nghi luan ve cau tuc ngu loi noi chang mat tien mua lua loi ma noi cho vua long nhau

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đề: Về câu tục ngữ “Lời nói chẳng mất tiền mua – lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Bài tham khảo 1
Với những người dân Việt Nam, những câu tục ngữ luôn là nguồn nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm
hồn, sự trong sáng và đặc biệt là nơi lưu giữ, đúc kết những kiến thức và kinh nghiệm để
giúp mỗi người có cách hành xử văn hóa hơn. Trong muôn vàn những câu tục ngữ được
truyền lại từ ngàn đời nay, có một câu nói của người xưa thường được người ta nhắc đến
như một bài học quý báu về cách cư xử, cách giao tiếp bằng lời nói giữa con người với con
người trong xã hội, đó là: “Lời nói chẳng mất tiền mua – Lựa lời mà nói cho vừa lòng
nhau”. Câu tục ngữ ngắn gọn, giản dị, dễ hiểu mà súc tích đã trở thành một lời khuyên vô
cùng thấm thía cho tất cả mọi người, nhất là thế hệ trẻ như chúng ta.
Trong cuộc sống loài người, ngôn ngữ nói chung và lời nói riêng có vai trò hết sức quan
trọng nếu không muốn nói là mang tính quyết định bởi một xã hội chỉ có thể hình thành và
phát triển khi con người, chủ thể của xã hội đó giao tiếp được với nhau. Trong tất cả các
phương tiện mà con người sử dụng để giao tiếp thì lời nói là phương tiện duy nhất thỏa
mãn được nhu cầu của con người. Sở dĩ ngôn ngữ lời nói trở thành một công cụ giao tiếp
vạn năng của con người vì nó song hành cùng con người, xuất hiện cùng con người từ thuở
nguyên sơ cho đến ngày nay. Phương thức giao tiếp ấy được bổ sung và hoàn thiện dần
theo lịch sử tiến hóa của nhân loại. Chúng ta thường dùng lời nói để trao đổi thông tin, để
diễn đạt ý tưởng hoặc để bày tỏ, biểu lộ tâm tư, tình cảm của mình,… Nói chung, nhờ lời
nói mà con người có thể hiểu nhau và dễ đến gần nhau hơn.

Nói thì dễ nhưng nói như thế nào để truyền đạt đúng suy nghĩ của mình và làm vừa lòng
người nghe, nói như thế nào để “lọt” đến xương thì không dễ chút nào. Vì thế cha ông ta
khuyên: “Lời nói chẳng mất tiền mua – Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Có thể giải
nghĩa một cách đơn giản câu nói này như sau: Tâm lí chung của con người là thích nghe
những điều ngọt ngào. Những lời nói tốt đẹp không làm chúng ta tốn kém tiền bạc hay hao
tổn sức lực, nhưng nó đem lại nhiều ích lợi và làm cho người nghe được an ủi, khích lệ và
làm cho tình thân giữa ta với người khác được thêm thắm thiết, đậm đà. Một lời động viên
khích lệ kịp thời, một lời cảm ơn chân thành hay một câu chúc giản dị… có thể khiến cho

con người xích lại gần nhau hơn, giúp cho tình cảm giữa mọi người càng thêm gắn kết.
Ngược lại, chỉ cần một lời nói xúc phạm, tục tĩu có thể gây ra sự tổn thương rất lớn cho
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

người nghe, khiến cho mối quan hệ giữa người nói và người nghe căng thẳng, không còn
tốt đẹp nữa. Có thể khẳng định rằng, cách nói năng, ứng xử của chúng ta có vai trò quan
trọng trong việc tạo dựng và duy trì mối quan hệ, tình cảm với những người xung quanh.
Trong cuộc sống, có không ít trường hợp chỉ vì một câu nói khó nghe, nhiều người đã giận
dữ cắt đứt tình cảm với nhau, thậm chí còn xảy ra những cuộc xô xát không đáng có. Chính
vì thế, lời khuyên của ông cha nhắc nhở mỗi người rằng, phải luôn cẩn trọng trong từng lời
nói, từng cách ứng xử với những người xung quanh.
Tuy nhiên, một số người lại đặt ra câu hỏi rằng, việc “lời nói mà nói” để “vừa lòng” người
nghe có giống với thói xu nịnh hay không? Xin khẳng định là không bởi cách mỗi người
khéo léo khi nói năng để gây được thiện cảm với mọi người khác hẳn tính xảo trá, nịnh bợ,
“miệng Nam mô bụng một bồ dao găm”. Ông cha ta khuyên mỗi người phải “lựa lời” tức
là luôn cân nhắc để nói năng sao cho đúng mực nhưng mọi lời nói đều phải xuất phát từ
chính trái tim thì mới có giá trị chinh phục, tác động đến người nghe, khiến người nghe
“vừa lòng” còn những câu xu nịnh, “chót lưỡi đầu môi” có thể làm người ta hài lòng ngay
lúc đó nhưng không thể là sợi dây gắn kết tình cảm lâu bền. Lời dạy của cha ông ta như
một bài học thiết thực có giá trị đối với tất cả mọi người từ muôn đời nay, đặc biệt đối với
chúng ta, những thế hệ học sinh đang còn ngồi trên ghế nhà trường.
Hằng ngày, chúng ta giao tiếp với nhau thông qua từng lời ăn, tiếng nói. Với học sinh, việc
nói năng sao cho phải, cho đúng, phù hợp với đạo đức xã hội để khi đánh giá, nhìn nhận về
giới trẻ học đường, ta có được cái nhìn tốt đẹp nhất. Sống trong môi trường xã hội với
những phân hóa đa dạng về đạo đức, hằng ngày các bạn học sinh cũng như bao con người
bình thường khác tiếp xúc, giao tiếp và gặp gỡ khá nhiều người. Song, khác với những thế
hệ trước, người học sinh được tiếp xúc trong môi trường học đường, môi trường mang tính

