de tai khoa hoc

Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
BẢNG TÓM TẮT ĐỀ TÀI
- Tên đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu động vật không xương sống û môn Sinh học Lớp 7A
1
- Trường THCS Hòa Hiệp”
- Họ và tên tác giả: Trương Thò Thanh Trúc
- Đơn vò công tác: trường THCS Hòa Hiệp
1/ Lí do chọn đề tài:
- Tích cực đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
Tham gia tích cực cuộc vận động : “hai không và 4 nội dung” của Bộ Giáo dục & Đào tạo
- Rèn học sinh kỹ năng giải phẩu động vật không xương sống ở môn Sinh họcû lớp 7A
1
Phương pháp thực hành là một trong những phương pháp giúp học sinh tìm ra những tri
thức khoa học, đồng thời hình thành những kỹ năng cơ bản về bộ môn, biết vận dụng
tốt lý thuyết vào thực hành phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn
mới.
- Tuy nhiên đối với các em lớp 7 thì phương pháp này khó thực hiện vì còn mới đối với
các em và tuổi các em còn hiếu động chưa thể hiện tính cẩn thận chính xác tỉ mỉ theo yêu
cầu của bộ môn. Đó là động lực để tôi tìm giải pháp để “Rèn kỹ năng giải phẩu động vật
không xương sống môn Sinh học Lớp 7A
1
– Trường THCS Hòa Hiệp “
2/ Đối tượng, phương pháp nghiên cứu:
- Đối tượng : học sinh lớp 7A
1
Trường THCS Hòa Hiệp.
- Phương pháp nghiên cứu:
+ Đọc tài liệu
+ Thực nghiệm trực tiếp

+ Trao đổi, trò chuyện.
+Phương pháp nghiên cứu sản phẩm giáo dục.
3/ Đề tài đưa ra giải pháp mới:
Đề tài đưa ra vấn đề “Rèn kỹ năng giải phẩu môn Sinh học Lớp 7A
1
- Trường THCS Hòa
Hiệp” có hiệu quả trong giảng dạy bộ môn sinh học nhằm nâng cao chất lượng học sinh và
giúp rèn luyện cho học sinh các kó năng thực hành trong học tập.
4/ Hiệu quả áp dụng:
Học sinh thao tác nhanh chính xác và đạt mục tiêu đề ra.
5/ Phạm vi áp dụng:
Hiện đang thực hiện ở lớp 7A
1
của trường THCS Hòa Hiệp, nếu qua thực tiễn chất lượng
nâng cao tôi sẽ triển khai áp dụng cho các khối 7 toàn trường.
Tân Biên, ngày 02 tháng 03 năm 2009
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 1
Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
Người thực hiện
Trương Thò Thanh Trúc
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 2
Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
A- MỞ ĐẦU
1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
- Luật Giáo dục 2005 (Điều 5) quy đònh: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính
tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học ; bồi dưỡng cho người học

năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.
- Với mục tiêu giáo dục phổ thông là: “giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mó và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính
năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chũ nghóa,
xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân ; chuẩn bò cho học sinh tiếp tục học lên
hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Chương trình
giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Quyết đònh số 16/2006/QĐ – BGDĐT ngày 5 /
5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu : “Phải phát huy tích cực,
tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh ; phù hợp với đặc tur7ng môn học, đặc điểm
đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học ; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp
tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn ; tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”
- Trong đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực các môn hiện nay, đặt
biệt là môn Sinh học giáo viên là người có vai trò chủ đạo , tìm ra những cách thức
nhằm hướng dẫn học sinh tìm ra những tri thức khoa học, đồng thời hình thành những
kỹ năng cơ bản về bộ môn. Trong hệ thống kỹ năng cơ bản của chương trình môn
Sinh học nói trên và môn Sinh học 7 nói riêng thì phương pháp thực hành tỏ ra có
nhiều ưu thế hơn trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo, phù hợp với đặc điểm tâm
sinh lí củ học sinh ở lứa tuổi này, đồng thời thể hiện phương pháp đặc thù của các
môn khoa học tương ứng, nhất là khi kinh nghiệm sống còn ít, vốn hiểu biết còn
nghèo nàn, các biểu tượng tích lũy còn hạn chế, các em còn nặng về tư duy hình
tượng. Nhưng làm thế nào để kỹ năng được hình thành bằng con đường ngắn nhất,
một cách chắc chắn, theo đúng chuẩn mực? Để trả lời được điều đó thì quá khó khi
thực hiện đối với học sinh lớp 7 vì kỹ năng thực hành đòi hỏi phải cẩn thận, tỉ mỉ,
chính xác trong từng thao tác, mà các em ở tuổi này quá hiếu động trong trong mọi
công việc và các em còn nhút nhát khi cầm mẫu vật để thực hiện.
- Chính vì những lí do trên nên tôi chọn giải pháp: “RÈN KỸ NĂNG GIẢI PHẨU
ĐỘNG VẬT KHÔNG XƯƠNG SỐNG MÔN SINH HỌC LỚP 7
A
1

