DSpace at VNU: Bằng phương pháp ngôn ngữ văn học tiếp tục giám định một số bài thơ chưa rõ là của Nguyễn Trãi hay Nguyễn Bỉnh Khiêm
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.11 MB, 12 trang )
Bàng
phương
pháp
n gôn ng ữ học
T1ẼP TỤC GIÁM BỊNH MỘT sỡ BÀI THƠ CHƯA RÕ
LÀ CỦA NGUYẼN T R Ã I HAY NGUYÊN BINH KHIÊM
NGUYỀN VĂN H IỆP
Cùo bộ m ôn khoa học ngày cảng hoàn thiện cúc phương pb áp nghiên cứu
cùa m inh. Những năm fiãn đíìy đa cổ nhừng Ihử ngliiẻni (lùny rả c phương pháp
chinh xảc Irong việc nghiên cứu văn học, đem lại mội quang cảnh miVỈ cbo ngành
ngữ vSn. N&m trong xu Ihế n ày. phong cách học căn có mội cAch lảm ăn mới,
đ oạ n lu yệt TỞi lối khen chẽ chung chung, lư biện. Thực lión đang dặl ra yôu
cảu klẽn thiếl một bộ mỏn phong cách học có íiiá Irị lÝ Ih n jv t \à hiệu Írn-I t :»irc
h ố u h o a o . c ó l h è " i ú p n g ư ờ i n g h i ô n c ứ u y i à i l l i ic h , « t h á o g ữ » c á c ìin l ư ợ o g i h à i n
m ỹ b ằ n g n h ữ n g q u a n h ệ . n h ữ n g đ ạ i l ưọrn/Ị c ỏ I h ô k i ò r a I r a đ i r ạ c .
T r o n g b ả i v i ổt n ả y , c h ú n g lỏ i l i ố p l ụ c d ù n g p h ư ơ n g p h ố p * o s ả n h d i o l e d e —
t ử c cài n g ỏ n n g ừ r i ề n g biệ t — đ ỉ l lm h i í u raột Tải kliia c ạ n h I r o n g p h o n g c á c h
□Hồn n g ữ I ht / n ò m N g u y ễ n T r ẵ i và N g u y ễ n B i n h K b i ê i n . g ỏ p p h ủ n g i á m đ ị n h m ộ t
s ố b t i I h ơ c ò n l ẫ n lộ{) g i ữ a h a i ( ác g l ù n à y (1). C ả c n é t k l i u b i ộ t — li r e III.u n g
b i ề u hi(*n c ụ t h ề c ù a c ú i n g ô n n g ừ r i è n g b i ộ t — đ t r ợ e p h â n x u á t t r ê n c a s ở s o
■ ả n h : c ứ c h d ừ n g d i ỉ n t í c h , v 6 n t ừ r i é i ) g , c á c h k é t l i a p t i r t r o n í í li r l ò . c ả e l ừ h ô ứ n g
l l ẽ n đ ờ i VỚI n h a u t r o n g c à u , t h ỏ i q u e n đ ủ n g t ử vồ kĩ-t l i ạ p l ử t r o n g q u n n h ệ v ớ i
b ỗ c ụ c l o à n b à i , l l i ỏ i q u e n h i ệ p v ă n , n h ữ n g k h ố c b i ệ t v è n i ặ l t ừ v ự n g —n g ữ n g h ĩ a . .
C hủntỉ (ỎI »ĩ' co íịầ n g n é p cộn lác phàm một cách h iah thức, thông qu a v iệ c phàn
x u ă l h i n l i i h ừ o đ ề n ắ m b í\t n ộ i i lunf l. Q u á t r i n h n ả y k h ô n g c h ì l à t h ố n g k é , q u ỉ
n ạ p m à c ò n l i n h d é n si r đ ỏ n g £ ỏ p , dAn d ắ t c ù n n h ữ n g • u y n g h ĩ m a n g t i n h t l i è n
dịch. v.\ cỏ t h ' 1» c& tri.rc gií'»c bẳn ngữ. C ir liộu klião ná; lả loàn hộ Ibơ NAm
N guyỀo T râ i và N guyễn Bình Khiôm sau khi .J;i loại Irừ nhưng b ả iC " hai <11 hán :
m ội <1Ị bản ill trong * Quóc âm thi tập*, một ilị liíin in trong
Bĩnh Khiôm.
2.
Nliưng trirớc kh i bát dap những thao lá c cụ thò. chùn# lò i thiếl njỉliĩ nén
dí?n» q u a q u an niệm v ă n eh ư ư n g c ô — Ir u y è n th ò n g ván c h irơ n g cua n b ầ Nho
B ời vi nổa khổng ìúm đ iều đỏ. cáu cb u yẹn phong câcb ngAn ngừ riêng b iệt b
é h y »ẽ c h ĩ i à c ă n c h u y ị - n h l n h t h ứ c .
Ii6 i TỞ1 nhà Nho. văn là đề $h6 € đạo * (văn d ĩ lải d ạo) u đè k.f thác « i h i »
(thi ngốn chí), t Dạo* đây là bàn rliá t cíia vũ trụ v i con ngirù i. lử dạo lý thảnh
hi?n, là trật tự cương tliưỏ-a# hòa mục. Nho gia liíy Irậ l lự gia d ỉuh đì' hlnh dung
Ihẽ
Văn chương phải có nhiệm TỤ luyèn ilirơ ng đạo đửr, b io vệ đạo lỷ
th&nh hiên. Q uan điễm Nho gia cho rằng chức năng của vẩn học không pbãi lả
nhàn Ih ử c mà là truyền đạt. không phải lũ p h in ảnh mà là gião dục. H iện thực
v l vẠy m i bị gọt dũa Iheo cối khaAn đạo lỷ. T h o phầit lớn là thơ trừ tỉnh, nhung
lạ i lầ mội thứ trữ lin h ước lộ. chù yểu nhăm bièu h ií:i cá i « ta » chung, x u ẵ i xứ
lià n li tâng đều theo nhữn# con đư ờ n g da vạch sàn. V i tlu ' Ih ơ văn cùa h»i Ang
nhà Nbo sống cách nhau lià n g th ? k ỷvànc-ò nhírntỉ tliem rú* RÌóng nhau, là tẩm
lãng k'nh cho thẵy những đ iềm yiổng nhau troTH' ra .-h ứng xử cùa ouộe dởi h ọ :
L ú c gập Ih ò i thi bám hớ .ĩein sở họ : ra thi thổ, nhir ư ítinnp I Iri quàn Irạt-hd&M *.
L ú c không gặp thời lh i lu i về ần dậl, v u i vứi (iiio Ihft'ih Itiền. Um 1'ílu hạn v ờ ị
thi Ann . iAn. b à o to à n k h í tié!. Cách ứ n g x ử cữanhiì Nlio I ô rồn g <1uợc kbuAn Iheo
những con đitởng gản như đa vạ ch sẵn, m ặc đii thực' lõ do những mâu Ihuân
trong học thuy él của minh, nhà Nho ihirờnR 4 xuẵt ílù iig dàng, xử âu bận*.
T ru y ẽ n tlióng văn chươn.íĩ cồ I hưởng xa lạ víVj Piii « t ỏ i » củ nhản. C iiỉ cỏ cỏi
« la > chung, cá i « ta » cua COI1 người cbức oSkl:, s •'<. ư I ỉ»eo nliừng qui phạm
giáo lý của Nho g ia,là hao Irùm lên \ă n chương,
bạc khíip nơi. len ló i vào
▼à cỏ mặt trong từng cách nhiri. cAch câm củ a nhà l!>tr ìl(5i vái Ihò giời. N guyễn
T rS i và N guyên lỉln íi K lũề m đă vù n g vù v n h ư lliế nảo liè IhoAl ra khỏi nltOng
ảp lự c đỏ. đè lưu lại bản lĩn h vâ d iíu ăn cã nhàn I li ... tro n ” ván chư ơng?