giáo dục cao. Được sống, được giáo dục từ nhỏ qua các cấp học, bậc học vì thế lời ăn tiếng
nói cũng được nuôi dưỡng để ngày một hoàn thiện, đúng mực hơn. Ngày nay, đa số các
bạn học sinh được giáo dục một cách toàn diện cả về tri thức lẫn nhân cách để trở thành
những người công dân trẻ văn minh. Các thế hệ học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường
đều được giáo dục ý thức về lời nói của bản thân mình. Cách ứng xử, giao tiếp của các bạn
đối với những người xung quanh đều đúng mực và phù hợp. Khi nói năng với người lớn
tuổi, cha mẹ, thầy cô, các bạn lễ phép, tôn trọng; khi nói năng với bạn bè cùng trang lứa thì
thân thiện, chân thành; khi nói năng với em nhỏ thì ân cần, gương mẫu.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Nhưng tiếc rằng, bên cạnh những tấm gương về nhân cách như thế, vẫn còn không ít bạn
học sinh bị ảnh hưởng bởi những thói hư tật xấu, nói năng tùy tiện, thậm chí còn cho rằng
phải sử dụng những từ ngữ dung tục để “thể hiện” mình. Cách xử sự không đúng mực như
vậy đang làm băng hoại dần những giá trị đạo đức mà biết bao thế hệ học sinh gây dựng,
làm mất đi vẻ đẹp thanh lịch, văn minh của thanh thiếu niên.
Lời nói thể hiện nhân cách của mỗi con người. Những học sinh có đạo đức và được giáo
dục không thể ăn nói tùy tiện, tục tĩu. Vậy bằng nhận thức của bản thân cùng với lợi thế
hằng ngày sống, học tập trong môi trường giáo dục, chúng ta hãy cùng nhau giữ gìn sự
trong sáng của tiếng Việt bằng những lời nói văn minh.
Bài tham khảo 2
Trong cuộc sống, chúng ta thường dùng lời nói để trao đổi thông tin, để diễn đạt ý tưởng
hoặc để bày tỏ, biểu lộ tâm tư tình cảm của mình… Nói chung, nhờ lời nói mà con người
có thể hiểu nhau và dễ đến gần nhau hơn. Nói thì dễ nhưng nói như thế nào để không mất
lòng người nghe, nói như thế nào để “lọt” đến xương, nói làm sao để “mật ngọt chết ruồi”
thì không dễ chút nào, nhất là những lúc ta đang “nổi khùng” thì ta càng dễ nói tầm bậy. Vì
thế cha ông ta có khuyên: “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, vì lời nói bay đi thì không thể
lấy lại được, nên ta hãy cẩn thận trước khi nói.

Tâm lý chung của con người là thích nghe ngọt. Những lời nói tốt đẹp không làm chúng ta
tốn kém tiền bạc hay hao tổn sức lực, nhưng nó đem lại nhiều ích lợi và làm cho người
nghe được an ủi, khích lệ và làm cho tình thân giữa ta với người khác được thêm thắm thiết
đậm đà. Dĩ nhiên, chúng ta không nên vì “lựa lời” mà nói với nhau những lời giả dối. Trái
lại, chúng ta cần nói thật với nhau bằng tấm lòng yêu thương.
Lại có một câu chuyện kể lại rằng:
Ngày xưa có một ông vua nước Ai - cập gửi cho nhà hiền triết Bias một con vật vừa quý lại
vừa hiếm để tế lễ các thần minh. Thế nhưng, ông vua này muốn chơi khăm nhà hiền triết
một vố, bèn phán:
- Sau khi cúng kiếng xong, ngươi phải trả lại cho ta cái gì vừa tốt nhất lại vừa xấu nhất nơi
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

