SKKN Kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh Tiểu học

PHÒNG GD & ĐT HUYỆN KRÔNG ANA
TRƯỜNG TIỂU HỌC CẨM XUYÊN

TÊN SÁNG KIẾN:

KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC
CHỦ NHIỆM NHẰM GIÁO DỤC TOÀN
DIỆN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Hoa
Chức danh: Giáo viên
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm
Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm Tiểu học

Cẩm Xuyên, tháng 02 năm 2017

1


PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN
Giáo dục là nền móng của sự phát triển khoa học – kỹ thuật, giáo dục mang lại sự phát
triển cho nền kinh tế quốc dân, nền văn minh của đất nước. Với mục tiêu giáo dục của
Việt Nam là đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có
đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ, có nghề nghiệp và kỹ năng sống có thể đáp ứng
yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì công nghiệp hoá – hiện
đại hoá và hội nhập quốc tế.
Đứng trước những đòi hỏi của sự phát triển nền kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới,
nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao thì mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh
được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu đối với mỗi đơn vị trường học, mỗi cấp
học.

Tiểu học được xác định là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc
học “nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn
và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp
tục học trung học cở sở.”(Luật Giáo dục)
Đặc điểm lao động sư phạm của Bậc Tiểu học, thông thường mỗi giáo viên là một giáo
viên chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp thường dạy hầu hết các môn học ở Tiểu
học, có rất nhiều thời gian trên lớp mình, có trách nhiệm trực tiếp tổ chức dạy học,
giáo dục và tổ chức, hướng dẫn thực hiện mọi hoạt động giáo dục của lớp mình chủ
nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học có một vị trí hết sức quan trọng
trong việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Chính vì vậy, giáo
viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm và uy tín, có khả năng tổ chức
tốt công tác dạy học và giáo dục học sinh của một lớp.
Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo viên chủ
nhiệm Bậc Tiểu học phải là một “Người thầy tổng thể” là người thầy mẫu mực, tấm
gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên giảng dạy và làm công tác chủ
nhiệm lớp nhiều năm, với sự trăn trở, mong muốn, cần phải làm gì để thực hiện có
hiệu quả, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục? Quá trình dạy học và giáo dục sẽ mang lại
điều gì cho trẻ, đúc rút được kinh nghiệm gì, có sáng kiến gì góp phần vào cải tiến
phương pháp dạy học và giáo dục? Với lòng yêu nghề mến trẻ, tinh thần hăng say học
tập, rèn luyện, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, tích cực tham gia phong trào dạy học,
góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học, tôi quyết
định lựa chọn và nghiên cứu sáng kiến“Kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm
nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh Tiểu học ”.
2. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Mục tiêu

2

– Thấy được tầm quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học, từ đó tìm hiểu các
biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong việc giáo dục toàn diện học sinh ở trường
Tiểu học, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học.
2.2. Nhiệm vụ
– Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài.
– Tìm hiểu thực trạng việc dạy học – giáo dục và công tác chủ nhiệm ở một số lớp
thuộc trường tiểu học.
– Đề xuất một số giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
học sinh ở trường Tiểu học.
3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
– Học sinh các lớp 5B năm học 2014- 2015; lớp 5A năm học 2015 -2016, lớp 5E năm
học 2016 -2017
3.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
– Tập trung nghiên cứu đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm
giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học” tại trường Tiểu
3.3 Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
– Phương pháp điều tra.
– Phương pháp phân tích tổng hợp.

3


PHẦN NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Nhiệm vụ giáo dục trẻ không chỉ là nhiệm vụ của thầy cô giáo mà còn là nhiệm vụ của
cha mẹ học sinh, nhiệm vụ của người lớn và của toàn xã hội.
Đội ngũ giáo viên trong nhà trường là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể
sư phạm, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, là người quyết định chất lượng giáo dục

trong nhà trường, trong đó đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục trực
tiếp học sinh một lớp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho
học sinh. Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh người giáo viên chủ
nhiệm ở Tiểu học phải là người toàn diện, là người mẫu mực, là tấm gương sáng để
học sinh noi theo.
Ở trường, thầy cô giáo chủ nhiệm các em là những người có uy tín với các em nhất, là
người mà các em luôn yêu quý, tin tưởng nhất, phục tùng nhất. các em nghe lời thầy
cô chủ nhiệm mình là trên hết. Thầy cô giáo chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến mọi
hoạt động và sự phát triển toàn diện của các em.
Học sinh Tiểu học thật ngây thơ và trong sáng, các em như tờ giấy trắng, thầy cô là
những người có trách nhiệm viết lên những điều đẹp đẽ nhất, những điều thật ý nghĩa
đối với các em và đối với đất nước. Học sinh Tiểu học như mầm cây mới nhú, rất cần
sự che chở, bảo vệ, chăm sóc, uốn nắn không chỉ của thầy cô giáo mà còn của gia
đình, và của cả xã hội.
Học sinh Tiểu học có thể tiếp nhận mọi điều được giáo dục từ thầy cô, gia đình và
ngoài xã hội. Gia đình là nơi các em sinh ra và lớn lên từ nhỏ, thời gian các em sinh
hoạt cùng gia đình chiếm nhiều hơn thời gian ở trường, mọi điều ở gia đình có ảnh
hưởng, tác động lớn đối với các em. Vì vậy bố mẹ, các thành viên trong gia đình cần
biết quan tâm, cần có phương pháp giáo dục phù hợp nhằm góp phần giáo dục toàn
diện các em.
Xã hội, địa phương có tác động lớn đối với sự phát triển của giáo dục, có ảnh hưởng
đến nhiệm vụ, quyền lợi của học sinh. Xã hội, địa phương có điều kiện và trách nhiệm
làm thay đổi bộ mặt giáo dục tại địa phương đó.
1. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
2. Thuận lợi – khó khăn
3. Thuận lợi
Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường tiểu học nói chung đã
được chú trọng. Trường tôi cũng như các trường học khác trong huyện đã tổ chức, sắp
xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm đầu năm học, chú trọng đến những giáo
viên trẻ, nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ

nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh.
Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm
chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
4


Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt
là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình. Họ
đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với
nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành
công của giáo viên chủ nhiệm, của người thầy và của nhà trường.
1. Khó khăn
Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong việc,
coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ
năng trong công tác chủ nhiệm lớp.
Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho
tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Trong khi
đó mục tiêu giáo dục của nước ta không chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần
đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri
thức, sức khoẻ, thẩm mỹ, và kỹ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của
sự phát triển đất nước trong thời kì Công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước và hội
nhập quốc tế.
Cha mẹ, gia đình học sinh phần lớn cũng tham gia thường xuyên vào việc giáo dục các
em ở nhà. Tuy vậy, họ là người không được đào tạo nghề dạy học nên họ không đủ
phương pháp, kĩ năng hoặc không có phương pháp và kĩ năng phù hợp trong việc giáo
dục trẻ nên việc giáo dục con cái gặp rất nhiều khó khăn.
Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn ,đi làm ăn xa hoặc
gia đình không hạnh phúc, … nên chưa quan tâm đến việc học của con em ở nhà cũng
như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là “Trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng
rất lớn đến việc dạy học và giáo dục của thầy cô ở trường, làm cho việc dạy học và

giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn.
2. Thành công và hạn chế
3. Thành công
Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của một giáo viên chủ
nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của mình. Thành công tôi đạt được phần lớn đều
do sự nổ lực của bản thân. Nhưng bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên
khích lệ của cán bộ quản lí nhà trường, đồng chí đồng nghệp và đặc biệt là sự tin
tưởng của phụ huynh và lòng kính trọng yêu quý của các thế hệ học sinh.
1. Hạn chế
Bản thân nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp ở các lớp gia đình học sinh có điều
kiện kinh tế còn khó khăn, bố mẹ thường xuyên đi làm thuê theo thời vụ thiếu sự quan
tâm đến việc học tập của con em, điều kiện học tập của các em còn gặp nhiều khó
khăn. Chất lượng giáo dục của một số lớp đầu năm học còn thấp, còn một số học sinh
chưa ngoan.
3. Mặt mạnh – mặt yếu
5


4. Mặt mạnh
Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút ít kinh nghiệm nhưng
tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là rất nặng nhọc, rất
phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo
viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các
tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên
không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành
nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống…của học
sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song
với việc giảng dạy tốt các môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt
vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
1. Mặt yếu

Học sinh lớp 5 là lớp cuối cấp ở Tiểu học. Ở lứa tuổi này, các em đã có nhiều thay đổi
về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội. Nhiều em đang ở
ngưỡng cửa của tuổi dậy thì. Các em rất dễ bị lôi kéo, dụ dỗ, bị xâm hại,…Nhưng các
em vẫn chưa có đủ khả năng để từ chối, để tự bảo vệ mình. Vì vậy, các em rất cần
được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc
sống.
Ở trường tôi, những năm học trước do cơ sở vật chất còn thiếu nên chỉ dạy một buổi/
ngày và có 1 buổi các em phải học vào thứ bảy. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp còn
gặp khó khăn về thời gian trong công tác chủ nhiệm lớp dẫn đến thường xuyên phải
kéo dài buổi học so với qui định, gây căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh và làm một số
phụ huynh bực bội vì phải chờ đợi lâu khi đi đón con em mình tan học.
4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
5. Về phía giáo viên:
– Trong quá trình truyền thụ kiến thức cho học sinh, giáo viên chưa thường xuyên chú
ý phân loại các đối tượng.
– Trong quá trình chủ nhiệm lớp, giáo viên chưa quan tâm nhiều đến điều kiện gia
đình của từng em.
– Các hoạt động ngoại khoá như văn nghệ, thể dục, thể thao, hoạt động Đội chưa được
chú trọng đúng mức nhằm phát huy tính hiệu quả của nó trong việc nâng cao chất
lượng học tập.
1. Về phía học sinh
– Một số học sinh chưa xác định động cơ học tập đúng đắn nên chưa chăm học.
– Chưa năm được phương pháp học tập và mất căn bản kiến thức ở lớp dưới.
– Cha mẹ chưa quan tâm đúng mức đến việc học của các em, còn khoán trắng cho nhà
trường, chưa tạo điều kiện cho các em học tập.
6


Bên cạnh đó các trò chơi vô bổ như: điện tử…cũng như những phim ảnh không lành
mạnh, đã trực tiếp tác động làm ảnh hưởng không ít đến việc học tập của các em.

– Chất lượng học sinh trong lớp không đồng đều.
5. Phân tích , đánh giá các vấn đề thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các
biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải hiểu học
sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh. Do vậy, ngay từ
ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông qua phiếu sau đây. Tôi
phát cho mỗi em một phiếu điều tra sau đây và yêu cầu các em điền đầy đủ 10 thông
tin trong phiếu:

GIỚI THIỆU BẢN THÂN
1. Họ và Tên:……………………………………………………………………..
2. Là con thứ………………………………………………………………………
trong gia đình.
3. 3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo)
……………………………………………….
4. Kết quả học tập năm lớp 4:
……………………………………………………………………..
5. Môn học yêu thích:
…………………………………………………………………………………
6. Môn học còn gặp khó khăn:
…………………………………………………………………….
7. Góc học tập ở nhà: (Có, không)
……………………………………………………………….
8. Những người bạn thân nhất trong lớp:
………………………………………………………
9. Sở thích:
……………………………………………………………………………………
…………
10. Địa chỉ gia đình: Số nhà………….
……..thôn…………………………………………….

Số điện thoại của gia đình:
…………………………………………………………………….
Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh
để ghi vào Sổ Chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về học sinh
của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh.
Sau khi điều tra phân loại từng đối tượng học sinh đầu năm. Tôi đã trực tiếp trao đổi
với phụ huynh về từng đối tượng học sinh và đồng thời nhân được những thông tin từ
7


phía phụ huynh, từ đó kịp thơi có những kế hoạch cụ thể để tập trung cho từng học
sinh.
* Đối với học sinh khó khăn văn hoá:
Trước hết cần biết các em khó khăn về môn gì? mức độ đọc – viết ra sao? Nguyên
nhân nào dẫn đến việc học còn gặp khó khăn. Để giúp các em tiến bộ trong học tập, tôi
luôn suy nghĩ tìm ra những cách dạy, luôn học hỏi đồng nghiệp đi trước để có những
phương pháp dạy học hay nhất để giúp đỡ, chỉ dẫn cho học sinh gặp khó khăn. Bên
cạnh đó, tôi thường xuyên kiểm tra và theo dõi việc học bài và làm bài tập của học
sinh.
* Đối với học sinh nghịch ngợm trong lớp:
Việc giúp các đối tượng này, chấp hành tốt nội quy của lớp đòi hỏi phải tốn nhiều thời
gian. Đối với những học sinh này, tôi luôn tạo sự gần gũi thân thiện, luôn phát huy và
tuyên dương kịp thời, phát hiện những điều tốt, có tiến bộ để dần giúp các em có
những thái đội đúng đắn hơn trong học tập. Mặt khác tôi thường xuyên liên lạc, thông
báo với phụ huynh của những học sinh này để cùng theo dõi, nhắc nhở và tạo môi
trường giáo dục chặt chẽ hơn giữa nhà trường và gia đình, bên cạnh việc quan tâm đến
từng đối tượng học sinh, đội ngũ công tác đắc lực nhất giúp tôi hoàn thành tốt công tác
chủ nhiệm lớp là ban cán sự lớp. Đây là lực lượng đóng vai trò quan trọng với chất
lượng học tập cũng như nề nếp lớp học.
* Đối với học sinh năng khiếu:

Đối với những em này, trong quá trình giảng dạy, tôi luôn kết hợp ra các câu hỏi, bài
tập nâng cao hơn, khó hơn nhất là Toán và Tiếng Việt làm cho các em không nhàm
chán và hứng thú học tập. Qua đó giáo viên phát hiện những nhân tài về chương trình
nâng cao, tư vấn với phụ huynh mua thêm sách tham khảo giải các bào tập khó cho các
em, nhằm trang bị những kiến thức cơ bản để tham gia thi học sinh giỏi các cấp.
Bên cạnh các môn học tôi luôn quan niệm rằng “ Nét chữ, nết người: ở lớp tôi luôn
chú ý đến việc rèn chữ viết, giữ gìn sách vở của các em nên hàng tháng có chấm điểm,
đánh giá xếp loại khen thưởng, những em có bộ vở sạch chữ đẹp để các em cùng nhau
thi đua và có thói quen tự rèn luyện chữ viết, giữ gìn sách vở của mình đẹp hơn.
Hàng ngày, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho các em luyện viết từng bài rõ ràng. những em
viết chữ đẹp tôi yêu cầu các em luyện viết nhiều kiểu chữ khác nhau.
Với những học sinh vẽ đẹp, hàng tuần tôi cho các em tìm hiều chọn các đề tài, từ đó
các em hình dung và vẽ theo ý thích…
* Đối với học sinh có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn:
Tôi luôn quan tâm gần gũi động viên để các em cố gắng học tập tốt như phát động
phong trào “Giúp bạn nghèo vượt khó”, “Lá lành đùm lá rách”, gặp riêng phụ huynh
để bàn bạc và khuyên họ khắc phục khó khăn tạo điều kiện cho com em học tập.
8


* Đối với những học sinh mồ côi.
– Bản thân tôi luôn gần gũi, chia sẻ cùng các về sự thiếu thốn tình cảm của gia đình.
Luôn động viên, giúp đỡ các em cả về tinh thần lẫn vật chất chính bằng tình cảm của
người mẹ “ Thứ hai” của các em để các em được yên tâm học tập.
– Tôi kêu gọi học sinh trong lớp ủng hộ vở, đồ dùng học tập quần áo cũ để các em có
điều kiện học tập, trang phục phù hợp với các bạn trong lớp.
Ngoài ra để tăng cường chất lượng học tập đều khắp của lớp, tôi đã xây dựng các tổ
học nhóm, đôi bạn cùng tiến, học sinh gỏi kèm học sinh yếu, yêu cầu học sinh cần tập
trung học việc học tập của mình ở nhà.
Bên cạnh đó, tôi còn tổ chức cho các em tham gia các buổi sinh hoạt ngoại khoá như:

“Đố vui để học”, “Trò chơi học tập” nhằm phát huy tính tích cực học tập của các học
sinh. Qua đó học sinh có điều kiện học mà vui, vui mà học giảm bớt đi sự căng thẳng.
III. GIẢI PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN
1. Mục tiêu của giải pháp – biện pháp
Xác định mục tiêu, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.Tổ chức lớp học, hướng dẫn
học sinh học tập nội quy học sinh, thực hiện 5 nhiệm vụ học sinh Tiểu học, thực hiện
tốt kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp và đạt các chỉ tiêu phấn đầu trong các năm học
nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh. Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị chính đáng của
phụ huynh học sinh. Điều tra điều kiện học tập của học sinh. Từ đó có biện pháp kết
hợp, hợp tác, tạo điều kiện nhằm tìm hiểu nguyên nhân, điều kiện học tập, nguyện
vọng, sở thích của học sinh, giáo viên có cơ sở, có điều kiện tốt để có định hướng, kế
hoạch phân loại điều kiện học sinh và có phương pháp dạy học và giáo dục phù hợp
với từng học sinh có hiệu quả.
2. Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp
Với thực trạng về các mặt và chất lượng học sinh như trên, giáo viên đã thực hiện áp
dụng một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh như sau:
Bản thân giáo viên chủ nhiệm là người phải có lập trường tư tưởng vững vàng. Không
ngừng học tập tu dưỡng đạo đức, chính trị. Luôn luôn học tập, trau dồi chuyên môn
nghiệp vụ, rèn luyện, đúc rút nhiều kinh nghiệm từ chính bản thân và đồng nghiệp
trong quá trình công tác. Luôn thực hiện đúng kế hoạch của nhà trường đề ra, quy chế
chuyên môn. Luôn luôn học hỏi, tìm tòi các phương pháp kĩ thuật dạy học mới, tích
cực thực hiện đúng mục tiêu giáo dục nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục
học sinh tại lớp mình phụ trách và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
học sinh của nhà trường.
Giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học cần học tập, nghiên cứu hiểu rõ các văn bản, quy định
của ngành giáo dục, hiểu Luật giáo dục tiểu học và Điều lệ trường Tiểu học, Chuẩn
nghề nghiệp giáo viên Tiểu học nhằm để có kế hoạch dạy học, giáo dục phù hợp với
lứa tuổi, đúng với mục tiêu giáo dục tiểu học.
9

2.1. Tổ chức lớp, hướng dẫn học tập: Giáo viên chủ nhiệm tổ chức họp lớp đầu năm
học, bầu cán bộ lớp, phân chia tổ hợp lí trong việc học tập và lao động của lớp. Nhắc
nhở một số nề nếp của lớp, hướng dẫn chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập đầu năm học.
Hướng dẫn học sinh cách sắp xếp thời gian học tập hợp lí trong ngày và học tập ở nhà.
2.2. Phân công nhiệm vụ: Giáo viên chủ nhiệm phân công, hướng dẫn cán bộ lớp, các
tổ học sinh thực hiện nhiệm vụ hàng ngày, hàng tuần, tháng và suốt cả năm học.
2.3. Học sinh học tập nội qui học sinh, nhiệm vụ học sinh Tiểu học và các quy
định khác: Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức, hướng dẫn cho học sinh học tập, thực
hiện nội quy học sinh, 5 nhiệm vụ của học sinh tiểu học và một số quy định đầu năm
học của nhà trường. (Thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần).
2.4. Học sinh thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm theo hướng dẫn của giáo
viên: Giáo viên chủ nhiệm là người lên Kế hoạch công tác chủ nhiệm, cả giáo viên
chủ nhiệm và học sinh của lớp đó đều phải thực hiện các nội dung cụ thể có liên quan
trong kế hoạch công tác chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức triển khai,
hướng dẫn cho học sinh học tập, nắm bắt được và thực hiện kế hoạch công tác chủ
nhiệm lớp hàng tuần, hàng tháng, năm và các chỉ tiêu phấn đấu trong năm học bằng
cách đọc nghe, hoặc cho ghi chép một số ý chính của kế hoạch, chỉ tiêu phấn đấu và
hướng dẫn học sinh phấn đấu thực hiện. (Thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần).
Ngoài điều tra theo sổ công tác chủ nhiệm thì giáo viên cần phải tìm hiểu nguyện
vọng, đề nghị của phụ huynh học sinh, điều tra thêm về điều kiện học tập của học sinh
theo phiếu điều tra bên dưới.
2.5. Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị của phụ huynh học sinh.
Nhằm tìm hiểu những điều phụ huynh mong muốn, đề nghị đối với con em mình, đối
với giáo viên chủ nhiệm, các thầy cô giáo chuyên trách, dạy thay … , để từ đó giáo
viên chủ nhiệm có điều kiện, có kế hoạch và biện pháp thực hiện nhằm mục tiêu giáo
dục học sinh. Những nội dung nào giáo viên có thể giải quyết được thì thực hiện ngay,
nội dung nào cần sự kết hợp hoặc thuộc quyền của Ban giám hiệu nhà trường thì giáo
viên sẽ kết hợp hoặc đề nghị Ban giám hiệu nhà trường xem xét giải quyết, nội dung
nào chưa thể hoặc không thể đáp ứng được đề nghị, nguyện vọng của phụ huynh thì

giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp, trao đổi, giải thích để phụ huynh hiểu rõ và tạo điều kiện
tốt cho con em học tập.
Mẫu phiếu: (Số lượng phiếu đủ cho số phụ huynh của lớp)
PHIẾU TÌM HIỂU MONG MUỐN, ĐỀ NGHỊ CỦA PHỤ HUYNH HỌC SINH(Lưu ý:
Phụ huynh có hay không cần ghi họ tên phụ huynh cũng được, chỉ cần ghi điều muốn
nói, muốn trao đổi, các mong muốn, đề nghị)
Họ tên phụ huynh học sinh: ……………………………………………………….
Đối với giáo viên chủ nhiệm:
1
………………………………………………………….
2
Đối với giáo viên dạy thay, chuyên trách …: ……………………………..
3
Mong muốn, đề nghị khác của phụ huynh (nếu có): ………………………
10


2.6. Điều tra điều kiện học tập của học sinh.
Mẫu phiếu:
PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH1. Họ và tên học sinh: …………. 2. Chổ ở hiện nay:
Thôn ……….. Xã: …………
3. Số điện thoại của gia đình: Di động: ….………………. Nr: ……………………
4. Họ tên cha: ……………………………, tuổi: ….., nghề nghiệp: ………………..
5. Họ tên mẹ: ……………………..……., tuổi: ….., nghề nghiệp: …………………
6. Gia đình có bao nhiêu anh, chị em?…..
7. Em là con thứ mấy trong gia đình?…….
8. Hoàn cảnh sống, điều kiện kinh tế hiện nay của gia đình em thế nào?
……………………………………………………………………………………….
9. Ngoài giờ học em có làm gì để giúp đỡ gia đình không?
……………………………………………………………………………………….

10. Ở nhà, em học bài vào những lúc nào? Khoảng bao lâu thời gian?
………………………………………………..………………………………………
11. Trong học tập và trong cuộc sống hằng ngày em có những khó khăn gì không?
……………………………………………………………………………………….
12. Em có nhiều bạn thân không? Bạn ở nhà hay bạn ở trường? Có bao nhiêu bạn?
……………………………………………………………………………………….
13. Em có mong muốn, ước mơ gì?
…………………………………………………………
2.7. Học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ: Giáo viên chủ nhiệm tổ chức, hướng dẫn
cho học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ thường xuyên, sinh hoạt lớp hàng tuần có hiệu
quả nhằm xây dựng tốt nề nếp lớp học, nề nếp đội viên và các kĩ năng cho học sinh.
2.8. Học sinh thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua: Học sinh cần
nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động và phong trào thi đua
trong trường học bằng cách giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh học tập tại lớp
và nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động, phong trào thi đua,
từ đó hướng dẫn học sinh tham gia tích cực vào các cuộc vận động và phong trào thi
đua đang được thực hiện (Tổ chức vào tiết sinh hoạt lớp cuối tuần).
2.9. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà

11


Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt ngoài việc tiếp thu những kiến thức ở
trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà cũng vô cùng quan
trọng. Trong khi đó, tôi thấy điều kiện gia đình, không gian sống của học sinh cũng
như nhận thức của cả phụ huynh lẫn học sinh chỉ dừng lại ở nhận thức học tại lớp là
đủ.Và điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn học sinh
tự học ở nhà có kết quả thì các em phải có góc học tập và mỗi em phải có phương pháp
tự học ở nhà. Về phương pháp học tập, tôi có thể hướng dẫn cho từng em. Nhưng còn
góc học tập thì gia đình phải làm cho con em của mình. Khi các em đã có góc học tập,

tôi yêu cầu mỗi em phải lập thời gian biểu buổi chiều và buổi tối thật cụ thể, phù hợp
với tình hình của gia đình và phải được cha mẹ kí xác nhận. Thông qua thời gian biểu,
tôi biết được chính xác thời gian học bài ở nhà của từng em. Tôi phân chia lớp thành
các nhóm theo khu vực dân cư (theo tổ) và phân công mỗi nhóm một nhóm trưởng.
Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra và báo cáo với tôi tình hình tự học ở nhà của các thành
viên trong nhóm và đặc biệt lưu y đến những bạn học yếu hoặc chưa có y thức tự học
ở nhà. Thấy tôi quan tâm đến việc học ở nhà của con em mình nên phụ huynh cũng
nhiệt tình phối hợp với tôi: nhắc nhở, kiểm tra và tạo điều kiện cho con em mình học
tập ở nhà. Sự tiến bộ của học sinh “cá biệt” được tôi thường xuyên thông báo cho gia
đình biết qua điện thoại. Vì vậy, phụ huynh rất vui và càng quan tâm đến việc học của
các em.
2.10. Động viên, khích lệ kịp thời: Giáo viên chủ nhiệm cần có biện pháp kịp thời
khen ngợi, động viên khuyến khích hay nhắc nhở học sinh trong tiết sinh hoạt lớp,
cũng như trong các tiết học hằng ngày nhằm phát huy tính tự giác, tích cực của học
sinh.
Chú trọng dạy học và giáo dục học sinh thông qua tiết dạy “Hoạt động ngoài giờ lên
lớp” một cách có hiệu quả nhằm nâng cao giáo dục toàn diện học sinh. Để làm tốt
công việc này, đòi hỏi người giáo viên cần tập trung thời gian xây dựng nội dung
chương trình, kế hoạch bài dạy phù hợp với điều kiện lớp mình, đúng với kế hoạch
hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường đã đề ra.
Giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với tổng phụ trách đội, liên đội trong việc
lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch liên đội, chi đội. Phối hợp chặt chẽ với Liên đội
trong việc kiểm tra, đánh giá xếp loại Đội viên, Chi đội và phối hợp trong việc thực
hiện các kế hoạch nhỏ, các phong trào thi đua khác một cách có hiệu quả.
Tổ chức đại hội chi đội theo kế hoạch của liên đội, bầu cán bộ Chi Đội, bầu Đại biểu
đi dự Đại hội Liên đội.
Phân công, hướng dẫn cán bộ chi đội thực hiện nhiệm vụ của mình.
Cho Đội viên ôn lại truyền thống của Đội TNTP Hồ Chí Minh, điều lệ Đội viên. (Thực
hiện trong sinh hoạt 15 phút đầu giờ).
Kết hợp với các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay nhằm giảng dạy tốt các môn

học, thực hiện tốt kế hoạch chủ nhiệm.
Giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay là những giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp mình
trong một thời gian nhất định nào đó hay giảng dạy hàng tuần thì đều có tác động đến
12


quá trình giáo dục học sinh. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần phổ biến cho giáo viên bộ
môn, giáo viên dạy thay biết được Kế hoạch công tác chủ nhiệm, biết được kết quả
điều tra điều kiện học sinh. Để từ đó các giáo viên này cũng có nội dung và phương
pháp giáo dục cụ thể đối với lớp mình phụ trách, học sinh lớp mình dạy. Đồng thời các
giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay sẽ có biện pháp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm
trong quá trình giáo dục toàn diện học sinh.
Tăng cường mối quan hệ Gia đình, Nhà trường và Xã hội; tăng cường hiểu biết về giáo
dục, về phương pháp giáo dục con em của phụ huynh học sinh. Nhằm kết hợp tốt mối
quan hệ Gia đình – Nhà trường và Xã hội, nhằm kết hợp giáo dục toàn diện học sinh
có hiệu quả cao hơn.
Giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt chẽ với Ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp,
trường và cha mẹ, phụ huynh học sinh.
Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm nhằm báo cáo, bàn bạc mọi công tác hướng
tới giáo dục học sinh.
Để phụ huynh có điều kiện giáo dục con em mình tốt, phù hợp với mục tiêu giáo dục
của Đảng và nhà nước đã đề ra, phụ huynh học sinh cần hiểu rõ các nhiệm vụ của học
sinh, nắm được mục tiêu giáo dục tiểu học, cần hiểu được một số điều của Luật giáo
dục tiểu học, Điều lệ trường tiểu học, phụ huynh cần hiểu được nội dung, ý nghĩa và
kế hoạch của các cuộc vận động và phong trào thi đua đang được thực hiện trong nhà
trường. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần triển khai trong cuộc họp phụ huynh đầu năm
học về trích một số điều của luật giáo dục Tiểu học, Điều lệ trường Tiểu học, các
nhiệm vụ của học sinh tiểu học mà phụ huynh cần nắm được để có phương hướng và
cách thức giáo dục con em mình phù hợp, đúng đắn và có hiệu quả.
Bằng chuyên môn nghiệp vụ của mình, giáo viên chủ nhiệm cần tuyên truyền, phổ

biến một số chính sách của Đảng và nhà nước hàng năm đối với ngành giáo dục, phổ
biến, trao đổi cùng phụ huynh một số cách thức, phương pháp giáo dục nhằm tạo điều
kiện cho con em mình học ở nhà sao cho phù hợp với điều kiện gia đình học sinh và có
khoa học.
Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên liên lạc, trao đổi quá trình học tập, rèn luyện của
học sinh với phụ huynh học sinh ở trường cũng như ở nhà nhằm kết hợp, hỗ trợ, giúp
đỡ học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện.
Đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh khách quan, công bằng và kịp
thời nhằm tạo niềm tin, sự hứng thú học tập của học sinh.
Nhận xét, đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh cần đúng đối tượng,
đúng các quy định, kịp thời, khách quan, trung thực, công bằng. chú trọng động viên,
khuyến khích học sinh.
3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
Để thực hiện được giải pháp, biện pháp nêu trên cần phải có những điều kiện nhất
định.
13


Có tâm huyết với nghề nghiệp, yêu nghề, mến trẻ, có năng lực, nhiệt tình sẵn sàng tất
vả vì học sinh thân yêu.
– Nắm vững tâm sinh lý học sinh
– Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, và xã hội.
– Lập kế hoạch bào học rõ ràng, phù hợp với những đối tượng học sinh.
– Thường xuyên học tập để nâng cao trình độ, sử dụng phương pháp hợp lý, sử dụng
đồ dùng học dạy học thiết thực, tối ưu vào bài giảng.
– Thường xuyên giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh, tổ chức các hoạt động vui
chơi, rèn luyện thân thể, bảo vệ sức khoẻ.
4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Trong quá trình thẹc hiện các giải pháp, biện pháp nêu trên phải được thực hiện
thường xuyên liên tục trong các tiết học, buổi học và trong các hoạt động của lớp.

5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiêm cứu
Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, cùng với sự giúp đỡ, hỗ trợ, kết hợp của Ban
giám hiệu nhà trường, tập thể giáo viên trường, đồng nghiệp, phụ huynh học sinh, bản
thân đã mạnh dạn áp dụng đầy đủ các biện pháp nêu trên tại các lớp học trên thì chất
lượng giáo dục học sinh tăng hẳn và tăng đều từ đầu năm học đến cuối năm học, số
học sinh chưa hoàn thành các môn học giảm dần, . chất lượng giáo dục toàn diện cả
lớp cuối năm tăng đạt 100%..
Trước khi áp dụng đề tài tôi tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm của học sinh lớp 5
qua các năm học 2014 – 2015; 2015 – 2016; 2016 – 2017 .
Chất lượng đầu năm học cụ thể như sau:
BẢNG 1: LỚP 5B NĂM HỌC 2014 – 2015
SĨ SỐ HỌC SINH: 32.
(Chất lượng 2 môn đầu năm học )
1-2
ĐIỂMMÔN
TOÁN
5em15,6%
TIẾNG VIỆT 3em9,4%
BẢNG 2:

3-4

5-6

7-8

8 em25%
6 em18,7%

13 em40,6% 6 em18,8%

18 em56,3% 5em15,6%

9-10
0
0

LỚP 5A NĂM HỌC 2015 – 2016

SĨ SỐ HỌC SINH: 24.
14


(Chất lượng 2 môn đầu năm học)
ĐIỂMMÔN
TOÁN
TIẾNG VIỆT

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

1 em4,1%

4 em16,7%

6 em25%

14em58,4%
14 em58,4%

3 em12,5% 2 em8,3%
3 em12,5% 1em4,1%

BẢNG 3: LỚP 5E NĂM HỌC 2016 – 2017
SĨ SỐ HỌC SINH: 28.
(Chất lượng 2 môn đầu năm học)
ĐIỂMMÔN
TOÁN
TIẾNG VIỆT

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

1 em3,5%

3 em10.5%
4 em14%

16em57,5%
18 em64.5%

5 em18 %
5 em18%

3 em10.5%
1 em3,5%

Sau khi áp dụng đề tài chất lượng cụ thể cuối các năm học:
BẢNG 1: LỚP 5B NĂM HỌC 2014 – 2015
SĨ SỐ HỌC SINH: 32.
(Chất lượng 2 môn cuối năm học )
1-2
ĐIỂMMÔN
TOÁN
0em0%
TIẾNG VIỆT 0em0%
BẢNG 2:

3-4

5-6

7-8

9-10

0 em0%
0 em0%

7 em22 %
6 em19%

10 em31%
10em31%

1547%
1650%

LỚP 5A NĂM HỌC 2015 – 2016

SĨ SỐ HỌC SINH: 24.
(Chất lượng 2 môn cuối năm học)
ĐIỂMMÔN
TOÁN
TIẾNG VIỆT

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

0 em0%

0 em0%
0 em0%

7em29%
7 em29%

7 em29%
10 em42%

10 em42%
7em29%

BẢNG 3: LỚP 5E NĂM HỌC 2016 – 2017
SĨ SỐ HỌC SINH: 28.
(Chất lượng 2 môn cuối học kì 1)
15


ĐIỂMMÔN
TOÁN
TIẾNG VIỆT

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

0 em

0 em
2 em7%

10em36%
17 em61%

10 em36 % 8 em28%
5 em18%
4 em14%

– Mặc dù kết quả đạt được còn khiêm tốn nhưng đây là bước chuyển vượt bậc đối với
học sinh vùng khó khăn. Điều này chứng tỏ đề tài mà tôi đang thực hiện đã góp phần
từng bước hoàn thiện hơn về công tác chủ nhiệm lớp nhằm giáo dục toàn diện cho học
sinh Tiểu học.
IV- KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi không có gì là lơn lao, những biện pháp tôi đã làm cũng
rất đỗi bình thường. Nhưng kết quả đạt được lại rất khả quan. Rõ ràng qua cách làm
này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng
chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm
thầy- trò, bạn bè ngày càng gắn bó và thân thiện .
Trong 3 năm học qua, lớp tôi vẫn luôn duy trì sĩ số 100%, học sinh hoàn thành
Chương trình Tiểu học đạt 100%, tỉ lệ học sinh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học
luôn được nâng cao.
– Ngoài ra trong các năm qua lớp tôi chủ nhiệm đều đạt tập thể lớp xuất sắc của
trường, luôn là một trong những lớp dẫn đầu về các phong trào.
– Không có học sinh vi phạm khuyết điiểm; học sinh đến trường luôn đảm bảo an toàn

cả trong giờ học lẫn giờ chơi; không có học sinh gây gổ đánh nhau trong và ngoài nhà
trường, không có học sinh bị tai nạn giao thông.
– Đồ dùng dạy học và bàn ghế của lớp suốt 3 năm qua luôn được bảo quản tốt, không
có tình trạng hư hao, mất mát.
– 100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt tập thể.
1. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Trong quá trình công tác, không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, chịu khó
nghiên cứu, tìm tòi học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, bản thân đã nhận thấy điều đó là tất
cả mọi vấn đề đều có thể giải quyết một cách tốt đẹp. Điều quan trọng là có lòng yêu
nghề, mến trẻ, tình đồng nghiệp, đồng chí, có tình yêu quê hương đất nước.
Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề trong sáng kiến kinh nghiệm: đã được
thực hiện rất thành công tại một số lớp trong trường.
Một số biện pháp trên hoặc một số nội dung trong các biện pháp trên cũng đã được tôi
thực hiện và đều mang lại hiệu quả. Điều quan trọng là các biện pháp có mối liên hệ
mật thiết với nhau, hỗ trợ tích cực cho nhau trong quá trình thực hiện công tác chủ
16


nhiệm lớp. Chính vì vậy để mang lại hiệu quả thực sự cao, khi thực hiện cần áp dụng
đầy đủ, triệt để các biện pháp trên.
1. KIẾN NGHỊ
Đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm nhằm giáo dục toàn diện
học sinh ở trường Tiểu học” đã được áp dụng và thực sự mang lại hiệu quả trong
công tác chủ nhiệm lớp tại một số lớp ở trường tôi.
Nếu đề tài được áp dụng rộng hơn thì mong rằng đồng nghiệp, giáo viên những người
làm công tác chủ nhiệm cần vận dụng một cách linh hoạt, phù hợp với lớp mình,
trường mình và kể cả các cấp học khác cũng có thể được áp dụng một cách linh hoạt.
Đối với học sinh lớp 1, học sinh bắt đầu học đọc, học viết thì giáo viên có thể sử dụng
phương pháp hỏi đáp khi áp dụng biện pháp điều tra, tìm hiểu một số thông tin từ học

sinh.
Để người giáo viên chủ nhiệm có điều kiện tốt hơn trong công tác chủ nhiệm lớp,
mong rằng các cấp ngành giáo dục hằng năm tổ chức các lớp tập huấn về công tác chủ
nhiệm lớp.
Ngoài những biện pháp trong đề tài này, có thể còn có những biện pháp khác, bản thân
người viết chưa nhận thấy và mong rằng các đồng nghiệp đọc sáng kiến kinh nghiệm
này đóng góp ý kiến, Trên đây là những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã nghiên cứu,
tìm tòi, phát triển và vận dụng, trong công tác chủ nhiệm lớp. Mặc dù đã có nhiều
chuyển biến về kết quả giáo dục toàn diện học sinh khi tôi vận dụng đề tài nhưng
không thể trách khỏi những hạn chế nhất định. Rất mong sự góp ý của quý thầy cô để
đề tài đạt được hiệu quả cao hơn bổ sung cho đề tài được hoàn thiện hơn, để bản thân
người viết có thêm điều kiện để có thể tiếp tục mở rộng, nghiên cứu về đề tài trong
thời gian tới./.

17


18