3.
Nguyên T rã i TÙ N gạvễn Iỉin h Khiêm lã ỉiíii lúc p.K lởn mà ooộc đời rỉk lốc
pbằm có n h iỉu nẻi lưưng đũng. B ó chinh lã một trong những nguyên Iiliản khiỂn
cbo việc giảm đ ịnh t’àc hài thơ Nỏm còn lồa HỊỉhi (*iừ:i liíú ỎHg gộp rố i n h iíu
khỏ kbiln. Nhưng đọc cuốn -ỉQ uóc âm tlũ lập # vù « iỉ.ioh vân Quóv ngữ lh i»
chúng la cỏ ấn lư ụn g là d ư ỡn g như N gu yễn Trài duy I'àm hơn, còn N gu yễn Bỉnh
K hiêm d u y lý h ơ n . N guyen T rã i nói nhiou đón đ ữ i 80 »:.; riê n g tư , cuộc sổ n g R íản
dị hãng ngày, cảníi lnủ lM6n nhiôn, N;:uyỄn Bỉnlt Khiêm lại có hứng thú hon
khi giáo huán vô le RÚ.ig, cách s ử thó ừ đời.
3.1 T ro n g Ih i lậ p x ^ u v õ u T rã i và Nfiuyc’ n B in h Khióm đồa cố các lừ g hé p
lAy nghĩa. Chẳng h íi' 1 . ờ Nguyễn T rfii có « bạo ugưM • J>. « hiỂn b 6 :i«... ò Ngl’je n
Hĩnh KhiẬm có « v ẫ II ch-tiyỉn », » Vày címb »,« lin rđ y i •*,« s : i!ẬỊ^h>u .9.« ngọc vàDg
'ỉro n g lién g Việt, liỏ 'ir *4 11L*=> lá y nghĩa cũng có il.Mif; il.'n g ill V(’ii lò |)ITỊJ \ự (lo
hao nhiên (tức !.'t rỏ k ’i;i n .1 n f l Ạ i)i’tnjỉ tách ra lii.'iili fill' !i- tffrii :i£t) thi V Iĩfi ĩa
khái q:iả( VÍI irừ u lirựny cá nu -: lộ •I :ồ b:íy n h iíit. ill..là* ciiti lliũ y • lir * .t*p
lá y njỊÌ!Ĩa kiều nảy ò ‘li Iậj» NfcUyfn T rả i lả 3."ỉ iiV ị!i. so 1*124 hfii>. ỏ Ih ’ l í p
NguyẻH B lnL K h l,'in l i i '.I.) !• ( ír . lòn-.! sổ 13u !. ;> N ' -.ạy >. |»V«I1 liin K K ĩii m
dim.' roộl hrợi-ií lử I h.'*p láy II'. Vaj?íif)h;i lãn \ 4 ' Vi'., . , . T ì i- nhy, I heo c húng
tòi Bghi*. da g^p p á *ạo nê li ờ ngufri dọn ổn lu
lit? ỉ guvễn Bĩr.h K h ifm
d u y iý , n ặng mftu s;»-- I-ÌMĨ qji'M ỉ»»rn tbo rN f.u >cn T ti!'.
•3.2, So sánh vow iiV c ìu ỉ-ai nbầ thơ. ẹôn c.: li: ■ f.í: ra những ki*í !uộỉ) IỶ Ilvủ về
dặc diỗtu t ư I v ỏ n g .Ift ỉión rử í! ••) .’t cgiù. • ố m ộl M .i ' •! íii-'lí: Ihíru Íihộm ứ iiíntí
t ử « 6 c ó í ă n s õ c a o s ' ij!úiii á.iiu I; .riíg viir. (!»• iiiã lúi-
i’ liỉiiH q u a n lả in íiiiy n p l.ĩ.
ThSag kõ cho !b ẩy ờ thi íái> t\ị*uyi-ti liìn li K iiiìii: .. ..U )ỉ s 'ỉ l ỏi cù I. ộl s ' ihự c
tử u đ t hiện V■'»i lằ n su caw. Cỉ::i .. khdnq tốu mạn. t rì rạ c mã có xu btfỏ])fỊlập
tran^ váo mội số truữ ' Ji từ vưng— tigìr nghĩa nhAi ị ú;, li.ru liiện cụ lỉiỉ! nliư
.san (con 8Ố đirng t r ill : chỉ lăn so xuất hiẹn Irouịị :i.i l/lị) NguVỈ 11 T rà i, cỏn a6
sau - irong thi tập N g u y ễn Hĩnh K hiêm)
11
Nhỏm lử r ó i vò lin h eẵm : tb ư ơ iig,(1 5 /J ). UỚI ỉì'i/2 ì,y C v . (7/12). Ịứ c(22/1
ả u (23'10). ngại (15/4). lo an (14 2). I)ờ (15/1«>). h iềm (12 13) ’
51
- M) B‘I
b) Nh- m tir nỗi v ỉ IrÃch nhiệm , c h ú c phận CÙM kè s ĩ đói Viri x?\ b fti: c h ín
(18 /1 3) ,ỊU » n (I.V l). dàn ( I I 2). hiĨMi (S 7). IÔI (10 fi). Dtrững Nfĩu (XgbiO-1 1 Tliu ấn
Ni an I 'l n (16/12)
c) Nr. -m tir nỏ! vè !P SÓU}Í. rách xử th.- õ ilở i: I h ' (12' 12). người (74/K'l), ĩạo
(28/24j. đ ui (17 11), lliẽ gi.m ( ỉ 2 .17 >. lá. ( lí ’*/'.1}, i'h.in (l.i/ỉtS) khôn ( i ‘V-ì>), (lọi
(12/12), lảnb (Ỉ'.ự l7 i. dử (.-> 16). ngljfa (11 10). trời ( ĩn Ub) cơ m àu (1/4 )
d ) NMỉ m ỉ ử nói vè n ’.ifrnii rảnti ihrt thiên nb •' n : I1CII *,v1 í *>7 T ỉ), xuân (."»3/17|
trúc (5’tyl2V hoa (.’li) 15). Ihu (31 ti), non (34 /S ) 'r a i (.‘<1 '2 'I.
V t -K/7). Ciiiiii (20/11)
eânh (24/*). hông (24/17), rliMH (21 N). pio (17 i:i). 'u y rt < 1 \
o.úc (17/2), Ihônj4
(15/3). mfty ^ , ’2 ). iră n g «7/9)
c)
N h ó m 'ử nói về cwy* *SnjỊ(IạTi Hạí*. <« 1'inh phú ho:i. 1 <*11 '-lii *;iI~r (lạo trung
dun g : b n ( l l l).k h ỏ (18'2.“i) khô khăn (S :•) npíii >1• I). ]•» ill (12/4 ). fũ a (.;S''28)
p h ú q u i (1 1 /6 ) n h à n (3-1/23), t l m n h (3 .Ỉ/9 ) , MI 0» 2 ) . V n ( 1 5 /M . t ự n b io n í t ': .">>
g) Nltốrn tir n i>i VC1 nlifi'iip sin h lỉoạl ííÌMn ‘lị oìia cnẠc súne hãm' 1 ' ' V : (khách
(33/22), bạij (31/I t). vifi»n (14;2). ch a i ( lí ' r ). ' ảm i KÍ 3 '. ni,;i (.'i 1 , r ửa CJI Hi),
lỉ u (16/3), quẻ ( 1ỈS/1). níỊAra ( I */*». ăn ị". 7 !•'
I ri-tn»t ( y ii" ì). r im ílii/U ). N ,-h
(19/11). tlinr (1X'8). ỉ'.o ( IN/tt). c«r111 (l.’t/'.i), r« '* u (2 !a).