con vật quý hiếm ấy.
Nhà hiền triết cũng không phải là tay vừa, bèn xẻo ngay cái lưỡi trao cho ông vua. Cử chỉ
đó gián tiếp nói lên rằng :
- Cái lưỡi là phần tốt nhất nếu biết sử dụng, nhưng đồng thời cũng là phần xấu nhất nếu
không biết sử dụng.
Đúng thế, cái lưỡi là một bộ phận quan trọng để phát ra tiếng nói. Tiếng nói là một phương
tiện hữu hiệu để chuyển đạt cho người khác biết những tư tưởng, những ý nghĩ, những ước
muốn thầm kín; nhờ đó bắc lấy một nhịp cầu cảm thông. Lưỡi đóng một vai trò quan trọng
như vậy, song cái lưỡi cộng với lời nói lại chính là nguyên cớ làm cho chúng ta dễ vấp
phạm hơn cả, bởi vì chúng ta có thể vấp phạm ở bất kỳ đâu, trong bất cứ lúc nào và với bất
kỳ ai.
Tục ngữ cũng đã có câu:
“Không nọc nào độc cho bằng cái lưỡi”.
Hay:
“Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo”.

Một lời nói thiếu suy nghĩ được sánh ví như đổ thêm dầu vào lửa, làm bừng lên sự tức giận,
thiêu huỷ hết tình ruột thịt cũng như tình nghĩa anh em. Hơn nữa, trong cộng đoàn tu trì
gồm những con người từ “khắp tứ phương thiên hạ”, mỗi người mỗi tính -----, mỗi người
một kiểu sống khác nhau, nên không thể tránh được hết những va chạm, những bực bội,
những buồn phiền… Nhiều khi chính chúng ta lại là những người gây ra những đau khổ,
buồn phiền cho người khác chỉ bằng những lời nói thiếu cân nhắc trước sau.
Cụ thể ngay trong cuộc sống hàng ngày, nhiều khi có thể vô tình thôi, chúng ta chọc ghẹo
anh chị em mình bằng những lời nói nghe hơi… “rát tai”, nghe mà “đau nhói cả tim”.
Nhiều khi chúng ta chỉ muốn nói cho sướng cái miệng của mình, nhưng lại không để ý đến
nỗi đau của người anh chị em mình khi phải nghe những lời chọc ghẹo đó.
Do vậy, trong cộng đoàn tiếng cười là cần thiết, nó đem lại niềm vui cho cộng đoàn là điều
cần làm và nên làm. Nhưng chúng ta cũng cần phải ý tứ hơn nữa trong những lời chọc vui
để những lời chọc vui đó không những đem lại niềm vui cho mình mà còn làm cho người
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

bị chọc cũng được vui cười thoải mái. Dựa vào lời nói, người khác có thể biết được phần
nào tâm hồn của chúng ta. Được yêu mến và kính trọng hay bị khinh bỉ và ghét bỏ, một
phần lớn là do cái lưỡi và lời nói của chúng ta. Như thế, cái lưỡi đã đóng một vai trò quan
trọng trong việc hình thành uy tín và thế giá của mỗi người, như một câu danh ngôn đã dạy:
“Lưỡi người khôn ngoan tạo nên danh dự, còn mồm kẻ ngu dại gây đổ vỡ tan hoang”. Bởi
đó, ta cần phải biết đắn đo cân nhắc trong cách ăn nói của mình để tránh đi những hiểu lầm,
đau khổ cho người khác. Phải sử dụng lời nói như một phương tiện, giúp chúng ta cảm
thông và xích lại gần nhau hơn “vui lòng khách đến vừa lòng khách đi” là vậy. Ý thức
được tầm quan trọng của ngôn từ, chúng ta hãy chú ý những ngôn từ chúng ta dùng trong
ngày. Phải có trách nhiệm khi sử dụng ngôn từ, bởi vì qua những lời chúng ta nói, chúng ta
có thể đem lại niềm vui Phục sinh nhưng cũng có thể đem lại đau khổ thập giá cho những
anh em trong cộng đoàn và chúng ta cũng nên lắp đặt một… “Cái thắng” vào miệng, để

