TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN KỸ NĂNG KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG NGUỒN LỰC THÔNG TIN CỦA THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐHSP TP. HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
THƯ VIỆN

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN KỸ NĂNG KHAI THÁC
VÀ SỬ DỤNG NGUỒN LỰC THÔNG TIN CỦA
THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐHSP TP. HỒ CHÍ MINH

TP. HỒ CHÍ MINH - 2016


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

MỞ ĐẦU
Hiện nay, với sự phát triển phong phú, đa dạng của các dịch vụ và sản phẩm thông
tin thư viện, người đọc phải đối diện với những thách thức trong việc tìm và sử dụng các
nguồn tin một cách hiệu quả. Để giúp các em sinh viên có những hiểu biết, kỹ năng cần
thiết để tiếp cận nguồn thông tin hiện có tại Thư viện, chúng tôi biên soạn “Tài liệu
Hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện trường Đại
học Sư phạm TP. HCM”.

1


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
MỤC LỤC ................................................................................................................ 2

1. KHÁI QUÁT VỀ THƯ VIỆN: ........................................................................... 3
1.1. Giới thiệu chung: .................................................................................................... 3
1.2. Vị trí sắp xếp phòng chức năng và kho tài liệu Thư viện ..................................... 3
1.3. Về cơ sở vật chất ...................................................................................................... 4

2. Cách tra tìm từng dạng tài liệu cụ thể: ............................................................. 6
2.1. Hướng dẫn tra tìm tài liệu dạng in (phần mềm Libol) .......................................... 6
2.2. Hướng dẫn tìm tài liệu trên phần mềm số: .......................................................... 15
2.3. Tra cứu các CSDL điện tử hiện có ở Thư viện.................................................... 21

2


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

1. KHÁI QUÁT VỀ THƯ VIỆN:
1.1. Giới thiệu chung:
Thư viện được thành lập năm 1976 cùng với việc thành lập Trường Đại học Sư
phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Những năm mới thành lập, vai trò của Thư viện còn rất
mờ nhạt, kho tài liệu nghèo nàn. Cùng với sự phát triển của Nhà Trường, được sự quan
tâm của Ban Giám Hiệu. Năm 1998, với dự án “Nâng cấp Thư viện”, Năm 2001 dự án
“Xây dựng trung tâm thông tin Thư viện Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh”, Thư viện dần thay đổi như qui trình xử lý tài liệu theo hướng tự động, truy cập
thông tin thông qua mục lục trực tuyến (Online Catalog), cải tiến phương thức phục vụ
với hệ thống kho mở, quản lý tài liệu, bạn đọc bằng mã vạch, mã từ. Năm 2008 với dự án
“Xây dựng phần mền quản lý tài liệu số”, được tích hợp chung với phần mền quản lý tài
liệu (libol) và các bộ CSDL được Thư viện mua trên một trang web, do đó việc sử dụng
sẽ có một số khó khăn bước đầu, đó là lí do chúng tôi biên soạn tài liệu này.
1.2. Vị trí sắp xếp phòng chức năng và kho tài liệu Thư viện

LẦU 2 :
Phòng Ban Giám đốc
Phòng Xử lý Tài liệu ( P.Kỹ Thuật)
Phòng Lưu hành báo và tạp chí
Kho sách mượn về nhà
Kho sách cũ trước 1975
LẦU 3 :
Phòng Thông tin-Thư mục (Cung cấp dịch vụ), phòng server
Phòng Lưu hành sách sau 1975
Phòng Đọc sách ngoại văn, Luận văn luận án
3


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
Phòng Truy cập Internet
1.3. Về cơ sở vật chất
- Diện tích: tổng diện tích 2023m2 (trong đó diện tích phòng đọc 530m2)
- Nguồn tài liệu:
+ Tài liệu in + băng đĩa:
STT
1
2
3
4
5
6
7
8

