Tuần 13. Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận

CHÀO MỪNG
QUÍ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ


Tiết 39
Làm văn

LUYỆN TẬP VẬN DỤNG KẾT HỢP
CÁC PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT
TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN


Tit:39: LUYN TP VN DNG KT HP VI CC PHNG THC BIU T
TRONG BI VN NGH LUN

I. ễN TP Lí THUYT

Điền vào ô trống tên kiểu văn bản tơng ứng với đặc
điểm phơng thức biểu đạt trong bảng phân loại sau:
Kiểu văn
bản
Tự sự

Biểu cảm
Miêu tả
Thuyết
minh
Nghị luận

Đặc điểm của phơng thức biểu đạt
Trình bày chuỗi sự việc liên quan đến nhau,sự

việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng có một
kết thúc nhằm giải thích sự việc ,
tìm
hiểubày
contỏ
ngtời,
nêu tình
vấn đề
vàcảm
bày xúc,
tỏ thái
độ
Trực tiếp
tởng,
cảm,
thái
độ
khen
và sự chê
đánh giá của ngời viết về đối tợng đợc nói tới
Vẽ lai bằng ngôn ngữ một sự vật, sự việc, phong cảnh
hay con ngời sao cho thật chân thực cụ thể sinh
động bày, giới thiệu, giải thích nhằm làm rõ những
Trình
đặc điểm cơ bản,cung cấp tri thức về các hiện t
ợng , sự vật trong tự nhiên & xh
Dùng lý lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm
nhằm thuyết phục ngời nghe về một t tởng, quan
điểm

II. LUYỆN TẬP TRÊN LỚP:
1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm:

a. Ví dụ
Anh - chị hãy nhận diện các yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm
trong đoạn trích từ truyện ngắn Lẵng quả thông của nhà văn
C. Pau-tốp-xki:
“Một hôm, Gri-gơ bắt gặp trong rừng một em bé có đôi bím
tóc nhỏ xíu, con ông gác rừng. Em bé đang nhặt những quả thông
bỏ vào trong lẵng.
Trời đang thu. Nếu như ta có thể lấy hết đồng và vàng trên
trái đất đem đánh thành muôn vàng lá cây rất mực tinh xảo thì
những chiếc lá đó cũng chỉ có thể làm thành một phần rất nhỏ bộ
quần áo mà mùa thu đang trải trên những ngọn núi kia mà thôi.
Vả lại, những chiếc lá nhân tạo nọ sẽ rất thô kệch nếu so với lá
thật, nhất là những lá liễu hoàn diệp. Mọi người đều biết rằng
chỉ cần một tiếng chim hót thôi cũng đã đủ làm chúng run rẩy.”


II. Luyện tập trên lớp:
1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm:

Anh - chị hãy nhận diện các yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm
trong đoạn trích từ truyện ngắn Lẵng quả thông của nhà văn
C. Pau-tốp-xki:
“Một hôm, Gri-gơ bắt gặp trong rừng một em bé có đôi bím
tóc nhỏ xíu, con ông gác rừng. Em bé đang nhặt những quả thông
bỏ vào trong lẵng.
Phương thức tự sự

Trời đang thu. Nếu như ta có thể lấy hết đồng và vàng trên
trái đất đem đánh thành muôn vàng lá cây rất mực tinh xảo thì
những chiếc lá đó cũng chỉ có thể làm thành một phần rất nhỏ bộ
quần áo mà mùa thu đang trải trên những ngọn núi kia mà thôi.
Vả lại, những chiếc lá nhân tạo nọ sẽ rất thô kệch nếu so với lá
thật, nhất là những lá liễu hoàn diệp. Mọi người đều biết rằng
chỉ cần một tiếng chim hót thôi cũng đã đủ làm chúng run rẩy.”
Phương thức miêu tả


Đoạn trích cũng có yếu tố biểu cảm: những
cảm nhận tinh tế và mới mẻ thể hiện tình
yêu của nhà văn đối với cuộc sống.


II. Luyện tập trên lớp:
1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả và
biểu cảm:

a) Trong bài văn nghị luận có lúc cần vận dụng
kết hợp các phương thức biểu đạt tự sự, miêu
tả, biểu cảm vì: Vì sao trong một bài văn nghị
vận đem
dụng kết
cácthể sinh
- Khắc phục sựluận,
khô cần
khan,
lại hợp

sự cụ
phương thức biểu đạt tự sự,
động cho bài văn nghị luận.
miêu tả và biểu cảm ?

- Góp phần nâng cao hiệu quả thuyết phục của
bài (đoạn) văn.
Khi yếu tố biểu cảm (hoặc từ sự,
miêu tả) được đưa vào đúng lúc và
đúng cách, mỗi yếu tố đó sẽ giúp gì
cho hoạt động nghị luận?


II. Luyện tập trên lớp:
1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả và
biểu cảm:

b) Chú ý khi Để
kết việc
hợp vận
các phương
biểu đạt:
dung cácthức
phương
- Phương thứcthức
biểu biểu
đạt phải
giữ vaisựtròcóchủ
đạtluôn
đó thực

tácđạo , các
phương thức tự
sự, miêu
biểu
cảmquả
chỉ đóng
dụng
nângtả,cao
hiệu
nghị vài hỗ trợ
thêm trong sự
kết hợp
với ta
lậpcần
luậnchú
của ýbàinhững
nghị luận.
luận,
chúng
- Vì vậy mà đưa các phướng
sự, miêu tả và biểu cảm
yêuthức
cầutựgì?
vào bài nghị luận phải có mức độ, không lấn át phương thức
biểu đạt nghị luận phải hài hòa hợp lí đúng mức, đúng chỗ.
- Người viết cần phải kết hợp một cách nhuần nhị , tự nhiên
trong luận cứ, luận điểm và hệ thống lập luận của bài nghị
luận.

II. Luyện tập trên lớp:
1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm:

2. Đưa yếu tố thuyết minh vào văn nghị luận:
Phân tích sự vận dụng phương thức thuyết minh trong đoạn trích
SGK trang 158-159.

- Tác giả đã đưa ra ý kiến của mình để bàn luận
Anh – Chị hãy phân tích sự
về vấn đề:
chỉ dựa
vận Có
dụngnên
phương
thức vào
thuyếtsố GDP để
Trong đoạn trích, tác giả đã
đánh giá minh
thu nhập
hàngtrích
năm
của người Việt
trong đoạn
SGK
đưa ra ý kiến của mình để bàn
trangcần
158-159.đến cả chỉ số GNP.
Nam không, hay
luận về tính
vấn đề gì?

 Phương thức chính là phương thức nghị luận.
- Yếu tố thuyết minh:
những
kiến
thức
mà tác giả
Phương
thứcminh
biểu đạt
Tìm yếu
tố thuyết
chính
của
đoạn
trích
đó?
cung cấp cho người
về
GDP
và
DNP.
thamđọc
gia
trong
đoạn
trích
này?


I. Luyện tập trên lớp:

1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả
và biểu cảm:
2. Đưa yếu tố thuyết minh vào văn nghị luận:

* Tác dụng của yếu tố thuyết minh trong đoạn trích:
Yếu tố thuyết minh đã hỗ trợ đắc lực cho sự bàn luận của tác giả, vì
nó đưa lại những tri thức khách quan, khoa học mới mẻ, giúp người
đọc có thể hiểu biết chính xác và rõ ràng hơn về vấn đề kinh tế - xã
hội đang được nêu ra thảo luận.
KÊT LUẬN:
-Việc kết hợp các vận dụng phương thức thuyết minh trong bài văn
nghị luận là cần thiết.
-Tạo sự thuyết phục cho luận điểm bằng việc trình bày một cách
chính xác , khách quan, khoa học vấn đề ở nhiều góc nhìn.


Khả năng kết hợp giữa các phương thức biểu đạt
Tự sự

Miêu tả

Biểu
cảm

Thuyết
minh

Nghị
luận

Kết hợp
được
với 4
phương
thức còn
lại

Kết hợp
được
với các
phương
thức : tự
sự, biểu
cảm,
thuyết
minh

Kết hợp
được
với các
phương
thức : tự
sự, miêu
tả,thuyết
minh

Kết hợp
được
với các
phương

thức:
miêu
tả,nghị
luận.

Kết hợp
được
với 4
phương
thức còn
lại


II. Luyện tập trên lớp:
1. Vận dụng kết hợp các phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm:
2. Đưa yếu tố thuyết minh vào văn nghị luận:

3. Luyện tập:

Viết một bài văn nghị luận ngắn để phát
biểu ý kiến trao đổi về chủ đề:
“Thầy cô mà tôi hâm mộ”.hoặc “Một nhà văn mà tôi hâm mộ”
**Yêu cầu thảo luận nhóm: (khoảng 10 phút)
• Tìm những luận điểm làm sáng tỏ chủ đề.
• Sắp xếp những luận điểm đó thành một dàn ý rành mạch.
• Các phương thức biểu đạt cần vận dụng.
• Hoàn chỉnh bài văn.


Bài Tham khảo về nhà văn mà em hâm mộ

Trong số những nhà văn Việt Nam hiện đại, người để lại trong lòng độc giả cũng
như những nhà phê bình văn học sắc sảo niềm tiếc nuối lớn nhất là nhà văn Nam Cao. Chúng
ta nhận ra trên trang viết của Nam Cao dấu hiệu của tài năng có một không hai trong nền văn
học nước nhà. Nếu bom đạn chiến tranh không cướp đi sinh mạng của ông thì hẳn Nam Cao
sẽ amng lại vẻ vang cho cả một dân tộc.Nhưng tôi yêu mến Nam Cao không hoàn toàn bởi
những điều chúng ta vẫn tiếc nuối về ông. Tôi hâm mộ nhà văn này bởi quan niệm sống và
viết và bởi sự nặng lòng của nhà văn dành cho người nông dân Việt Nam.
Sinh ra ở vùng quê Hà Nam, Nam Cao là một người trí thức chân chính. Những điều
kì lạ là trong khi nhiều nhà văn đặt nghệ thuật và sự nghiệp sáng tác của mình lên trên hết thì
Nam Cao lại làm khác. Dĩ nhiên đã là nhà văn thì phụng sự nghệ thuật, đam mê sáng tác là lẽ
thường tôi không có ý trách. Song chính điều đó càng khiến Nam Cao nổi bật bởi ông đã vượt
qua cái lẽ thường ấy của cuộc sống. Không coi sáng tác là nhiệm vụ số một thì nhà văn coi
trọng điều gì? Trong những năm tháng chống Pháp gian khổ, Nam Cao gác bút lên đường ra
mặt trận, trực tiếp cầm sùng chiến đấu. Nhà văn quan niệm “Sống đã rồi hãy viết”. Đó là một
quan niệm sâu sắc. Phải sống đầy đủ với cuộc đời rồi với cuộc đời rồi mới viết. Phải cảm
nhận cuộc sống bằng mọi giác quan, mọi cảm xúc, cảm giác của bản thân rồi mang những
cảm nhận máu thịt đó của mình lên trang viết. Khi ấy người nghệ sĩ mới có thể chuyển tải đầy
đủ, chân thật bản chất cuộc sống đến với độc giả.Trong lời phát biểu của Nam Cao, ta nhận
thấy một nhiệm vụ thiêng liêng của văn học : nhiệm vụ phản ánh cuộc sống. Không phải đến
tận những năm sau cách mạng tháng 8 Nam cao mới có tư tưởng vĩ đại đó. Trước cách mạng,
trong truyện “Giăng sáng” ông đã từng viết “Nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia cất lên
từ những kiếp lầm than” vậy là ngay từ sớm Nam Cao đã ý thức được vai trò của người cầm
bút là bám sát với đời sống thực tại của nhân dân đề phản ánh và đồng cảm với nó


Trước cách mạng, trong truyện “Giăng sáng” ông đã từng viết “Nghệ thuật có thể chỉ là
tiếng đau khổ kia cất lên từ những kiếp lầm than” vậy là ngay từ sớm Nam Cao đã ý thức
được vai trò của người cầm bút là bám sát với đời sống thực tại của nhân dân đề phản ánh và
đồng cảm với nó
Phải sống đầy đủ với cuộc đời rồi với cuộc đời rồi mới viết. Phải cảm nhận cuộc sống bằng

mọi giác quan, mọi cảm xúc, cảm giác của bản thân rồi mang những cảm nhận máu thịt đó của
mình lên trang viết. Khi ấy người nghệ sĩ mới có thể chuyển tải đầy đủ, chân thật bản chất
cuộc sống đến với độc giả.Trong lời phát biểu của Nam Cao, ta nhận thấy một nhiệm vụ
thiêng liêng của văn học : nhiệm vụ phản ánh cuộc sống. Không phải đến tận những năm sau
cách mạng tháng 8 Nam cao mới có tư tưởng vĩ đại đó. Trước cách mạng, trong truyện “Giăng
sáng” ông đã từng viết “Nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia cất lên từ những kiếp lầm
than” vậy là ngay từ sớm Nam Cao đã ý thức được vai trò của người cầm bút là bám sát với
đời sống thực tại của nhân dân đề phản ánh và đồng cảm với nó.
Xuất phát từ quan niệm ấy, trước cách mạng ngòi bút Nam cao theo sát đời sống khổ ải, bần
cùng của người nông dân đương thời. Đọc văn Nam cao , người đọc bị ám ảnh nặng nề bởi cái
đói quay quắt. Cái đói dường như là căn bệnh di căn lây với tốc độ khủng khiếp trên trang viết
của ông. Người đọc sợ hãi khi lật giở những trang truyện ngắn của ông. Sợ hãi bởi phải đối
mặt cái khổ đau, những cảnh tượng, những vấn đề nhân bản


II. Hướng dẫn luyện tập ở nhà.

*** Gợi ý Luyện tập 1:
- Cả hai nhận định đều đúng vì:
+ Một bài văn NL chỉ hấp dẫn khi sử dụng
các phương thức biểu đạt, nếu không nó
dễ sa vào trừu tượng khô khan…
+ Tác phẩm NL chỉ vận dụng một phương
thức sẽ rơi vào sự đơn điệu nhàm chán.
*** HS tự làm Bài luyện tập 2 ở nhà.


** GHI NHỚ (SGK)

** Củng cố kiến thức:

 Vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt làm cho
bài văn đặc sắc, hấp dẫn, giàu cảm xúc và có sức
Tại sao phải vận dụng
thuyết phục cao, phục vụ cho yêu cầu và mục đích
kết hợp các phương
nghị luận.

thức biểu đạt trong văn
nghị luận?
 Để nâng cao hiệu
quả vận
nghịdụng
luậncác
cần phải
Cần phải
vận dụng một cách
hợp
lý biểu
và khéo
phương
thức
đạt léo
các phương thức
đạt.để nâng
nhưbiểu
thế nào
cao hiệu quả nghị
luận?

Xin chân thành cảm ơn
quí thầy cô đã theo dõi !
Thân ái kính chào !