi1u ki"n th c hi"n chính sách tài khoá ti1n t" thông qua vi"c phát
hành trái phi u hay các công c] nq ñI ñi1u chVnh kh>i lưqng ti1n myt trong
lưu thông. ðây chính là m7t trong nh^ng cơ ch bơm, hút ti1n ra vào lưu
thông ti1n t" c a Nhà nưFc.
Bên c6nh các thành viên chính c a th2 trư4ng tài chính này còn có ngân
hàng, công ty tài chính, nhà môi giFi, ñ2nh ch tài chính trung gian...
1.1.1.2. Hàng hoá trên th@ trư ng tài chính
Hàng hoá trên th2 trư4ng tài chính là các lo6i ch ng khoán hay công c]
v>n. Ch ng khoán là lo6i ch ng tt ñem l6i cho ngư4i c@m gi^ nó quy1n s.
h^u tương ng ñ>i vFi m7t ph@n tài s n c a công ty, do ñó ñem l6i cho ngư4i
s. h^u ni1m hy vEng nh n ñưqc nh^ng kho n ti1n hoàn v>n và lqi nhu n
trong tương lai. Có rot nhi1u lo6i công c] tài chính ñưqc trao ñTi trên th2
trư4ng, các công c] tài chính khác nhau v1 th4i gian ñáo h6n, m c ñ7 r i ro
và hình th c thanh toán. DưFi ñây chV ñ1 c p m7t s> ch ng khoán quan trEng.
C phi u công ty
ðây là lo6i công c] tài chính quan trEng. V>n hoyc tài s n c a công ty
ñưqc chia thành nhi1u ph@n b|ng nhau gEi là cT ph@n. Giá tr2 c a các công ty
khác nhau thay ñTi trên ph6m vi r7ng lFn b.i cT phi u công ty thI hi"n quy1n
s. h^u c a các công ty khác nhau và kh năng thu ñưqc nh^ng kho n ti1n
trong tương lai khác nhau. Có 2 lo6i cT phi u:

* CT phi u ưu tiên: thư4ng ñưqc dành cho nh^ng ngư4i có công sáng
l p ra công ty và/hoyc nh^ng ngư4i có nh^ng ñóng góp ñyc bi"t vFi công ty.
S phân bi"t cT phi u ưu tiên vFi các lo6i cT phi u khác thI hi"n rõ nhot khi
công ty phân chia lqi nhu n, ngư4i và/hoyc tT ch c s. h^u cT phi u ưu tiên
luôn luôn ñưqc hư.ng s ñãi ng7 t>t hơn. Khi công ty b2 phá s n, hE cũng
ñưqc ưu tiên trong vi"c xr lý quy1n và nghĩa v]. € m7t s> công ty, lo6i cT
phi u ưu tiên còn có thêm ñyc ñiIm là dù công ty kinh doanh thua lˆ, trong
lúc các cT ñông ch nhân khác ph i ch2u lˆ theo công ty, nh^ng ch nhân s.
h^u cT phi u ưu tiên v(n có thI ñưqc chia lãi theo th l" quy ñ2nh c a công ty.
* CT phi u thông thư4ng: là lo6i cT phi u thu7c s. h^u c a cá nhân
và/hoyc tT ch c mFi ñóng góp hoyc mua l6i cT phi u ñI tr. thành cT ñông sau
này. CT ñông s. h^u cT phi u thông thư4ng ph i ch2u lˆ và ñưqc chia lãi ph]
thu7c vào k t qu kinh doanh c a công ty. Do r i ro cao nên khi công ty b2
phá s n, hE là nh^ng ngư4i ch2u thi"t h6i nyng nhot. Các cT ñông s. h^u cT
phi u thông thư4ng có rot nhi1u quy1n h6n trong vi"c b‰ phi u ñI quy t ñ2nh
chi n lưqc, chính sách, k ho6ch ho6t ñ7ng, công tác qu n tr2 c a công ty.
CT phi u ưu tiên và cT phi u thông thư4ng ñ1u là ch ng khoán và là
hàng hoá c a th2 trư4ng tài chính. Khi c@n thanh kho n ngư4i s. h^u cT phi u
có thI ñem bán trên th2 trư4ng ch ng khoán, vFi cT phi u ưu tiên ngư4i s.
h^u cT phi u mu>n bán ph i thông báo k ho6ch chuyIn nhưqng cT phi u cho
n7i b7 cT ñông ưu tiên, n u cT ñông ưu tiên không mu>n quy1n ưu tiên ra
ngoài h" th>ng, hE s‡ b‰ ti1n ñI mua l6i. Trong trư4ng hqp các cT ñông ưu
tiên không có nhu c@u mua, ngư4i s. h^u cT phi u ưu tiên s‡ ñem ra bán t6i
th2 trư4ng ch ng khoán.
