Phát triển bền vững Ngân hàng NN & PTNT Việt Nam.PDF

L I CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u khoa h c ñ c l p c a tôi. Các s"
li#u trong lu n án là trung th$c và có ngu'n g"c c( th), rõ ràng. Các k,t qu. c a
lu n án chưa t0ng ñư1c công b" trong b3t c công trình khoa h c nào.

Tác gi

Nguy n Thanh Phương


M CL C
L I CAM ðOAN ...................................................................................................... i
M C L C................................................................................................................. ii
DANH M C CÁC CH

VI!T T"T.......................................................................v

DANH M C B%NG ................................................................................................ vi
DANH M C BI'U................................................................................................. vii
DANH M C MÔ HÌNH....................................................................................... viii
PH+N M, ð+U ........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: T1NG QUAN V3 PHÁT TRI'N B3N V NG C5A NGÂN
HÀNG THƯƠNG M8I ..........................................................................................11
1.1 T9ng quan v; Ngân hàng thương m@i .........................................................11
1.1.1. Khái ni#m và vai trò c a Ngân hàng thương m9i ....................................11
1.1.2. Các d1.1.3 ðAc trưng ho9t ñ ng c a Ngân hàng thương m9i .....................................21
1.2 Phát triCn b;n vEng cFa Ngân hàng thương m@i .......................................22
1.2.1 Quan ñi)m vC phát tri)n bCn vDng Ngân hàng thương m9i......................22
1.2.2 Các chE tiêu ñánh giá s$ phát tri)n bCn vDng c a Ngân hàng thương

m9i .....................................................................................................................34
1.2.3 Các nhân t" .nh hưFng ñ,n kh. năng phát tri)n bCn vDng c a Ngân
hàng thương m9i ................................................................................................42
1.3 Bài hHc kinh nghiJm v; phát triCn b;n vEng cFa mLt sN Ngân hàng
thương m@i trên thP giQi ....................................................................................50
1.3.1 Kinh nghi#m phát tri)n bCn vDng c a m t s" Ngân hàng thương m9i
trên th, giHi ........................................................................................................51
1.3.2 Bài h c kinh nghi#m cho Vi#t Nam trong phát tri)n bCn vDng t0 các
Ngân hàng thương m9i trên th, giHi ..................................................................56


TiCu kPt chương 1 ................................................................................................58
CHƯƠNG 2: THUC TR8NG PHÁT TRI'N C5A NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIVP VÀ PHÁT TRI'N NÔNG THÔN VIVT NAM THEO HƯXNG
PHÁT TRI'N B3N V NG....................................................................................60
2.1 T9ng quan v; NH No&PTNT ViJt Nam .....................................................60
2.1.1. S$ hình thành, phát tri)n cơ c3u tN ch c và m9ng lưHi ho9t ñ ng c a
ngân hàng No&PTNT Vi#t Nam .......................................................................60
2.1.2 ðAc ñi)m môi trưRng ho9t ñ ng kinh doanh c a NH No&PTNT Vi#t Nam....63
2.1.3 Khái quát chi,n lư1c kinh doanh giai ño9n 2001 T2010 c a ngân hàng
NNo&PTNT Vi#t Nam......................................................................................67
2.2 Th\c tr@ng phát triCn theo hưQng b;n vEng cFa Ngân hàng Nông
nghiJp và Phát triCn nông thôn ViJt Nam trong giai ño@n v`a qua...............68
2.2.1 Th$c tr9ng quy mô, cơ c3u, tV tr ng c a ngu'n v"n, tài s.n và th< phWn
c a NH No&PTNT Vi#t Nam ...........................................................................68
2.2.2 Th$c tr9ng ñ ti,p c n c a Ngân hàng .....................................................86
2.2.3 Th$c tr9ng vC tính an toàn c a ngân hàng................................................91
2.2.4 Th$c tr9ng vC kh. năng sinh lRi c a ngân hàng .....................................101
2.3 ðánh giá th\c tr@ng các nhân tN tác ñLng ñPn kh năng phát triCn b;n
vEng cFa NH No&PTNT ViJt Nam .................................................................107

2.3.1.NhDng k,t qu. ñ9t ñư1c..........................................................................107
2.3.2 NhDng h9n ch, ........................................................................................116
2.3.3 Nguyên nhân c a nhDng h9n ch,............................................................121
TiCu kPt chương 2 ..............................................................................................127
CHƯƠNG 3: McT Se GI%I PHÁP VÀ KI!N NGHg NHhM PHÁT
TRI'N B3N V NG NGÂN HÀNG NNo&PTNT VIVT NAM........................128
3.1 ChiPn lưjc ho@t ñLng chung cFa Ngành Ngân hàng và chiPn lưjc ho@t
ñLng cFa NH No&PTNT ViJt Nam .................................................................128


3.1.1. D$ báo môi trưRng ho9t ñ ng kinh doanh c a ngành ngân hàng trong
giai ño9n 2011T2020 ........................................................................................128
3.1.2. Chi,n lư1c ho9t ñ ng chung c a ngành ngân hàng ...............................134
3.1.3 TWm nhìn chi,n lư1c và ñVi#t Nam..........................................................................................................137
3.2 MLt sN gi i pháp nhkm phát triCn b;n vEng NH No&PTNT ViJt Nam 139
3.2.1 Nâng cao hi#u qu. công tác tuy)n ch n, s[ d(ng và ch3t lư1ng ngu'n
nhân l$c c a ngân hàng ...................................................................................139
3.2.2 Tăng năng l$c qu.n tr< ngân hàng ..........................................................143
3.2.3 ða d9ng hoá s.n ph\m d3.2.4 Nâng c3p và phát tri)n công ngh# thông tin ..........................................157
3.2.5 Phát tri)n và khai thác ngu'n v"n...........................................................159
3.2.6 Phân khúc th< trưRng và phân ño9n khách hàng phù h1p......................163
3.3 KiPn nghm ......................................................................................................167
3.3.1 ð"i vHi Nhà nưHc ...................................................................................167
3.3.2. ð"i vHi Ngân hàng Nhà nưHc ................................................................172
3.3.3. ð"i vHi m t s" b ngành khác có liên quan ..........................................175
TiCu kPt chương 3 ..............................................................................................176
K!T LUnN ..................................................................Error! Bookmark not defined.
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C5A TÁC GI%..........................................177

DANH M C TÀI LIVU THAM KH%O.............................................................180
PH L C C5A LUnN ÁN ......................................................................................1


