Bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VÕ TUẤN PHI

BÁN ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN
DÂN SỰ TỪ THỰC TIỄN TỈNH BÌNH PHƯỚC

Chuyên ngành: Luật kinh tế
Mã số: 60.38.01.07

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2017


Công trình được hoàn thành tại: Tỉnh Bình Phước.
Người hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Vũ Huân

Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Đức Minh
Học viện Khoa học xã hội
Phản biện 2: TS. Nguyễn Thanh Bình
Bộ Tư pháp

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ
họp tại: Học viện Khoa học xã hội ….. giờ ….. ngày 09 tháng 10
năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bán đấu giá từ rất lâu đã là hình thức kinh doanh, mua bán
quen thuộc đối với các nền kinh tế phát triển trên thế giới. Phương
thức này cho phép hàng hoá được giới thiệu trước một số lượng đông
người mua. Tại đây khách hàng được tự do đưa ra các mức trả giá
mang tính cạnh tranh cho một món hàng. Sự cạnh tranh giữa những
người mua hàng với nhau làm cho giá cả món hàng tăng lên và dần
dần tạo thành giá trị của hàng hoá trên thị trường.
Ở Việt Nam, các quy định về bán đấu giá tài sản được xuất
hiện lần đầu tiên tại Điều 28 trong Pháp lệnh Thi hành án dân sự năm
1989. Mục đích đặt ra là đảm bảo hiệu lực thực thi của bản án, quyết
định của Tòa án nhằm khôi phục lại quyền và lợi ích hợp pháp cho
người được thi hành án, thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật,
đồng thời quyền lợi của người phải thi hành án cũng được đảm bảo.
Sau gần 30 năm triển khai hoạt động bán đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự ở Việt Nam, pháp luật điều chỉnh trong lĩnh vực này
cũng đang dần được hoàn thiện, hoạt động bán đấu giá tài sản trong
thi hành án dân sự đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, qua đó
nhìn chung đã đạt được những mục đích ban đầu đề ra. Tuy nhiên,
bên cạnh những thành tựu đã đạt được, hoạt động bán đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự vẫn còn những hạn chế, bất cập như: Hành
lang pháp lý cho hoạt động này chưa thực sự hoàn thiện, một số quy
định về trình tự, thủ tục bán đấu giá còn thiếu cụ thể, không rõ ràng,
dẫn đến nhiều cách áp dụng khác nhau, chế tài đối với đội ngũ đấu
giá viên, chấp hành viên vi phạm nguyên tắc nghề nghiệp còn chưa
đủ sức răn đe v.v... Từ đó dẫn đến tình trạng khách hàng có tâm lý e
ngại khi mua tài sản bán đấu giá trong thi hành án dân sự, nhiều tài
1

sản mặc dù giá trị lớn hơn nhiều so với giá khởi điểm mà doanh
nghiệp bán đấu giá đề xuất nhưng vẫn không có khách mua.
Bình Phước là một tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ, nằm trong
vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có biên giới giáp Vương quốc
Campuchia, là cửa ngõ, cầu nối vùng Đông Nam bộ với vùng Tây
Nguyên và Campuchia. Bình Phước có 08 huyện, 03 thị xã và 111
xã, phường, thị trấn (trong đó, có 03 huyện, 15 xã biên giới), có tình
hình di dân tự do diễn biến phức tạp, người dân từ các tỉnh trong toàn
quốc đến Bình Phước để làm ăn, sinh sống nhiều và đang có chiều
hướng gia tăng. Trên địa bàn tỉnh có 41 dân tộc cùng sinh sống, dân
tộc thiểu số chiếm gần 19.7% dân số, mỗi dân tộc có nền văn hóa
truyền thống, ngôn ngữ, phong tục, tập quán riêng. Qua đó, hàng
năm số lượng án bàn giao và thụ lý tương đối lớn. Trong những năm
qua, công tác thi hành án dân sự ở Bình Phước đã đạt được những
kết quả đáng ghi nhận, nhiều vụ việc phức tạp, tồn đọng lâu năm đã
được tổ chức thi hành dứt điểm, một số án lớn, tính chất phức tạp,
ảnh hưởng lớn về kinh tế, trật tự an toàn xã hội cũng đã được chính
quyền các cấp quan tâm chỉ đạo. Kết quả đạt được nói trên phản ánh
sự cố gắng, nỗ lực của Ngành Tư pháp nói chung, cũng như đội ngũ
cán bộ thi hành án dân sự nói riêng, sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của
các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; sự phối hợp chặt chẽ của
các ngành hữu quan trong việc thực hiện pháp luật thi hành án dân
sự. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, cũng như nhiều
tỉnh trên cả nước, thực trạng bán đấu giá tài sản thi hành án dân sự ở
Bình Phước vẫn còn nhiều bức xúc, bộc lộ nhiều tồn tại, yếu kém,
chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Có nhiều
trường hợp tài sản đã bán đấu giá thành công nhưng không bàn giao
được hoặc kéo dài việc bàn giao, gây bức xúc trong dư luận xã hội,