Trong chu kỳ phát triIn c a công ty, cT phi u có thI thay ñTi ch nhân
nhi1u l@n chV c@n th t]c sang nhưqng gi^a ngư4i bán và ngư4i mua, có s
xác nh n c a công ty môi giFi ch ng khoán là vi"c chuyIn nhưqng cT phi u
s‡ ñưqc th c hi"n hoàn tot. MEi vi"c s‡ ñơn gi n và t>n ít th4i gian hơn, n u

ngư4i bán ñem cT phi u bán tr c ti p cho các công ty kinh doanh hay môi
giFi sau khi ñã ñăng ký trưFc và thông báo v1 giá c , s> lưqng cT phi u d
ki n giao d2ch.
Chính s hoàn thi"n c a th2 trư4ng tài chính, uy tín c a các công ty
phát hành cT phi u, ñã làm cho cT phi u ñưqc công chúng tin tư.ng. Công
chúng ñyt ni1m tin vào cT phi u không khác gì ti1n, thói quen này ñã làm cho
công chúng không có tính nghi ng6i nào t%n t6i khi c@n chuyIn d2ch cT phi u
tr. thành ti1n myt và ngưqc l6i. Vì v y, cT phi u chính là ti1n, là tài s n. M7t
lo6i tài s n t>t hơn ti1n myt vì nó mang l6i lqi nhu n hàng ngày. Khi dư thta
v>n, hE ñi mua cT phi u như m7t hàng hoá sinh lãi, khi thi u ti1n hE ñem cT
phi u ra bán. Tính chot c a vi"c mua và bán này không khác gì mua hay bán
hàng hoá h^u hình như g6o, v i, máy móc thi t b2... chV khác m7t ñi1u là các
lo6i hàng hoá này là v t chot ñI tiêu dùng. Còn cT phi u là tài s n s. h^u, là
v>n c a ho6t ñ7ng s n xuot kinh doanh.
Trái phi u công ty
Trái phi u công ty cũng là lo6i công c] tài chính quan trEng, m7t công
c] nq ch y u c a doanh nghi"p. Các công ty phát hành trái phi u ñI vay ti1n
c a công chúng, ñTi l6i công ty ph i cam k t nghĩa v] theo giao ưFc vFi các
trái ch là thanh toán ti1n lãi theo m7t th l" nhot ñ2nh vào nh^ng th4i ñiIm c]
thI và hoàn tr nq g>c khi ñ n h6n. Tuy nhiên, trái ch không có quy1n s.
h^u ñ>i vFi doanh nghi"p. Trái phi u công ty có nh^ng ñyc ñiIm khác nhau,
nh^ng ñyc ñiIm này chi ph>i giá tr2 c a các trái phi u thI hi"n trên các y u t>
như th l" lãi suot, th4i h6n và s c m6nh c a công ty phát hành. Trái phi u
công ty bao g%m 2 lo6i:
* Trái phi u thông thư4ng: lo6i phi u nq có th4i gian ñáo h6n tt trung
bình ñ n dài h6n. Trái phi u thông thư4ng có thI ñưqc phát hành b.i công ty
vay nq hoyc thông qua các công ty môi giFi. Tính chot c a trái phi u công ty
gi>ng thương phi u v1 ñ6i lưqng. Thương phi u ñưqc dùng ñI vay nq ngwn

h6n, ph]c v] cho m]c tiêu kinh doanh mang tính giai ño6n, trái phi u thì
ngưqc l6i, ñưqc sr d]ng vFi m]c ñích bT sung v>n cho trung, dài h6n thay vì
ñi vay tt ngân hàng thương m6i. Trong vòng ñ4i c a trái phi u trưFc khi ñáo
h6n và ñưqc công ty phát hành mua l6i, trái phi u có thI luân chuyIn mua bán
gi>ng s trao ñTi ti1n myt trong lưu thông.
