DSpace at VNU: Áp dụng mô hình thủy động học các phần tử hữu hạn mô tả quá trình dòng chảy lưu vực

�� ì v ố i đ ồ n g cỏ,
0 ,2 5 đ ô i với v ù n g d á n cư , 0 .0 2 đ ỏ i v ố i v ù n g đ ấ t k h ô n g th ấ m nước.
M ộ t tr ậ n m ư a kéo d à i tro n g 6 f

!ược c h ọ n là m d ầ u v à o đ ể t í n h to á n r a q u á

t r ì n h d ò n g c h ả y v ỏ i g iả t h i ế t là độ ẩ m

lư u vực k h i b ắ t đ ầ u m ư a b ã o hoà

50% .

N g h iệ m ổ n đ ịn h đ ạ t được vớ i bước th ờ i g ia n t í n h to á n là 75 g iâ y . Sử d ụ n g m ô h ìn h
m ô p h ó n g t ố t lủ c h o lư u vự c s ô n g V ệ v à sô n g T r à K h ú c .
V iệ c đ á n h g iá ả n h h ư ả n g c ủ a v iệ c sử d ụ n g đ ấ t đ ế n d ò n g c h ả y được ( lá n h g iá
b à n g cá ch t h a y đ ổ i cá c h ì n h th ứ c sù d ụ n g đ ấ t t r o n g các p h ầ n từ sườn đốc k h á c n h a u
n h ư t h a y v ù n g t r ồ n g c â y t h à n h v ù n g k h ô n g th ấ m nước v v ...,

do đó t h a y đ ổ i hệ sô

M a n n in g v à th a y đ ổ i q u á t r ì n h đ ò n g c h à y .
M ô h ìn h n à y c ũ n g có t h ể m ô tả đước ả n h h ư ở n g c ủ a các c ô n g t r ì n h c h ậ m lũ
đ ế n d ò n g c h ả y n ế u q u a n hệ lư u lư ợ n g, th ể tíc h c ủ a c ô n g t r ì n h n à y đước xác đ ịn h .
T h a y đ ổ i v ị t r í c ủ a c ô n g t r ì n h n à y t r o n g lư u vực c h o p h é p đ á n h g iá ả n h hư ở ng của
c ô n g t r ì n h n à y đ ế n d ò n g c h ả y t r o n g sự p h ụ th u ộ c v à o v ị t r í c ô n g t r ì n h .

7.

Kết luận
V ớ i v iệ c x ấ p x ỉ c h i t i ế t k h ô n g g ia n lư u vực v à tíc h p h â n các p h ư ơ n g t r ì n h đạo

h à m r iê n g m ô tả các q u á t r ì n h v ậ t lý d iê n r a t r ê n lư u vực, m ô h ìn h t h u ỷ đ ộ n g lực
hoc có k h ả n ă n g đ á n h g iá dưởc n h ữ n g t h a y đ ổ i tr o n g p h a m v i n h ữ n g k h ô n g g ia n n h ỏ
t r ê n lư u vự c đ ê n q u á t r ì n h h ìn h t h à n h d ò n g c h à y . P h ư ơ ng p h á p p h ầ n từ h ữ u h ạ n có
th ể được á p d ụ n g m ộ t cá ch h iệ u q u ả tr o n g b à i to á n d iễ n to á n ciòng c h ả y
dòng

chảy

m ậ t và

tr o n g k ê n h d ẫ n . T í n h b iê n đ ộ n g th e o k h ô n g g ia n c ủ a h ìn h (lạ n g lư u vực,

c ủ a các đạc t í n h t h u ỷ v ă n v à m ư a có th ế dề cỉàng được x é t đ ế n t r o n g m ô h ìn h tr ê n .
V ớ i sô liộ u đ ẩ u v à o là m ư a vư ợ t th ấ m và các b ả n đồ sô, p h ư ơ n g p h á p n à y cho
p h é p g iả i q u y ê t được h ạ n c h ế v ê t í n h th ư a t h ố t cù a sô' liệ u k h i á p d u n g th ự c tê m à