” với mong muốn
giúp học sinh nhận thức đúng hơn và về môn Sinh học, biết cách mổ và trình bày mẫu
mỗ và yêu thích môn Sinh học hơn
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 3
Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
2/ ĐỐI TƯNG NGHIÊN CỨU:
- Học sinh lớp 7A
1
Trường THCS Hòa Hiệp - Tân Biên – Tây Ninh
- Một số bài Sinh học 7
3/ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
- Do thời gian hạn hẹp, năng lực còn hạn chế nên bản thân chỉ tập trung nghiên cứu giải
pháp: “RÈN KỸ NĂNG GIẢI PHẨU ĐỘNG VẬT KHÔNG XƯƠNG SỐNG MÔN
SINH HỌC LỚP 7
A
1
- Trường THCS Hòa Hiệp -Tân Biên- Tây Ninh”
- Các bài thực hành giải phẩu động vật không xương sống trong chương trình Sinh học 7
4/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Trong quá trình nghiên cứu tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp đọc nghiên cứu tài liệu: Đọc một số tài liệu đổi mới phương pháp dạy
học THCS môn Sinh học và Giáo trình Hướng dẫn Thực hành phần Động vật khôngù xương
sống, Sách giáo khoa, Sách giáo viên Sinh học 7…………
- Phương pháp thực nghiệm trực tiếp: Tiến hành nghiên cứu trực tiếp qua các tiết dạy,
có sự so sánh giữa các tiết với nhau từ đó rút ra được kinh nghiệm và đề ra phương pháp
giảng dạy phù hợp cho từng lớp.
- Phương pháp trò chuyện với giáo viên cùng môn và học sinh
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm:đây là phương pháp nghiên

cứu tài liệu lưu trữ về cá nhân và tập thể. Sản phẩm hoạt động của cá nhân hoặc tập thể là
tài liệu khách quan có giá trò nghiên cứu chủ thể. Phân tích các sản phẩm hoạt động của học
sinh và giáo viên cho ta những thông tin về cá nhân và tập thể, về quá trình chung. Nghiên
cứu sản phẩm học tập của học sinh cho phép ta xác đònh khả năng nhận thức, trình độ phát
triển trí tuệ, thái độ hứng thú, xu hướng trong học tập, sinh hoạt tu dưỡng của họ. Tôi đã sử
dụng phương pháp này để nghiên cứu kết quả thực hành qua tiết thực hành thao tác giải
phẩu.
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 4
Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
B- NỘI DUNG
I/ CƠ SỞ LÍ LUẬN:
- Luật Giáo dục 2005 (Điều 5) quy đònh: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính
tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học ; bồi dưỡng cho người học
năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”. Để đạt
được mục tiêu của Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục đề ra, đòi hỏi chất lượng dạy
và học cần phải có kết quả ngày càng cao, tỉ lệ học sinh yếu kém ngày càng thấp.
Bên cạnh đó mỗi giáo viên thể vi phạm nội dung vận động “ Hai không và bốn nội
dung”
- Giảm tính lý thuyết, hàn lâm, tăng tính thực hành vận dụng là một hướng đổi mới
của chương trình giáo dục ở Trung học Cơ sở. Theo hướng này cần quan tâm thực hiện
tốt nhiệm vụ phát triển các năng lực nhận thức và đặc biệt các năng lực hành động.
- Rèn kỹ năng thực hành giải phẩu cho học sinh là một trong những phương pháp
giáo dục học sinh thế giới quan khoa học và không mê tín dò đoan và dễ dàng có khả
năng thích ứng cao trong hoàn cảnh khoa học kỹ thuật tiến lên với nhòp độ cao và
thường xuyên đổi mới.
-
- Rèn kỹ năng thực hành giải phẩu cho học sinh cũng giúp các em tích cực tự
chiếm lónh kiến thức một cách chủ động và kiến thức đó không phải là kiến thức vay

mượn. Đồng thời học sinh có thể nhận biết các chi tiết cấu tạo các cơ quan và hệ cơ
quan được nâng cao, trên cơ sở đó kiến thức lí thuyết được cũng cố, các sơ đồ cấu tạo
các hệ cơ quan trong tiết lí thuyết được cụ thể hóa bằng hiện vật trong tiết thực hành.
- Với đặc điểm nêu trên thì người giáo viên cần phải có biện pháp hướng dẫn rèn
luyện cho học sinh kỹ năng thực hành giải phẩu cho phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý
lứa tuổi và điều kiện cơ sở vật chất của bộ môn trong nhà trường.
II/ CƠ SỞ THỰC TIỂN:
Qua việc giảng dạy chương trình SGK Sinh học 7 mới, việc rèn luyện cho học sinh kỹ
năng thực hành giải phẩu là cần thiết để làm cơ sở cho việc tiếp tục rèn luyện kỹ
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 5
Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
năng thực hành ở bậc học cao hơn. Tuy nhiên khi thực hiện hướng dẫn học sinh thực
hành trong môn Sinh học lớp 7 thì có những thuận lợi, khó khăn như sau:
1. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm giúp đỡ của BGH nhà trường cùng sự giúp đỡ nhiệt tình và góp
ý chân thành của anh, chò em đồng nghiệp.
- Trường được trang bò ĐDDH tương đối đầy đủ để phục vụ cho giảng dạy và học
tập.
- Đa số học sinh lớp 7A
1
ngoan hiền, lễ phép, tích cực phát biểu xây dựng bài và
có sự chuẩn bò tốt cho các tiết học.
- Bản thân giáo viên luôn cố gắng tìm mọi phương pháp để hướng dẫn các em thực
hành tốt.
- Giáo viên được tham gia các lớp tập huấn thay sách, hướng dẫn sử dụng thiết bò
môn Sinh học.
- Trường có 2 giáo viên dạy bô môn nên có điều kiện trau đổi về các kỹ năng thực
hành giải phẩu và dự giờ lẫn nhau để rút kinh nghiệm.