* Trái phi u chuyIn ñTi: là hình th c ñyc bi"t c a trái phi u. ðiIm ñyc
bi"t là trái phi u chuyIn ñTi có thI ñưqc nhanh chóng chuyIn thành cT phi u
n u ngư4i ch s. h^u chop nh n giá c ñưqc chV ñ2nh b.i công ty phát hành,
cũng như chop nh n các ñi1u ki"n c a m7t cT ñông. Trái phi u chuyIn ñTi
(COB) khá phT bi n . các nưFc phát triIn vì tính thu n lqi. N u ngư4i mua
mu>n hư.ng lqi t c c> ñ2nh, hE chV vi"c gi^ trái phi u. Ngư4i mua cũng có
thI tr. thành cT ñông khi công ty phát hành ra trái phi u chuyIn ñTi ho6t
ñ7ng hi"u qu , qu n tr2 t>t r i ro và ñ6t lqi nhu n cao. Khi ñó ti1n lãi ñưqc
chia hàng năm lFn hơn ti1n lãi thu ñưqc tt trái phi u. Như v y trái phi u
chuyIn ñTi tho mãn nhi1u ñ>i tưqng hơn trái phi u thư4ng, vì kh năng
chuyIn ñTi c a nó.
Ch ng khoán chi t kh u
Là nghĩa v] tr ti1n theo giao ưFc, ñưqc bán vFi giá chi t khou, ngư4i
mua kỳ vEng ñưqc tr m7t s> ti1n nào ñó . th4i ñiIm ñáo h6n. Kho n ti1n
chi t khou là ph@n bù ñwp cho ngư4i s. h^u. Có rot nhi1u lo6i ch ng khoán
chi t khou, trong ñó ñáng chú ý nhot là thương phi u c a các doanh nghi"p.
Thương phi u là nh^ng gioy hŽn tr nq mà ngư4i s. h^u ñem ñi chi t khou ñI
có ngu%n tài chính sr d]ng vào các thương v] khác. ðI gi i quy t nh^ng lúc
thi u ti1n ñ7t xuot trong thương m6i vì hàng hoá chưa k2p bán, hoyc vì nhu
c@u nh n hàng mFi, các công ty thương m6i và các doanh nghi"p có thI ký
qud và xin phép ngân hàng b o trq ñI phát hành thương phi u vay ti1n tt
ngân hàng. Thay vì th chop hàng hoá ñI vay tr c ti p tt ngân hàng như các
thương nhân th4i trung cT ñã làm, các doanh nghi"p ngày nay có thI th chop

tài s n hoyc d a vào uy tín c a doanh nghi"p vFi ngân hàng (tín chop) ñI
ngân hàng b o trq và phát hành thương phi u. N u th c hi"n theo phương
pháp kinh doanh c a các thương nhân trưFc ñây thì hàng hoá vta mua hoyc
ñang c@n bán c a doanh nghi"p s‡ b2 ngân hàng phong to cho ñ n khi tr
xong nq vay mFi ñưqc nh n v1 ñI s n xuot kinh doanh. Dx dàng nh n thoy
ñ>i vFi nh^ng doanh nghi"p nh‰, kI c doanh nghi"p lFn, lô hàng mFi nh p là
toàn b7 v>n li ng và tài s n c a hE. Ngân hàng cho vay nhưng phong to tài
s n, hàng hoá thì doanh nghi"p gyp nhi1u khó khăn trong ho6t ñ7ng s n xuot
kinh doanh ñI thu h%i ti1n tr cho ngân hàng.
Thương phi u không ñòi h‰i cách làm như v y. Ngân hàng chV c@n
giám ñ2nh tài s n ñI b o lãnh cho công ty phát hành, mà không ñòi h‰i tài s n
th chop. Tuy nhiên, kh>i lưqng thương phi u ñưqc phát hành ph] thu7c vào
tài s n ròng c a ttng doanh nghi"p do ñó kh>i lưqng phát hành s‡ không
ñưqc nhi1u. Trong trư4ng hqp ñáo h6n công ty không tr ñưqc nq vay, ngân
hàng căn c theo hqp ñ%ng, tr ti1n cho ngư4i mua thương phi u ñ%ng th4i
phát mãi tài s n c a công ty ñI thu h%i nq.