2


quyền lợi của các bên trong quan hệ bán đấu giá tài sản thi hành án
chưa đảm bảo và ngay cả uy tín của các tổ chức bán đấu giá tài sản
cũng bị ảnh hưởng, từ đó cho thấy việc nghiên cứu một cách toàn
diện và có hệ thống các vấn đề về bán đấu giá tài sản trong thi hành
án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước là cần thiết. Vì vậy, tác giả đã
lựa chọn đề tài “Bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự từ
thực tiễn tỉnh Bình Phước” để nghiên cứu và làm Luận văn Thạc sĩ
luật học.
Xuất phát từ thực tiễn vẫn còn thiếu các công trình nghiên cứu
một cách hệ thống và toàn diện các vấn đề về bán đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự theo pháp luật Việt Nam nói chung và từ
thực tiễn ở tỉnh Bình Phước nói riêng. Trên cơ sở tiếp thu có chọn
lọc kết quả các công trình nghiên cứu, các bài viết, đồng thời, bằng
kinh nghiệm thực tiễn và những hiểu biết của mình, tác giả trình bày
trong luận văn cơ sở lý luận, nội dung việc bán đấu giá tài sản từ
thực tiễn trên địa bàn tỉnh Bình Phước, kiến nghị các giải pháp nhằm
hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật về bán
đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự, đáp ứng vấn đề cấp bách của
thực tiễn công tác thi hành án dân sự nói chung và ở tỉnh Bình Phước
nói riêng qua số liệu thu thập được từ cơ quan thi hành án dân sự và
Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Bình Phước trong thời
gian 05 năm (từ năm 2012 đến năm 2016).
Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo và phần kết
luận, nội dung của luận văn bao gồm ba chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận pháp luật về bán đấu giá tài
sản trong thi hành án dân sự.

3


Chương 2: Thực trạng pháp luật Việt Nam về bán đấu giá tài
sản trong thi hành án dân sự và thực tiễn thực hiện tại tỉnh Bình
Phước.
Chương 3: Yêu cầu và giải pháp hoàn thiện pháp luật về bán
đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước.

4


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ
BÁN ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
1.1. Khái quát về hoạt động bán đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự
- Bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là hình thức mua
bán đặc biệt, công khai đối với tài sản bị kê biên để thi hành án, theo
nguyên tắc và trình tự, thủ tục do pháp luật quy định, người mua trả
giá dựa trên khởi điểm do cơ quan thi hành án xác định, người nào
trả giá cao nhất sẽ được quyền mua tài sản đấu giá.
- Bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự gồm có các đặc
điểm sau:
+ Một là, về sự tham gia của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
trong quan hệ bán đấu giá tài sản.
+ Hai là, về chủ thể trong việc bán đấu giá tài sản thi hành án
dân sự thì người yêu cầu bán đấu giá không phải là chủ sở hữu của
tài sản bán đấu giá mà là cơ quan thi hành án.
+ Ba là, về việc bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự

thực hiện theo trình tự thủ tục thi hành án dân sự và mang tính cưỡng
bức.
+ Bốn là, về phương thức, hình thức bán đấu giá của bán đấu
giá tài sản trong thi hành án dân sự.
+ Năm là, về tài sản bán đấu giá trong thi hành án dân sự.
- Bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự có các vai trò
như sau:
+ Thứ nhất, bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự giúp
bảo đảm quyền lợi của các bên trong quan hệ thi hành án dân sự.

5


+ Thứ hai, bán đấu giá tài sản là một biện pháp cưỡng chế
nhằm bảo đảm quá trình thi hành án dân sự đạt hiệu quả thực tế.
+ Thứ ba, bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự góp
phần hoàn thiện thủ tục thi hành án dân sự.
- Các nguyên tắc khái quát của bán đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự: Để tổ chức một cuộc bán đấu giá tài sản thi hành án
thành công, trước hết đòi hỏi việc bán đấu giá phải tuân thủ theo
những nguyên tắc nhất định. Đó là:
+ Nguyên tắc công khai, liên tục.
+ Nguyên tắc khách quan, trung thực, bình đẳng.
+ Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích của các bên tham gia.
+ Nguyên tắc mọi cuộc bán đấu giá đều phải do đấu giá viên
điều hành theo đúng trình tự, thủ tục bán đấu giá.
1.2. Pháp luật về bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự
- Pháp luật về bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự ra
đời xuất phát từ những nguyên nhân tất yếu khách quan sau:

+ Thứ nhất, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên
trong bán đấu giá tài sản thi hành án dân sự.
+ Thứ hai, bắt nguồn từ yêu cầu thể chế hóa chủ trương,
đường lối của Đảng về hoàn thiện hệ thống pháp luật và cải cách tư
pháp.
+ Thứ ba, pháp luật về bán đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự tạo cơ sở pháp lý cho việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả của
công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động này.
- Về nội dung của pháp luật về bán đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự bao gồm:

6


+ Chủ thể bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.
+ Đối tượng bán đấu giá là tài sản trong thi hành án dân sự.
+ Trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.
+ Quản lý nhà nước về bán đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự.
- Ngoài ra thì nội dung của pháp luật bán đấu giá tài sản trong
thi hành án dân sự thể hiện qua các nhóm quy phạm sau đây:
+ Nhóm quy phạm điều chỉnh về chủ thể bán đấu giá (người
bán đấu giá). Nhóm quan hệ này là tổng hợp các quy phạm pháp luật
xác định tổ chức thực hiện bán đấu giá; quyền và nghĩa vụ của tổ
chức bán đấu giá; quyền và nghĩa vụ của đấu giá viên.
+ Nhóm quy phạm điều chỉnh về tài sản bán đấu giá và trình
tự, thủ tục bán đấu giá tài sản thi hành án, bao gồm các quy phạm
pháp luật quy định các loại tài sản bán đấu giá và thủ tục bán đấu giá
tài sản.
+ Nhóm quy phạm điều chỉnh về quản lý nhà nước đối với bán

đấu giá tài sản. Nhóm quan hệ này gồm tổng hợp các quan hệ pháp
luật xác định quyền hạn, nhiệm vụ, nội dung quản lý nhà nước của
các cơ quan có thẩm quyền.

7


Chương 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ BÁN ĐẤU GIÁ
TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ VÀ THỰC TIỄN
THỰC HIỆN TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC
2.1. Thực trạng pháp luật Việt Nam về bán đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự
- Về người có tài sản bán đấu giá và người sở hữu tài sản bán
đấu giá:
Người có tài sản bán đấu giá trong thi hành án dân sự, khác
với người có tài sản bán đấu giá thông thường. Người có tài sản bán
đấu giá trong thi hành án dân sự không phải là chủ sở hữu tài sản
hoặc được chủ sở hữu ủy quyền bán tài sản. Người có tài sản bán đấu
giá là chấp hành viên, cơ quan thi hành án dân sự.
Người sở hữu tài sản thường là người phải thi hành bản án,
quyết định dân sự của Tòa án. Tuy nhiên, trong một số trường hợp
họ chỉ là người có tài sản chung với người phải thi hành án mà tài
sản đó đang bị dùng để cưỡng chế thi hành án dân sự.
- Về tổ chức bán đấu giá tài sản và đấu giá viên:
Tổ chức đấu giá tài sản gồm Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá
tài sản, doanh nghiệp đấu giá tài sản. Luật Đấu giá tài sản năm 2016
quy định doanh nghiệp đấu giá tài sản được thành lập dưới hình thức
doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh, nhằm bảo đảm đầy đủ
trách nhiệm của doanh nghiệp đấu giá và đấu giá viên đối với Nhà

nước và khách hàng. Xuất phát từ tính chất hoạt động hành nghề đấu
giá tài sản là một trong những ngành, nghề, lĩnh vực đầu tư kinh
doanh có điều kiện được thực hiện theo quy định của pháp luật
chuyên ngành, Luật Đấu giá tài sản năm 2016 quy định doanh nghiệp

8


đấu giá tài sản đăng ký hoạt động tại Sở Tư pháp (không đăng ký
thành lập theo Luật doanh nghiệp).
Để hoạt động trong lĩnh vực bán đấu giá tài sản doanh nghiệp
phải “có ít nhất một đấu giá viên và người đại diện theo pháp luật
của doanh nghiệp bán đấu giá tài sản phải là đấu giá viên; có trụ sở,
cơ sở vật chất và các trang thiết bị cần thiết khác bảo đảm cho hoạt
động bán đấu giá tài sản”. Đấu giá viên là người được cấp chứng chỉ
hành nghề đấu giá. Là chủ thể tham gia quan hệ bán đấu giá tài sản
thi hành án dân sự thì đấu giá viên phải làm việc trong tổ chức hành
nghề đấu giá chuyên nghiệp. Để nâng cao chất lượng đội ngũ đấu giá
viên và tính chuyên nghiệp trong hoạt động hành nghề đáp ứng yêu
cầu thực tiễn, Luật Đấu giá tài sản năm 2016 đã có những quy định
mới theo hướng, người muốn trở thành đấu giá viên phải tham gia
khóa đào tạo nghề đấu giá với thời gian là 06 tháng (người có ít nhất
03 năm công tác trong lĩnh vực được đào tạo mới được tham gia
khóa đào tạo nghề); tập sự hành nghề đấu giá trong thời gian 06
tháng và đạt yêu cầu kiểm tra kết quả tập sự hành nghề đấu giá.
Chấp hành viên đang thực thi nhiệm vụ kê biên, cưỡng chế
được trở thành người bán đấu giá tài sản thi hành án vụ án mình đang
thụ lý trong một số trường hợp cụ thể như động sản có giá trị từ
2.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng hoặc tổ chức bán đấu giá tại
địa phương từ chối ký hợp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản.

