Tuần 7. Tây Tiến

T©y TiÕn

Quang
Dòng


I. Tỡm hiểu chung
1. Tác giả
- Quang Dũng (1921 - 1988) tên khai sinh
là Bùi ỡnh Diệm, quê Phợng Trỡ (Phùng) an Phợng - Hà Tây. Quang Dũng là
một ngời đa tài song đợc biết nhiều với
t cách nhà thơ.
- Thơ Quang Dũng vừa hồn nhiên vừa tinh
tế mang vẻ đẹp hào hoa, phóng
khoáng, đậm chất lãng mạn.
- Tác phẩm : Rừng biển quê hơng, ờng
lên Châu Thuận (truyện ký 1964), Rừng
về xuôi (truyện ký- 1968), Nhà đồi
(truyện ký - 1970), Mây đầu ô (thơ 1986).


2. oàn quân Tây Tiến
- Thành phần : đa số là thanh niên
Hà Nội thuộc nhiều tầng lớp khác
nhau. Trong bại thơ này, Q.Dng lại
muốn tái hiện vẻ đẹp vừa can tr
ờng lại vừa lãng mạn, hòa hoa của
nhng ngời lính xuất thân từ trí
thức.
- ịa bàn hoạt động : miền rừng núi
phía Tây của tổ quốc.

- Hon cnh chung: Thiếu thốn,
đánh trận tử vong ít, sốt rét tử
vong nhiều.


3. Tác phẩm
- Bài thơ ra đời khi nhà thơ
đã chuyển sang đơn vị
khác, bồi hồi nhớ về đơn vị
cũ ông viết bài thơ này. ban
đầu có tên Nhớ Tây Tiến,
sau mới đổi thành Tây Tiến.
- Khi mới ra đời bài thơ đợc yêu
thích và lu truyền rộng rãi.
Nhng sau đó do quan niệm
ấu trĩ của một số ngời nên
bài thơ ít đợc nhắc đến.
Mãi đến thời kỳ đổi mới Tây
Tiến mới đợc khôi phục lại vị
trí xứng đáng của nó.


Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi! 
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi 
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi 
Mường Lát hoa về trong đêm hơi 

Người đi Châu Mộc chiều sương ấy 
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ 
Có nhớ dáng người trên độc mộc 

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa 

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm 
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời 
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống 
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi 
Anh bạn dãi dầu không bước nữa 
Gục lên súng mũ bỏ quên đời! 
Chiều chiều oai linh thác gầm thét 
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người 
Nhớ ôi Tây tiến cơm lên khói 
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi 

Tây tiến đoàn binh không mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm 
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm 
Rải rác biên cương mồ viễn xứ 
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh 
Áo bào thay chiếu, anh về đất 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành 

Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa 
Kìa em xiêm áo tự bao giờ 
Khèn lên man điệu nàng e ấp 
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ 

Tây tiến người đi không hẹn ước 
Đường lên thăm thẳm một chia phôi 
Ai lên Tây tiến mùa xuân ấy 

Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.
(Phù Lưu Chanh, 1948)


II. ọc - hiểu vn bản
Bố cục bài thơ

Bài thơ có thể chia làm 4 đoạn :
+ oạn 1 : (14 dòng đầu) Trong nỗi nhớ da
diết của tác giả, đoàn quân Tây Tiến hiện
ra trong nhng cuộc hành quân gian khổ
trên cái nền của thiên nhiên miền Tây hùng
vĩ.
+ oạn 2 : (từ dòng 15 đến dòng 22) Nhng
kỷ niệm đẹp về tỡnh quân dân trong
đêm liên hoan và vẻ đẹp thơ mộng của núi
rừng.
+ oạn 3 : (từ dòng 23 đến dòng 30) khắc
hoạ chân dung ngời lính Tây Tiến và sự hi
sinh bi tráng của
+ oạn 4 : (4 câu cuối) Nhà thơ đã xa đơn
vị, gửi lòng mỡnh mãi gắn bó với Tây Tiến
và miền Tây.