2. Khó khăn :
- Một số học sinh dân tộc còn thụ động, ít hoà đồng và ít tham gia chuẩn bò các
dụng cụ mẫu vật khi được phân công. Các em còn nhút nhát khi thực hành mổ.
- Đa số học sinh là con em vùng biên giới việc chuẩn bò cho học tập còn gặp nhiều
khó khăn.Trình độ học sinh ở đòa phương thấp và rất chênh lệch. Sự chênh lệch ấy
không chỉ thể hiện ở các học sinh trong nhà trường mà còn trong cùng một lớp học.
Do đó học sinh thường không thể hoặc lúng túng hay mất nhiều thời gian để giải
phẩu.
- Trường còn thiếu phòng thực hành riêng cho bộ môn.
- Chương trình chỉ có 3 bài thực hành mỗ động vật không xương sống .
- Từ những thuận lợi , khó khăn trên nên tôi mạnh dạn phương pháp tổ chức rèn
học sinh có kỹ năng giải phẩu phù hợp với nhận thức của từng học sinh để có thể
hướng dẫn học sinh thực hành cho có hiệu quả cao.
III/ NỘI DUNG VẤN ĐỀ:
1/ Thực hiện phương pháp thực hành đối với giáo viên:
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 6
Đề tài: “Rèn kỹ năng giải phẩu ĐVKXS môn Sinh học Lớp 7A
1
–Trường THCS Hòa Hiệp”
Để thực hiện tốt việc rèn kỹ năng giải phẩu theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy
học, người giáo viên phải thực hiện những công việc sau:
 -Giáo viên phải tự trang bò cho mình những kỹ năng và kiến thức cơ bản của bộ
môn
 -Giáo viên phải biết chọn lựa các mẫu vật cho phù hợp với nôi dung bài thực
hành và phải chuẩn bò đủ cho tiết thực hành . Chẳng hạn như dụng cụ mỗ và
mẫu vật phải đảm bảo còn tươi sống và tranh ảnh minh họa các bướùc thực hành
……cho các nhóm theo điều kiện cơ sở vật chất nhà trường
Ví dụ: Khi thực hành bài 32 “Thực hành : Mổ và quan sát giun đấtù”. Giáo viên cần
chuẩn bò đủ: mẫu vật như giun đủ cho 4 nhóm mổ . Dụng cụ: Bộ đồ mổ và khay
mổ; đinh ghim , ván mổ , chậu nước đủ cho 4 nhóm thực hiện . Tranh thao tác mổ

giun
 -Giáo viên phải thực hiện tốt khâu ổn đònh tổ chức . Có thể giúp giáo viên kiểm
tra được sự chuẩn bò của học sinh phân nhóm và phân công nội dung công việc
thực hiện, chia dụng cụ thực hành theo nội dung phân công
 -Trong tiết dạy Giáo viên có thể trình diễn hoặc cho học sinh xem băng hình.
Cần tạo cơ hội cho học sinh nắm bắt những chi tiết mấu chốt của kỹ năng và
Giáo viên đặt câu hỏi gợi mở để học sinh phát hiện ra những chi tiết quan trọng
nhất.
Ví dụ: Bài 16: “Thực hành: Mổ và quan sát Giun đấtù” .Giáo viên cần hướng dẫn
cho học sinh kỹ vì đây vừa là bài thực hành đầu tiên vừa là bài cơ sở cho học sinh
thực hiện những bài thực hành còn lại trong chương trình
 -Học sinh thử làm theo mẫu đã hướng dẫn để vận dụng kinh nghiệm mới học từ
việc xem thao tác mẫu của Giáo viên hoặc xem băng hình.
 -Giáo viên tạo cơ hội để học sinh tự kiểm tra, phát hiện những chỗ làm sai của
chính mình và cần hiệu chỉnh những chỗ nào. Để tránh học sinh lặp lại những
cách làm sai thành thói quen khó sửa, Giáo viên cần giám sát, giúp đỡ nếu học
sinh không tự phát hiện được, nhất là đối với những kỹ năng khó phức tạp khi
thực hiện
 -Học sinh cần có những phương tiện giúp đỡ việc ghi nhớ những điểm then
chốt, ví dụ như phiếu ghi tóm tắt, tờ rơi ghi sơ đồ các thao tác
Giáo viên: Trương Thò Thanh Trúc Trang 7