•' . I V .
Sự lộp trung iu n ũ ịỊ đỗi «ĩ?>nfí i!ru cú c
tu
vậy clio lli.ìy sự tfiiing •!>uII Itrơ :j( đ ổ i tro-.g
hai nil- :ho \;;u v ẻ n T rũ i vã N p iv o n
!-■ •
chủng ly tfifiv cỏ sụ k' :»c nhan vo IUUI' dẠ :
— Cãi: tin'll vự c tinh cảm.cả nh thũ thiêu
n g à y .tirrrc N ĩí:iv ? ji T r ù i I ó i I.lih
ill'
*ÔI 8.
*ch
11
nhlrn. riì<>
:i t r t - I.i4 IỈIK
II j tilth K liii-m c ò l u r n g m ũ
II i!ế>'
lán Sij.'.'.'iil i'nMO ii'u r
! |I I
I
.11 uròntí •■■iia
'-ìtri-n n r II
lj mi fvtn,
, •
\
■
in .
r .:ì I k h i 1»II)
iUUII V
ti?
N .ifỌ g ::' i ộ -• :.r f 11 V . [ ir ợ r : i'll r a m ọ ! «*ãeh f!;t. !h
Jin 'i d ; u
Mi'll;: t'l.ui liị ' ;M Ịị
liơ n ;I iỉii • K
t vfln bftn «í»rợi*!
v ữ i V li h 'iji il:r ự c íh ỗ !i'4 k A ò s ,
1 lự
'l ó
> T ru i t o
r .r n'V ilịn !.
c
I >;v (L
tinỉ ỊỊ:'iị> rưMi so
i ììiiịì
íỉii I) K 1 iéiii
3.3. N inr moi ngdVi lièii lu !, 1 1 1 1 'tỵ ,.!jn •,'r . ựa.., t i1': . v ' t. ■ f 'V ủm lập
hợi> líiiiỉh :ỉ.A* nhn.n r •<>tJỊí. Do
!': ■ '.tra R I- II .'ao.
! ,1 -(Í rá l lỏn
Việc dìm •iị11 nliTriig rúi .• lúi l. i-.ii Kinh «!<•»•: 1'Ò‘| h:»I'll
I IX 'i n 1, ciiại.
lạo 111 ii Ỉỉírc tranh sinli độn/Ị La 'ịị U: • lũ.
T h cu Ihi'nn ké. Qnói* iin !/■■ I Ị' .
ỉ.iS iĩr l;(
am khnr nil !'■ V
h r o l d- n tĩ i.i 1 **» !;Ì|I. t r u iiỊ i b ln J j X - •! ' T I Itiụ l l ú . !.:u li v á n .J u S c n
l ú ' .* T. Miá*- nlt.T.i, v»»j lồ Ilf* MÒ 1•r* r ĩ i ũ tt ■• 1.1 1.54 i ì i n . l r u n g b in li 7.:t ‘I
(i'll* s >
I th i oft 1 2 Í,
111.
So V I một sỏ lác phàm khá • n l r r T r lyệu K iì u «”*ia N” nvễn Du, Hon liớ n
ciìa N |(u v ễ li h u v lự . Việt ftàc va S ư ức n »n lựinn dậm cùa T ó H ữu. lo ih ã y c sự
ch^nh 1õ>-b
Sj/ ch rn h lệ c lm à r. Ilie o c liá u iỉ * ’* '’ rtlii. ỉ‘ị tjai clịnh bởi (lặc Irirn gU iè lo li Các
tác phalli (J), ( ‘J ). (’.)) Iré u d ây di; u lóuụo lo ạ i lự aự hay lự sự — tr •V I inn. sir vệ n
nlr.iM.
yừ th:
1• lộ
Tên tảc Ịih ầ m
í .6
1. ’ỉ ru y ệ n Kièu
4 .0
2 . H i ' 0 Tiên
3
i 6
Việt Bầc Tả N irỡc non ngòn dậm
•1. Q viỗcàm thi lậ|)
8.2
5 lìạ*'h vân Quốc ngir âm
7,3
▼ả ch á i liộu CU'^C só.ì^ m u ’n in:»u IIIU n V \‘ vẠ »ả > l i
i:n b? !>ộn hu:!, từ iá p
lá y đirrrc (lũng v ỏ i lii-u I trạng ra o iictr 1:\ liifcu i! hu 1 . ‘Mrng n íu *o sanh ' ởi lỉ'*r
Đvử'Uti, linh ninh s í khai* hãn. c ỏ nhã n ghiò
I «1.1 ii.ứiif{ minh Uio Bưừ: %
r á l y i l l t i (>
v i ệ c iu íO i: l a e ố i c u i h ò . s : n ! i đ ộ n g n ' I f . . 1
c
k liii - tin g v ô i l ị c h l r o r < .
việc U1U-U lâ cá i l»:íl biên 'ío n g c á i b i í n tli. njj ' ii.'i 111 rói. « Tliõ
trong Iho
ĐirỞMK là IỈIÚ {jl'Vi I lì I sụ thổn", nhủt .. ( à: ;ứ (Im H ií‘V , kliỏn íỉ i li.il ờ cl.ó r.hạy
đ uôi lhi*o sự V*>I. I1IỈI á cliổ lin in g nliiìt Sir vật |;ũ .MU! Iir iluv. Múl ki 1•
n ni»I'ĩa nhr.n || 'âi Ill'in g nhái l:*i .. T r r n g
thơ Ịyrở n g k h ô n " có lừ lủỵ lìm, Irử li ót vái uyi :■I 1 I...Ư liu du, lịch lu ll. ut:ui|2
mang... Nhưng á d iìv lál cả cãi vé sõi độn.:, ca !'•<■* '1 '" •' <-”n mãt, iC iĩrnií lừ này
khổng Iiỉieu (ủ cai JỊÌ liỂI mả chi đ ĩ Ill' ll li’11 cá i bút Hfi' t iiièĩ.h mông cùa dát Irờ i.
oải bân g khuiing của COI1 Dguởi » (2)
K liảo sát các tác Ri:\ cò cliín V lệl Nam *au N uvón T rài TÌì N guyèn n ĩnli
K h iim nlnr nhom 11«>n1» Bưc. I lò Xu;\n Iltr.rnti. iiã í uy 11 Thanh Quan... ỡ các ihì1
lo ạ i tìi r ở n g lu ậ t
VÍI l»iỉ; n i b è D ư ư n y
lu Ạ l
c liu it( 4 í " . C n i.ịị l! 6 y c ò l í !«/ ( !ũ n j{ h r
i ả j ÔU1 cao hon hân, ‘lên n ỗ i như m nu)! nghịch lv so Vi'*i tiiơ DirờiiR. c.hànn hạn
khảo lát cát* bã ỉ Ihcr k liu y ẽ l d anh tủn bội Tao i)Aii, chúng lỏi llifiy có lì lệ .’i,5
dỏng/m ột lử iã j i\tn.
T h ự c chúi ván đè lũ ở đ á u ? Do iiR uvén n h iìu S.IU \.t T iế n c V"I •; cô
lư ợng
tử la y ám !ỡn boil lii'iig H an H.IV vl.iy 1:1 Jiiộ{ bu .. Ill* II II.un tropg 'II ! *>c* I’.'iir,*!