Ap dutiị*

ìììỏ

h ì n h t h ù V đ ô n g hoe các

Ị) lì án

tứ

99

các m ô h ìn h k h á c th ư ờ n g g ậ p . V iệ c á p d ụ n g m ô h ìn h có t í n h k h à t h i ca o k h i đ á n h

g iá tá c đ ộ n g sự t h a v d ố i

củ a các yẽ u t.ố tự n h iê n tỏ i d ò n g c h ả y . M ộ t sự b iế n đ ộ n g

n à o đó t r ê n m ộ t p h ầ n tử sẽ có tá c đ ộ n g đ ế n to à n bộ hộ t h ô n g v à ả n h h ư ở n g đ ế n d ò n g
c h ả y t r ê n sông . C ó th e ( lù n g phư ơ ng p h á p n à y đỏ đ á n h g iá các q u y h o ạ c h đ ỏ i với
v iệ c đ ả m bào bốn v ữ n g t à i n g u y ố n nư ỏc. D à áp d ụ n g v ó i lư u vự c s ô n g T r à K h ú c và
s ô n g V ệ ch o k ê t q u ả tố t.

Tài liệu tham khao
1.

B ùi V án Đức, Vũ V ă n T u ấn , Lương T uấn A nh.

Các mô hỉnh toán về mưa - dòng

c h ả y . G iá o t r ì n h c h u y ê n đổ bậ c t iê n sĩ. V iệ n K h í tư ợ n g T h u ý v ă n , 2 0 0 0 .
N g u y ề n H ữ u K h ả i, N g u y ề n T h a n h Sơn. M ô

2.

hình toán th u ỷ

v á n , G iá o t r ì n h

Đ H Q G H N , 2001.
3.

Chovv V .T . A p p l i e d H y d r o l o g y . M c G r a w H i l l , 1 9 8 8

1.

R oss

B.B.,

D .N .

C ontractor and v . o .

S h a n h o t lt.

Afimte-element model of

o v c r l a n d a n d c h a n n e l fl o w fo r a s s c s s in g th e h y d r o l o g i c i m p a c t o f l a n d u s c
c h c in g e .

VNU JO U R N AL OF S C IEN C E, Nnt , Sct , & Toch . T XIX, NọỊ. 2003

THE A P P L IC A T IO N OF HYDRO-DYNAMIC MO D E L ƯSING KINITE
E LEM ENTS M E TH O D TO SIMULATE W A T E R F L O W P R O C E S S E S
ON RIVER BASIN
Nguven

Thanh

Son

D e p a r tm e n t o f ỉ ỉ y d r o M c te o ro ìo g y a n d O c e a n o lo g y
C o llc g e o f S c ie n c e , V N U

L uong T u an Anh
I n s t i t u d e oị ì ỉ y d r o M c te o r o lo g y
T h e đ if f ic u lt ie s u s u a lly o c c u r vvhen a p p ly in g d i r e c t ly t h e h v d r o lo g ic a l m o d e ls
to s im u la te th e \v a te r s h o d ’s p a r a m e te r s

b e ca use o f th e la c k o f d e t a ile d o h rs e rv e d

d a ta . A m e th o c ỉ o f m o c le llin g th e w a te r flo w vvith a n a ly z in g th e m o d p rs in p u t u s in g
G IS

te c h n iq u e s

and

u n lim it e d

q u a n t it y

of

e le m e n ts

of

r e la t iv e

hom ogenous

\v a te rs h e đ 's c o m p o n e n ts w a s p re s e n te d in t h is p a p e r. T h e a p llic a t io n o f th e m o d e l

has s h o w n

th e

a b i li t y

o f th e

m odel

to

e s tim a te

th e

im p a c t

o f c h a n g in g

of

g e o g ra p h ic a l c o n d itio n s o n th e íb r m a t io n a n d c le v e lo p m e n t o f w a t e r f lo w o n a b a s in ,
th a t is v e r y u s e fu l to o l fo r th e c a tc h m c n t m a n a g e m e n t a n d p la n n in g w o r k .