tiet 85.86.Hồn Trương Ba, da hàng thịt

Giáo án 12. CT Chuẩn Đỗ Viết Cường
Tiết 85 86
HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT
(Trích) Lưu Quang Vũ
Ngày soạn: 4.3.09
Ngày giảng:
Lớp giảng: 12A1 12A2 12A3
Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
Qua giờ giảng, nhằm giúp HS:
Cảm nhận được bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh phải sống nhờ, sống
tạm và trái tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu và thanh cao bị nhiễm độc và tha hoá trước sự
lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục; vẻ đẹp tâm hồn người lao động trong cuộc đấu tranh
chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo về quyền được sống đích thực và khát vọng được hoàn
thiện nhân cách.
Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên nhiều phương diện: sự hấp dẫn của kịch bản
văn học và nghệ thuật sân khấu, sự kết hợp giữa tính hiện đại với giá trị truyền thống, sự phê
phán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm, bay bổng.
B. Phương tiện thực hiện
- SGK, SGV
- Giáo án, bài soạn
- Thiết kế bài giảng
- Kĩ năng đọc hiểu văn bản Ngữ văn 12
- Hướng dẫn học và làm bài Ngữ văn 12
C. Cách thức tiến hành
- Đọc hiểu
- Đàm thoại phát vấn
- Thuyết giảng
D. Tiến trình dạy học
1. Ổn định
2. KTBC

3. GTBM
4. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò Yêu cầu cần đạt
GV: Dựa vào phần chuẩn bị bài, em hãy cho
biết những hiểu biết của mình về tác giả Lưu
Quang Vũ?
HS trả lời GV ghi bảng
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Lưu Quang Vũ (1948 - 1988), quê: Đà
Nẵng, sinh ở Phú Thọ trong một gia đình tri
1
Giỏo ỏn 12. CT Chun Vit Cng
GV: Cha l nh vit kch Lu Quang Thun,
nờn t nh ụng ó bc l thiờn hng v
nng khiu ngh thut
GV: với những vở đặc sắc nh: Sống mãi tuổi
17, Hẹn ngày trở lại, Lời thề thứ 9, khoảnh
khắc và vô tận, Bệnh sĩ, Tôi và chúng ta, Hai
ngàn ngày oan trái, Hồn Trơng Ba, da hàng
thịt,
GV: Hóy trỡnh by nhng hiu bit ban u
ca em v v kch Hn Trng Ba, da hng
tht ca Lu Quang V?
HS phỏt biu Gv ghi bng
GV: ni dung chớnh ca v kch?
HS: túm tt ni dung
GV: V trớ ca on trớch?
GV: đúng vào lúc xung đột trung tâm của vở
kịch lên đến đỉnh điểm. Sau mấy tháng sống

trong tình trạng "bên trong một đằng, bên
ngoài một nẻo", nhân vật Hồn Trơng Ba ngày
càng trở nên xa lạ với bạn bè, ngời thân trong
gia đình và tự chán ghét chính mình, muốn
thoát ra khỏi nghịch cảnh trớ trêu.
GV: phn vai cho HS c (chỳ ý n din t
thc.
- 1965 vo b i -> 1970 xut ng (lm
nhiu ngh)
- 1978 l biờn tp viờn tp chớ Sõn khu v
bt u sỏng tỏc v tr thnh mt hin tng
c bit ca sõn khu kch nhng nm 80
- Lu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ,
vẽ tranh, viết truyện, viết tiểu luận, nhng
thành công nhất là kịch. Ông là một trong
những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn
học nghệ thuật Việt Nam hiện đại
- Nm 2000 c tng gii thng H Chớ
Minh v vn hc ngh thut.
2. V kch Hn Trng Ba, da hng tht
- V kch c vit vo nm 1981 v n
1984 c cụng din.
- c coi l mt trong nhng v kch c
sc nht ca Lu Quang V
- Ni dung: SGK (T143)
3. on trớch
- Cnh VII v phn kt
2
Giỏo ỏn 12. CT Chun Vit Cng
li thoi), nhn xột

GV: 1 v kch thng cú cỏc phn: tht nỳt,
phỏt trin, cao ro v m nỳt. on trớch ny
thuc phn cao tro v m nỳt.
GV: cú th núi cỏi cht ca Trng Ba rt vụ
lớ, nú l do s vụ tõm v tc trỏch ca Nam
To. Nhng s sa sai ca Nam To l cho
hn Trng Ba trỳ nh trong th xỏc ngi
khỏc ó y Trng Ba vo mt nghch cnh
rt ch chờu
GV: trc khi i thoi vi xỏc m mỡnh phi
trỳ ng tỏc gi ó Trng Ba c thoi
nh th no?Qua li c thoi ú em cú nhn
xột gỡ v hn Trng Ba?
HS c li li c thoi ngay u on trớch
v nhn xột ban u v hn Trng Ba, GV
ghi bng
GV: Trng Ba bõy gi õu cũn l mt ngi
lm vn chm ch, ht lũng yờu thng v
con, quan tõm n hng xũm. Bõy gi vng
v thụ l, ph phng, hn ca ụng cng cng
lỳc cng ri vo au kh v tuyt vng
GV: Nhn xột gỡ v li kch, ngh thut?
HS: phỏt biu Gv cht li
GV: iu ú cng c th hin qua cuc i
thoi ca hn Trng Ba vi chớnh xỏc ngi
hng tht.
II. c hiu vn bn
1. Trc khi Thớch xut hin
* Li c thoi ca Trng Ba:
- Li c thoi ca Trng Ba, ngi ụm u

hi lõu ri vt ng dy: "- Không. Không!
Tôi không muốn sống nh thế này mãi! Tôi
chán cái chỗ ở không phải là của tôi này lắm
rồi! Cái thân thể... ta bắt đầu sợ mi, ta chỉ
muốn rời xa mi tức khắc!
-> Hn Trng Ba ang trong tõm trng vụ
cựng bc bi v au kh
+ Bc bi vỡ khụng th thoỏt khi thõn xỏc
ghờ tm
+ au kh bi khụng cũn l chớnh mỡnh
- Ngh thut: nhng cõu cm thỏn ngn, dn
dp v nhng t ng chớnh xỏc -> s au kh
n tuyt vng ca hn Trng Ba
3
Giáo án 12. CT Chuẩn Đỗ Viết Cường
GV: qua cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt
hồn Trương Ba ở vào thế như thế nào?
HS: thua
GV: - Đó là cái đêm khi ông đứng trước vợ
anh hàng thịt với "tay chân run rảy", "hơi thở
nóng rực", "cổ nghẹn lại" và "suýt nữa..."
- Đó lần những lần ông tát thằng con ông
-> tất cả đều là sự thật
GV: Thái độ của hồn Trương Ba và xác hàng
thịt qua cuộc đối thoại này?
HS: phát biểu GV chốt lại
GV: qua màn kịch này tác giả muốn nói điều
gì?
HS nhận xét GV chốt lại
GV: có thể nói khi không sống với đúng

mình thì trước người thân sẽ là lúc để hồn
thấy đau khổ nhất
GV: qua lời đối thoại với người thân trong
gia đình, em có nhận xét gì về thái độ của
những người thân trong gia đình Trương Ba?
HS trả lời GV ghi bảng
GV: với bà đi đâu cũng được...còn hơn là thế
này. Bà đã nói ra cái điều mà chính ông cũng
đã cảm nhận được.
* Màn đối thoại của hồn Trương Ba với xác
anh hàng thịt:
- Trong màn đối thoại này, hồn Trương Ba ở
vào thế yếu, đuối lí
+ Xác hàng thịt đã nói những điều mà hồn
phải thừa nhận
- Thái độ của hồn Trương Ba: thấy khinh bỉ,
mắng mỏ, thấy xấu hổ, cảm thấy mình ti tiện
và đưa ra lí lẽ nguỵ biện: trong sạch, thẳng
thắn...
- Thái độ của xác anh hàng thịt: cười nhạo,
mỉa mai, châm chọc
=> Qua cuộc đối thoại này, tác giả cảnh báo:
khi con người phải sống trong dung tục thì tất
yếu cái dung tục sẽ ngự trị, thắng thế, sẽ
thắng thế, sẽ tàn phá những gì trong sạch, đẹp
đẽ cao quý của con người.
* Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và
người thân
- Người vợ: buồn bã, nhất quyết đòi bỏ đi
- Cái Gái, cháu ông, một mực khước từ ông

4
Giỏo ỏn 12. CT Chun Vit Cng
GV: Cái Gái yêu quý ông nó bao nhiêu thì giờ
đây nó không thể chấp nhận cái con ngời có
"bàn tay giết lợn", bàn chân "to bè nh cái
xẻng" đã làm "gãy tiệt cái chồi non", "giẫm
lên nát cả cây sâm quý mới ơm" trong mảnh v-
ờn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái
diều cho cu Tị mà làm gãy nát khiến cu Tị
trong cơn sốt mê man cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt
đền. Với nó, "Ông nội đời nào thô lỗ, phũ
phàng nh vậy". Nỗi giận dữ của cái Gái đã
biến thành sự xua đuổi quyết liệt: "Ông xấu
lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi!".
GV: Chị biết ông khổ lắm, "khổ hơn xa nhiều
lắm". Nhng nỗi buồn đau trớc tình cảnh gia
đình "nh sắp tan hoang ra cả" khiến chị không
thể bấm bụng mà đau, chị đã thốt thành lời cái
nỗi đau đó: "Thầy bảo con: Cái bên ngoài là
không đáng kể, chỉ có cái bên trong, nhng thầy
ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn
thấy mỗi ngày thầy một đổi khác dần, mất
mát dần, tất cả cứ nh lệch lạc, nhòa mờ dần đi,
đến nối có lúc chính con cũng không nhận ra
thầy nữa"
GV: thỏi ca hn Trng Ba trc phn
ng ca mi ngi?
GV: tỡnh hung kch c y lờn cao, th
hin s dt khoỏt ca hụng Trng Ba, mun
ũi li l chớnh mỡnh

GV: cuc i thoi gia hn Trng Ba v
Thớch l ni tỏc gi gi ngm quan nim
sụng ca mỡnh
- Ngi con dõu l ngi sõu sc, chớn chn,
ch cm thy thng b chng trong hon
cnh tr trờu
-> Tt c nhng ngi thõn ca hn Trng
Ba u nhn ra cỏi nghch cnh tr trờu. H
ó núi ra thnh li
- Hn Trng Ba, li mt mỡnh, au kh v
c thoi quyt lit: My ó thng th ri
y..." cú hnh ng chõm hng gi
Thớch.
2. Hn Trng Ba khi Thớch xut hin
5