- Về người tham gia đấu giá tài sản:
Người tham gia đấu giá là cá nhân, tổ chức có nguyện vọng,
nhu cầu tham gia đấu giá. Những người này phải đáp ứng yêu cầu về
năng lực hành vi dân sự chung theo quy định của Bộ luật Dân sự
năm 2015. Tuy nhiên, nếu họ có người đại diện hợp pháp theo quy

9


định của pháp luật thay mặt họ thực hiện giao dịch bán đấu giá tài
sản thì việc mua bán vẫn có hiệu lực.
Đối với pháp nhân việc tham gia giao dịch đấu giá phải thông
qua người đại diện hợp pháp hoặc người đại diện theo pháp luật và
việc mua bán tài sản này phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của pháp
nhân theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015.
- Về người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong bán đấu giá
tài sản trong thi hành án dân sự:
Trong thi hành án dân sự, người được thi hành án có quyền lợi
liên quan đến việc bán đấu giá. Họ có quyền thỏa thuận quyết định tổ
chức thẩm định giá, tổ chức bán đấu giá; yêu cầu định giá lại giá trị
tài sản và nhận tiền bán đấu giá tài sản thành tương đương với bản
án, quyết định có hiệu lực thi hành của Tòa án. Nếu giá trị tài sản bán
được thấp hơn thì họ được nhận toàn bộ số tiền sau khi trừ đi chi phí
bán đấu giá, chi phí thi hành án.
- Về đối tượng bán đấu giá là tài sản trong thi hành án dân sự:
Đối tượng đấu giá tài sản thi hành án chính là tài sản bị kê
biên, cưỡng chế thi hành án. Tài sản đó có thể là vật hữu hình (có thể
dùng giác quan nhận biết được hoặc dùng đơn vị cân đo đong đếm
được) và trị giá được bằng tiền, có thể trở thành tài sản trao đổi trên
thị trường. Đó có thể là động sản (phương tiện giao thông, đồ đạc

khác…) hoặc bất động sản (đất đai; nhà, công trình xây dựng gắn
liền với đất đai và các tài sản khác gắn liền với đất đai) hoặc quyền
sở hữu trí tuệ có giá trị ít nhất từ 2.000.000 đồng trở lên.
- Về trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự:
Việc bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự trải qua các
bước sau:
10


+ Chấp hành viên được giao tổ chức vụ việc thi hành án ký kết
hợp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản để thi hành án với người đứng
đầu tổ chức bán đấu giá tài sản.
+ Tổ chức bán đấu giá thực hiện niêm yết, thông báo công
khai và trưng bày tài sản bán đấu giá.
+ Tổ chức đăng ký tham gia bán đấu giá.
+ Thực hiện phiên bán đấu giá. Sau khi đấu giá viên điều hành
cuộc bán đấu giá giới thiệu bản thân, người giúp việc; thông báo nội
quy của cuộc bán đấu giá tài sản; công bố danh sách người đăng ký
mua tài sản bán đấu giá thì tiếp tục điểm danh để ác định người tham
gia đấu giá tài sản; giới thiệu từng tài sản bán đấu giá; nhắc lại giá
khởi điểm; thông báo bước giá và khoảng thời gian tối đa giữa các
lần trả giá (nếu có); trả lời các câu hỏi của người tham gia đấu giá.
Đấu giá viên yêu cầu người tham gia đấu giá tài sản trả giá và quyết
định người trúng đấu giá theo đúng quy định đặt ra từ trước.
+ Ký kết hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá giữa Trung
tâm đấu giá, người trúng đấu giá. Cơ quan thi hành án dân sự thực
hiện việc chuyển giao tài sản và chuyển quyền sở hữu tài sản cho
người trúng đấu giá.
- Quản lý nhà nước về bán đấu giá tài sản trong thi hành án

dân sự:
Luật Đấu giá tài sản năm 2016 quy định Bộ Tư pháp giúp
Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về đấu giá tài sản; trách
nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ trong việc phối hợp với Bộ
Tư pháp trong công tác quản lý nhà nước về đấu giá tài sản; trách
nhiệm của Bộ Tài chính trong việc hướng dẫn về chế độ tài chính
trong hoạt động đấu giá tài sản; trách nhiệm của Ủy ban nhân dân
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc quản lý nhà
11


nước về đấu giá tài sản tại địa phương; giao Sở Tư pháp giúp Ủy
ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện
quản lý nhà nước về đấu giá tài sản, trong đó Sở Tư pháp có
nhiệm vụ mới là thực hiện việc đăng ký hoạt động cho các doanh
nghiệp đấu giá tài sản.
2.2. Hoạt động bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước
- Những kết quả đạt được trong bán đấu giá tài sản thi hành án
dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước:
Sự ra đời của Nghị định 17/2010/NĐ-CP ngày 04/3/2010 của
Chính phủ về bán đấu giá tài sản trên cơ sở kế thừa Nghị định
05/2005/NĐ-CP ngày 18/01/2005 đã góp phần đưa công tác bán đấu
giá tài sản trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh Bình Phước đi vào ổn
định. Trong những năm qua tại Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài
sản thuộc Sở Tư pháp đã tăng đáng kể nhiều phiên bán đấu giá tài
sản có giá trị lớn thành công và vượt giá khởi điểm, số lệ phí thu
được đã đạt và vượt chỉ tiêu dự toán thu của Uỷ ban nhân dân tỉnh và
Sở Tư pháp. Cụ thể: Trong 05 năm từ năm 2012 đến năm 2016
Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Bình Phước đã thực hiện

ký kết được tổng số 1005 hợp đồng bán đấu giá với các đơn vị, tổ
chức, cá nhân chuyển giao. Trong đó số hợp đồng bán được là 606
hợp đồng. Với giá bán được hơn 1000 tỷ đồng, vượt hơn giá khởi
điểm 208 tỷ đồng.
Bên cạnh những kết quả đạt được trong bán đấu giá tài sản
thanh lý của các cơ quan, tổ chức ủy quyền và tài sản tịch thu sung
quỹ nhà nước, thì đặc biệt trong những năm qua, công tác bán đấu
giá tài sản cũng đã giúp ích rất nhiều cho công tác thi hành án dân
sự, góp phần vào việc giải quyết số lượng án tồn đọng ở các cơ quan
12


thi hành án và nhất là tài sản của người phải thi hành án được đấu giá
tăng lên đáng kể. Qua đó từ năm 2012 đến năm 2016, Trung tâm
dịch vụ bán đấu giá tỉnh Bình Phước đã bán đấu giá thành 305 tài sản
thi hành án với giá trị hơn 240 tỷ đồng, vượt giá khởi điểm hơn 08 tỷ
đồng.
- Những hạn chế, bất cập trong bán đấu giá tài sản thi hành án
dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước:
Trong những năm qua, công tác bán đấu giá tài sản của các tổ
chức bán đấu giá tài sản và các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Bình
Phước đã giúp ích rất nhiều cho công tác thi hành án dân sự, tuy
nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được trong việc bán đấu giá tài
sản thi hành án thì vẫn còn gặp một số hạn chế, bất cập nhất định và
cũng là bài toán nan giải cho các tổ chức bán đấu giá tài sản và các
cơ quan thi hành án dân sự trên cả nước nói chung và tỉnh Bình
Phước nói riêng, có thể kể đến một số hạn chế, bất cập cụ thể như
sau:
+ Chấp hành viên còn vi phạm các quy định của pháp luật.
+ Tài sản đấu giá thành nhưng không bàn giao được hoặc kéo

dài việc bàn giao.
+ Pháp luật quy định cơ chế kiểm sát hoạt động bán đấu giá tài
sản còn chưa rõ ràng, cụ thể.
+ Tâm lý của khách hàng ngại mua tài sản thi hành án.
+ Việc thi hành án khó khăn, phức tạp vì người phải thi hành
án phải thi hành cho nhiều người được thi hành án.
+ Tài sản đấu giá thành nhưng không bàn giao được hoặc kéo
dài việc bàn giao.
+ Dừng bán đấu giá do người phải thi hành án chuộc lại tài
sản.
13


- Các nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, bất cập trong việc
bán đấu giá tài sản thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước
là:
+ Nguyên nhân khách quan:
Điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương là vùng rừng núi, đi
lại khó khăn nên việc xác minh điều kiện thi hành án gặp khó khăn;
giá cả một số mặt hàng nông sản thấp kéo theo giá đất thấp, nhiều
trường hợp đã kê biên, cưỡng chế giảm giá nhiều lần nhưng vẫn
không có người đăng ký mua. Các năm gần đây giá mủ cao su giảm
mạnh, cùng với giá hạt điều cũng không ổn định nên việc thu hồi các
khoản nợ trong thi hành án gặp khó khăn. Số việc thi hành án ngày
một tăng, trong khi số lượng chấp hành viên còn thiếu và yếu chưa
đáp ứng yêu cầu. Ý thức chấp hành các quy định pháp luật về thi
hành án của người dân còn chưa tốt, còn có biểu hiện chây ỳ và
chống đối của người phải thi hành án thường chây ỳ, không hợp tác
với cơ quan thi hành án, khi được triệu tập đến làm việc thì không
đến. Do đó, đa số các quyết định, văn bản phải tiến hành thủ tục