V il' l U ỉim liỞM l i i c l h ò ía i n g r ia i ỈK1 c h o p h ũ
V -1 I,
I ; <1;U' iliL iii u y ò u llíỉir
(iAn lộ c — JU II:é dà (hrợc bièn hiện ôr I»6t so ri 1 • !.. -í - IIhữ cách nj.ả: Qiiip
4 /3 I hay cl)o
1, cãcli iliiug lb .il UJJ0II cben lự c J1 ở
l)u ,í' * ih iiyi-: tiiỂ ỉià u
chftntf nừ*. ch ủ n g lỏ i cũng xin Hiii nbủn N g u v rii I'm i vã N íitivèn B ĩn h K h ié iii
v ớ i t ư c á c h l á n l i ữ n g 1 'g i r ớ i d à u í i é u c ó m ẫ n c saiii h a n Iif ịữ U in - g U r l á y A III v ờ i
tì iệ cao ilrti v ờ i Ih lỉiư Đưũng lu:)i. Mún càni I< • I "fi l i ‘u hiện <’ chỗ hai 0ngthưởng xiiyòn tiùnjị các tử lá v ù m à đău cAu va ừ ru I cảu. la Iihi vị tri cò l hề
pbiil huy lũi đa lièn i lự c của tir lây. T h o n g kẻ cho (h;'i \ :
Sò lăn v ị (rí dũng
(Jutjf ủm thi iỉ) 1
Ị ilạ cn rả ii Quổc ngữ ihi
Hàu câu
44
40
Cuõ. càu
63
59
Dưa lừ lảy ảm lỄn dâu cảu cb inh lằ đã thav đòi VỊ 111 ljuen ll.uọ c cùa nó, pbíĩ
MỜ trẠl tự trung lính, k hiế n giA t r ị b icu cảm, lu lư cùa từ ỉãV am càng dirục
5-i
hhuyốch ilnl. ữ vị tri ru ổ i cảu. giã Iri của lư láy cù n jỉ 'iirự c lĂng • irrrng (lo • ị tri
nãy d irạ c d ọr chậm . Am Inrỏrng kóo d*j (liúng san 1 1 0 la một chò cliihji. r.iu ă n
b| c h u .c n sang cảu khác;, vã nlỉỉìn rnanh bưn (v i Tị tri tinv IhtpVtig ta ' Ị I ri
manft vảo).
3 4 Thiên rihi' n trong liiơ tò lá U.ỘI Ihử iliiOn nhié n ưúc lộ rao. GnnK lỉặnư
tư cỉtim ng học Tôi nhữ ng ước lộ Ihỏi tỊ. lũng. CIÌC. mai, liêu, phong. nguyệt, yén
h à . ts iro n g
t u y ế t v . r . . . t h ư ờ n g XUVÔD p h o n g l ò a l ô m
ỉr i. tâ m
lu A u g
I ig ir ử i
lè m
tha. Tu y vậy, các nhà Ihư lãn lliư ử n p ơ i phản ủn g II uốn t!-i ãl ra kliòi ngư&ng
■ á c lệ sảo mòn nảy. tniêa tả Ihiẻn nhi -11 vởi vè (lẹp (Duỏn màu iiMirtn vẻ của
no, VỚI sự phong phú, lin h lẽ của cỏc g iả cq u a ti v;'i sự cluni duỗi era lốm hồn.
Vè mặl só lư ợng. chúng lổ i Iháv « Ọuõc Am thi tôp > rỏ 300 câ ' 1 lhr» m iền lả
Itaiôn nhiòn, lỉ lệ 1.3 cáu/m ội bài, c Bach vốn Qnóc ngữ l b i »» «ỏ 7 l râu n u ẽu tá
thiên nhiên, lỉ lộ 0.5 cflu/niộl b;‘ti. T I lộ ò N g iụ ễ n T rả i nhir v ậ r Iutii hẳn so vởi
N guvễn B ĩnh K h ié m . thèm lùra. ớ N guyễn Binh ỉv ỉiiê in 'ru ừ n g hạ|> m o nliđt
ch i cỏ 4 cầu m iỏu lâ lh iA n n liiê n (v ( ilụ hai 118) Tà cũ n g rát hãn him. ĩ r à i lại. b
Nựuvễn T ra i có bài c i
N hư ng con m ảt n h in thiên n h ié n rủ n N guyễn T r ã i vả N gnvẻt: n in h K h iê m
cỏ khác nhau. C ù ng n h ìn Irà n g như n g Irỉin g cù N g u r ễ r Hi li h K ltiírn là : rg n v ệ i
Ibanh (bài 13). nguvôt đêm thanh (bãi 18). an nguyệt (i/á i 38), nguyệt sang
(b ả i 90) nRnyệl một vùng (hải 123). dàng Iran:.’ vtiài 16) Irâpg ill nirớc I hài 1 >ầ
kAi 3 1 ). (r in g cài bổng Irủc (bài 17), Irăn g tò (b à i 70), Irủ n g thanh (b á i 3-1),trăng
v&nf> Tặc (bải 105).
T ră n ? rú n N guyễ n T r ẵ i lả : ngnyột hiẽn bổng trò n (b ải 21), vừ ng nguyệt
(b ã i 12). brtr.Ịỉ ngim *l (liíii Hl). r*m lồng tif nvi‘ 1 một câu ( — trAng hĩnh lư ỡi liềm
bài 17.9). bóng trống (hài 11) và 17), trftnp irt'Ti lliổ ịi
P (bài í)7). q u iy tráng (b ả i
1fĩi). Ir in g vẳng vặc cao ( b \i 1(57). hòi Irftnfc (hôi 155)...
( V ì ờ Níỉuy^n Ĩ Y ỉ i ni/ri có cả ỉ Iihin thSy « nguyệt hlộn bỏng Irỏn*. • rôm
lftn£ nguyệt I11 ỘI c ả II e. H av nói I àch khítc. cách nh i' trăng lạo binh là lĩặc trưng
n ê m ; của N guvỗn T rũ i yậy- T hẻm một khốc b iộl tế n hị nữa : Ir&ng tro ng Ih i I4p
N guyên Binh K h iếm II l i) m ỏi hỏn hẠ v /ri lioạt độn g, lin h cítm con Dgirởi. Ta ch ĩ
t h ự có nguvột íhanh, nguyệt sím g. Iráng lò, lrỉin*( vàng Tặc...rhui^K chuiig *à
y'< lir, khrtng tháy b(Sng d m g con ntỊitời đòng đ iru . đ òng vọng. ( ón trong Ih l
lắ p Nguvỗn T rfii (a lliá y ró l>ruiKđống Ihi nliản d ổ iầ ra .t.im sự TÓi Irarg . bàu hạn
» ''! Irăn Ịị:
< n»ưì»ng mai TP đạp !.i>n*í t rA iiịỉ» ( \ r. bái 1ti)
— •• rim m «i theo đ ạp bỏnq Iritnp ® ( \ ‘T. b.ii 77)
— « Iliẽ n tuai câm chén hồi Irân-Í > ( \ r, bài 23)
— « Q uky trăn g lú i n ặn g ih ằ n g h ẽ » (N T . bài 155».
" i I h í lro n jĩ bãi thơ còn ilang níỉhi \;iB -7,87 (*ìàj số -7 ô thi tộp N ịtiyển
TrAi, srt 87 ò I hi lặ p N guyẻa Bỉnh Kh:ôm), thúng tói r õ cơ sờ dè cho rằ n g ch u ó i
< s» y . nguyỌt... ba cbón » là m ộl ncl khu brtt-'US r.hện b ỉỗt Nguyễn Trãi.