DANH M C CÁC CH
ChE viPt tot

VI!T T"T

Di n gi i

ACB

Ngân hàng thương m9i cN phWn Á Châu

NH No&PTNT

Ngân hàng Nông nghi#p và Phát tri)n nông thôn

ATM

Máy rút tiCn t$ ñ ng

CAR

TV l# an toàn v"n

CNY

ð'ng nhân dân t# Trung Qu"c

FDI

ðWu tư tr$c ti,p nưHc ngoài

FSS

T$ bCn vDng vC tài chính

GDP

TNng thu nh p qu"c dân

IFDA

TN ch c lương th$c th, giHi

KH

Khách hàng

MNF

Quy ch, t"i hu# qu"c

NHTM

Ngân hàng thương m9i

NHTMNN

Ngân hàng thương m9i Nhà nưHc

NHTM CP

Ngân hàng thương m9i CN phWn

NHNN

Ngân hàng Nhà nưHc

NH ðT&PT

Ngân hàng ðWu tư và Phát tri)n

ODA

Vi#n tr1 chính th c

OSS

T$ bCn vDng vC ho9t ñ ng

PTBV

Phát tri)n bCn vDng

R&D

Nghiên c u và phát tri)n

ROA

L1i nhu n sau thu, trên tNng tài s.n bình quân

ROE

L1i nhu n sau thu, trên v"n ch sF hDu bình quân

SMS

D
TCTD

TN ch c tín d(ng

THCS

Trung h c cơ sF

VND

ð'ng Vi#t Nam

WAN

M9ng lưHi giao d
WTO

TN ch c thương m9i th, giHi


DANH M C B%NG
B.ng 2.1: Th< phWn v"n huy ñ ng t0 dân cư và các tN ch c kinh t, c a m t s"
NHTM năm 2011 ......................................................................................................77
B.ng 2.2: Quy mô dư n1 c a m t s" NHTM giai ño9n 2006T2011..........................85
B.ng 2.3: Th< phWn cho vay c a Ngân hàng NNo&PTNT Vi#t Nam và m t s"
TCTD giai ño9n 2008 T2010 .....................................................................................85
B.ng 2.4: Huy ñ ng ti,t ki#m dân cư c a m t s" NHTM NN (hoAc mHi cN phWn)
giai ño9n 2004T2010..................................................................................................88
B.ng 2.5 Cho vay khách hàng cá nhân c a m t s" NHTM NN (hoAc mHi cN
phWn) giai ño9n 2004T2010........................................................................................89
B.ng 2.6 TV l# n1 x3u c a NH No&PTNT Vi#t Nam giai ño9n ..............................97
2005T2010................................................................................................................100
B.ng 2.7: TV l# c3p tín d(ng so vHi ngu'n v"n huy ñ ng c a m t s" NHTM NN
hoAc mHi cN phWn giai ño9n 2005 T2011 .................................................................101
B.ng 2.8: Kh. năng thanh kho.n c a NH No&PTNT Vi#t Nam ...........................102
B.ng 2.9: K,t qu. ho9t ñ ng kinh doanh c a NHNo&PTNT Vi#t Nam...............102
giai ño9n 2007 – 2010 .............................................................................................102
B.ng 2.10: TV l# sinh lRi/tNng tài s.n ROA cua m t s" NHTM NN hoAc mHi cN
phWn giai ño9n 2009 T2010......................................................................................104
B.ng 2.11: TV l# sinh lRi/v"n ch sF hDu ROE c a m t s" NHTM NN hoAc mHi
cN phWn giai ño9n 2009 T2010 .................................................................................105
B.ng 2.12: TV l# NIM c a m t s" NHTM giai ño9n 2009 T2010...........................106


DANH M C BI'U
Bi)u ñ' 2.1: Ditn bi,n ngu'n v"n c a NH No&PTNT giai ño9n ............................69

2001T 2011 ................................................................................................................69
Bi)u ñ' 2.2 T"c ñ tăng trưFng ngu'n v"n c a NH No&PTNT Vi#t Nam giai
ño9n 2001T2011.........................................................................................................70
Bi)u ñ' 2.3 Quy mô v"n giai ño9n 2004T2011 c a m t s" NHTM..........................71
Bi)u ñ' 2.4 Cơ c3u ngu'n v"n theo thành phWn kinh t, t9i NH No&PTNT Vi#t
Nam giai ño9n 2001T2011.........................................................................................74
Bi)u ñ' 2.5: Th< phWn huy ñ ng v"n c a các NHTM Vi#t Nam năm 2010 ............75
Bi)u ñ' 2.6: Th< phWn v"n huy ñ ng t0 dân cư và các tN ch c kinh t, c a m t s"
NHTM giai ño9n 2008 T2010....................................................................................76
Bi)u ñ' 2.7 Quy mô dư n1 c a NH No&PTNT Vi#t Nam giai ño9n .......................78
Bi)u ñ' 2.8: T"c ñ tăng trưFng dư n1 c a NH No&PTNT Vi#t Nam giai ño9n
2001 T2011 ................................................................................................................78
Bi)u ñ': 2.9: Cơ c3u dư n1 theo thành phWn kinh t, giai ño9n 2001 T2011 t9i NH
No&PTNT Vi#t Nam ................................................................................................83
Bi)u ñ' 2.10: Cơ c3u dư n1 theo thRi gian giai ño9n 2001 T2011 t9i NH
No&PTNT Vi#t Nam ................................................................................................84
Bi)u ñ' 2.11: Th< phWn cho vay c a NH No&PTNT Vi#t Nam ..............................86
so vHi các TCTD khác...............................................................................................86
Bi)u ñ' 2.12: Huy ñ ng ti,t ki#m dân cư c a m t s" NHTM NN ...........................88
hoAc mHi cN phWn. .....................................................................................................88
Bi)u ñ' 2.13: T"c ñ tăng trưFng ti,t ki#m dân cư c a m t s" NHTM NN hoAc
mHi cN phWn giai ño9n 2004T2010.............................................................................89


Bi)u ñ' 2.14: T"c ñ tăng trưFng quy mô dư n1 khách hàng cá nhân c a NH
No&PTNT Vi#t Nam giai ño9n 2004 T2010 .............................................................90
Bi)u ñ' 2.15: TV l# n1 x3u c a m t s" NHTM NN hoAc mHi cN phWn năm 2010
và 2011 ......................................................................................................................97
Bi)u ñ' 2.16: TV l# sinh lRi/v"n ch sF hDu ROE c a m t s" NHTM NN hoAc
mHi cN phWn giai ño9n 2009 T2010..........................................................................105

DANH M C MÔ HÌNH
Sơ ñ' 2.1: Mô hình tNng th) tN ch c b máy qu.n lý ñiCu hành c a
NHNo&PTNT Vi#t Nam ..........................................................................................61
Sơ ñ' 2.2. H# th"ng tN ch c c a NHNo&PTNT Vi#t Nam......................................62


PH+N M, ð+U
1. Tính cqp thiPt cFa ñ; tài
H# th"ng NHTM là nơi t p h1p ngu'n v"n nhàn rvi và ñáp ng nhu cWu v"n
ngmn h9n cho nCn kinh t,.
w Vi#t Nam, m t qu"c gia ñang phát tri)n, kinh t, nông thôn giD vai trò h,t
s c quan tr ng. Hơn 80% dân s" Vi#t Nam sinh s"ng F khu v$c nông thôn, khu v$c
này t9o ra nguyên li#u ñWu vào cho hWu h,t các ngành công nghi#p. Vì v y, mu"n
phát tri)n nCn kinh t,, ñưa Vi#t Nam trF thành nưHc công nghi#p vào năm 2020 thì
công nghi#p hóa hi#n ñ9i hóa nông thôn là vi#c làm c3p bách. Trong nhiCu năm qua
NH No&PTNT Vi#t Nam vHi nhDng ho9t ñ ng cung c3p v"n và các dv( cho sinh ho9t và s.n xu3t c a nông dân ñã t9o cơ sF vDng chmc cho công nghi#p
hóa và hi#n ñ9i hóa nông thôn. S$ phát tri)n c a ngân hàng này t9o ra nhDng nhân
t" thu n l1i cho nhDng ti,n b trong khu v$c nông thôn.
Bên c9nh ñó, nCn kinh t, T tài chính c a mvi qu"c gia (trong ñó có Vi#t Nam)
ñang trong quá trình h i nh p sâu r ng vào nCn kinh t,T tài chính qu"c t, (ñây là xu
th, t3t y,u c a s$ phát tri)n). H i nh p kinh t, qu"c t,, m t mAt v0a t9o ra nhDng cơ
h i, mAt khác làm n.y sinh nhDng thách th c to lHn trong quá trình phát tri)n c a
mvi ngành, mvi qu"c gia. Trong lĩnh v$c tài chính –ngân hàng s$ c9nh tranh s{ ditn
ra gay gmt.
Có th) kh|ng ñr ng c a nCn tài chính, các ñiCu ki#n tài chính ñư1c “nHi l~ng” làm gia tăng các
d9ng r i ro mHi trong ho9t ñ ng c a các ngân hàng. (Cu c kh ng ho.ng tài chính
tiCn t# F M€ là m t ví d( ñi)n hình). NhDng r i ro này có kh. năng lan truyCn m9nh

m{ ñ,n nCn kinh t, c a các qu"c gia cùng vHi quá trình t$ do hóa tài chính. ðây
cũng là nhân t" tiêu c$c tác ñ ng ñ,n s$ phát tri)n c a ngân hàng.
Rõ ràng, NH No&PTNT Vi#t Nam ñang ñóng góp m t vai trò to lHn trong s$
nghi#p phát tri)n nông nghi#p và nông thôn nói riêng và quá trình phát tri)n kinh t,
nói chung. Tuy nhiên, Ngân hàng này ñang ph.i ñ"i mAt vHi nhDng thách th c mHi