1. oạn thơ thứ nhất
a) Hai câu đầu
- Câu mở đầu
Sụng Mó xa ri Tõy tin i!
-> Câu cảm thán, biện pháp nhân hóa

-> Câu thơ vừa nh lời tâm sự vừa nh lời gọi. Nhắc
tới tên cảnh, tên ngời ấy để cả kí ức sống dậy
- Câu 2:
Nh v rng nỳi, nh chi vi
-> Hai từ nhớ trong câu 2 nh 2 nốt nhấn gợi tả nỗi
nhớ chơi vơi cháy bỏng khôn nguôi.
"Nhớ chơi vơi" là nhớ không rõ nét, chỉ biết rằng
đó là nỗi nhớ da diết thờng trực. Nó vừa có chiều
rộng vừa có chiều sâu.


b. 12 câu sau
- Câu 3,4
Si Khao sng lp on quõn mi
Mng Lỏt hoa v trong ờm hi

+ ịa danh Si Khao, Mng
Lỏt càng làm rừng núi trở
nên hoang vu hơn.
+ Thanh trắc ở từ lấp,
mỏi cựng hỡnh ảnh sơng
nh muốn nhấn chỡm ngời
lính trong nỗi mệt nhọc.
+ Câu thơ th 4 đầy vần
bằng nhẹ nh 1 hơi thở.
Hoa: hoa rừng hoc
ngọn đuốc soi sáng.


- Câu 5->8

+ Câu 5 : Dc lờn khỳc khuu dc thm thm
Nhịp 4/3 và 2 từ láy nh bẻ gãy dòng thơ ra làm
đôi gợi hỡnh tợng về một con núi có 2 sờn dốc vừa
cao dựng đứng lại vừa sâu thm thẳm.
+ Câu 6 : Heo hỳt cn mõy, sỳng ngi tri
Từ láy heo hút đợc đảo lên trên để nhấn mạnh
cái heo hút, lãnh lẽo.
Hỡnh ảnh nhân hoá, ẩn dụ súng ngửi trời vừa
thực vừa gợi ra chất lính.
+ Câu 7 : Ngn thc lờn cao, ngn thc xung
Nhịp 4/3, ch ngàn thớc đợc điệp lại, các thanh
trắc liên tiếp trong 3 câu thơ 5->7 nh vẽ tiếp về
hỡnh ảnh một con dốc khác trên đờng hành quân
v diễn tả sự vất vả của ngời lính
+ Câu 8 : Nh ai Pha Luụng ma xa khi
Câu thơ toàn thanh bằng gi vẻ đẹp thơ mộng
nơi núi rừng. Nú nh một tiếng thở phào nhẹ nhõm
của ngời lính sau một chặng đờng dài hành quân
vất vả


- Câu 9,10:
Anh bn dói du khụng bc na
Gc lờn sỳng m b quờn i!

Nhng ngời lính đã kết thúc chặng hành
quân trong đêm. Họ tự thởng cho nhau
giấc ngủ. Cách nói bỏ quên đời ấy
thoáng nụ cời dí dỏm đầy chất lính của
họ.

- Câu 11,12:
Chiu chiu oai linh thỏc gm thột
ờm ờm Mng Hch cp trờu ngi



S nguy hiểm đợc tái hiện trong tiếng thác, trong
bớc chân của thú d. Ch Hịch, cọp nghe
nặng nh bớc chân của con hổ. ó là nguy hiểm
bám riết chiều chiều, đêm đêm.


- Câu 13,14:
Nh ụi Tõy tin cm lờn khúi
Mai Chõu mựa em thm np xụi

Hai câu tràn ngập vần bằng tạo nên không gian t
ơi mát, êm đềm của thiên nhiên.


2. oạn thơ thứ hai
- Cảnh liên hoan trong doanh trại gia bộ đội và dân
địa phơng:
Doanh tri bng lờn hi uc hoa
Kỡa em xiờm ỏo t bao gi
Khốn lờn man iu nng e p
Nhc v Viờn Chn xõy hn th
+ Nhịp điệu câu thơ có cái gỡ náo nức, rộn rã.

+ Ch bừng là nét vẽ có thần. Nó mô tả ánh sáng rực rõ từ
nhng ngọn đuốc trong đêm hội, gợi đến tiếng khèn tỡnh
tứ, mà cũng là tái hiện sự vui sớng của con ngời.
+ Ngọn đuốc cũng trở thành đuốc hoa tỡnh tứ nh nến thắp
sáng trong phòng vợ chồng đêm tân hôn.
+ Hai ch kỡa em cho thấy sự ngạc nhiên, thích thú của các
chiến sĩ.