54
3 5. Ktiâo sát mặt lừ vựn/4 —
'■ Ĩ! cÍT I V •'<* n.tíữ cảnh sử «ỉụi)Q. cảc
d iẻ .i crin It Iré n Imi trực lự íi . Iiợti VI - í i i / . r :i I'll lũ^u ngoM r.|»ữ cAn cho
p h í p r 'u i i ir f In r ú : l a n l'f n u : kir l lu'.--.
k h a c n ỉ-a u ờ «1..y v ử a d ụ u t ro I• '-Ơ S:'t 'lịiìỉi
.
.1 1(4 c a l ; i ' lá c lí á Str
•! i*. vi r i I ựa ir f in c ơ sft (lị h ’In ...
T ro n fl tlicr Nỏm. Ng.u\ẻn B ilili K ’!:-
ng ạ ’ lí* lAp già f»n liin pAi ífển vợ rnỉn I
•: >.
(bài ì 1 7 ) , « H-.u . (bảỉ J.T ) Ij»' ::ÌR »..i
;« ...
n•
lộp V gnySi. Trill, iuiih I '.th rjií'iừl đọp Miiiỉ hi n
th ụ - - - t p
l i '■!
' 1.1
ụ g r t ở i li I ' I l i á p t h o á n g í |
i
1?0MJ* ’rịtirỏri pl-Ịi »fr
íiii •
4:1. « ĩ 11
»
■) Vũ 15í>). !
h i <•» ». !_
i ;n. 1''. 1c UỊÍUƯI 'K'j+ -'ó.
I ti h : t i: u p
Ui.li) í ả i
i9 ị
gái nh- 1 M.iiỊ
Ỉ7ÍI>. Iihlill lin ll ( l ) i I7ỉ)j,
'
'
tay • ỊỊỌÍ*
!<-’ J ' A
2u0>. k
|?«u t-b«ỊỊ {.bài 2 và.tỉ"#). «1 :i • sàc ■ ‘ I ;
H đao (h ai
V. liiiij,
m ôi ềon i !>'(ĩ .212}, hồng ntvin (b ả i 2 12). Tày i • ti'!
-0 và '.MO). T i«•J> J)ir (b:\:
34). V irơ . Ị! Matt (b ả i 232). Đ u K ỷ (l>áĩ
1' 1 »
(bà' m3. 204 và 1ỈW.'
ch u y ệ n « <ÍH'U {Ị 111 thỉ tbirơng kè lạnh iũtig » (hảí 2*'-s
lá n hữ ngchuyện mi í.»<4
Nh(v chinh Ihóu;' khỏng Ihlab nhắc dỉn,' NVit
I'lif* cừs K hùng sản T rin h i'h j
nbốm nh‘* dào lạo nhữ ng con n^ưởi
Nho k ié n >4 ky á y thẽ mả N jju y in T rfii cùa chún:: la rhr-mg nlnr chẳng kiíM igkỵ
ebú'- n ả n ! M«Vj hav rằn g bèn cạnh nhà chiến lược. n!ià chinh Irị thiên tải, nh*
thơ uru thờ i m ùn thố N guyễn T ră i la cởn b \l gặp ng liVi niịhệ 8Ĩ N guyễn T r ã i vớ i
nhừ n^ ru n g động i Inh yè u tuvél vời, con người sõiií! hi't rnlnỉi « kùỏn ;4 c* cá i gi
thuộo TỒ con n.iỊirờ im i &alạ líSi với tô i» (M ãc). Qây cC;ag l:\ mộf lỷ đ o khiiM! chtìup
ta dễ gần gQi VỚI N g u y ỉo T rã i h an
Hai lác giả đẽu cỏ nói đ ến * bưở.n ». n hư n g M y so ‘ánh ĩr N g»yễh T rS i:
—
— « T ín Ịi tha nil nào đoái bè ong bưóin
« T iễ l muộn chẳng nái Ib u ò tuyẽl sư
— « Dạo HỌ nghía nảy trám liỄng bư
Ta tiìá y birớm cùa N guyên T r a i d ich th ị lả con bư-'m bàu bạn TỞi Diuỏn
h oa tronx ▼ưởn, còn b ữởm cúa N gu \Ễ n Bỉnh Ehiéu; chỉ d ư ợ c dũng voi n ghĩa
ùn dụ đe ch ì thòi dời.
Cừn^{ Tậy, I con o n g » cùa N iịuyồn Bỉnh Khiẽm !À con ong dùng làm hln h
tượng đè chĩ thỏi dời. còn con ong cùa Nguyỗn T rà i mõi đ icii thực là COJI ong
củ a cuộc lõng, con ong lầm m&t giữ a lln é n nhiêu
N guyễn B ĩn h K h ií-m :
— « Nhị két hoa thơm ong đếu d?>
Mỡ bùi mật ngọ! kiỂn nào đi • (N B K. bải 82)
:>5
N guyễn T r ă i:
— * ('.ùa nhà bịn rin lồ one lồntí í (N i'. bfti ."tã)
— < (lanh có tinh hân ong chửa IhiÍT n (N T . M i ’93)
OttMfl nỏi đốn «<Iíỉn l)ac 1>. nlvưn
hay so S’>n!i:
N guvén Tri- i :
— « Biên tổc Iihiẽu phitn ctiịo khối sir -II 14 >1 (X T . tiài SJ)
— nC.hản chăng lọt đi'!! rữa vương hâu
Ấ y tuíii não h :iy đà bạc 'IS u » (N T . Iiải ;i0)
« T uoi đ s ná IU :nưoi đầu dă hạ c » ( X 1, 1. 1 7.'i I
— € Hièn xanh nỡ pliụ ngưởi đilu bục
D ỉin bạc xưa n ay có Iliu ờ xanh » (N T . f'Ai *202)
— « Thức xuỏn kè đirợc mflV phen lưin
V I tiiu ch o n tiẫn đàu u ê ii l i » c » ( \ T . bui 31)
N guyễn Hỉnh K h iê m :
— € Kia khácli xuàn xanh khi Irẽ
M 3y Itguỏi đầu bạr Iu?ji gi n (MBK. bủ' 31)
— « Mừng thav lạo hón lãm rong b:íy
Giàu khft Síing hèn củng ò ạ cđ ủ u a (N iỉK . h:'ũ 1ri;*)
Rò ráng N guyễn T rà i nói đón « ilău b ic » lá nói võ Iiriuli. V • 0-1ỘC đửi n i h
v/ri những thủng Irím . buôn vu i điì trSi. Tr:'ii iại, .V ^hvÍii liỉn li Kh-*II 1 r b i v ó i
đẽn c đâu bạc » vở i dụng ỷ Iriót H c h ìi»!*» rho r i lo i n ^ irớ i: k li > 1, ai rrt hi*
cưỡng lại qui J(iậl rũ a thời qian.
Nguyẻn 1‘rẵi nỏi đi^n ẹ iấ c c h iẻ in bao nh Vqn-'lnrưiiSỊ, nhứ núi rừ ng .’ ùa m in h:
« Non qoê ngav nọ cbiẻm bao thấv » (N T . b ái 7 1 1
« Lãm tuy*>n chưa kr.ửng giảc cbiẽm bao u í N T.
hài 122)
Tion^í k h i đó Nguy.’ n B ỉnh K 'iiè m ch ì dùng « cbiõm bao » vờ i n ^ h ĩa bong,
cb ì tinh hư ảo. chíMig viiuh của J»ụ £iàu sang:
« Mây nòi cbiẻm bao cố thãv đâu
l.Ang lâng !ử nfỉ trả i sự sang g ià u » (N B K
b:ii 09)
lim n * tư như vây. « Ir õ i » trong ther Npuyõn T iS i llnrnnp Dằm tronii li'ng
thiv tlm-n nhiên v.Vi m ảv n iriir írãnp. sao ... CÒN o Irò i » cù .1 N*;uy«-» lỉinh Kliièm
ih ir* n { ìa rtnj; trời icìi r a " , qiiv. I đ ị :,h mọi It' b "'n ilịd i. Ih ịn h M»v của 'h í giới.
C.l'URf! lú i chn n\ng khoniỊ nõn r o áo l.iứ níỊ ngổn nj>ừ hơ \ g n y r n 1 rã i baT một
•ó nhà iliơ ô khác. k ' cá N uuvru Du. ìà ngốn ojjữ cùa c! ù 1 g h ĩ 1 hiện (hực.
bfri lẽ «li';u kiện kinh tẽ. xâ hội ỉ lir* l)áv giở chưa rlio pbẽ]> Ihử ỉiịiỏn ngừ ỉ y s u it
hién. Bu lả chưa kề íỊửnli nặn:; nr chiron g !\<c luôn dè nại»>{ !õn lit III tri. cãcb
nhtn, râcli câm của ngirữi lãm 1 ÌJ
B ỉn h Ktiiẻtn. Đ:\y quả ỉhật là m ộl kliiii rạnh lố nhị k l i í n người đ ọc ngáy nat
rả m tlifiv d«' găn f>ũi v ờ i l.”c T r » i h « n . T i or>2 thơ Nôm N g u y i'n T rfii thiràrny D õi
5«
đ í n c h u y fn d iu bạr. chuyộn nln'rng đí*n» l! n. ‘hức lo viộc nưỏrc, việc dửi. Thơ
c h ữ Mán e iia l'c I ra i c ũ n g d au đảu n irrn tỉiiu a
d ư ự c.chuyện đâu rainb đă bậc bời nhũng tha 119 tràm rủn cuộc đởi. N hữ ngcliuyọp
riề n tí lư như thề. ehĩ tháy N ftu y ì‘u B in h K h ie n i Iiliầ.' dếu lro n g ll)ơ chữ H án.
N hir vẬ y à N guyên Bình KhiAm gàn như cố I "'n:'i II rir.u rỉịu hụt s:\ng lảc : ch ỉ rt?
cập đến nhũn# vẫn (lẽ tin h cảm c{\ n h ài', r a n i; 'ir M r " I lio c lu ì H ãn. CỎR Ir e r g
thơ Nỏ 11 chủ y ế u noi đẽn những điều o’:unị* 11 1 ,
í,
m:iBg tinli k ải
quát, ma theo tảc yiả, lả cố giã trị nuiòu đoi.
4. I>i . 011 ' ai. phưưnj< phóp pbàn lfcb, 50
’ i'lb I nug vả (!ii:h tinh - I II
vậ y. clĩiiiig tỏi tién đén số c lộp *•<■> thói rịuco sử kir > V 'm nj>ũ' cùa Nguyỉ-r. T 1*111
vã Nguy.-n B inh K hiẻm ờ lá c tiều tii-l, :iỏu lẻi. t:'ic I
Um b iị ' 1 — ní t nhộn biõt
của m ni tiìc già. c.hẫo ịl hạn tro n g Ih i lộp N y r •
'I ÍỠI 'ã N g u v i'n B ỉn li K h ú in
d iỉu cỏ c A citr « m ân ». « đ ả o j> n h ư n g ki1! brrp " I
Mioo IIIỎ b in h tir gh(*p
lá y nghĩa IL i cliĩ lliá y ró ỡ Ngnyèn T r ỉ i ỉ :
•I I.!in Ihần làm I'lũ ;iug 111 ..
!..
(NT, bải 3.'t)
- « At ncại lanh chanh ảng 1 !;'! J d. o V (NT. bùi 52)
- « Bén trường đàu mặn ngut e! 11*';-. Ihỏiígx (N'T, bãi r«0>.
H ay n ói vè ilió i qu en h iệ p văn , N gtiyèn T r.ii <■•••'• ’ b>' - lju en d ùíig - a n
vãn vói en ù bai lỉio sò I1Ỉ4 m à N g u y ê n B in h K liicn . lạ i kliôuy c ỏ :
liiệ|»
t' M y n i i i u ! p h ú <|<:i đ ỉ i II ’ II 111.i u
C ó kè líti ché co ke khen
Chôn ờ I r i i gian lêu lủ
Mùa qua chằm bửc âu sen
i loa côn cỉễ ru n g lam dí\l
Cử a một ilư irngoitl hr.VI th**n
Ai tlìáy rìiog <•«•'! !ả ti i 'h i
c.hê thé hiến t ạ c li m đen > (NT lí*.; 1 J 1 ).
N guợ c lạ i. ờ biti 15 và
N ịíu y ẽ n B ill
tàn vói
inh mũ NguyỂii Tr8 i klnìng co.
« flu
K lii. .1
• '
.1 lệ clũiig
r l ẫ k h ỏ i c ả n g « * 6 n g : :»n?i
T ụ I 0 Í nào ả u lụ v đòn m inh?
Nh:'tn birợc thũ quèn d l u nitntỉ
NghĩXC1TI lliỗ sự. b iin g dua lr:iip, lí
liải I j )
- « N gưõi L àm oho do d fin g n b 'T đua tranh
Di\ n y o a i nu'it viộ c c 11finli c : tri
L ởc mội IỔỈ h icu , chúa (han inii.'i M(\7 iK . I‘ãi 20)
Uột vi đụ kbác, « m ủ i thế gi«n » được N guyễn T i ã i dũng vói <« mặn ch ả l» :
< M ùi tbé đSng c a y cùng mặn cliAl 1 iN '!. bãI •!»•»
57
an h hi
T ro n g k h i đó. N guyê n B ĩn h K h iốm lạ i n b lc n là n d ù n g lậ p hrrp « m ặn lạt » đề
n ố i v í « mùi t h í gian » :
- « M ù i lhfi g ian nhk; u m ận lạt » (N T . h à i 40)
« Thể gian b iến cải, TŨng nén dol
— Mặn lạt. chua c»y tàn ngọl b ùi * (NBK, bải 71)
('.húng ỉô i đă xác lộp được- 39 nét khu biột cho hai tãc giả. (ÌÔIII có 24 nét
cùa N g u y ín T rẵ i:
Vón từ riỀ n g : g iii. tbua được, mặn đáo. ảc. thoi, ca, nuôi, phong, vổ lâm .
c o n m il.
Cách k lt họp tir thành từ l ố : m ica u , n à i ehi, chưa hộ. qoa ngày thing,
n g ồ i ro i.
r á c lừ hô ứng liê n c!ởi vửi nhau: ăn... lộc, cày... đào. RÌả...lủ. Những kh4c
b iệl vẽ lừ vựng
ngử n g h ía : thức, chiẻm bao. cành q iè nhặt chõc mỏng, đàu
bạo, nguyệt tròn. say... nguyệt... ba chéo.
T h ỏ i quen hiệp Tăn:
nil đ i ĩ ờ ỉ
CD
15 nél cho N guyễn Bỉnh K h icm :
V6n lừ riê n g : mường tượng, trá ngọl. đày tớ. Cirm án. Tăn chuyền. Cảch
k ếl hợp tử thành lú lò . iniộng người, trông cày, chừ cõng danh, có ai mảng.
Các tử hổ írag. lién đớ i vôi nti«u: ai... ai. chông gai... đirừng. mặn lạt...
m ù i Ih Ế .
N hãn g khác biột vè m ặt lử \ I.rng
ThóíquiMi biộp v 5 n :
ngữ nghĩa : • T rử i r ố c&u Ih ừ b ảy.
anh đ ỉ với - inh
Thưc c h í! trén cơ sù một so sã nil lỗng quan chung, cũ? n ít kha biẠt rầ y
đ ư ạ c ti • xníít
đ ịn h hirtVng. nhÀin Viiocún bill tha (lang crtn tõrv n g lil. KẾt b ọ p
v o i rác t é l khu hiM d o G ia o sư N q u jin ; it (.?ID đt' x u íl (.1). cb ún g tôi đã liến
hành g.úm dinh rá c hải I a còn lòn ncjhr Iheo các thao tác :
.1 ) l>ưng la i c>ii -m m ch u n g cùa bải ( 1 ) 0 ban liftII tử ívvi di l'ẵ n hiên hành.
Tii-M ỉỷ thu> ẽl XÌC suál. ca i Mrởn n^v cỏ ỉ hâ nSng lu II .ọi n h iỉu dấu VÓI c a bai
tj , a • il.i’i 'rir^ c ki.i bị đ ù i sau bién tiíii Itioo birởiitt Vguvễn I là i hóa hoậc
N ịỉu '« ’
H ìn h K i’ifTP
.»> ; '? íj c h i ' n
V •! s r c r n c i i ỉ i n t ị v i
c ã i » . V I c h 'i n g ( lú c rt í a ơ n h i é u u
d a n i i s à c h o í i i : n ó t k ỉ - u h »Vt . l!
I k b u bĩv*l n ^ ã VÈ l ố c
I k e m tr o n g
l ii iv . !»ao n h i Ể u H ó t
k i i u III. ! O ịi.i v ê t á c # i ẳ k i a .
o
r . . n n b íti1 l ĩ ' «„1•!;»<>• d jr .il »(‘H «jui b ã: 'ì . a tnòn V,
ch,
lã o ịiiii i : \ o . T -ư i 1 -ỊỊ
li I> !Ỷ '.ưòrng la t r io n g h vp cài sư*'11 fh u . I II.1 hái Mi 1 lũn n«, i •*«'.
li t khu
li.Ị- U:-s bàn X 'i.vM Ir'if qi*. Iinii’c V'- pill J Nguyễn 1 rỉii Ịioậ<’ ví? |)hia N ruvẻn
biIU! A : èẻ.11. T rư n ^ lỉọ p 1' 37 Ịibâu ‘'a n : ii-.ột .sổ n-‘! tigủ v» tàr giả này. Một SŨ
nél n g i vi- tãc già kia chủng tủi t ĩ' dựa ;v n ha : S*I dinh lư ụ n jị(!ĩ lộ bannhiẻu*
n é í c ủ a t:ic giả này •<> vờ i tàc già. k ia ) vá đ ịiìii li !i (lin h clifit iịuan Irọrn; cù*
cồ c nét lch'1 b iệl. chân 'h ạ n ul)ửntf Mtìl clio t:i '■
" II Mr. tinh cảm. lưttri>ng0M:i
lá c Ĩ^IŨ l.\ những nứt rát quan t rọ n g )đề q i u f
. .11. ki’ t Ijuà. fillin g tối 1hũV có
thề
an
1. Bui 24 — 17. có 4 nél của N guvễn T rãi
. lộk-. m iễn là.
t ì i \ i.iưiVug Nghiẽu, m ội . . 1^ 1 1
2. n á i 67 — 67, có 7 né! của Nguyễn T r 5 i: relnim lự nliién • mờ đ/iu bải.
rấ n e .. cửa. án... m uối, nài chi. áo mặc n a i cỉii g • I . qua ngáy (húng. một... T-.I.
3. BAi 4 0 — 54, có 3 oét của N guyễn T r B i: long lion, giải q u ạ t .. Ibu.
4. lỉầ ỉ 611— 128. có 1 nél của Nguyễn T r ẫ i : ao... muỗnơ, tri.... Ih a n h ,« bui cỏ
một iông trung hiéu » dùng làm câu bày, cách hii;p v á n —an d i v ở i— en.
5. B ài 83 — 141, có 4 n ẽ l N guyễn T r ă i: * phủ qui » đật ĩr cà u bối, Táng cúc
m ận dào. cam quit... tôi.
6. Hải 85— IN, có 1 nét N guyễn T r ã i: (hoi nhẳl D{ỉuyột, phỗn bot. doanh hư.
n họ c bưi.
4
7. 101 — '19. cỏ 5 nét N guy èa T r ă i: kél cáu «ri;>! đòi triều ». chơi lỉm, cò ý,
Su bạc, con mắt.
H. Bai 7S — '1*. cõ 1 n é i Nguyễn T r i i í : vỏ !■(•'!. lii’iSc trườn** sinh, iru A n g
• iuh, qua Iigùy thing.
VI. Bằi .%1— 115. cố m ộl nổl cứa \ g u \ v n Kin! í
Béi cũn NguyÚn T rà i « nước gb ln ». r h i1 tiẽa .. ";:ơc
cà n h qué... n ỉ'ặ ỉ chóe mỏng, chiêm bao.
: < niiM itg lượoệ! )• và 6
bAii.. ngii)ệ>. '.i. t r
lu. ỉỉà i 5 8 — 113, cỏ một !‘é t^"jjuycn li.ni. k li- .1 : t irá » , n :ưng I nế-í •;ÙH
N guyèn T r à i: lliua đưực. Thư ơng Chn. lỏr.g p!ỉ!
ỉíirô:. : \ |
1»oi, có 4 net ' g u y ễ n T r ũ i: làm. lliô ng
gieo văn ồrcuỗ < i:
! :... võ lftn .
Y l. Hui lã:>- llíỉ, cô mộ: »>('! A g a v cn i . ! •
củn H giivỗn T r a i: cỏ ca m ftu . lạo 1:6«... cơ mâ . li. .'.ÍI
13 HM !• 1—li. cỏ một nỏl Nguy í n B*uu Klii
:!• '
N g u ji -11 'I rS ỉ : đ .1 lử n g . « i>ự tliÊ u ờ Citu hai, 4 lổn:; ‘
chăng mừng, tri kỷ, non... nguyệt.
!i ÍT ' Q uang va :
I
I n. ; ' un*ị. vá r.Iií-l
•’ Ciioi càu liỉii, dir ■ .
5‘>
14. Bài 10 2 -0 0 . cỏ một nét N guvẻn Bĩnh K h iẻ ' 1 1 : khổng thav tliảv ohirngỉ fi
nét oỏa Nguyỗn T r ỉli: «ch ụ m lư nhiên » m b đẫn bài, «hồ !ig t r in » fr curti cá»u,
nghlu... cam quít, con đòi. cày... đao, nguyệt Irốn.
15. Bải lj‘‘ 11. cỏ 2 nỏt N g ỉiy ỉn Bln!’. Kbỉỏm : đào. đ e o ... ám . cổ .-> nét N g u y ễ n
T r ă i : chi... hão, đầm ẵm. đ ằ in ăm... lạnh. khô. T6 r» n .
16. Bíii 133-69*. cô 1 net N guyỏn Bình Khiõm : văn chuyền. cô 3 nét củ a
Nguyen T r ã i: lấy khi... đâp... bàn. tiều nhAn. qua ngày tháng.
17. Bài 27 -87. c ò 2 n él N goyỗn Hĩnh Khiêm : cửa nho. trũng cày Yồ 1 tnõl
Nguyễn T rfii: được thua. « dâu thiẻn m ệnh 1 ớ cflu bàv, « làin chi cho n h ọ c
nhằn » k«5t Ih ú r bài, say... nguyót... ba chén.