ñó là s$ c9nh tranh và s$ gia tăng r i ro trong quá trình h i nh p kinh t, qu"c t,
L$a ch n hưHng ñi nào ñ) có th) t'n t9i và phát tri)n trong môi trưRng c9nh tranh
ñ'ng thRi v‚n phát huy ñư1c vai trò ñ"i vHi s$ nghi#p phát tri)n kinh t, qu"c gia
ñang là v3n ñC c3p bách ñ"i vHi ngân hàng này.
Trên th, giHi và F Vi#t Nam, PTBV ñang ñư1c ñC c p và nh n ñư1c s$ quan
tâm c a nhiCu ñ"i tư1ng. PTBV là s$ phát tri)n nhƒm tho. mãn các nhu cWu hi#n t9i
c a con ngưRi nhưng không tNn h9i tHi s$ tho. mãn các nhu cWu c a th, h# tương
lai. (Khái ni#m này ñư1c nhmc ñ,n lWn ñWu tiên t9i Liên h1p qu"c vào năm 1970).
PTBV (trong ñó bao g'm phát tri)n bCn vDng h# th"ng NHTM – PTBV
NHTM là s$ phát tri)n Nn ñtri)n trong tương lai trong m"i quan h# vHi môi trưRng kinh doanh) luôn là m(c tiêu
c a b3t kỳ qu"c gia nào.
Xu3t phát t0 lý do trên, tác gi. ch n ñC tài “Phát tri n b n v ng ngân hàng
Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn Vi t Nam” làm ñC tài lu n án ti,n s€.
Trong ñC tài, tác gi. lu n gi.i s$ cWn thi,t ph.i PTBV NH No&PTNT Vi#t
Nam. T0 ñó, xây d$ng h# th"ng các chE tiêu ph.n ánh s$ PTBV c a NHTM, kh.o
sát và ñánh giá s$ PTBV c a NH No&PTNT Vi#t Nam và ñC xu3t các gi.i pháp
nhƒm PTBV ngân hàng này.

2. T9ng quan tình hình nghiên csu cFa ñ; tài
Trên th, giHi, cơ sF lý thuy,t PTBV d$a trên các lý thuy,t vC phát tri)n. Các
lý thuy,t phát tri)n trên th, giHi có th) ñư1c chia thành 5 lo9i, ñó là: (1).Lý thuy,t
LinearTStages (trong nhDng năm 1950 và 1960); (2).Các mô hình thay ñNi vC cơ c3u

(trong nhDng năm 1960 và ñWu nhDng năm 1970); (3).Lý thuy,t Ph( Thu c Th,
GiHi (International Dependency; (4).Cách m9ng tân cN ñi)n (NhDng năm 1980); (5).
Các lý thuy,t tăng trưFng mHi (cu"i nhDng năm 1980 và 1990).
Trên cơ sF nhDng h c thuy,t này, khái ni#m “Phát tri)n bCn vDng” ñã ñư1c
ñC c p trong h i ngh< Stockholm (Thu‡ ði)n) năm 1972. Ban ñWu, t9i h i ngh<
ngưRi ta ñC c p ñ,n quan ñi)m b.o v# môi trưRng bCn vDng. Nhưng càng vC sau
con ngưRi càng nh n th c ra rƒng PTBV không chE ñơn thuWn là b.o v# môi trưRng


mà nó còn bao hàm n i dung sâu r ng hơn c. vC kinh t,, xã h i. ð,n H i ngh<
thư1ng ñEnh th, giHi vC Môi trưRng và Phát tri)n có s$ tham gia c a 178 nưHc trên
th, giHi ñư1c tN ch c t9i Rio de Janerio (Braxin) năm 1992, thì nhDng n i dung vC
PTBV ñã ñư1c xác ñphát tri)n dung hòa c a 3 lĩnh v$c: kinh t,, xã h i, môi trưRng.
“PTBV” cũng ñư1c nhiCu h c gi. trên th, giHi ti,p c n như: David Munro
trong tác ph\m “BCn vDng là m t ñiCu khoa trương hay là m t th$c t,”, thì PTBV
là b3t kỳ và toàn b nhDng lo9i ho9t ñ ng hoAc quá trình làm tăng ñư1c năng l$c
c a con ngưRi hoAc môi trưRng ñ) ñáp ng nhDng nhu cWu c a con ngưRi hoAc
nhƒm nâng cao ch3t lư1ng cu c s"ng. S.n ph\m c a s$ phát tri)n là m i ngưRi
ñư1c kh~e m9nh, ñư1c nuôi dư‰ng t"t, có quWn áo mAc, có nhà F, ñư1c tham gia
vào công vi#c s.n xu3t mà h ñã ñư1c ñào t9o t"t và có th) hưFng th( thRi gian
nhàn rvi và gi.i trí là nhDng ñiCu mà t3t c. chúng ta ñCu có nhu cWu. Như v y, phát
tri)n không chE bao hàm vi#c khai thác, ch, bi,n các ngu'n tài nguyên, xây d$ng cơ
sF h9 tWng, mua và bán các s.n ph\m mà g'm c. nhDng ho9t ñ ng không kém phWn
quan tr ng như chăm sóc s c kh~e, an ninh, xã h i, giáo d(c, b.o t'n thiên nhiên và
hv tr1 văn h c ngh# thu t. Phát tri)n là m t tN h1p ph c t9p các ho9t ñ ng, m t s"
có m(c tiêu xã h i, m t s" có m(c tiêu kinh t,, m t s" d$a trên cơ sF ngu'n tài
nguyên v t ch3t, m t s" d$a vào ngu'n tài nguyên trí tu#, t3t c. ñCu t9o kh. năng
cho con ngưRi ñ9t ñư1c toàn b tiCm năng c a mình và ñư1c hưFng cu c s"ng t"t
lành. ð) s$ phát tri)n ñư1c bCn vDng thì nó ph.i có tính liên t(c mãi mãi, hoAc các

l1i ích c a nó ph.i ñư1c duy trì không h9n ñho9t ñ ng liên quan, hoAc hoàn c.nh ditn ra ph.i không ñư1c ch a ñ$ng nhDng y,u
t" nào có th) h9n ch, thRi gian t'n t9i c a nó. ðiCu ñó cũng có nghĩa s$ phát tri)n
bCn vDng ph.i là vi#c ñáng làm, ph.i ñáp ng ñư1c nhDng m(c tiêu kinh t, xã h i
ñã nêu trên [9].
Stephen Viederman trong tác ph\m “Ta cWn có ki,n th c gì ñ) phát tri)n bCn
vDng” vi,t “BCn vDng không ph.i là v3n ñC k€ thu t cWn gi.i quy,t mà là m t tWm
nhìn vào tương lai, ñ.m b.o cho chúng ta m t l trình và giúp t p trung chú ý vào