Loại hình tài liệu
ấn phẩm định kỳ(TT)
Cassette(Casset)
CD-ROM(CD-ROM)
Dữ liệu điện tử biên mục(DTBM)
Luận án, luận văn(LA)
Nghiên cứu khoa học(NCKH)
Sách(SH)
Video(Video)

TỔNG CỘNG :
+ Tài liệu điện tử:
1/ Luận văn thạc sĩ : 2978
2/ Luận án tiến sĩ : 132
3/ Ebooks : 1079
4/ Bài trích báo tạp chí : 687
5/ BMDT : 1046
6/ Báo cáo khoa học : 167
7/ Giáo trình điện tử : 68
8/ Hình ảnh : 9
9/ Khóa luận tốt nghiệp : 327
10/ Kỷ yếu hội thảo : 2
4

Số nhan đề
683
2
2165
1
6387

794
74810
5

Số cuốn
6141
4
4091
1
7159
999
195486
6

84847

213887


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
11/ Luận văn – luận án Proquest : 196
+ Các bộ CSDL hiện có của Thư viện:
1/SAGE (Sử dụng vĩnh viễn)
www.sage-ereference.com
2/IG LIBRARY (Sử dụng vĩnh viễn)
/>3/SPINGER (Sử dụng vĩnh viễn)
/>4/ SIAM (user: hochiminh, pass: viet257)
/>5/EMERALDINSIGHT (Thời hạn sử dụng từ 01/6/2015 - 01/6/2016)

- Về trang thiết bị:
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Tên thiết bị

Số lượng
75
04
02
04
02
02
02
14
01

Máy vi tính
Máy in
Máy in + photo
Server

Máy scan
Cổng từ
Máy khử từ
Máy lạnh
Hệ thống hội nghị truyền hình

5


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

2. CÁCH TRA TÌM TÀI LIỆU:
2.1. Hướng dẫn tra tìm tài liệu dạng in (phần mềm Libol)
Bước 1: Bạn đọc có thể dùng trình duyệt IE, FireFox, Chrome,…
Gõ
Hoặc website của Trường nhìn phía menu bên trái có chữ Thư
viện chọn vào giao diện sẽ xuất hiện như hình:

Bước 2: Tại trang chủ Nguồn tài nguyên ta chọn vào mục tra cứu mục lục trực tuyến
sẽ như hình, giao diện sẽ xuất hiện:

6


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
Menu bên trái là loại tài liệu hiện Thư viện có, bạn đọc muốn tìm tài liệu dạng nào
thì chọn vào dạng tài liệu đó.
Bước 3: Tại menu Tài nguyên ta chọn “mọi tư liệu” để tìm kiếm thử 1 tài liệu, giao

diện sẽ là:

Trong mỗi loại tài liệu đều có 3 tiêu chí tìm kiếm đó là tìm đơn giản, tìm chi tiết và
tìm nâng cao.
Hướng dẫn tìm tài liệu theo 3 cách tìm (tìm đơn giản, tìm chi tiết, tìm nâng cao)
+ Tìm đơn giản:
Click vào menu tìm đơn giản bên phải màn hình giao diện sẽ là:

7


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Chúng ta thử tra tìm tài liệu về “giáo dục đại học” và dạng tài liệu là “sách” ta thực
hiện như hình:

Sẽ cho kết quả là 51 tài liệu được tìm thấy như hình:

8


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Dựa vào kết quả này để tìm được tài liệu phù hợp với mình ta phải duyệt hết 3 trang
hiển thị tương đương 51 tài liệu mới chọn được tài liệu mình cần. Cách tìm đơn giản là
khi ta không nhớ chính xác nhan đề tài liệu hoặc tác giả mà ta chỉ tìm tài liệu theo nội
dung chủ đề mình quan tâm thì mới dùng cách tìm này.
+ Tìm chi tiết:

Giao diện màn hình hiển thị như sau:

9


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
Cũng giống như tìm đơn giản tìm chi tiết chỉ thêm một số trường tìm kiếm để bạn
đọc dễ dàng tìm tài liệu theo nhiều cách khác nhau. Các trường tìm kiếm đều hỗ trợ từ
điển cho bạn đọc dễ dàng duyệt chọn. Chú ý khi dùng từ điển bạn đọc phải sử dụng dấu %
trước hoặc sau từ mình muốn tìm. Ví dụ: %trần, trần%, %trần% sau đó bấm chọn từ điển.
Ví dụ: Chúng ta muốn tìm tài liệu có tác giả họ Trần thì ta gõ vào trường tác giả
“trần%”, bấm vào từ điển duyệt cho đến khi thấy tác giả muốn tìm, chẳng hạ ta duyệt tới
tác giả “trần huân” ta chọn tác giả này, click vào chọn như hình:

Kết quả tìm kiếm như hình:

10


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

+ Tìm nâng cao:
Giao diện hiển thị như sau:

Tìm kiến nâng cao khác hai cách tìm kiếm đã nói ở trên là dùng toán tử ADN, NOT,
OR trong việc tìm kiếm tài liệu mục đích là giới hạn kết quả tìm. Chú ý khi gõ từ tìm

11

Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
kiếm tuân thủ sự hướng dẫn bên dưới sử dụng dấu %. Ví dụ ta tìm tài liệu về “giáo dục”,
tác giả “trần”, năm xuất bản “2010”, dạng tài liệu “sách” như hình:

Kết quả tìm như hình:

Bước 4: Cách ghi chỉ số để vào kệ lấy tài liệu:

12


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
Từ kết quả tra cứu như hình trên chẳng hạn bạn đọc muốn lấy cuốn số 1 “Một số vấn
đề quản lý giáo dục mầm non”để ra bàn đọc, bạn đọc click vào tài liệu này sẽ hiển thị như
hình:

Ở giao diện này chúng ta cần chú ý 2 chi tiết đó là Chỉ số xếp giá và Dữ liệu xếp
giá (Dữ liệu xếp giá cho ta biết tài liệu có ở kho nào và đã có người mượn hay chưa thể
hiện bằng chữ bận rỗi. Ở ví dụ trên cho ta biết tài liệu này chỉ có trong kho 1 biểu hiện
bằng chữ HTU 1, Chỉ số xếp giá (cho ta biết vị trí tài liệu trong kho). Bạn đọc ghi lại Chỉ
số xếp giá để lên kệ trong kho để lấy tài liệu.
Ta sẽ xem ví dụ gáy bìa của 1 tài liệu thể hiện như hình:

13

Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Qui tắc sắp xếp tài liệu trong kho:
- Về phân loại sách:
Sử dụng khung phân loại DDC để sắp xếp tài liệu trên giá, kệ
000

Tổng loại

100

Triết học, tâm lý học

200

Tôn giáo

300

Khoa học xã hội

400

Ngôn ngữ

500

Khoa học tự nhiên

600

Khoa học ứng dụng

700

Nghệ thuật

800

Văn học và tu từ học

14


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
900

Địa lý, lịch sử

T

Tác phẩm văn học

- Qui tắc sắp xếp: tài liệu sẽ được sắp xếp từ số nhỏ nhất đến lớn nhất từ 000 → 999,
T, trên 1 mặt kệ sách tài liệu sẽ được sắp xếp từ trên xuống dưới từ trái qua phải như hình:

2.2. Hướng dẫn tìm tài liệu trên phần mềm số:
Giao diện hiển thị như sau:

15


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Tại giao diện tìm kiếm này sẽ có nhiều cách tìm theo nhan đề, tác giả, từ
khoá...muốn tìm theo cách nào click chọn vào cách đó. Ví dụ ta tìm từ khóa “giáo dục đại
học” và chọn tất cả nghĩa là bất kỳ loại tài liệu nào có từ “giáo dục đại học” sẽ hiển thị
hết, giao diện như hình:

Kết quả tìm như hình:

16


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Kết quả 220 biểu ghi rất lớn ta lại phải duyệt từng trang để tìm được tài liệu mình
cần rất mất thời gian do đó chúng ta sẽ chọn cách tìm khác nhằm giới hạn nội dung tìm.
+ Tìm nâng cao giao diện:

Cũng sử dụng toán tử như tìm kiếm trong libol. Chẳng hạn ta tìm tài liệu có từ “giáo
dục”, tác giả “trần”, năm xuất bản “2010”. Giao diện như sau:

17

Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Kết quả tìm kiếm như hình:

Năm 2010 không có tài liệu liên quan tới giáo dục và tác giả có họ trần ta thay đổi
năm tìm như hình:

18


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Kết quả tìm hiển thị như hình:

Kết quả sẽ rút gọn hơn so 39 biểu ghi so với tìm tất cả 220 biểu ghi không dùng toán
tử.

19


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
Muốn xem tài liệu nào click vào tài liệu đó. Chẳng hạn ta chọn tài liệu số 1 sẽ hiển
thị như hình:

Ở đây sẽ hiển thị một số thông tin về tài liệu. Bạn đọc cần chú ý trường loại như
hình để biết loại tài liệu đó có được xem toàn văn không (Thư viện chỉ cho bạn đọc down
toàn văn các loại tài liệu sau: Khóa luận tốt nghiệp, Báo cáo khoa học, BMDT, Ebook,…

trừ luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ Thư viện chỉ cho down phần mục lục do vấn đề bản
quyền). Để xem tài liệu click vào chổ “bấm vào đây để xem” download về máy tính mở
lên xem, lưu ý máy tính phải cài trình đọc file PDF vì các file này Thư viện đã chuyển
sang dạng PDF. Muốn xem toàn văn luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ bạn đọc vui lòng liên
hệ Thư viện giao diện như hình:

20


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

2.3. Tra cứu các CSDL điện tử hiện có ở Thư viện
Từ trang chủ click vào cơ sở dữ liệu điện tử sẽ hiển thị như hình:

Ở đây ta thấy có 2 cách truy cập (từ xa, nội mạng):
+ Tuy cập từ xa: Khi bạn đọc làm thẻ Thư viện hoặc sinh viên có nhu cầu sử dụng
các bộ CSDL ở nhà hay cơ quan liên hệ Thư viện để được cấp Account vào các CSDL.
Cụ thể như hình:
21


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Sau khi nhập tên đăng nhập và mật khẩu thì sẽ xuất hiện giao diện sau:

Do một số CSDL không shared qua EZproxy, nên khi truy cập từ xa bạn đọc chỉ
thấy có 2 CSDL là SpringerLink và IGPublishing không như truy cập nội mạng tại Thư
viện, khi tra tìm tài liệu bạn đọc cần chú ý thời gian truy cập CSDL và dạng tài liệu Thư

viện mua trong bộ CSDL đó đã được ghi chú ngoài giao diện chính.
+ Tìm tài liệu với SpringerLink, giao diện hiển thị:

22


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM

Khi ta gõ từ tìm kiếm vào ô tìm kiếm, chẳng hạn ta tìm từ “education” khi gõ vào ô
tìm kiếm nó sẽ xổ ra những cụm từ về giáo dục sẽ có tài liệu trong CSDL để ta chọn, ta
chọn “higher education” sẽ hiển thị:

Ở bộ CSDL này Thư viện chỉ mua tài liệu dạng sách năm xuất bản 2006-2007, cho
nên khi tra tìm bạn đọc cần lưu ý chỉ chọn những tài liệu là “book” năm 2006-2007 thì

23


Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng nguồn lực thông tin của Thư viện ĐHSP
TP. HCM
mới download được toàn văn tài liệu đó, ở hình ta chọn cuốn “higher education” năm xuất
bản 2006 như hình, giao diện sẽ là:

Bạn đọc được phép down toàn văn về máy tính của mình để xem chú hầu hết các
file điện tử download từ các CSDL điện tử đều là file PDF cho nên máy tính bạn đọc phải
cài trình đọc file PDF thì mới đọc được tài liệu.
+ Tìm tài liệu với CSDL IGPublishing, giao diện hiển thị:

24