niêm yết.
+ Nguyên nhân liên quan đến pháp luật thi hành án dân sự:
Theo Điều 58 của Luật Thi hành án dân sự quy định về bảo
quản tài sản thi hành án thì với việc giao cho người phải thi hành án,
người thân thích của người phải thi hành án theo quy định tại khoản
2 Điều 40 của Luật này hoặc người đang sử dụng, bảo quản tài sản bị
kê biên thì về nguyên tắc có những ưu điểm như: Thuận lợi trong
việc bảo quản, trông coi, khai thác lợi ích từ tài sản; việc kê biên tài
sản sẽ ít gặp phải sự chống đối của người có tài sản vì tâm lý chưa bị
mất ngay tài sản; có thêm thời gian để các cơ quan chức năng tìm
kiếm chỗ ở cho người có tài sản... Tuy nhiên, so với tình hình thực tế
14


thì có thể coi đây là nguyên nhân của mọi nguyên nhân dẫn đến khó
khăn, phức tạp cho quá trình bán đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự.
+ Nguyên nhân liên quan đến pháp luật bán đấu giá tài sản và
các văn bản có liên quan:
Theo quy định hiện hành thì cá nhân có đủ năng lực hành vi
dân sự (từ 18 tuổi trở lên), không bị mất năng lực hành vi dân sự
hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự (theo quy định từ Điều 23
đến Điều 25 Bộ luật Dân sự), tổ chức đủ tư cách pháp nhân (Điều 94
Bộ luật Dân sự) là có đủ điều kiện tham gia mua bán đấu giá tài sản
(kể cả tài sản thi hành án dân sự). Tuy nhiên, vấn đề khá quan trọng
hiện nay đó là việc xác định những tài sản nào được đưa ra để bán
đấu giá, lại chưa được quy định thật rõ ràng, dẫn đến còn nhiều
vướng mắc, bất cập khi thực hiện.
+ Nguyên nhân chủ quan:
Lãnh đạo cơ quan thi hành án dân sự chưa làm tốt công tác

quản lý, chỉ đạo điều hành, kiểm tra giám sát đối với việc làm của
chấp hành viên; chấp hành viên chưa nghiên cứu kỹ các quy định của
pháp luật về trình tự, thủ tục thi hành án, nôn nóng trong quá trình
thực hiện nhiệm vụ, nhiều trường hợp vi phạm không thông báo hoặc
thông báo không đúng quy định, không đảm bảo thời gian theo quy
định ... dẫn đến việc cưỡng chế bị chống đối, khiếu nại kéo dài; hiện
nay Ban Chỉ đạo thi hành án ở các địa phương hoạt động chưa tốt,
chưa thường xuyên quan tâm theo dõi chỉ đạo mà chỉ khi có vụ việc
bất cập dư luận quan tâm thì mới xem xét chỉ đạo.
Ngoài ra thì một số đơn vị Viện kiểm sát chưa thật sự quan
tâm tới công tác kiểm sát thi hành án dân sự mà chỉ tập trung cho
công tác giải quyết án hình sự. Cán bộ, kiểm sát viên được phân công
15


phụ trách công tác thi hành án dân sự không làm hết trách nhiệm, ít
nghiên cứu các văn bản, quy định về thi hành án nên không kịp thời
phát hiện được các vi phạm để kiến nghị khắc phục.

16


Chương 3
YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ
BÁN ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN
DÂN SỰ TỪ THỰC TIỄN TỈNH BÌNH PHƯỚC
3.1. Một số yêu cầu hoàn thiện pháp luật về bán đấu giá tài
sản trong thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Bình Phước
Pháp luật về hoạt động bán đấu giá nói chung và về bán đấu
giá trong thi hành án dân sự nói riêng trong thời gian qua đã có