m t t p h1p các giá tr< và nhDng nguyên tmc mang tính lu n lý và ñ9o ñ c ñ) hưHng
d‚n hàng ñ ng c a chúng ta vHi tư cách là nhDng cá nhân, cũng như trong quan h#
vHi các cơ c3u tN ch c mà ta ti,p xúc như các tN ch c chính ph , phi chính ph và
các công tác khác có liên quan …”. Theo tác gi. ñ) PTBV cWn t p trung vào các v3n
ñC sau: ch3t lư1ng c a các hành ñ ng, s[ d(ng cách ti,p c n h# th"ng, quan tâm rõ
ràng ñ,n th, h# tương lai, tính bCn vDng và công bƒng, quan tâm ñ,n tính v n ñ ng,
tính phi công bƒng, pha t9p và tính không liên t(c [62].
Denis Goulet, trong tác ph\m “S$ phát tri)n ñích th$c có ph.i là phát tri)n
bCn vDng không” thì s$ PTBV bao hàm b"n khía c9nh: kinh t,, chính tr<, xã h i và
văn hóa. S$ vDng chmc vC chính tr< ñ.m b.o cho t3t c. các thành viên trong xã h i
s$ l$a ch n trong s$ t'n t9i c a mình, ñiCu này chE ñ9t ñư1c khi t3t c. ñCu ñư1c
hưFng quyCn t$ do, nhân quyCn, ñư1c b.o v# và niCm tin vào h# th"ng chính tr<
ñư1c c ng c". H# th"ng này theo ñuNi l1i ích chung ch không ñơn thuWn là nhDng
tính toán cá nhân. D$a trên s$ PTBV vC xã h i và văn hóa, các nCn t.ng c ng ñ'ng
và nhDng h# th"ng ý nghĩa tư1ng trưng cWn ph.i ñư1c b.o v#. Chi,n lư1c phát tri)n
ñúng ñmn s{ ñt p trung vào nhDng nhu cWu cơ b.n, t9o công ăn vi#c làm [10].
Thaddeus C. Trzyna, trong tác ph\m “th, giHi bCn vDng” thì PTBV ñòi h~i
ph.i có s$ xuyên su"t nhiCu chuyên ngành, lĩnh v$c, b môn. Nó bu c ta ph.i vươn
ra kh~i phương pháp tư duy bó h•p trong t0ng lĩnh v$c trưHc ñây và ph.i xem xét

trong m"i tương quan giDa các lĩnh v$c sinh thái, kinh t,, xã h i. S$ phát PTBV là
m t quá trình xã h i. TrưHc h,t, ñây là m t nguyên tmc ñ9o ñ c [71].
NhiCu doanh nghi#p ñã hi#n th$c hóa các lý thuy,t vC PTBV F trên bƒng vi#c
xây d$ng h# th"ng các chE tiêu ño lưRng m c ñ PTBV c a doanh nghi#p. Các tiêu chí
này ñang ñư1c s[ d(ng nhiCu trên th, giHi, bao g'm b chE tiêu "Phát tri)n bCn vDng
Dow Jones'" (Dow Jones Sustainability Indexes) và b chE tiêu c a tN ch c Global
Reporting Initiative (GRI).
B chE tiêu Phát tri)n bCn vDng Dow Jones


B chE tiêu Dow Jones ñư1c công b" vào năm 1999. ðây là b chE tiêu ñWu
tiên trên th, giHi ñư1c thi,t l p nhƒm ñánh giá thành tích trên ba chiCu c a PTBV
là: kinh t,, môi trưRng và xã h i c a các doanh nghi#p lHn. N i dung c a b tiêu chí
này bao g'm: kinh t, (qui tmc ng x[/ tuân theo lu t l#/ h"i l Tñút lót, qu.n tr< doanh
nghi#p, qu.n tri r i ro và kh ng ho.ng, các chE tiêu riêng c a ngành nghC), môi
trưRng (thành tích vC môi trưRng có b.n báo cáo vC môi trưRng, các chE tiêu riêng
c a ngành nghC), xã h i (ho9t ñ ng t0 thi#n, ng d(ng các qui tmc s[ d(ng lao ñ ng
c a qu"c gia và qu"c t,, vi#c phát tri)n v"n con ngưRi, có báo cáo vC ho9t ñ ng xã
h i, kh. năng thu hút các chE tiêu riêng c a ngành nghC). Mvi m t chE tiêu ñư1c cho
ñi)m và có tr ng s" th) hi#n m c ñ quan tr ng c a t0ng chE tiêu.
Các chE tiêu trên ñư1c th) hi#n bƒng các câu h~i c( th) ñ) ño lưRng và ngưRi
ñ ng ñWu doanh nghi#p s{ ph.i cung c3p câu tr. lRi. Ch|ng h9n ñ"i vHi thành tích
vC môi trưRng, doanh nghi#p s{ cho bi,t trong năm qua ho9t ñ ng s.n xu3t và kinh
doanh c a h ñã th.i bao nhiêu lư1ng khí CO2, lư1ng nưHc s9ch ñã s[ d(ng, tNng
lư1ng các lo9i năng lư1ng (ñi#n, xăng dWu…) ñã s[ d(ng, lư1ng rác th.i. Doanh
nghi#p cũng ph.i gi.i trình vC chi,n lư1c c a mình trong tương lai xem có gi.m
thi)u các chE s" trên dWn dWn hay không. VC khía c9nh xã h i, doanh nghi#p s{ ph.i
cho bi,t có s$ phân bi#t ñ"i x[ vC giHi tính trong v3n ñC lương bNng hay không
(lương trung bình c a lao ñ ng nam và lao ñ ng nD), tV l# nD ñ.m trách các trách
nhi#m lãnh ñ9o, kh. năng t$ do l p h i c a ngưRi lao ñ ng, v3n ñC ñ.m b.o s c

kh~e và an toàn cho ngưRi lao ñ ng, tNng kinh phí mà doanh nghi#p ñã dùng cho
các ho9t ñ ng t0 thi#n.
B chE tiêu GRI
B tiêu chí do GRI thi,t l p vào năm 2002 mHi ñư1c xem là b tiêu chí ñWy
ñ và rõ ràng nh3t dù nó v‚n xoay quanh ba chiCu kích c a PTBV gi"ng như b tiêu
chí Dow Jones. B chE tiêu này bao g'm các chE tiêu sau: kinh t, (nhDng tác ñ ng
kinh t, tr$c ti,p c a doanh nghi#p, s$ hi#n di#n trên th< trưRng, nhDng tác ñ ng kinh
t, gián ti,p), môi trưRng (nguyên v t li#u, năng lư1ng, nưHc s9ch, ña d9ng sinh h c,
rác th.i, s.n ph\m và d

h# lao ñ ng, s c kh~e và an toàn, ñào t9o và giáo d(c, s$ ña d9ng và cơ h i) quyCn
con ngưRi (chi,n lư1c và qu.n lý, không phân bi#t ñ"i x[, quyCn t$ do l p nhóm,
lao ñ ng tr“ em, lao ñ ng cư‰ng b c, vi#c tuân th các qui tmc lao ñ ng và an toàn,
tuân th lu t l# ñvC mAt hành chính, c9nh tranh và giá c.), s.n ph\m có trách nhi#m (s c kh~e và an
toàn c a ngưRi tiêu dùng, s.n ph\m và các dtư).
Qua kh.o sát các công trình nghiên c u trên th, giHi, ñiCu dt nh n th3y là
cho tHi thRi ñi)m này chưa có m t công trình nghiên c u nào bàn vC nhDng yêu cWu,
chu\n m$c nhDng ho9t ñ ng, mô hình phát tri)n bCn vDng c a h# th"ng NHTM, ñAc
bi#t là ngân hàng Nông Nghi#p và Phát tri)n Nông thôn.
w trong nưHc, phát tri)n và phát tri)n bCn vDng cũng ñã ñư1c ñC c p ñ,n
trong m t s" nghiên c u sau:
Trong lu n án ti,n s€ kinh t, năm 1999, vC “v n d ng công ngh qu n lý
ngân hàng hi n ñ i vào ho t ñ ng kinh doanh c a ngân hàng Nông Nghi p và Phát
tri!n Nông thôn trong giai ño n hi n nay”, TS Âu Văn TrưRng ñã lu n gi.i công
ngh# qu.n lý ngân hàng hi#n ñ9i là m t quá trình qu.n lý mang tính xã h i. T0 ñó
th3y ñư1c vai trò c a công ngh# qu.n lý hi#n ñ9i ñ"i vHi yêu cWu ñNi mHi h# th"ng
Ngân hàng Vi#t Nam. Vi#c ch m ñưa công ngh# qu.n lý kinh t, hi#n ñ9i vào ho9t

ñ ng th$c titn là nguyên nhân làm gi.m hi#u qu. ho9t ñ ng c a ngân hàng Nông
Nghi#p và Phát tri)n Nông thôn Vi#t Nam và là thách th c ñ"i vHi ngân hàng này
trong quá trình c9nh tranh [70].
TS. ðoàn Văn Thmng trong lu n án ti,n s€ năm 2003 “Gi i pháp hoàn thi n
ho t ñ ng c a NHNo&PTNT Vi t Nam ph c v công nghi p hóa, hi n ñ i hóa nông
thôn” ñã th$c hi#n phân tích m t s" ho9t ñ ng cơ b.n c a Ngân hàng NNo&PTNT
Vi#t Nam và ñC xu3t m t s" gi.i pháp hoàn thi#n ho9t ñ ng trong tương lai [67].
ThS TrWn Thanh Hà th$c hi#n bàn lu n và phân tích m t s" v3n ñC liên quan
tHi các ho9t ñ ng bán l“ trong lu n văn th9c s€ “Chi.n lư0c m1 r ng ho t ñ ng bán
l3 c a NHNo&PTNT trong giai ño n hi n nay” năm 2003[14].


Trong lu n văn th9c s€ kinh t, “Hoàn thi n cơ ch. tín d ng c a h th6ng
NHTM Nhà nư8c Vi t Nam theo hư8ng phát tri!n b:n v;ng (l=y ngân hàng công
thương Vi t Nam làm ví d ) – ThS Mai Thúy Phương”, năm 2005, tác gi. ñã lu n
gi.i vC phát tri)n bCn vDng, yêu cWu c a phát tri)n bCn vDng. Trên cơ sF nhDng lu n
gi.i này, tác gi. ñã ñưa ra nhDng ki,n ngh<, ñC xu3t phát tri)n ho9t ñ ng tín d(ng
c a ngân hàng công thương Vi#t Nam theo yêu cWu c a phát tri)n bCn vDng [51].
Trong lu n án ti,n sĩ kinh t, năm 2008: “Phát tri!n các t> ch?c tài chính
nông thôn 1 Vi t Nam”, TS. Lê Thanh Tâm ñã nghiên c u vC các tN ch c tài chính
nông thôn. Ngân hàng Nông Nghi#p và Phát tri)n Nông thôn là tN ch c tài chính
nông thôn ñi)n hình. Kh.o sát ho9t ñ ng c a các tN ch c tài chính nông thôn, tác
gi. nh n ñlRi c a các tN ch c tài chính nông thôn ñCu r3t th3p. ðiCu này .nh hưFng tr$c ti,p
ñ,n kh. năng phát tri)n c a các tN ch c này trong ñó có ngân hàng Nông Nghi#p và
Phát tri)n Nông thôn. TrưHc th$c tr9ng ñó, tác gi. ñã s[ d(ng mô hình SWOT ñ)
xây d$ng chi,n lư1c ho9t ñ ng cho các tN ch c này. Các chi,n lư1c ñư1c xây d$ng
bao g'm: chi,n lư1c phát tri)n, chi,n lư1c c9nh tranh, chi,n lư1c ch"ng ñ"i và
chi,n lư1c phòng th [66].
TS. Ph9m Minh Tú trong lu n án ti,n sĩ năm 2009 “Chi.n lư0c phát tri!n

Ngân hàng Nông Nghi p và Phát tri!n Nông thôn Vi t Nam trong b6i c nh h i
nh p” ñã ñC c p ñ,n nhDng khó khăn và thách th c ñ"i vHi NH No&PTNT Vi#t
Nam trong qúa trình h i nh p kinh t, qu"c t,. Tác gi. s[ d(ng mô hình SOWT ñ)
phân tích mô hình tN ch c và cung c3p các s.n ph\m dVi#t Nam. T0 ñó ñánh giá nhDng mAt m9nh mAt y,u, nhDng cơ h i và thách th c
c a ngân hàng này. Trên cơ sF ñó tác gi. ñưa ra nhDng ñC xu3t và ki,n ngh< nhƒm
hoàn thi#n các chi,n lư1c: c3u trúc l9i mô hình tN ch c, chi,n lư1c phát tri)n s.n
ph\m dNgoài ra, còn nhiCu công trình khoa h c nghiên c u vC v3n ñC phát tri)n
bCn vDng


Công trình nghiên c u khoa h c: H# th"ng NHTM Vi#t Nam – c9nh tranh –
phát tri)n – h i nh p qu"c t, T GS – TSKH Nguytn Duy Gia – nguyên B trưFng
tNng giám ñ"c NHNN Vi#t NamT T9p chí ngân hàng s" 8/tháng 4 năm 2006. Trong
công trình nghiên c u khoa h c này, tác gi. ñC c p nhDng gi.i pháp nâng cao năng
l$c c9nh tranh và phát tri)n c a h# th"ng ngân hàng ñ) h i nh p qu"c t,. ð) h i
nh p qu"c t, cWn tái l p h# th"ng ngân hàng m t cách sâu smc toàn di#n và tri#t ñ).
H# th"ng NHTM ph.i ñư1c tăng cưRng năng l$c tài chính và tiCm năng phát tri)n
ti,n tHi chu\n m$c và thông l# qu"c t,, ñ s c c9nh tranh và phát tri)n trong môi
trưRng bình ñ|ng, công khai, minh b9ch [13].
Công trình khoa h c: H# th"ng ngân hàng Vi#t Nam, h i nh p và phát tri)n
bCn vDng – TS Phí Tr ng Hi)n – V( chi,n lư1c phát tri)n ngân hàng, NHNN Vi#t
Nam – T9p chí ngân hàng s" 1/tháng 1 năm 2006. Tác gi. ñC c p nhDng thách th c,
khó khăn, cơ h i, thu n l1i khi h# th"ng NHTM Vi#t Nam gia nh p WTO, nhDng
bưHc ñi cWn thi,t ñ"i vHi ngành ngân hàng ñ) PTBV [20].
Trong các công trình khoa h c trên, các tác gi. ñã lu n bàn vC s$ cWn thi,t
ph.i PTBV ho9t ñ ng c a h# th"ng NHTM Vi#t Nam. Các tác gi. cũng ñC xu3t các
gi.i pháp, các ki,n ngh< ñ) PTBV. Tuy nhiên, các tác gi. chưa ñC c p n i dung phát
tri)n bCn vDng nhDng yêu cWu c a PTBV và mô hình nghiên c u.

VHi lu n án này, tác gi. ñã th$c hi#n phân tích và ñánh giá m t cách toàn
di#n ho9t ñ ng c a NH No&PTNT Vi#t Nam trên các chE tiêu c( th) ñã ñư1c xây
d$ng trong lý thuy,t, th$c titn phân tích ho9t ñ ng c a ngân hàng Nông Nghi#p và
Phát tri)n Nông thôn ñư1c k,t h1p vHi kinh nghi#m qu"c t,, t9o cơ sF cho các gi.i
pháp PTBV Ngân hàng.

3. Mtc ñích nghiên csu cFa luun án
T H# th"ng hóa các lý lu n vC PTBV nói chung và PTBV NHTM nói riêng
T Nghiên c u th$c tr9ng PTBV c a ngân hàng NNo&PTNT Vi#t Nam
T ðC xu3t các gi.i pháp và ki,n ngh< nhƒm PTBV ngân hàng NNo&PTNT
Vi#t Nam


4. Ph@m vi nghiên csu cFa luun án
Không gian nghiên c u c a lu n án là: h# th"ng NH No&PTNT Vi#t Nam,
môi trưRng kinh doanh và phân ño9n th< trưRng c a NH No&PTNT Vi#t Nam.
ThRi gian nghiên c u c a lu n án: t0 năm 2008 ñ,n năm 2011. ðây là giai
ño9n mà NH No&PTNT Vi#t Nam có nhiCu thay ñNi vC cơ c3u tN ch c phát tri)n
s.n ph\m dñoàn tài chính ña ngành, ña lĩnh v$c hàng ñWu Vi#t Nam.
ð"i tư1ng nghiên c u c a lu n án là các n i dung ph.n ánh s$ PTBV c a
NHTM như: quy mô, t"c ñ tăng trưFng c a ngu'n v"n, quy mô, t"c ñ tăng trưFng
và k,t c3u c a tài s.n, th< phWn, s" lư1ng khách hàng, tính an toàn và sinh lRi c a
ngân hàng. Bên c9nh ñó, lu n án cũng nghiên c u các nhân t" .nh hưFng ñ,n s$
phát tri)n bCn vDng là: năng l$c qu.n tr< và ñiCu hành kinh doanh, ngu'n nhân l$c
h# th"ng công ngh# thông tin, m9ng lưHi chi nhánh, các s.n ph\m d
5. Phương pháp nghiên csu cFa luun án
Trên cơ sF phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi#n ch ng và duy v t
l

bao g'm:
Phân tích t>ng h0p, k,t h1p phân tích ñs" li#u, liên h# vHi các nguyên nhân t0 th$c titn.
Th6ng kê so sánh s[ d(ng s" li#u theo chuvi thRi gian và t9i m t thRi ñi)m
ñ) so sánh d c, các chE tiêu ho9t ñ ng c a NH No&PTNT Vi#t Nam qua các thRi kỳ
phát tri)n. Các hàm th"ng kê như tWn su3t, tV tr ng, trung bình, tV l# tăng trưFng
ñư1c ng d(ng ñ) phân tích, so sánh.

6. NhEng ñóng góp mQi cFa luun án
Nh ng ñóng góp m i v m t h c thu t, lý lu n
Trên cơ sF tNng h1p các quan ñi)m vC phát tri)n bCn vDng nói chung và phát
tri)n bCn vDng NHTM nói riêng, tác gi. ñã ñưa ra nh n ñNHTM. Theo quan ñi)m c a tác gi., phát tri)n bCn vDng NHTM là ñ.m s$ cân
bƒng trong m t thRi gian dài giDa tính sinh lRi theo yêu cWu c a các ch sF hDu


Ngân hàng vHi kh. năng chc a Ngân hàng và l1i ích c a khách hàng.
MAt khác, tác gi. cũng ñã xây d$ng h# th"ng các chE tiêu ph.n ánh s$ phát
tri)n bCn vDng c a NHTM. H# th"ng này bao g'm 4 nhóm chE tiêu: (1) Nhóm chE
tiêu ph.n ánh quy mô, t"c ñ tăng trưFng, cơ c3u, th< phWn ngu'n v"n và tài s.n; (2)
Nhóm chE tiêu ph.n ánh kh. năng ti,p c n c a ngân hàng; (3) Nhóm chE tiêu ph.n
ánh tính an toàn trong ho9t ñ ng c a ngân hàng; (4) Nhóm chE tiêu ph.n ánh kh.
năng sinh lRi c a ngân hàng.
Tác gi. cũng phân tích các nhân t" bên trong ngân hàng .nh hưFng ñ,n kh.
năng phát tri)n bCn vDng c a NHTM là: (1) Ngu'n nhân l$c; (2) Năng l$c qu.n tr<;
(3) S$ ña d9ng hóa c a s.n ph\m, dcông ngh# thông tin.
Nh ng phát hi n, ñ xu$t m i rút ra ñư'c t( k*t qu, nghiên c.u, kh,o sát
c1a lu n án

Tác gi. ñã kh.o sát th$c tr9ng phát tri)n bCn vDng c a NH No&PTNT Vi#t
Nam. Chính th$c tr9ng ngu'n nhân l$c, năng l$c qu.n tr<, danh m(c s.n ph\m dv(, và m c ñ hi#n ñ9i hóa công ngh# c a ngân hàng ñã t9o nên nhDng k,t qu. trên
c a Ngân hàng. Vì v y, nhDng gi.i pháp nhƒm nâng cao ch3t lư1ng ngu'n nhân l$c
nâng cao năng l$c qu.n tr<, ña d9ng hóa s.n ph\m, dngh# thông tin là nhDng gi.i pháp nhƒm phát tri)n bCn vDng NHTM.

7. KPt cqu cFa luun án
Ngoài phWn MF ñWu, K,t lu n, danh m(c các tài li#u tham kh.o, Lu n án bao
g'm 3 chương, c( th)
Chương 1: TNng quan vC phát tri)n bCn vDng c a NHTM
Chương 2: Th$c tr9ng phát tri)n bCn vDng c a ngân hàng NNo&PTNT Vi#t Nam
Chương 3: M t s" gi.i pháp và ki,n ngh< nhƒm phát tri)n bCn vDng Ngân
hàng NNo&PTNT Vi#t Nam


CHƯƠNG 1T1NG QUAN V3 PHÁT TRI'N B3N V NG C5A
NGÂN HÀNG THƯƠNG M8I
1.1 T9ng quan v; Ngân hàng thương m@i
1.1.1. Khái ni m và vai trò c1a Ngân hàng thương m7i
1.1.1.1 Khái ni#m NHTM
Ngân hàng thương m9i (Commercial Bank) ñã hình thành, t'n t9i và phát
tri)n hàng trăm năm. Cùng vHi s$ phát tri)n c a nCn kinh t, hàng hoá, h# th"ng
NHTM cũng ngày càng ñư1c hoàn thi#n, phát tri)n và trF thành nhDng ñchính không th) thi,u trong nCn kinh t, bFi vai trò quan tr ng c a nó ñ"i vHi nCn
kinh t, nói chung và ñ"i vHi t0ng c ng ñ'ng, t0ng ñNgân hàng là gì?
Ngân hàng là m t lo9i hình tN ch c ñã có quá trình phát tri)n lâu dài, nhưng
ñ,n nay v‚n không có m t khái ni#m th"ng nh3t vC ngân hàng? Thông thưRng, khi
ñưa ra khái ni#m vC m t tN ch c ngưRi ta thưRng căn c vào các ch c năng (hay các

ho9t ñ ng) mà tN ch c ñó th$c hi#n trong nCn kinh t,. D$a trên cách ti,p c n này
Lu t Ngân hàng c a Pháp năm 1941 ñxí nghi#p hay cơ sF nào hành nghC thưRng xuyên nh n c a công chúng dưHi hình
th c ký thác hay hình th c khác các s" tiCn mà h dùng cho chính h và các nghi#p
v( chi,t kh3u, tín d(ng hay dsung năm 1959 ñã nêu: “Ngân hàng là cơ sF nh n các kho.n tiCn ký thác ñ) cho vay
hay tài tr1, ñWu tư”. Lu t ngân hàng c a ðan M9ch năm 1930 ñinh nghĩa: “NhDng
nhà băng thi,t y,u g'm các nghi#p v( nh n tiCn g[i ký thác, buôn bán vàng b9c
hành nghC thương m9i và các giá tr< ñth$c hi#n các nghi#p v( chuy)n ngân, ñ ng ra b.o hi)m…”.
Tuy nhiên, hi#n nay vi#c ñưa ra khái ni#m vC NHTM không ph.i dt dàng và
luôn chính xác. BFi vì, không chE ch c năng c a các ngân hàng ñang thay ñNi mà
ch c năng c a các ñ"i th c9nh tranh chính c a ngân hàng cũng thay ñNi không
ng0ng. Th$c t, cho th3y, r3t nhiCu tN ch c tài chính, bao g'm c. các công ty kinh
doanh ch ng khoán, công ty b.o hi)m… ñCu ñang c" gmng cung c3p các d

ngân hàng. Ngư1c l9i, ngân hàng cũng ñ"i phó vHi các ñ"i th c9nh tranh (các tN
ch c phi ngân hàng) bƒng cách mF r ng ph9m vi cung c3p dlĩnh v$c b3t ñ ng s.n và môi giHi ch ng khoán, tham gia ho9t ñ ng b.o hi)m và
th$c hi#n nhiCu dM t cách ti,p c n th n tr ng nh3t là có th) xem xét ngân hàng trên phương
di#n nhDng lo9i hình dhàng là lo9i hình tN ch c tài chính cung c3p m t danh m(c các dd9ng nh3t T ñAc bi#t là dchính nh3t so vHi b3t kỳ m t tN ch c kinh doanh nào trong nCn kinh t,. Có th) nói
rƒng, kinh doanh trong lĩnh v$c tiCn t# ñ) tìm ki,m và t"i ña hoá l1i nhu n trong
ph9m vi khuôn khN pháp lu t là m(c tiêu cơ b.n, xuyên su"t quá trình ho9t ñ ng
c a các ngân hàng thương m9i.
Theo Lu t nưHc M€, b3t kỳ m t tN ch c nào cung c3p tài kho.n tiCn g[i, cho

phép khách hàng rút tiCn theo yêu cWu (bƒng cách vi,t séc hay bƒng vi#c rút tiCn
ñi#n t[) và cho vay ñ"i vHi tN ch c kinh doanh hay cho vay thương m9i ñư1c xem
là m t ngân hàng.
Lu t Ngân hàng Nhà nưHc Vi#t Nam ñưa ra ñhàng là ho9t ñ ng kinh doanh tiCn t# và dxuyên là nh n tiCn g[i và s[ d(ng s" tiCn này ñ) c3p tín d(ng, cung ng dthanh toán” [54,7].
NHTM xu3t hi#n khá sHm trong lc a nó là cho vay và làm trung gian thanh toán, nhưng ngày nay ho9t ñ ng c a
NHTM r3t ña d9ng. Ngoài các nghi#p v( truyCn th"ng, các NHTM ngày càng mF
r ng và tri)n khai thêm nhiCu nghi#p v( kinh doanh mHi như: tư v3n ñWu tư ch ng
khoán, b.o lãnh và ñ9i lý phát hành, qu.n lý danh m(c ñWu tư… Bên c9nh h# th"ng
các NHTM, trong nCn kinh t, cũng xu3t hi#n ngày càng nhiCu tN ch c tín d(ng phi
ngân hàng như: công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, công ty b.o hi)m, qu€
ñWu tư, qu€ tín d(ng... Theo quan ni#m truyCn th"ng, các tN ch c này khác NHTM F
chv, nó không kinh doanh các kho.n tiCn g[i không kỳ h9n, do ñó cũng không cung


c3p các dnghi#p v( c a các tN ch c tài chính, cùng vHi nhDng thay ñNi có tính pháp lý vC
ch c năng ho9t ñ ng c a các tN ch c này mà s$ phân bi#t giDa các tN ch c tín d(ng
ngày nay không còn rõ ràng như trưHc, d‚n ñ,n tình tr9ng có s$ nhWm l‚n trong
công chúng khi phân bi#t ngân hàng vHi các tN ch c tài chính khác. Tuy nhiên, F
hWu khmp các qu"c gia v‚n t'n t9i hai lo9i hình cơ b.n, ñó là các ngân hàng thương
m9i và các tN ch c tín d(ng phi ngân hàng.
1.1.1.2 Vai trò c a ngân hàng thương m9i
Cùng vHi s$ phát tri)n ña d9ng các nghi#p v( kinh doanh, ngân hàng ngày
càng th$c hi#n nhiCu vai trò mHi ñ) có th) duy trì kh. năng c9nh tranh và ñáp ng
nhu cWu c a xã h i. Các ngân hàng ngày nay có nhDng vai trò cơ b.n sau:
Th? nh=t, NHTM là trung gian tài chính, th$c hi#n vai trò ñiCu chuy)n các

kho.n ti,t ki#m, ch y,u t0 h gia ñình thành v"n tín d(ng cho các tN ch c kinh
doanh và các thành phWn kinh t, khác ñ) ñWu tư vào nhà c[a thi,t b< và các tài
s.n khác.
Th? hai, NHTM giD vai trò là trung gian thanh toán, thay mAt khách hàng
th$c hi#n thanh toán các giao dTh? ba, NHTM giD vai trò là ngưRi b.o lãnh, cam k,t tr. n1 cho khách hàng
khi khách hàng m3t kh. năng thanh toán.
Th? tư, NHTM giD vai trò ñ9i lý, thay mAt khách hàng qu.n lý và b.o v# tài
s.n c a h , phát hành hoAc chu c l9i ch ng khoán…
Th? năm, NHTM là ngưRi th$c hi#n các chính sách kinh t, c a Chính ph
góp phWn ñiCu ti,t s$ tăng trưFng kinh t, và theo ñuNi các m(c tiêu xã h i.
Vi#c ho9ch ñthi chính sách tiCn t#, Ngân hàng Trung ương ph.i s[ d(ng các công c( như lãi su3t
d$ trD bmt bu c, th< trưRng mF... Chính các NHTM là ch th) chti,p c a các công c( này và ñ'ng thRi ñóng vai trò cWu n"i trong vi#c chuy)n ti,p
các tác ñ ng c a chính sách tiCn t# ñ,n nCn kinh t,. BFi vì, ho9t ñ ng kinh doanh
c a NHTM gmn liCn vHi các ho9t ñ ng kinh doanh c a các doanh nghi#p, các tN


ch c và các ch th) khác trong nCn kinh t,. MAt khác, cũng qua NHTM và các ñch, tài chính trung gian khác, tình hình s.n lư1ng, giá c., công ăn vi#c làm, nhu cWu
tiCn mAt, lãi su3t, tV giá... c a nCn kinh t, ñư1c ph.n h'i vC cho Ngân hàng Trung
ương ñ) Chính ph và Ngân hàng Trung ương có nhDng chính sách ñiCu ti,t thích
h1p vHi t0ng tình hình c( th).
Th? sáu, NHTM là cWu n"i cho vi#c phát tri)n kinh t, ñ"i ngo9i giDa các
qu"c gia.
VHi xu hưHng phát tri)n c a nCn kinh t, là hưHng h i nh p vào c ng ñ'ng
kinh t, khu v$c và toàn th, giHi, vi#c mF r ng quan h# giao lưu kinh t, là m t t3t
y,u, qua ñó giúp cho m i qu"c gia phát huy ñư1c l1i th, c a mình. Thông qua các
nghi#p v( tài tr1 xu3t nh p kh\u, quan h# thanh toán vHi các tN ch c tài chính, ngân

hàng và doanh nghi#p qu"c t,..., NHTM giúp cho vi#c thanh toán, trao ñNi mua bán
ñư1c ditn ra nhanh chóng, thu n ti#n, an toàn, hv tr1 ñmc l$c cho các ho9t ñ ng
kinh t, ñ9t ñư1c hi#u qu. cao, ñ'ng thRi góp phWn kh|ng ñc9nh tranh c a các doanh nghi#p, c a NHTM trên trưRng qu"c t,.

1.1.2. Các d;ch v< chính c1a ngân hàng thương m7i
Tùy theo chi,n lư1c kinh doanh, mvi ngân hàng có th) cung c3p s" lư1ng
dñó là: dgWn ñây.

1.1.2.1 Các d● Trao ñ>i, mua bán ngo i t
Lth$c hi#n là trao ñNi ngo9i t# T m t ngân hàng ñ ng ra mua, bán m t lo9i tiCn này
ch|ng h9n USD và l3y m t lo9i tiCn khác, ch|ng h9n GBP ñ) hưFng phí dtrao ñNi ñó là r3t quan tr ng ñ"i vHi khách du ltho.i mái hơn khi có trong tay ñ'ng n i t# c a qu"c gia, hay thành ph" mà h ñ,n
Trong th< trưRng tài chính ngày nay, mua bán ngo9i t# thưRng do các ngân hàng lHn
th$c hi#n bFi vì nhDng giao d

trình ñ chuyên môn trong giao d● Chi.t kh=u thương phi.u và cho vay thương m i
S[ d(ng và khai thác các ngu'n v"n là ho9t ñ ng ch y,u và quan tr ng nh3t
c a ngân hàng thương m9i và ñư1c th) hi#n thông qua nhiCu nghi#p v( c( th) như
cho vay, ñWu tư, ho9t ñ ng ngân qu€… Trong ñó, cho vay là nghi#p v( cơ b.n nh3t
trong s[ d(ng và khai thác các ngu'n v"n c a NHTM. Ngay F thRi kỳ ñWu, các ngân
hàng ñã chi,t kh3u thương phi,u mà th$c t, là cho vay ñ"i vHi các doanh nhân ñphương, nhDng ngưRi bán các kho.n n1 (kho.n ph.i thu) c a các khách hàng cho

ngân hàng ñ) l3y tiCn. ðó là bưHc chuy)n ti,p t0 chi,t kh3u thương phi,u sang cho
vay tr$c ti,p ñ"i vHi các khách hàng, giúp h có v"n ñ) mua hàng hoá d$ trD, xây
d$ng văn phòng và thi,t b< s.n xu3t.
● Nh n ti:n gFi
Cho vay ñư1c coi là ho9t ñ ng sinh lRi cao, do ñó các ngân hàng ñã tìm m i
cách ñ) huy ñ ng ngu'n v"n cho vay. M t trong nhDng ngu'n v"n quan tr ng là
các kho.n tiCn g[i ti,t ki#m c a khách hàng, m t qu€ sinh l1i ñư1c g[i t9i ngân
hàng trong kho.ng thRi gian nhiCu tuWn, nhiCu tháng, nhiCu năm, ñôi khi ñư1c
hưFng m c lãi su3t tương ñ"i cao.
● DHch v thanh toán
Cu c cách m9ng công nghi#p F châu Âu và châu Mĩ ñã ñánh d3u s$ ra ñRi
c a dcho phép ngưRi g[i tiCn vi,t séc thanh toán cho vi#c mua hàng hoá, dñưa ra lo9i tài kho.n tiCn g[i này ñư1c xem là m t trong nhDng bưHc ñi quan tr ng
nh3t trong công nghi#p ngân hàng, bFi vì nó c.i thi#n ñáng k) hi#u qu. c a quá
trình thanh toán, làm cho các giao dchóng hơn và an toàn hơn. Cùng vHi s$ phát tri)n c a nCn kinh t,, các yêu cWu ñ"i
vHi m t dth3p… ñư1c các ngân hàng ñáp ng ngày m t t"t hơn.
● B o qu n v t có giá
Ngay t0 thRi Trung cN các ngân hàng ñã bmt ñWu th$c hi#n vi#c lưu giD vàng


và các v t có giá khác cho khách hàng trong kho b.o qu.n. M t ñiCu h3p d‚n là các
gi3y ch ng nh n do ngân hàng ký phát cho khách hàng (ghi nh n vC các tài s.n
ñang ñư1c lưu giD) có th) ñư1c lưu hành như tiCn T ñó là hình th c ñWu tiên c a séc
và th“ tín d(ng. Ngày nay, nghi#p v( qu.n v t có giá cho khách hàng thưRng do
phòng “b.o qu.n” c a ngân hàng th$c hi#n.
● Tài tr0 các ho t ñ ng c a Chính ph
Trong thRi kỳ Trung cN và vào nhDng năm ñWu c a cách m9ng công nghi#p

kh. năng huy ñ ng và cho vay vHi kh"i lư1ng lHn c a ngân hàng ñã trF thành tâm
ñi)m chú ý c a các Chính ph Âu T Mĩ. Thông thưRng, ngân hàng ñư1c c3p gi3y
phép thành l p vHi ñiCu ki#n h ph.i mua trái phi,u chính ph theo m t tE l# nh3t
ñNHTM không có ch c năng tr$c ti,p tài tr1 ho9t ñ ng c a Chính ph . Vi#c có ñWu
tư mua trái phi,u chính ph hay không và mua vHi quy mô như th, nào do ngân
hàng quy,t ñ● Cung c=p dHch v uJ thác
T0 nhiCu năm nay, các ngân hàng ñã th$c hi#n qu.n lý tài s.n và qu.n lý
ho9t ñ ng tài chính cho cá nhân và doanh nghi#p thương m9i. Theo ñó, ngân hàng
s{ thu phí trên cơ sF giá tr< c a tài s.n hay quy mô v"n h qu.n lý. Ch c năng qu.n
lý tài s.n này g i là dcung c3p c. hai lo9i dvà dThông qua Phòng uV thác cá nhân, các khách hàng có th) ti,t ki#m các kho.n
tiCn ñ) cho con ñi h c. Ngân hàng s{ qu.n lý và ñWu tư kho.n tiCn ñó cho ñ,n khi
khách hàng cWn. Th m chí phN bi,n hơn, các ngân hàng ñư1c ñóng vai trò là ngưRi
ñư1c uV thác trong di chúc, qu.n lý tài s.n cho khách hàng ñã qua ñRi bƒng cách
công b" tài s.n, b.o qu.n các tài s.n th0a k,. Thông qua phòng uV thác thương m9i
ngân hàng qu.n lý danh m(c ñWu tư ch ng khoán và k, ho9ch tiCn lương cho các
công ty kinh doanh. Ngân hàng ñóng vai trò như nhDng ngưRi ñ9i lý cho các công
ty trong ho9t ñ ng phát hành cN phi,u, trái phi,u. ðiCu này ñòi h~i phòng uV thác


ph.i tr. lãi hoAc cN t c cho ch ng khoán c a công ty, thu h'i các ch ng khoán khi
ñ,n h9n bƒng cách thanh toán toàn b cho nhDng ngưRi nmm giD ch ng khoán.

1.1.2.2 D● Cho vay tiêu dùng
Trong l

cá nhân và h gia ñình bFi vì h tin rƒng các kho.n cho vay tiêu dùng nói chung
có quy mô r3t nh~ vHi r i ro v‰ n1 tương ñ"i cao và do ñó làm cho chúng trF nên
có m c sinh lRi th3p. Các ngân hàng thưRng s[ d(ng nhiCu hơn tiCn g[i c a
khách hàng ñ) tài tr1 cho nhDng món vay thương m9i lHn. Tuy nhiên, nhDng năm
gWn ñây vHi s$ c9nh tranh kh"c li#t trong vi#c giành gi t tiCn g[i và cho vay ñã
bu c các ngân hàng ph.i hưHng tHi ngưRi tiêu dùng như là m t khách hàng trung
thành tiCm năng.
● Tư v=n tài chính
Các ngân hàng t0 lâu ñã ñư1c khách hàng yêu cWu th$c hi#n ho9t ñ ng tư
v3n tài chính, ñAc bi#t là vC ti,t ki#m và ñWu tư. Ngân hàng ngày nay cung c3p nhiCu
dcá nhân ñ,n tư v3n vC các cơ h i th< trưRng trong nưHc và ngoài nưHc cho các khách
hàng kinh doanh c a h .
● Qu n lý ti:n
Qu.n lý tiCn là lo9i dcho m t công ty kinh doanh và ti,n hành ñWu tư phWn v"n tiCn t# thAng dư t9m thRi
nhàn rvi vào các ch ng khoán sinh l1i và tín d(ng ngmn h9n cho ñ,n khi khách hàng
cWn tiCn ñ) thanh toán. M t s" ngân hàng có khuynh hưHng chuyên môn hóa dv( qu.n lí tiCn cho các tN ch c, m t s" khác l9i có xu hưHng gia tăng vi#c cung c3p
các dngân hàng cũng chkhác như các công ty môi giHi ch ng khoán và các t p ñoàn tài chính khác.
● DHch v cho thuê thi.t bH
R3t nhiCu ngân hàng tích c$c cho khách hàng kinh doanh quyCn l$a ch n