- Cảnh tiễn đa trên sông trong chiều sơng:
Ngi i Chõu Mc chiu sng y
Cú thy hn lau no bn b
Cú nh dỏng ngi trờn c mc
Trụi dũng nc l hoa ong a
+ Cnh vt:
Bằng biện pháp nhân hóa, rặng lau ven bờ đợc thổi hồn
Hỡnh ảnh hoa chợt làm cả không gian sáng lên. Vẻ đẹp tỡnh tứ từ chuyển
động rất nhẹ của nhng bông hoa làm ta liên tởng tới sự n tính của các
cô gái.
-> Cảnh vật trở nên có hồn và đầy quyến luyến, tình tứ nh cùng đa tiễn
con ngời
+ Con ngi:
Vần trắc: Mộc, ấy, dáng, độc mộc tạo giọng điệu chắc nịnh, khỏe khoắn.
Cả đoạn thơ nh câu hỏi hớng tới ngời đi nhng cũng là hỏi ai đã từng ở T õy
Bc và hỏi chính bản thân.
-> Nổi bật là hỡnh ảnh dáng ngời trên độc mộc" đem đến nét đẹp rắn
rỏi, khoẻ khoắn cho bức tranh thiên nhiên thơ mộng, mềm mại, mơ
màng ng thi gợi nhắc con ngời về kỉ niệm sâu lắng.

a)2 câu đầu:
tó

K

hô

ng

m

nh
a
X

ọ

ct


óc

àu
m

/

c

ng

ụ
r
o
a
ị
x
B

l á

/

nh
a
x

Da

xa

Cm quan
lãng mạn

Rụ
n

nh

gt

óc

Th

iế

ut

Số

hố

tr

nv

ét

ật

ch

ất


Tõy tin on binh khụng mc túc
Quõn xanh mu lỏ d oai hựm

- Câu th tả thực về ngời lính:
+ Không mọc tóc gợi nét ngang tàng (sự

thật là vỡ sốt rét rụng hết tóc),
+ Quân xanh màu lá gợi vẻ bí hiểm (thực ra
là nớc da xanh tái và sốt rét).
- Giọng rất yêng hùng, nghịch ngợm
+ Cụm từ đoàn binh và d oai hùm cùn
với mt loạt thanh trắc nghe rắn rỏi, mạn
mẽ
+ Thủ pháp tơng phản: quân xanh mà
lá>thờng của ngời lính.


b. 2 câu 3,4
Mắt trừng -Mộng- Qua biên giới

Cnh
giác,
quyết
tâm

Chiến
chinh

sát cánh
chiến
đấu

Mơ- Hà Nội-Dáng kiều thơm
Lãng mạn

Ngời con gái
đẹp

(Nỗi nhớ của ngời trí thức tiểu t sản)

ý chí chiến đấu hớng
về biên cơng

Gửi về nơi quê h
ơng yêu dấu


c. Câu 5->8
Biên cơng

Chiến
Từ
tranh
tàn
Hán
khốc
Việt

Mồ

Viễn xứ

Chiến trờng

Chẳng tiếc

đời xanh

Can trờng, kiêu hùng

Khí
phác
h anh
hùng


Áo bào thay chiếu, anh về đất 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành 


C©u hái tr¾c nghiÖm

Quang Dũng đã góp vào viện bảo tàng
người lính, hình tượng người chiến sĩ :
a. NhiÒu méng vµ m¬
b. ThiÕu thèn gian khæ nhng anh dòng

c. VÎ ®Ñp bi tr¸ng, lãng mạn

®¸p ¸n ®óng:

®¸p ¸n

C

4. oạn thơ cuối
Tiu kt:

- Hai câu trên
Tõy tin ngi i khụng hn c
ng lờn thm thm mt chia phụi

Nhà thơ dứt khỏi dòng hồi tởng để trở về với hiện tại (đã xa Tây Tiến)

đờng lên thm thẳm
Khoảng cách ngàn trùng
về không gian, thời gian


- Hai câu dới:
Ai lờn Tõy tin mựa xuõn y
Hn v Sm Na chng v xuụi.

-> Lời nhắc nhở, gợi lại kí ức: không thể quên chặng đờng đã qua với nhng kỷ niệm
về đồng đội, về đoàn quân Tây Tiến và vùng rừng núi Tây Bắc của Tổ quốc

Gắn bó khang khít


Tæng kÕt
1. Nghệ thuật : Chất lãng mạn và chất bi tráng là hai đặc điểm nổi bật, tạo nên vẻ đẹp độc đáo của bài thơ (ngôn ngữ, giọng điệu, âm hưởng, thủ pháp đối lập ...)
2. Nội dung : Tây Tiến là một tượng đài bất tử về người lính mà Quang Dũng dựng lên bằng cả tâm hồn mình để tưởng niệm một thế hệ thanh niên trong một giai
đoạn lịch sử đau thương khốc liệt mà hào hùng, vĩ đại của nước nhà.