những lúc ngứa mồm, muốn phát ngôn bừa bãi, thì biết “stop” lại đúng nơi và đúng lúc. Để
kết thúc, xin mượn câu nói của cha ông ta nói về ngôn từ: Hãy uốn lưỡi bảy lần trước khi
nói. Hoặc Lựa lời mà nói khó thay ! Tiếng chì, tiếng bấc thường hay “chàng ràng” Khi ai
mở miệng nói ngang Thì ta chắc chẳng ngại “phang”…. “mỹ từ” Một tia lửa nhỏ sơ sơ Khu
rừng lớn mấy mặc dù, cháy tiêu Giữa ngàn thế sự đảo điên Có ai áp dụng lời khuyên bao
giờ "Lời nói không mất tiền mua/Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau" !
Bài tham khảo 3: Anh chị hãy viết bài văn Nghị luận câu nói lời nói chẳng mất tiền
mua lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau để thấy được tầm quan trọng của lời nói trong
cuộc sống hàng ngày.
Trong cuộc sống chúng ta luôn luôn phải rèn luyện đạo đức và văn hóa cho bản thân mình,
nhưng trước tiên vấn đề đạo đức sẽ phải đặt lên hàng đầu, và đúng như câu tục ngữ này đã
nói lời nói chẳng mất tiền mua lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
Lời nói ở đây được nhắc đến như một phương tiện giao tiếp chủ yếu của con người. Nhưng
tại sao lời nói lại gắn liền với đạo đức bởi lẽ đạo đức nó là phạm trù bao hàm lên lời nói
của con người, những người có đạo đức luôn luôn biết suy nghĩ và cư xử đúng phép, những
lời nói mà họ nói ra cũng đậm đà và dễ nghe. Từ xưa đến nay chúng ta luôn được những
người đi trước dạy dỗ và cần phải thay đổi những thói quen không tốt để rèn luyện bản
thân mỗi ngày. Lời nói là phương tiện giao tiếp của con người, thống qua nó con người có
thể trao đổi tâm tư nguyện vọng và những điều cần thiết trong cuộc sống cho đối phương.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Nhưng để diễn tả được điều đó con người cần phải lựa chọn những ngôn ngữ phù hợp và
nó đem lại những điều rất cần thiết cho cuộc sống của con người.
Đúng như câu ca dao này đã nói: “ Chim khôn kêu tiếng rảnh rang, người khôn ăn nói dịu
dàng dễ nghe” quả rất đúng từ xưa đến nay lời ăn tiếng nói luôn luôn được đặt lên hàng
đầu nó được coi trọng và được mỗi người rèn luyện mỗi ngày, trong hoàn cảnh của cuộc

sống chúng ta đều sử dụng ngôn ngữ đó là lời nói để diễn tả được nguyện vọng mà chúng
ta muốn dành cho đối phương, nhưng để thu được tình cảm cao quý mà đối phương đem
lại chúng ta cần sử dụng những ngôn ngữ dịu dàng dễ nghe, dù dân tộc ta đã có câu lời nói
gió bay nhưng nếu chúng ta biết sử dụng những câu để lại những ấn tượng rất sâu sắc cho
mỗi người, thì những điều đó sẽ luôn luôn tạo nên những giá trị tốt đẹp nhất, và những tình
cảm chân thành nhất mà đối phương dành tặng cho chúng ta.
Lời ăn tiếng nói hàng ngày mà chúng ta sử dụng nó vô cùng quan trọng, nó ảnh hưởng
mạnh mẽ đến cuộc sống và tâm tư nguyện vọng mà chúng ta dành cho mọi người, lời nói
không mất tiền mua bởi lẽ đó là những ngôn ngữ mà chúng ta có, và chúng ta sử dụng để
giao tiếp với người khác. Không có một giới hạn nào về ngôn ngữ, mọi người được tự do
ngôn luận nhưng việc sử dụng ngôn ngữ nào cho hợp lý là những điều mang lại ý nghĩa to
lớn cho cuộc sống của chúng ta, giá trị của những lời nói đó để lại cho người nghe cảm
giác lâu dài, nếu những ngôn ngữ đó dễ dàng và hiểu thấu được tâm tư tư nguyện vọng của
đối phương, lúc đó là chúng ta đang dành được những tình cảm chân thành nhất từ mọi
người.
Học ăn học nói đó là đạo lý từ xưa đến nay, không phải ngôn ngữ nào cũng có thể đem ra
sử dụng bởi nó sẽ tạo ra rất nhiều cảm giác cho người nghe, nếu sử dụng đúng mục đích, từ
ngữ của chúng ta tế nhị dịu dàng thì sẽ tạo cho chúng ta những tình cảm đáng quý và trân
trọng nhất, những tình cảm to lớn có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và tâm tư nguyện vọng
của mỗi người. Những ngôn ngữ mà chúng ta sử dụng cần phải được sử dụng và chọn lựa
kĩ lưỡng, giống như nhà văn Việt Nam đã sử dụng trong câu thơ sau: Bác Dương thôi đã
thôi rồi. Ở đây đều là nói sự ra đi và cái chết của bác Dương, nhưng nhà văn đã biết sử
dụng những từ ngữ tránh đem lại cảm giác đau đớn và xót xa đến con người, cũng cùng
một hàm nghĩa nhưng cách sử dụng những từ đồng nghĩa để tránh những từ ngữ đau
thương, xót xa là những điều vô cùng quan trọng và cần thiết.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí