Nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) Chi nhánh Thụy Khuê

ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

LỜI MỞ ĐẦU
Hội nhập kinh tế quốc tế là một xu thế tất yếu và là một yêu cầu khách quan
đối với bất kỳ quốc gia nào trong quá trình phát triển. Việt Nam cũng khơng nằm
ngồi xu hướng khách quan đó. Ngày 07/11/2006, Việt Nam đã chính thức được kết
nạp là thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới(WTO), đánh dấu một
bước tiến quan trọng và mở ra trước mắt chúng ta một cánh của hội nhập với đầy
những cơ hội thuận lợi và to lớn. Tạo điều kiện tự do hóa chu chuyển vốn, thu hút
các nhà đầu tư nước ngoài và trong nước, tiếp nhận được các cơng nghệ, trình độ
quản lý tiên tiến, cũng như những khó khăn thách thức mà nền kinh tế cũng như
lĩnh vực Ngân hàng tài chính phải đối mặt.
Đối với các Ngân hàng thương mại thì tín dụng là một trong những hoạt
động mang lại nguồn thi lâu dài và chủ yếu cho các ngân hàng, giúp ngân hàng phát
triển; đồng thời nó cũng có thể làm cho ngân hàng phát sản bởi trong đó ln chứa
đựng rất nhiều rủi ro tiềm ẩn. Nói cách khác hoạt động tín dụng có vai trị quan
trọng và quyết định sự tồn tại, phát triển của Ngân hàng. Vậy để tồn tại và phát triển
vứng chắc trên bước đường hội nhập kinh tế tồn cầu thì Ngân hàng Thương mại
cần phải tăng cường chất lượng hoạt động và sức cạnh tranh nói chung và nâng cao
chất lượng tín dụng nói riêng.
Em nhận thấy việc nghiên cứu thực trạng chất lượng tín dụng; phân tích,
đánh giá kết quả đạt được, các hạn chế; tìm nguyên nhân hạn chế; các nhân tố tác
động lên chất lượng tín dụng; từ đó tìm ra giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao chết
lượng tín dụng các ngân hàng hết sức cần thiết. Chính vì thế, em chọn đề tài:
“Nâng cao chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank)
Chi nhánh Thụy Khuê “ . Trong thời gian thực tập tại Ngân hàng Việt Nam Thịnh
Vượng (VPBank ),chi nhánh Thụy Khuê - Hà Nội được sự chỉ bảo của các anh chị
cán bộ công nhân viên trong Ngân hàng và sự hướng dẫn tận tình của cơ giáo

PGS.TS Phan Thu Hà, em đã có điều kiện hiểu một cách sâu sắc hơn về tình hình
các hoạt động nghiệp vụ của chi nhánh và hoàn thành tốt được bài báo cáo của
mình.

LÊ TRUNG DŨNG

1

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Mặc dù em đã cố gắng nhưng do khả năng chuyên mơn, kinh nghiệm thực tế
cịn nhiều hạn chế và thời gian thực tập lại đúng vào dịp kỉ niệm 55 năm thành lập
trường nên bài báo cáo của em không tránh khỏi thiếu xót. Mong các thầy cơ chỉ
bảo để em rút kinh nghiệm, và có bước chuẩn bị tốt hơn cho bài luận văn tốt nghiệp
sắp tới.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo PGS.TS Phan Thu Hà và các anh chị tại
Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, Thụy Khuê, Hà Nội đã giúp em hoàn thành bài
báo cáo này.

LÊ TRUNG DŨNG

2

MSV: LT110519

ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG CỦA NHTM
1.1. HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG NHTM
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm tín dụng ngân
1.1.1.1 Khái niệm Tín dụng ngân hàng
Tín dụng là một phạm trù kinh tế và cũng là sản phẩm của nền kinh tế hàng
hóa. Nó là động lực thúc đẩy nền kinh tế hàng hóa phát triển lên giai đoạn cao hơn.
Tồn tại và phát triển qua nhiều hình thái kinh tế xã hội. Ngày nay, tín dụng được
hiểu theo ngơn ngữ thơng thường là quan hệ vay mượn dựa trên những nguyên tắc :
Người cho vay chuyển giao cho người đi vay một lượng giá trị nhất định. Giá
trị này có thể dưới hình thái hiện vật như hàng hóa, máy móc thiết bị, bất động
sản....
Người đi vay chỉ sử dụng tạm thời trong một thời gian nhất định, sau khi hết
thời hạn sử dụng theo thỏa thuận, người đi vay hoàn trả cho người cho vay.
Giá trị hồn trả thơng thường lớn hơn giá trị lúc cho vay, nói cách khác
người đi vay phải trả thêm phần lãi vay.
Trong quá trình phát triển lâu dài của nền sản xuất và lưu thong hàng hóa,
quan hệ tín dụng đã hình thành và phát triển thơng qua các hình thức tín dụng Nhà
nước, tín dụng thương mại và tín dụng ngân hàng.
Tín dụng ngân hàng là quan hệ kinh tế trong đó có sự chuyển quyền sử dụng
tạm thời một lượng vốn giữa Ngân hàng với khách hàng trong một thời gian nhất
định và sau thời gian đó lượng vốn được hồn trả cộng thêm phần lãi trên lượng vốn

theo một lãi suất nhất định.

LÊ TRUNG DŨNG

3

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Tín dụng ngân hàng được biểu hiện qua các quan hệ sau : quan hệ tín dụng
Ngân hàng với kinh tế Nhà nước, giữa Ngân hàng với kinh tế NQD, với các cá
nhân, quan hệ tín dụng giữa các nước trên thế giới. Trong nền kinh tế, Ngân hàng
đóng vai trị là một tổ chức tài chính trung gian. Vì vậy, trong quan hệ tín dụng với
các doanh nghiệp và cá nhân, Ngân hàng đồng thời vừa là người đi vay, vừa là
người cho vây. Với tư cách là người đi vay, Ngân hàng nhận tiền gửi của các doanh
nghiệp và cá nhân hoặc phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu để huy động trong
xã hội. Trái lại, với tư cách là người cho vay, Ngân hàng cung cấp tín dụng cho các
doanh nghiệp và các cá nhân. Khác với tín dụng thương mại được cung cấp dưới
hình thức hàng hóa, cịn tín dụng Ngân hàng được cung cấp dưới hình thức tiền tệ
bao gồm tiền mặt và bút tệ - chủ yếu là bút tệ.
1.1.1.2 Đặc điểm của tín dụng ngân hàng.
Tín dụng ngân hàng thực hiện cho vay dưới hình thức tiền tệ: cho vay bằng
tiền tệ là loại hình tín dụng phổ biến, linh hoạt và đáp ứng mọi đối tượng trong nền
kinh tế quốc dân.
Tín dụng ngân hàng cho vay chủ yếu bằng vốn đi vay của các thành phần

trong xã hội chứ khơng phải hồn tồn là vốn thuộc sở hữu của chính mình như tín
dụng nặng lãi hay tín dụng thương mại.
Q trình vận động và phát triển của tín dụng ngân hàng độc lập tương đối
với sự vận động và phát triển của q trình tái sản xuất xã hội. Có những trường
hợp mà nhu cầu tín dụng ngân hàng gia tăng nhưng sản xuất và lưu thơng hàng hố
khơng tăng, nhất là trong thời kỳ kinh tế khủng hoảng, sản xuất và lưu thơng hàng
hố bị co hẹp nhưng nhu cầu tín dụng vẫn gia tăng để chống tình trạng phá sản.
Ngược lại trong thời kỳ kinh tế hưng thịnh, các doanh nghiệp mở mang sản xuất,
hàng hoá lưu chuyển tăng mạnh nhưng tín dụng ngân hàng lại khơng đáp ứng kịp.
Đây là một hiện tượng rất bình thường của nền kinh tế.

LÊ TRUNG DŨNG

4

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Hơn nữa tín dụng ngân hàng cịn có một số ưu điểm nổi bật so với các hình
thức khác là:
Tín dụng ngân hàng có thể thoả mãn một cách tối đa nhu cầu về vốn của các
tác nhân và thể nhân khác trong nền kinh tế vì nó có thể huy động nguồn vốn bằng
tiền nhàn rỗi trong xã hội dưới nhiều hình thức và khối lượng lớn.
Tín dụng ngân hàng có thời hạn cho vay phong phú, có thể cho vay ngắn
hạn, trung hạn và dài hạn do ngân hàng có thể điều chỉnh giữa các nguồn vốn với

nhau để đáp ứng nhu cầu về thời hạn vay.
Tín dụng ngân hàng có phạm vi lớn vì nguồn vốn bằng tiền là thích hợp với
mọi đối tượng trong nền kinh tế, do đó nó có thể cho nhiều đối tượng vay.

1.1.2 Mục tiêu của tín dụng ngân hàng thương mại.
Hoạt động tín dụng là hoạt động quan trọng nhất, mang lại lợi nhuận chủ yếu
cho ngân hàng và có tỷ lệ sinh lợi cao nhất của các NHTM
Không ngừng nâng cao chất lượng tín dụng, giảm tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khó
địi xuống mức lành mạnh theo tiêu chuẩn quốc tế, tăng vòng quay và nâng cao hiệu
quả sử dụng vốn của xã hội.
Tiếp tục mở rộng đối tượng cho vay đến tất cả các thành phần kinh tế, chú ý
thích đáng việc cho vay đối với nơng dân và các đối tượng chính sách góp phần
khuyến khích phát triển kinh tế đồng đều giữa các vùng, địa phương.
1.1.3 Các loại hình tín dụng

LÊ TRUNG DŨNG

5

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Có rất nhiều cách phân loại tín dụng ngân hàng dựa vào các căn cứ khác
nhau tuỳ theo mục đích nghiên cứu. Tuy nhiên người ta thường phân loại theo một
số tiêu thức sau:

 Theo thời gian sử dụng vốn vay, tín dụng được phân thành 3 loại sau:
+ Tín dụng ngắn hạn: là loại tín dụng có thời hạn dưới một năm, thường được sử
dụng vào nghiệp vụ thanh toán, cho vay bổ sung thiếu hụt tạm thời về vốn lưu động
của các doanh nghiệp hay cho vay phục vụ nhu cầu sinh hoạt tiêu dùng của cá nhân.
+Tín dụng trung hạn: có thời hạn từ 1 đến 5 năm, được dùng để cho vay vốn
phục vụ nhu cầu mua sắm tài sản cố định, cải tiến đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây
dựng các cơng trình nhỏ có thời hạn thu hồi vốn nhanh.
+ Tín dụng dài hạn: là loại tín dụng có thời hạn trên 5 năm, được sử dụng để
cung cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản xuất có quy mơ lớn.
Thường thì tín dụng trung và dài hạn được đầu tư để hình thành vốn cố định và một
phần vốn tối thiểu cho hoạt động sản xuất.
 Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn vay, tín dụng ngân hàng chia thành 2 loại:
+ Tín dụng sản xuất và lưu thơng hàng hố: là loại tín dụng được cung cấp cho
các doanh nghiệp để họ tiến hành sản xuất và kinh doanh.
+ Tín dụng tiêu dùng: là loại tín dụng được cấp phát cho cá nhân để đáp ứng nhu
cầu tiêu dùng. Loại tín dụng này thường được dùng để mua sắm nhà cửa, xe cộ, các
thiết bị gia đình... Tín dụng tiêu dùng ngày càng có xu hướng tăng lên.
 Căn cứ vào tính chất đảm bảo của các khoản vay, có các loại tín dụng sau:
+ Tín dụng có bảo đảm: là loại hình tín dụng mà các khoản cho vay phát ra đều
có tài sản tương đương thế chấp, có các hình thức như: cầm cố, thế chấp, chiết khấu
và bảo lãnh.

LÊ TRUNG DŨNG

6

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

+ Tín dụng khơng có bảo đảm: là loại hình tín dụng mà các khoản cho vay phát
ra không cần tài sản thế chấp mà chỉ dựa vào tín chấp. Loại hình này thường được
áp dụng với khách hàng truyền thống, có quan hệ lâu dài và sịng phẳng với ngân
hàng, khách hàng này phải có tình hình tài chính lành mạnh và có uy tín đối với
ngân hàng như trả nợ đầy đủ, đúng hạn cả gốc lẫn lãi, có dự án sản xuất kinh doanh
khả thi, có khả năng hoàn trả nợ...
Trong nền kinh tế thị trường việc phân loại tín dụng ngân hàng theo các tiêu thức
trên chỉ có ý nghĩa tương đối. Khi các hình thức tín dụng càng đa dạng thì cách
phân loại càng chi tiết. Phân loại tín dụng giúp cho việc nghiên cứu sự vận động của
vốn tín dụng trong từng loại hình cho vay và là cơ sở để so sánh, đánh giá hiệu quả
kinh tế của chúng.
1.1.4. Quy trình tín dụng
Hoạt động cho vay là một hoạt động cơ bản của ngân hàng. Nó mang lại
doanh thu và lợi nhuận cho ngân hàng tồn tại và phát triển. Tuy nhiên việc cho
vay là một vấn đề khơng đơn giản, nó mang lại khá nhiều rủi ro, bất trắc, vì vậy để
đảm bảo cho hoạt động này có hiệu quả tích cực thì cần phải đảm bảo thực hiện cho
vay theo đúng quy trình thủ tục đã được quy định. Quy trình cho vay đối với các đối
tượng khác nhau cũng khác nhau. Và ở Việt Nam có quy định cụ thể về quy trình
cho vay đối với các tổ chức tín dụng như sau:

1.1.4.1 Hình thành khoản vay.
Đối với cá nhân thì hầu hết các khoản vay được bắt đầu bằng việc khách
hàng xin vay vốn, họ đến gặp nhân viên ngân hàng và ghi những thông tin cần thiết
vào đơn xin vay. Trong trường hợp cho vay kinh doanh, các doanh nghiệp thì
thường bắt đầu bằng việc tiếp xúc giữa cán bộ tín dụng và đại diện các hãng.

LÊ TRUNG DŨNG

7

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Đây chính là cơ hội đầu tiên để cán bộ ngân hàng tìm hiểu thơng tin về doanhnghiệp
và thuyết phục họ về một khoản vay.
1.1.4.2 Xử lý yêu cầu vay vốn.
Sau khi nhận được một yêu cầu vay vốn thì cán bộ ngân hàng cần xử lý yêu
cầu vay vốn này. Với một khách hàng cá nhân thì anh ta cần trả lời đầy đủ các câu
hỏi của cán bộ tín dụng, qua đó cán bộ có thể tìm hiểu về mục đích xin vay, tính
cách và điều kiện, khả năng sử dụng vốn và khả năng trả nợ của khách hàng qua đó
có thể chấp nhận hay từ chối khoản vay.
Cịn đối với doanh nghiệp, cán bộ tín dụng phải thu thập thông tin cần thiết
về doanh nghiệp gồm các thơng tin về quản lý, hành chính; thơng tin về tình hình tài
chính, về cá nhân; thơng tin về khoản vay của doanh nghiệp. Việc thu thập hông tin
không chỉ thông qua phỏng vấn, giấy tờ báo cáo của doanh nghiệp mà cán bộ còn
phải đi xuống tận cơ sở sản xuất kinh doanh để quan sát, nghiên cứu. Ngoài ra cịn
phải điều tra thêm về các thơng tin khác có liên quan đặc biệt là việc thực thi các
quan hệ tín dụng trước đó của doanh nghiệp thơng qua tiếp xúc với các chủ nợ trước
đó. Xác định các thông tin doanh nghiệp đã cung cấp và khám phá các thông tin
mới cần thiết về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Sau khi đã xác
định rõ thì ngân hàng cịn có thể tư vấn cho khách hàng vay vốn về sự hợp lý của

yêu cầu vay vốn và có thể gợi ý sự sửa đổi.
1.1.4.3 Đưa ra quyết định cho vay.
Sau khi đã tập hợp đầy đủ thơng tin tài liệu thì bộ phận phân tích tín dụng sẽ
tiến hành phân tích các báo cáo tài chính nhằm xác định xem dịng tiền và các tài
sản dự phịng của khách có đủ hồn trả món vay hay khơng, sau đó sẽ chuẩn bị một
bản báo cáo tóm tắt có kèm theo kết quả phân tích để gửi cho người có thẩm quyền
xem xét. Từ đó rút ra kết luận chính xác về điểm mạnh điểm yếu trong yêu cầu xin
vay của khách hàng. Sau khi đã xem xét khoản vay, chính sách tín dụng và mục

LÊ TRUNG DŨNG

8

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

đích, mục tiêu của ngân hàng, cán bộ phải đưa ra một quyết định có nên cho vay
hay khơng và doanh nghiệp phải được thông báo ngay lậptức. Nếu yêu cầu được
chấp thuận cán bộ tín dụng phải trao cho người vay danh mục các chứng từ cần thiết
để ký kết khoản vay và đưa ra ngày dự tính ký kết.
1.1.4.4 Cấu trúc khoản vay, ký kết khoản vay.
Một khoản vay có cấu trúc hồn hảo là khoản vay đáp ứng được nhu cầucụ
thể của doanh nghiệp đồng thời cũng thoả mãn các tiêu thức tín dụng của ngân
hàng. Cấu trúc của khoản vay gồm các yếu tố: lãi suất; thời hạn và lịch hoàn trả; sự
đảm bảo; người bảo lãnh; các hạn chế và kiểm soát. Các yếu tố này phụ thuộc vào

sự đàm phán thỏa thuận giữa ngân hàng và doanh nghiệp xin vay. Sau khi đã đạt
được thoả thuận vay vốn thì hai bên cần xây dựng một hợp đồng tín dụng làm sao
cho phù hợp với tình hình riêng biệt cụ thể và đáp ứng được các yêu cầu của ngân
hàng. Và cuối cùng là việc ký kết khoản vay. Trước khi ký kết cần phải chuẩn bị lập
ra một danh mục kiểm tra toàn bộ các chứng từ tài liệu cần thiết, và ngày ký kết
phải có đầy đủ 2 bên, và đảm bảo cả 2 đều phải hiểu cặn kẽ giấy tờ vay vốn. Việc
ký kết khoản vay được quản lý tốt sẽ có tácdụng rất lớn trong việc thúc đẩy mối
quan hệ làm ăn tốt giữa ngân hàng và doanh nghiệp.
1.1.4.5 Kiểm soát khoản cho vay.
Ký kết tín dụng chưa phải là đã kết thúc một q trình cho vay mà ngân hàng
cịn phải tiếp tục theo dõi khoản cho vay này để đảm bảo rằng khách hàng sẽ thanh
toán đầy đủ cả gốc và lãi như đã cam kết. Còn với các khoản cho vay thương mại
lớn cán bộ tín dụng phải đến và kiểm tra công việc kinh doanh của khách hàng định
kỳ, đồng thời phải tổ chức q trình kiểm sốt cẩn thận và nghiêm túc để đảm bảo
xem xét và đánh giá được tất cả những đặc tính quan trọng nhất đối với khoản vay
như: đánh giá quá trình thanh tốn, đánh giá chất lượng, tình trạng của tài sản thế
chấp, đánh giá sự thay đổi trong tình hình tài chính của người vay... Tiến hành theo
dõi thường xuyên hơn đối với những khoản cho vay có vấn đề.

LÊ TRUNG DŨNG

9

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Kiểm sốt tín dụng là rất quan trọng đối với hoạt động cho vay của
ngânhàng. Nó khơng chỉ giúp các nhà quản lý ngân hàng phát hiện ra những khoản
cho vay có vấn đề nhanh hơn mà cịn giúp xác định được vấn đề các cán bộ tín dụng
có tn thủ đúng chính sách cho vay của ngân hàng hay khơng.
1.1.4.6 Xử lý khoản vay có vấn đề.
Mặc dù đã có những biện pháp quản lý an toàn áp dụng trong các chương
trình cho vay song việc tồn tại các khoản cho vay có vấn đề là một thực tế khơng
thể tránh khỏi, có nghĩa là người vay đã khơng thực hiện thanh toán đúng kế hoạch
hay giá trị tài sản thế chấp đã sụt giảm đáng kể.
Khi cán bộ tín dụng nhận ra khoản vay có vấn đề thường thì cán bộ tín dụng
cần phải liên lạc với doanh nghiệp để giám sát khoản vay. Nếu ngân hàng và doanh
nghiệp muốn sửa chữa khoản vay thì phải xác định được nguyên nhân của vấn đề và
tìm ra giải pháp, khi kế hoạch sửa chữa đã được thiết lập thì ngân hàng phải giám
sát việc thực hiện một cách liên tục, doanh nghiệp phải báo cáo thường xuyên và cả
2 bên cùng phải quan tâm tích cực và phải thường xuyên thận trọng phân tích kết
quả của chương trình sửa chữa. Và thường thì ngân hàng chỉ tiến hành thủ tục pháp
lý để thu hồi khoản nợ vay sau khi đã áp dụng cácbiện pháp chỉnh sửa mà khơng có
hiệu quả.
1.1.4.7 Thu nợ.
Khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán theo các điều kiện của hợp đồng
tín dụng thì cán bộ tín dụng phải lập ngay một kế hoạch thu nợ, sau đó thận trọng
cân nhắc vạch ra các phương án khác nhau để có thể thực hiện điều đó.
Thường thì ngân hàng thuyết phục khách hàng tự động bán tài sản thế chấp
của mình, nếu khơng được thì ngân hàng sẽ tiến hành thu hồi tài sản cầm cố thế
chấpvà bán hoặc cho thuê tài sản này. Việc ngân hàng xử lý và bán lại tài sản làm
đảm bảo phải chú ý thực hiện đúng mọi điều khoản luật pháp có liên quan, vì nếu

LÊ TRUNG DŨNG

10

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

không ngân hàng sẽ phải có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại xảy ra đối với khách
hàng.
Đây là một quy trình rất cụ thể, nếu thực hiện tốt sẽ đảm bảo sự an toàn chắc
chắn trong việc cho vay. Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay việc áp dụng nó cịn nhiều
tồn tại như: thủ tục, giấy tờ còn rườm rà, nhất là đối với việc cho hộ nơng dân vay,
đó là những món vay nhỏ lẻ, địa bàn cư trú của người vay phân tán, trình độ dân trí
thấp, nhu cầu vay vốn cao, vậy mà hồ sơ, quy trình thủ tục vay vốn của họ lại rất
phức tạp, gây khó khăn cho người dân. Hay như, việc tuân thủ theo đúng quy trình
của cán bộ tín dụng hoặc sự hợp tác của khách hàng vay vốn trong việc cung cấp
thông tin, giám sát... cũng là một vấn đề bức xúc, do trình độ kém hay đạo đức nghề
nghiệp khiến cho cán bộ tín dụng đơi khi khơng thực hiện đúng quy trình, hay
khách hàng khơng hợp tác khiến cho việc cho vay gặp nhiều khó khăn và có thể dẫn
đến rủi ro lớn. Nhất là hiện nay vấn đề nợ q hạn, nợ khó địi trong các NHTM là
rất lớn, một phần là do quy trình thủ tục cho vay không được đảm bảo thực hiện
đúng như quy định, đồng thời biện pháp thu hồi nợ sau khi cho vay trong các ngân
hàng cũng chưa được xây dựng tổ chức tốt, vì vậy hiệu quả của các khoản tín dụng
là rất thấp. Tình hình đó địi hỏi các cán bộ tín dụng khi cho vay cần đảm bảo thực
hiện đầy đủ và đảm bảo các bước trong quy trình cho vay mà các ngân hàng đều đã
cụ thể hóa trong các văn bản hướng dẫn của mình.
1.1.5 Chính sách chiến lược

Một trong những phương pháp quan trọng nhất mà một ngân hàng có thể vận
dụng để đảm bảo rằng các khoản cho vay của nó thoả mãn được những tiêu chuẩn
do các cơ quan quản lý ngân hàng đặt ra là thiết lập một chính sách cho vay bằng
văn bản. Mỗi một NHTM đều xây dựng cho mình một chính sách tín dụng riêng.
Một chính sách tín dụng sẽ cung cấp cho cán bộ tín dụng và các nhà quản lý ngân
hàng đường lối chỉ đạo cụ thể trong việc ra quyết định cho vay và xây dựng danh
mục cho vay. Cấu trúc thực tế của danh mục cho vay sẽ phản ánh những gì mà

LÊ TRUNG DŨNG

11

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

chính sách cho vay của ngân hàng đặt ra. Nếu điều này khơng xảy ra thì đó là một
chính sách cho vay không hiệu quả và nên xem xét lại. Thông thường một chính
sách cho vay tốt gồm một số yếu tố quan trọng sau:
Một tuyên bố về tiêu chuẩn đối với danh mục cho vay của ngân hàng (ví dụ
như nêu lên các đặc điểm của một danh mục cho vay chất lượng cao như loại hình,
thời gian đáo hạn, quy mô và chất lượng của các khoản cho vay).
Một bản tiêu chuẩn chất lượng thích hợp áp dụng cho tồn bộ danh mục cho
vay. Cơng bố mức giới hạn tối đa đối với tổng dư nợ. Xác định rõ quyền hạn và
trách nhiệm đối với cán bộ tín dụng và ban thẩm định tín dụng. Giới hạn về trách
nhiệm trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao và trong việc thơng báo thơng

tin trong phạm vi phịng tín dụng.
Những thủ tục và hoạt động cần thiết cho việc chào mời, xem xét, đánh giá
và ra quyết định đối với đơn xin vay của khách hàng.
Những tài liệu được yêu cầu phải kèm theo đơn xin vay và phải được lưu lại
trong hồ sơ tín dụng của ngân hàng (báo cáo tài chính, thoả thuận cam kết...).
Những hướng dẫn về việc tiếp nhận, đánh giá và bảo quản tài sản thế chấp
cho các món vay.
Một bản trình bầy về chính sách và thủ tục đối với việc xác định lãi suất cho
vay, các khoản phí và thời hạn hồn trả món vay.
Miêu tả rõ ràng thị trường tín dụng chính của ngân hàng.
Miêu tả các bước cần được tiến hành để phát hiện và phân tích những khoản
cho vay có vấn đề...

LÊ TRUNG DŨNG

12

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Một chính sách cho vay rõ ràng sẽ mang lại nhiều lợi thế và thuận lợi cho
ngân hàng. Nó hướng dẫn cho đội ngũ nhân viên tín dụng các thủ tục, các bước phải
tuân thủ và chỉ rõ phạm vi trách nhiệm của họ. Nó giúp cho ngân hàng hướng tới
một danh mục cho vay hiệu quả, có thể đạt nhiều mục tiêu như tăng cường khả năng
sinh lợi, hạn chế rủi ro và đáp ứng được những đòi hỏi của cơ quan quản lý.

Đối với Việt Nam để phục vụ tốt cho mục tiêu phát triển kinh tế, chính sách
tín dụng đã và đang được đổi mới đồng bộ và hữu hiệu đáp ứng các yêu cầu mới,
tạo bước đột phá trong việc khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn nội lực và
nguồn lực bên ngoài. Để nền kinh tế có tăng trưởng cao, chính sách tín dụng của các
ngân hàng nên tập trung vào việc mở rộng đáp ứng các nhu cầu vay vốn có hiệu quả
với phương châm không để các dự án đầu tư có hiệu quả bị thiếu vốn. Cơ cấu tín
dụng cần tiếp tục chuyển dịch có lợi cho đầu tư và phát
triển, tăng cường cho vay trung và dài hạn.
1.1.6 Hình thức thực hiện
Nhìn chung các phương thức cấp tín dụng của NHTM có ảnh hưởng trực tiếp
đến hiệu quả của doanh nghiệp. Các ngân hàng mạnh không chỉ thể hiện ở chỗ cung
ứng một khối lượng tín dụng to lớn cho thị trường mà là ở chỗ phương thức cấp tín
dụng như thế nào. Ở Việt Nam các phương thức cho vay còn quá nghèo nàn, hầu
như chỉ bán ra những gì mà ngân hàng có chứ khơng thật quan tâm đến cái mà
khách hàng cần, do đó kém sức hấp dẫn và khó mở rộng tín dụng. Trong Quyết định
số 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam về việc "Ban hành quy chế cho vay của các Tổ chức tín dụng đối với
khách hàng" có quy định về một số phương thức cho vay của các tổ chức tín dụng.
Nó quy định tổ chức tín dụng thoả thuận với khách hàng về phương thức cho vay
phù hợp với nhu cầu sử dụng vốn vay và khả năng kiểm tra, giám sát việc khách
hàng sử dụng vốn vay theo một trong các phương thức:

LÊ TRUNG DŨNG

13

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Tổ chức tín dụng thỏa thuận với khách hàng vay việc áp dụng các phương thức
cho vay:
Cho vay từng lần: Mỗi lần vay vốn khách hàng và tổ chức tín dụng thực hiện
thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết hợp đồng tín dụng.
Cho vay theo hạn mức tín dụng: Tổ chức tín dụng và khách hàng xác định và
thoả thuận một hạn mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất định.
Cho vay theo dự án đầu tư: Tổ chức tín dụng cho khách hàng vay vốn để thực
hiện các dự án đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và các dự án đầu tư
phục vụ đời sống.
Cho vay hợp vốn: Một nhóm tổ chức tín dụng cùng cho vay đối với một dự án
vay vốn hoặc phương án vay vốn của khách hàng; trong đó, có một tổ chức tín dụng
làm đầu mối dàn xếp, phối hợp với các tổ chức tín dụng khác. Việc cho vay hợp vốn
thực hiện theo quy định của Quy chế này và Quy chế đồng tài trợ của các tổ chức
tín dụng do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành.
Cho vay trả góp: Khi vay vốn, tổ chức tín dụng và khách hàng xác định và
thoả thuận số lãi vốn vay phải trả cộng với số nợ gốc được chia ra để trả nợ theo
nhiều kỳ hạn trong thời hạn cho vay.
Cho vay theo hạn mức tín dụng dự phịng: Tổ chức tín dụng cam kết đảm bảo
sẵn sàng cho khách hàng vay vốn trong phạm vi hạn mức tín dụng nhất định. Tổ
chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận thời hạn hiệu lực của hạn mức tín dụng dự
phịng, mức phí trả cho hạn mức tín dụng dự phịng.
Cho vay thơng qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng: Tổ chức tín
dụng chấp thuận cho khách hàng được sử dụng số vốn vay trong phạm vi hạn mức
tín dụng để thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ và rút tiền mặt tại máy rút tiền tự
động hoặc điểm ứng tiền mặt là đại lý của tổ chức tín dụng. Khi cho vay phát hành

LÊ TRUNG DŨNG

14

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

và sử dụng thẻ tín dụng, tổ chức tín dụng và khách hàng phải tuân theo các quy định
của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về phát hành và sử dụng thẻ tín
dụng.
Cho vay theo hạn mức thấu chi: Là việc cho vay mà tổ chức tín dụng thỏa
thuận bằng văn bản chấp thuận cho khách hàng chi vượt số tiền có trên tài khoản
thanh tốn của khách hàng phù hợp với các quy định của Chính phủ và Ngân hàng
Nhà nước Việt Nam về hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ
thanh toán.
Các phương thức cho vay khác mà pháp luật không cấm, phù hợp với quy định
tại Quy chế này và điều kiện hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng và đặc
điểm của khách hàng vay.
1.2

CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG

1.2.1. Chất lượng tín dụng.
Chất lượng tín dụng được hiểu là sự đáp ứng các yêu cầu hợp lý của khách
hàng có lựa chọn, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xã hội và đảm bảo sự tồn

tại và phát triển của ngân hàng. Nói cách khác, chất lượng tín dụng là một chỉ tiêu
tổng hợp phản ánh mức độ thích nghi của ngân hàng đối với sự phát triển của mơi
trường bên ngồi, thể hiện sức mạnh cạnh tranh của ngân hàng trong q trình cạnh
tranh để tồn tại.
Nói cụ thể hơn, chất lượng tín dụng chính là chất lượng các món vay, được
đánh giá là có chất lượng tốt khi vốn vay được khách hàng sử dụng có mục đích,
phục vụ cho sản xuất kinh doanh cho hiệu quả, đảm bảo trả nợ ngân hàng đúng hạn,
bù đắp được chi phí và có lợi nhuận, có nghĩa là ngân hàng vừa tạo ra hiệu quả kinh
tế, vừa đem lại hiệu quả xã hội.

LÊ TRUNG DŨNG

15

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Dựa vào lợi ích các bên tham gia trong quan hệ tín dụng, có thể xem xét khái
niệm chất lượng tín dụng trên ba khía cạnh :
Đối với khách hàng : Tín dụng phát ra phải phù hợp với mục đích sử dụng
của khách hàng với lãi suất, kỳ hạn nợ hợp lý. Thủ tục đơn giản thu hút được khách
hàng nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc tín dụng.
Đối với sự phát triển kinh tế xã hội : Tín dụng phục vụ sản xuất và lưu thơng
hàng hóa, góp phần giải quyết việc làm, thúc đẩy q trình tích tụ và tập trung sản
xuất.

Đối với NHTM : Phạm vi, mức độ, giới hạn tín dụng phải phù hợp với thực
lực của bản thân ngân hàng, đảm bảo được nguyên tắc hoàn trả đúng hạn và có lãi
của tín dụng, hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro trong quá trình hoạt động, mang lại
lợi nhuận và đảm bảo thanh khoản cho ngân hàng. Chất lượng tín dụng tỷ lệ thuận
với hiệu quả và độ tin cậy trong hoạt động tín dụng.

1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng.
1.2.2.1. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá quy mô
a. Tỷ lệ vốn tự có trên tổng tài sản Có ( Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu )
Tỷ lệ này được đo bởi cơng thức :

Vốn tự có
Tỷ lệ vốn tự có trên tổng tài sản có =
Tổng tài sản có
Vốn tự có ở đây xác định gồm có hai phần : Vốn điều lệ của Ngân hàng và
quỹ dự trữ bổ xung vốn điều lệ của tổ chức tín dụng.

LÊ TRUNG DŨNG

16

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Tổng tài sản Có : là các loại tài sản Có của Ngân hàng đã được điều chỉnh theo

mức độ rủi ro của từng loại tài sản ( bao gồm cả các cam kết ngoại bảng của ngân
hàng ). Viêc quy định mức độ rủi ro đối với từng loại tài sản Có thùy thuộc vào đặc
điểm riêng cụ thể của từng nước và từng thời kỳ khác nhau, phản ánh tỷ lệ rủi ro dự
đốn đối với tài sản có của ngân hàng.
Về cơ bản, một Ngân hàng có hai sự lựa chọng khi xác định quy mô vốn tự có.
Ngân hàng có thể tăng vốn tự có khi các rủi ro dự đốn gia tăng hoặc có thể đầu tư
vào các tài sản tương đối ít rủi ro. Việc quyết định quy mô vốn của ngân hàng
không dễ dàng nhưng rất quan trọng, một ngân hàng muốn phát triển phải mở rộng
cơ sở vốn của nó nhưng đồng thời phải giữ được mức độ rủi ro nhất định.
b. Tình hình cho vay, dư nợ và thu nợ
Chỉ tiêu này được phản ánh qua các con số về doanh số cho vay, doanh số dư
nợ và doanh số thu nợ đối với kinh tế. Doanh số cho vay là số tiền cho vay của ngân
hàng đôi với khách hàng trong một thời kỳ.
Dư nợ tín dụng là số tiền mà khách hàng thuộc kinh tế còn nợ ngân hàng tại
một thời điểm.
Doanh số thu nợ tín dụng = DN tín dụng + DS cho vay – DS thu nợ
Doanh số thu nợ tín dụng là số tiền ngân hàng thu nợ khách hàng trong một
thời kỳ.
1.2.2.2. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng có thể định lượng
a. Tỷ lệ vố tự có trên tổng tài sản Có ( tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu )
Tỷ lệ này được đo bởi cơng thức :
Vốn tự có

LÊ TRUNG DŨNG

17

MSV: LT110519

ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Tỷ lệ vốn tự có trên

=

tồng tài sản Có

Tổng tài sản Có

Vốn tự có ở đây xác định gồm 2 phần : Vốn điều lệ của ngân hàng và quỹ dự
trữ bổ xung vốn điều lệ của tổ chức tín dụng.
Tổng tài sản Có : Là các loại tài sản Có của ngân hàng đã được điều chình
theo mức độ rủi ro của từng loại tài sản ( bao gồm cả các cam kết ngoại bảng của
ngân hàng ). Việc quy định mức độ rủi ro đối với từng loại tài sản Có tùy thuộc vào
đặc điểm riêng cụ thể của từng nước và từng thời kỳ khác nhau, phản ánh tỷ lệ rủi
ro dự đốn đối với tài sản Có của Ngân hàng.
Về cơ bản, một ngân hàng có hai sự lựa chọn khi xác định quy mô vốn tự có.
Ngân hàng có thể tăng vốn tự có khi các rủi ro dự đốn gia tăng hoặc có thể đầu tư
vào các tài sản tương đối ít rủi ro. Việc quyết định quy mô vốn của ngân hàng
không dễ dàng nhưng rất quan trọng, một ngân hàng muốn phát triển phải mở rộng
cơ sở vốn của nó nhưng cũng đồng thời phải giữ được mức rủi ro nhất định.
b. Tình hình cho vay, dư nợ và thu nợ.
Chỉ tiêu này được phản ánh qua các con số về doanh số cho vay, doanh số dư
nợ và doanh số thu nợ đối với kinh tế. Doanh số cho vay là số tiền cho vay của ngân
hàng đối với khách hàng trong một thời kỳ.
Dư nợ tín dụng là số tiền mà khách hàng còn nợ ngân hàng tại một thời điểm.

Doanh số thu nợ tín dụng

= DN tín dụng +

DS cho vay – DS thu nợ

Doanh số thu nợ tín dụng là số tiền ngân hàng thu nợ khách hàng trong một
thời kỳ.
c. Tỷ lệ Nợ quá hạn.

LÊ TRUNG DŨNG

18

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

Nợ quá hạn trong kinh doanh tín dụng là khi đến thời hạn thanh tốn khoản
nợ, người đi vay khơng có khản năng thực hiện ngay nghĩa vụ của mình đối với
người cho vay. Nợ quá hạn là kết quả của mối quan hệ tín dụng khơng hồn hảo.
Trước hết, nó vi phạm đặc trưng của tín dụng về tính thời hạn, tính hồn trả và lịng
tin của người cấp tín dụng với người nhận tín dụng.
Tỷ lệ Nợ quá hạn được đo bởi công thức sau :
Tổng số dư nợ quá hạn
Tỷ lệ Nợ quá hạn =

x 100 %
Tổng dư nợ cho vay

Về cơ bản, tỷ lệ Nợ quá hạn là chỉ tiêu phản ánh các khoản tín dụng có vấn đề
- những khoản cho vay quá hạn mà ngân hàng khơng thu hồi được. Mặc dù các
khoản tín dụng có vấn đề là kết quả của nhiều yếu tố, nhưng cơ bản là kết quả của
sự khơng sẵn lịng chi trả của khách hàng vay vốn, hoặc khơng có khả năng thực
hiện hợp đồng để giảm bớt dư nợ hay toàn bộ khoản vay như đã thỏa thuận, cá biệt
có âm mưu chiếm dụng vốn.
d. Tỷ lệ Nợ khó địi.
Tỷ lệ này được đo bởi cơng thức :

Nợ q hạn khó địi
Tỷ lệ Nợ khó địi =

x 100%
Tổng dư nợ

Chỉ tiêu này phản ánh các khoản nợ đã quá thời hạn mà khách hàng còn nợ
ngân hàng. Cùng với chỉ tiêu Nợ quá hạn, chỉ tiêu này thể hiện chất lượng tín dụng

LÊ TRUNG DŨNG

19

MSV: LT110519


ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

NGHIỆP

BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT

tốt hay xấu. Tỷ lệ này càng cao biểu hiện cho dấu hiệu của một khoản tín dụng xấu
và ngược lại. Tốt nhất nên hạn chế tỷ lệ này ở dưới 1%.
Chỉ tiêu này được đo bởi công thức :
Lợi nhuận từ tín dụng
Tỷ lệ LN cho vay

=
Tổng dư nợ tín dụng

Đây là một trong những chỉ tiêu quan trọng nhất để đo lường chất lượng tín
dụng của ngân hàng. Chỉ tiêu này phản ánh khả năng sinh lời của tín dụng. Tỷ lệ
này càng cao nghĩa là lợi nhuận thu được từ tín dụng đóng góp và thu nhập của
ngân hàng càng lớn, thể hiện chất lượng tín dụng càng cao.
1.2.2.3. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng không thể định lượng.
Bên cạnh những chỉ tiêu đánh giá chất lượng có thể tính tốn như trên, cịn
có những tiêu chí khác để đánh giá chất lượng hoạt động tín dụng khơng thể đo
lường và tính tốn cụ thể :
Chính sách quản trị điều hành đúng đắn, chiến lược phát triển phù hợp với
thực tế hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong từng giai đoạn.
Hệ thống cán bộ nghiệp vụ có trình độ, năng lực và đạo đức nghề nghiệp.
Đây là yếu tố cuối cùng và quan trọng nhất trong mọi hoạt động của ngân hàng.
Quy trình nghiệp vụ tín dụng khoa học, phù hợp với thực tế, đảm bảo quản lý
chặt chẽ q trình cấp tín dụng , vừa thuận tiện với khách hàng, vừa đảm bảo tín
dụng cho ngân hàng.
Uy tín mà ngân hàng đã tạo dựng được trong nền kinh tế và các mối quan hệ
với khách hàng truyền thống.

LÊ TRUNG DŨNG

20

MSV: LT110519