những bước tiến bộ rõ rệt. Các điều khoản trong các luật đã làm sáng
tỏ rất nhiều vấn đề, tạo tiền đề cơ sở pháp lý cho hoạt động bán đấu
giá tài sản. Tuy nhiên, giống như rất nhiều lĩnh vực khác, trên thực tế
pháp luật về bán đấu giá trong thi hành án dân sự khi áp dụng vào
thực tiễn vẫn còn một số khó khăn vướng mắc cần phải khắc phục,
gỡ bỏ để hoàn thiện hơn. Sau đây là một số yêu cầu hoàn thiện pháp
luật về bán đấu giá trong thi hành án dân sự từ thực tiễn ở tỉnh Bình
Phước:
- Phải tăng cường hơn nữa quan hệ, phối hợp giữa các cơ quan
có liên quan đến hoạt động bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự.
- Cần đảm bảo tính đầy đủ, chính xác của các giấy tờ chứng
minh quyền sở hữu của tài sản đưa ra bán đấu giá trong thi hành án
dân sự.
- Cần phải xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật.
- Về mặt thủ tục, yêu cầu thực hiện niêm yết công khai thủ tục
thi hành án tại các cơ quan thi hánh án cho người dân dễ tìm hiểu,
nắm bắt để họ có thái độ hợp tác với cơ quan thi hành án.
- Cần sửa đổi, bổ sung quy định về người bảo quản tài sản thi
hành án.
17


3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả
thực thi pháp luật về bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự
- Về giải pháp hoàn thiện các quy định pháp luật về bán đấu
giá tài sản trong thi hành án dân sự:
+ Thứ nhất, đối với pháp luật thi hành án dân sự: Cần quy
định cụ thể tài sản trước khi đưa ra bán đấu giá phải là tài sản mà cơ

quan thi hành án dân sự đang quản lý hoặc một cơ quan thứ ba quản
lý, không thể giao cho người phải thi hành án dân sự và người thân
thích của họ quản lý. Có như vậy mới khắc phục được tình trạng bán
đấu giá không có người mua (do sợ rủi ro), tránh thiệt hại cho người
có tài sản (nhiều người mua dẫn đến không bị ép giá, giảm giá) rút
ngắn thời gian, đẩy nhanh tiến độ thi hành án (chỉ bán một lần hoặc
hai lần là đã thực hiện xong), giảm khó khăn áp lực cho cơ quan thi
hành án dân sự (hạn chế sai phạm, dành nhiều thời gian cho các vụ
việc khác). Và trong quy định về quyền yêu cầu định giá lại của
đương sự, cần phải bổ sung thêm những quy định sau: (i) Trường
hợp các bên đã thỏa thuận được về giá tài sản kê biên, thì cần quy
định không bên nào được quyền yêu cầu định giá lại tài sản. Quy
định như vậy mới tạo cho đương sự ý thức tôn trọng các thỏa thuận
của chính họ đưa ra, cũng như ý thức chấp hành pháp luật nói chung.
(ii) Cần có quy định buộc đương sự phải nêu ra được các lý do chính
đáng khi yêu cầu định giá lại tài sản. Ví dụ, khi người phải thi hành
án cho rằng giá tài sản đã định là thấp và gây thiệt hại cho họ, thì họ
phải có căn cứ chứng minh giá đã định là thấp hơn giá thị trường và
mức thấp hơn là bao nhiêu phần trăm. Cũng tương tự như vậy, khi họ
cho rằng việc định giá tài sản là không khách quan, thì họ cũng phải
đưa ra được các bằng chứng để chứng minh cho việc định giá đó là
18


không khách quan. Đồng thời quy định những lý do mà đương sự
đưa ra phải được cơ quan thi hành án xem xét, nếu có cơ sở thì mới
chấp nhận yêu cầu của đương sự. Những quy định này mới chính là
chìa khóa để tháo gỡ thế “giằng co” giữa cơ quan thi hành án với
đương sự trong việc định giá và bán đấu giá tài sản để thi hành án,
nhằm hạn chế tối đa việc đương sự lợi dụng quyền yêu cầu định giá

lại tài sản để gây khó khăn, cản trở công tác thi hành án.
+ Thứ hai, đối với các văn bản pháp luật có liên quan: Cần
phải có quy định riêng, đặc thù cho việc bán đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự. Điều này xuất phát từ những đặc thù riêng biệt của
trình tự, thủ tục thi hành án dân sự, đặc điểm đặc trưng của tài sản.
Không nên có quy định chung thủ tục bán đấu giá cưỡng bức như
trong thi hành án dân sự với việc bán đấu giá tài sản tự nguyện như
tài sản thông thường khác.
- Về giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật bán đấu
giá tài sản trong thi hành án dân sự:
Để nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật bán đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự cần thực hiện một số giải pháp sau:
+ Thứ nhất, phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến
pháp luật để giúp phát triển hơn nữa hoạt động bán đấu giá thời gian
tới, cũng như cần phải tạo ra sự chuyển biến cơ bản về nhận thức
trong nhân dân về hoạt động bán đấu giá nói chung và bán đấu giá tài
sản thi hành án nói riêng.
+ Thứ hai, phải kiện toàn tổ chức bán đấu giá tài sản thi hành
án và đội ngũ đấu giá viên thực hiện tốt nhiệm vụ bán đấu giá bảo
đảm hoạt động bán đấu giá tài sản được xã hội hóa một cách sâu sắc.
Bên cạnh đó, cần thiết phải tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước
của Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đồng thời
19