Thương phi u cho phép các công ty gi i quy t tình tr6ng thi u v>n t6m
th4i. Vi"c phát hành thương phi u ñưqc th c hi"n b.i công ty môi giFi, ngân
hàng hoyc chính công ty tr c ti p phát hành. Dù ai th c hi"n, ñi1u cơ b n v(n
là doanh nghi"p ch thI vay và tot c mEi ngư4i s. h^u thương phi u là ch
thI cho vay. ðiIm ñyc trưng là thương phi u có th4i gian ñáo h6n ngwn, thông
thư4ng không vưqt quá 9 tháng. Do v y, nh^ng ngư4i ñ@u tư s. h^u thương
phi u hy vEng vào kho n lqi nhu n trong tương lai do thương phi u ñem l6i.
Tuy ñ@u tư vào thương phi u thư4ng ñem l6i lqi nhu n cao nhưng ñ7 r i ro
cũng khá lFn.
Gi>ng như các lo6i hàng hoá khác, thương phi u ñưqc mua bán rot
nhi1u và thu n ti"n trên th2 trư4ng ch ng khoán trong th4i gian trưFc khi ñ n
h6n. Trong ñi1u ki"n Vi"t Nam hi"n nay, do các khung pháp lý chưa hoàn

chVnh nên th2 trư4ng thương phi u h@u như chưa ñưqc ho6t ñ7ng m6nh. ðây
chính là tr. ng6i lFn, h6n ch s phát triIn c a thương phi u t6i Vi"t Nam.
Trái phi u Chính ph
Là ch ng tt có giá do Chính ph phát hành ñI huy ñ7ng v>n cho nhu
c@u chi tiêu, ñ@u tư c a Chính ph . Trái phi u Chính ph là hàng hoá có ñ7 an
toàn lFn nhot nên lãi suot thư4ng không cao. Tuy nhiên, trái phi u Chính ph
là hàng hoá quan trEng vì chi m th trEng lFn và có nh hư.ng ñ n các kho n
huy ñ7ng c a th2 trư4ng.
Các lo!i hàng hoá khác
Trên th2 trư4ng tài chính còn nhi1u lo6i hàng hoá như: công trái qu>c
gia, trái phi u ñô th2 do chính quy1n ñ2a phương phát hành. Các hàng hoá này
ñưqc sr d]ng làm công c] trao ñTi trên th2 trư4ng tài chính. Tính chot c a các
hàng hoá này tương t như ch ng khoán, vì chúng ñ1u là các d6ng khác nhau
c a phi u nq. Gi>ng như trái phi u, chúng dùng ñI d tr^, mua bán, thanh
toán, th chop hay thanh kho n thành ti1n myt.
1.1.1.3. Vai trò quan tr{ng c;a th@ trư ng tài chính
Th c t cho thoy, n1n s n xuot lFn ñòi h‰i ph i t p trung mEi ngu%n l c
tt kd năng qu n tr2, tay ngh1 ngư4i lao ñ7ng, nhân l c, v t li"u và ñyt ra s
c@n thi t v1 nhu c@u sr d]ng ngu%n tài nguyên m7t cách ti t ki"m, hi"u qu
nhot. Lãng phí nh hư.ng ñ n hi"u qu ho6t ñ7ng và năng suot lao ñ7ng .
mEi ph6m vi tt kinh t vĩ mô ñ n kinh t vi mô. Công ty cT ph@n và th2
trư4ng tài chính là s n phLm tot y u c a quá trình t p trung tài nguyên cho
s n xuot lFn và ch>ng lãng phí dưFi mEi hình th c. Công ty cT ph@n giúp
nh^ng ho6t ñ7ng kinh doanh có tính chot riêng r‡ tr. thành nh^ng tT ch c,
trong ñó các ngu%n l c ñưqc quy t] l6i, k t hqp vFi nhau cùng hưFng v1 m]c
ñích chung nh|m t6o ra lqi nhu n, phát triIn kinh t b xã h7i. Tính liên ñFi
gi^a các cá nhân, tT ch c trong công ty cT ph@n và gi^a các công ty trong t p
ñoàn, ñã giúp con ngư4i có ý th c v1 s c@n thi t ph] thu7c l(n nhau.

Th2 trư4ng tài chính ñòi h‰i tot c các cá nhân, tT ch c trong n1n kinh
t cùng nhau tham gia th2 trư4ng. Quá trình mua bán, ñ@u tư và sinh l4i c a
các lo6i ch ng khoán, giúp cho mEi ngư4i thoy r|ng s cot gi^ nh^ng tài s n
không sinh lãi như ti1n myt, ñot ñai, vàng b6c tr. nên rot vô lý. Ý th c oy ñưa
ñ n vi"c làm cho tài s n c a mình (ti1n lương, thu nh p kinh doanh, ñot ñai,
nhà cra...) tr. nên có lqi hơn thông qua vi"c dùng nó ñI trao ñTi loy các lo6i
tài s n khác có giá tr2 sinh lãi cao. Như v y các ngu%n l c khan hi m b2 lãng
phí c a ttng cá nhân, tT ch c ñưqc ñưa vào th2 trư4ng tài chính ñI ph]c v]
cho ho6t ñ7ng s n xuot kinh doanh. Xuot phát tt nhu c@u huy ñ7ng các ngu%n
l c trong xã h7i ñI s n xuot ra nhi1u c a c i nh|m ph]c v] ñ4i s>ng con
ngư4i, th2 trư4ng tài chính – ti1n t" kéo toàn b7 các cá nhân, tT ch c tr. thành
nh^ng nhà ñ@u tư, sr d]ng hi"u qu mEi tài s n ñI thúc ñLy ho6t ñ7ng s n
xuot kinh doanh, t6o ra các s n phLm, d2ch v] và tài s n vFi hi"u qu cao hơn.
Chính vì v y, th2 trư4ng tài chính t6o s ña d6ng phương th c thu hút
v>n ñ@u tư cho n1n kinh t . Thông qua th2 trư4ng tài chính, n1n kinh t huy
ñ7ng các ngu%n v>n nhàn rˆi ñI ñ@u tư s n xuot. Myt khác, th2 trư4ng tài
chính là m7t trong nh^ng kênh huy ñ7ng v>n quan trEng ñ>i vFi ngu%n v>n
ñ@u tư nưFc ngoài cho n1n kinh t . Thông qua ho6t ñ7ng huy ñ7ng v>n trên
th2 trư4ng tài chính giúp n1n kinh t phát triIn, cùng vFi vi"c ñTi mFi công
ngh". H7i nh p kinh t th giFi cùng vFi vi"c ñTi mFi công ngh", kd năng
qu n tr2 doanh nghi"p hi"n ñ6i giúp các n1n kinh t kém phát triIn có nhi1u
cơ h7i phát triIn vì bên c6nh các y u t> v1 v>n, tài nguyên, các von ñ1 v1
công ngh" qu n lý cũng là nh^ng y u t> quan trEng thúc ñLy tính hi"u qu
trong ho6t ñ7ng s n xuot kinh doanh.
Myt khác, th2 trư4ng tài chính góp ph@n ñi1u hoà lãi suot cho n1n kinh
t thông qua cơ ch c6nh tranh gi^a các phương th c huy ñ7ng v>n. ði1u này
làm xuot hi"n nhi1u cơ ch huy ñ7ng, hop d(n các nhà ñ@u tư, khuy n khích
các nhà ñ@u tư tham gia vào th2 trư4ng tài chính. Th2 trư4ng tài chính góp

ph@n cân b|ng cung c@u tín d]ng cho n1n kinh t , giúp cho các dòng v>n
trong n1n kinh t có thI d2ch chuyIn dx dàng t6o ra s c6nh tranh lành m6nh
trong vi"c thu hút v>n làm cho lãi suot c a n1n kinh t luôn ñưqc duy trì .
m c hqp lý vFi xu th v n ñ7ng c a vi"c cung c@u tín d]ng.
Ngoài ra, th2 trư4ng tài chính còn gi^ vai trò là cơ s. h6 t@ng v1 myt tài
chính – ti1n t" c a n1n kinh t . Th2 trư4ng tài chính có tác d]ng hˆ trq phát
triIn kinh t b xã h7i thông qua cơ ch thu hút v>n, ñ2nh hưFng, ñi1u hoà v>n
tt nơi thta sang nơi thi u, tt nơi có hi"u qu thop sang nơi có hi"u qu cao.
VFi lãi suot hqp lý, nh^ng ch thI có v>n nhàn rˆi s‡ th c hi"n ñi1u ti t v>n
sang nh^ng ch thI khác có nhu c@u sr d]ng v>n. Myt khác, thông qua th2
trư4ng tài chính, các nhà ñ@u tư s‡ rút v>n dưFi hình th c bán l6i cT ph@n c a
các doanh nghi"p làm ăn kém hi"u qu ñI ñ@u tư vào các doanh nghi"p ho6t
ñ7ng có hi"u qu cao hơn nh|m t>i ña hoá lqi nhu n. ði1u này góp ph@n làm
tăng hi"u suot sr d]ng v>n c a n1n kinh t và giúp các doanh nghi"p nâng cao
hi"u qu ho6t ñ7ng ñI thu hút các nhà ñ@u tư trong và ngoài nưFc.
1.1.2. Công ty tài chính
1.1.2.1. Khái ni#m công ty tài chính
Ngân hàng là m7t lo6i hình trung gian tài chính quan trEng nhưng bên
c6nh ñó còn nhi1u lo6i trung gian tài chính khác. Trong n1n kinh t th2 trư4ng,
các tT ch c tài chính phi ngân hàng ñóng m7t vai trò quan trEng trong vi"c
khơi thông các ngu%n v>n tt nh^ng ngư4i cho vay b nh^ng ngư4i ti t ki"m tFi
ngư4i vay b nh^ng ngư4i có nhu c@u sr d]ng v>n. Quá trình này làm cho các
tT ch c tài chính phi ngân hàng tr. nên quan trEng hơn. Các tT ch c tài chính
phi ngân hàng ngày nay c6nh tranh tr c ti p vFi các ngân hàng qua các d2ch
v] tương t như ho6t ñ7ng c a ngân hàng.
“Công ty tài chính là loAi hình t" ch,c tín d$ng phi ngân hàng, v#i
ch,c năng là sF d$ng vGn tH có, vGn huy ñJng và các nguKn vGn
khác ñ cho vay, ñLu tư, cung ,ng các d*ch v$ tư vMn vN tài chính,

tiNn t và thHc hi n mJt sG d*ch v$ khác theo quy ñ*nh c%a pháp
luPt, nhưng không ñưQc làm d*ch v$ thanh toán, không ñưQc nhPn
tiNn gFi dư#i mJt năm” [42, Tr1].
Như v y, công ty tài chính là m7t lo6i hình doanh nghi"p có tư cách
pháp nhân, ho6t ñ7ng trong lĩnh v c tài chính ti1n t". Công ty tài chính ñưqc
th c hi"n ch c năng huy ñ7ng v>n tt ti1n gri hoyc tt các ngu%n v>n khác c a
các t@ng lFp dân cư hoyc c a các tT ch c kinh t , các ñ2nh ch tài chính khác
trong xã h7i ñI th c hi"n nghi"p v] kinh doanh c a mình. ð>i tưqng cho vay
c a các công ty tài chính là các tT ch c kinh t và cá nhân trong xã h7i có nhu
c@u v1 v>n. Tuy nhiên, khác vFi các ñ2nh ch tài chính trung gian khác c a
n1n kinh t , ñ>i tưqng ho6t ñ7ng ch y u c a các công ty tài chính là hàng
hóa hoyc máy móc thi t b2 ph]c v] tr c ti p cho ho6t ñ7ng s n xuot kinh
doanh c a các doanh nghi"p. Các công ty tài chính cũng có thI cho vay v>n
dưFi hình th c ti1n t" nhưng nghi"p v] này chV h6n ch trong m7t ph6m vi
hŽp và không ñưqc xem là nh^ng nghi"p v] kinh doanh ch y u c a các công
ty tài chính.
Ho6t ñ7ng ch y u c a công ty tài chính là:
b Thu hút v>n b|ng cách nh n ti1n gri có kỳ h6n c a dân chúng và các
tT ch c kinh t , ch y u huy ñ7ng v>n trung và dài h6n; phát hành các ch ng
khoán nq hay vay c a các tT ch c tín d]ng.
b Cho vay ngwn h6n cho vay trung và dài h6n, ñyc bi"t thích hqp vFi
nhu c@u c a các doanh nghi"p và ngư4i tiêu dùng.
b Th c hi"n các ho6t ñ7ng cho thuê tài s n.
b Th c hi"n ho6t ñ7ng bao thanh toán.
b Cung cop các d2ch v] tài chính khác như kinh doanh vàng b6c, ñá
quý, mua bán chuyIn nhưqng ch ng khoán, c@m c> các lo6i hàng hoá, v t tư,
ngo6i t", d2ch v] b o lãnh, các d2ch v] tư von tài chính và các d2ch v] tài
chính ti1n t" khác.