18 Bải 30 .>2, eỏ 2 n í t N guycn Bỉnh K hiẻm : í ruộng * 4- sỏ lử + « khónn ».
đẫy 1 A và 4 nốt Nguyên T r a i : con ong. thốt khảcli. ao... đòng đòng, phong.
Cỏ Ihề qui 9 b ài sau đAy v ỉ cho Nguyễn Bình Khiẻm.
1. B ái 14-111. có 1 !Ú*t N « u y ễ n T rfii: c c h ớ s á đ:iu b ài. TÙ :t n ẻ l Nf»aycn B ỉn h
Khiêm € làm ngơùi * đặt đ;iu câu bây, làm ugirời... cậv, chừ cỏ n g d iin h
2. B ài 6 3 -1 4 0 . cỏ 1 nẽl X guvẽn Trfti : ca V4 0 a rt Nguyõn Bình K h iê n i: Phũ
Xu&n. thành m in h, chúa... thành m inh, «hicn ... chúa Ihanh m inh • k ít thúc b ái,
thãi binh... tli&i binh, tỏc tơ... bão, mọ cha, thién từ, com io .
3. Bài 9 1 -0 0 . có 1 nỏt N gn yỗn T r a i : liẽ t... đft. và 7 n il X gu yền Binh K hiêm
C ậ y tã!, đường... ehỏog gai. « chỏng grũ * ớ vỊ trí gũ:o vãn câu bốn. « đôi co » ừ
dằu cữu, n g ọ ỉ. miệng..., ai... ai.
í. Oài [3.-> >8. cô 2 nél N g u v fn T rẵi, l í n cAng. nuôi, và 4 n r l N ơ u y ỉn U inh
K ỉiiẽ m : Ụ ni giá. cha mẹ. « Thuẫn N yliièn » ớ cuối câu, đời... T liu ăn Nghiêu.
i
5.
lỉài 38 5
íi. íỉà i 80 !29. c ò r< ni’1 NịỊtivỉ-n T r ã i : đồi... íô n g danh. giả... già... lú chưa
ỉ)ề. njjtfi coi. atiịỉoãi chu ng* ilằ u cAn b :ìv và fi nót Nguyễn Bỉnh K h iếm : tỏc tơ...
hA<\ chòng gai, chỏn g í»nf...
7. Hai 1 4 7 -7 7 , cỏ !2 nỏl Nguyen 1 rẵi xạ... mũi... hirưng. «đọo : hường* k ẽl
thúc bài và .'ỉ nõl N y u v ỉn íỉin ii K n iồ .11 : '|uâ chua... ung b Hgọl. cỏ sii uiảng.
t
' Bi\i Ifi.'i -45, cỏ '5 n i l N'-iuy«•It T r 5 i; II lọ » uiiV dâu bãi. 'âm tuyèn làm cử a’
và I n [ N gu yễn Ilình K hiêm : bál tài, áy... là... UOn. đ ò Lhtr, nátn hồ.
í». Bài 5 3 - 5 Ị. có 4 nél Nguyõn T n li: lảui quan, chi cữ, đã... plù nguyên, củ a
q u y c n Ta li nól N g u y ễn Binh K b iè i.t: « hp * ilặt ờ diiu bãi. t b í » 4- 4 quan » b cAo
n.ột. ((Vi iui, pliạn lự nhièn, a phận tự nhién » â v ị Ir i gieo văn, thảri xưa. hươn>>
lừ .,:,).
Í0
I
Cl»ũ t ’.'Scl:
1;
N f t u y f n Tfti C t u i: «Tln"t tim ••A :I X
rõ lià của NgujrI'MT rã i bay NgoyI
•’ b ã i th í/ liiộ : c h ư n
'! Ị ; *>
l'.inlt Khi'. I.
2. Phnn Ngọc : iT iu i liieu Ur Ihỡ Buừng .
V I. học
.
•
«
I. O mI s,i flail ch i «<■ thử tir cùa bái liiư I : tr-sa u t i l l S ' !'ir ttr tr o n g « B ạ v h V.III Q u ố c n g ũ Mỉ; I#. ÍC -.I
tự H ull 1 1 i f ■* bản >ch!ietđ(‘r.
. iU !iai llìơ c ó n tồn
“
••
111
I
IIii.tu(
'
VM *=(> Ibtr tự tirui . ' í
y r : L*n: 2 1 : 2 7 :
: 34 : 44 i .M
■n U K
7 . '7 ‘ :•(.: ;.4: 111 : 11..
19X6
■"
o n »ỗ
•> i h ữ
t ỉ . i lậ p l à :
:-
« : ỉì;> : 6 r.
rrrn rrn r"
N I • 67 : lit) : 7(1 : 7» : -SO : S'; :
s
J1 : i t i i ĩ
i l k : 1.7 : 12s : ''l ã i ' f i n
1*.
. :
: 1 . jT T il :
I
I
! '• •:
. > : li
.
N T • r . f l : I 17 . r . 3 : 161 : 1 r.:» :
XM KT-IKTT7T i111.: 6 : I?.T
r>. Cluin g lỏ i tạm gác 3 !>ài 120 77. f>7 '3. 1 3 '.I í ■ V! ,hf;iiỊ ,
V óu !'*)
chttiig ỉiiữa
'2 d ị b ù n q u a i t ỏ i .
( T iẽ p Ih rti Ir a n y 4 ỉ)
lạ o vét b i n / ' 1 . bu-in <ù;i m inh. ()' dày rảo Riiã liì
phAm ch lit I 1 n.hti I h r Ihữ i! ctìa m inh, n^o.ũ g; 'i
II ;
1
I ■ 'a b '
V
iộ
ỉ rô
(IẠin t h è m |i h in 'liíil đ ó .
I.ờ in ỏ i ăn H nrirn g tfirr của Tàn Un là d íiii uĩ>! >1.1
dao. dán C.11 v i iliư mới Ir»ufí m ạn chù nghĩa. Tàu Da f i:
D iệu nhừu# tiv.i dề thiim ni? - Dghộ lhuv :.
M ật k liã r,
lm ,ỉ, T àn Đà cũ ng góp p h in lạo d ự nj'
Iliu ậ l Clio I'll M ã — íih.i tliưcữa ch ù ugbĩa hiệu thirc plú' pỉ
:
õ rv .
ca
ỉ T.lỉtCu c h u .k. .iin
u í iùi.iỉ :i. ự — npbộ
.1 i' UI ỉ đ c ạ n 1930
í " ! õ.
Lở i nói Tăn rhtrtrng r&a sàng tãc l à n Đã i;’» m ộ i /j.'n
j u g í; utìỊi tin ■ ch át
g ia o (h ù i giũa cái cũ \ i i lồ i m ũi cùa ngờn ngừ vãn chI.-'ri Ị I'l'f.j* Viin h o •
nhả. kh i vãn học Viộ! Nam fịẫI > rủt chuyền m inh. Irừ li
'i l ộ t fcọ p h
CI,. 'i ộ
thổug văn học hiện o’ại của liu' g iỏ i. V ói nhừog klià p t m in h T :.n DA liẵ
tiỄ n I b ẻ m m ộ i b ư ớ c s o v M c á c t h i n h ã n t i l n l)6 i t r o i . . .
.1 ■ :.i bltàn hoa cá u
▼ ăn xuồi r a k h ỏ i lh ( 7 , I r a o r h ỉ é c g ậ y đ ũ n g l ủ c c h o X g y
I . .! va N. uyỉn c>'tng
H oan, Xuân h iệu và Tú Mfr Liìng v è pluu trư óc lrí‘11 c u .
Ư J k h u k h ĩm lu - 'a
đ * i h ó a v ă n l i 'i a f ! ả n t ộ c .