hoàn thiện thể chế tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho sự phát triển của đội
ngũ đấu giá viên.
+ Thứ ba, Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị liên quan cần nhận
thức đúng về vị trí vai trò, tầm quan trọng của công tác bán đấu giá
tài sản trong thi hành án dân sự là một trong những khâu công tác

quan trọng. Từ đó, có sự quan tâm đúng mức tới việc bố trí, sắp xếp
cán bộ cho phù hợp làm công tác này cần giữ ổn định, hạn chế luân
chuyển để tích lũy được kinh nghiệm nhằm nâng cao năng lực
nghiệp vụ.
+ Thứ tư, các cơ quan thi hành án dân sự và tổ chức bán đấu
giá chuyên nghiệp cần phải có Quy chế phối hợp chặt chẽ với nhau
hơn nữa tạo thành một mối thống nhất để cùng nhau chia sẻ những
khó khăn trong công việc chung và từ đó có hướng giải quyết hợp
tình, hợp lý, đảm bảo được quyền và lợi ích của các bên nhằm ngày
càng mang lại hiệu quả cao hơn trong công tác bán đấu giá tài sản
đảm bảo thi hành án.

20


KẾT LUẬN
Đấu giá là một trong những hình thức mua bán tài sản phổ
biến trong nền kinh tế thị trường. Tại nhiều nước trên thế giới, hoạt
động đấu giá tài sản đã có lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm
năm. Ở nước ta, hoạt động đấu giá tài sản được hình thành từ việc
bán đấu giá tài sản để thi hành án dân sự theo quy định của Pháp lệnh
về thi hành án dân sự năm 1989 và đã phát triển thành dịch vụ bán
đấu giá tài sản chuyên nghiệp. Hoạt động bán đấu giá tài sản được
quy định tại nhiều văn bản luật và chủ yếu áp dụng đối với tài sản
nhà nước, tài sản thi hành án, tài sản là tang vật, phương tiện vi phạm
hành chính... nhằm bảo đảm cho việc xử lý các tài sản này được công
khai, minh bạch, khách quan, giảm thiểu các tiêu cực trong việc xử
lý tài sản.
Qua gần 30 năm hình thành và phát triển, hoạt động bán đấu
giá tài sản trong thi hành án dân sự đến nay đã được thực hiện một

cách tương đối hoàn chỉnh trong nền kinh tế thị trường, định hướng
xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Pháp luật về bán đấu giá tài sản thi hành
án đã góp phần tạo lập môi trường công khai, minh bạch, cạnh tranh
bình đẳng, chống gian lận và góp phần bảo vệ lợi ích hợp pháp của tổ
chức, cá nhân trong quan hệ mua bán tài sản đấu giá. Tuy nhiên,
trong thời gian qua, bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự cũng
còn bộc lộ những hạn chế nhất định khi áp dụng vào thực tiễn cần
phải khắc phục, gỡ bỏ để hoàn thiện hơn mang lại hiệu quả như
mong muốn.
Để nâng cao hiệu quả bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự cũng như dễ dàng thực thi trong thực tiễn, qua nghiên cứu cho
thấy cần phải sửa đổi, bổ sung một số các quy định trong pháp luật
thi hành án dân sự đồng thời phải tăng cường các biện pháp tổ chức
21


thực hiện pháp luật về lĩnh vực này. Về hoàn thiện pháp luật, cần
tăng cường hơn nữa quan hệ, phối hợp giữa các cơ quan có liên quan
đến hoạt động bán đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự; việc cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, đất ở và
các giấy tờ khác phải được cơ quan chức năng thực hiện một cách
chính xác; yêu cầu niêm yết công khai thủ tục thi hành án tại các cơ
quan thi hánh án; thay đổi quy định về người bảo quản tài sản thi
hành án. Về thực hiện phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ
biến pháp luật; phải kiện toàn tổ chức bán đấu giá tài sản thi hành án
và đội ngũ đấu giá viên; bố trí, sắp xếp cán bộ cho phù hợp làm công
tác này cần giữ ổn định, hạn chế luân chuyển để tích lũy được kinh
nghiệm nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ; phải có chế tài xử lý
nghiêm đối với chấp hành viên, đấu giá viên khi cố tình sai phạm;
tăng cường tập huấn nghiệp vụ chuyên sâu cho các cán bộ trong các

cơ quan làm công tác liên quan bán đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự; thường xuyên thông báo rút kinh nghiệm các dạng vi phạm
của các cơ quan liên quan công tác bán đấu giá tài sản trong thi hành
án dân sự.

22