Tuần 4. Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Sa hành đoản ca)

GVTH: NGUYỄN THỊ THÙY


Bài ca ngắn đi trên bãi cát
(Sa hành đoản ca)
Cao Bá Quát


I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả

Cao Bá Quát (1809?-1855)

Con người
thông minh,
tài hoa, có
chí lớn, giàu
tâm huyết
với đời.

Cuộc đời gặp
Tính cách
nhiều lận đận, cương trực,
trắc trở, nhất
mạnh mẽ
là đường công phóng túng.
danh.

Để lại dấu ấn đậm nét
trong thơ văn

Sự nghiệp

- Khoảng
1400 bài thơ.
- Trên 20 bài
văn xuôi.
- Một số bài
phú, hát nói
câu đối…

-Tình cảm tha thiết với quê
hương, xứ sở, với con người
-Phê phán chế độ phong kiến
bảo thủ, trì trệ.
-Chứa đựng tư tưởng khai
sáng, phản ánh nhu cầu
đổi mới.

Người đời suy tôn ông là “Thánh Quát”
(Trong “Thần Siêu Thánh Quát”)


Một số công trình nghiên cứu về
ThủCao
bút Bá
củaQuát
Cao và
Báthơ
Quát

văn của ông

Một số ấn bản tác phẩm của Cao Bá Quát


2.Tác phẩm “Bài ca ngắn đi trên bãi cát”
Hoàn cảnh sáng tác

Hoàn cảnh trực tiếp:
Bài thơ được hình thành
trong những lần Cao Bá
Quát đi thi Hội qua những
tỉnh miền Trung
đầy cát trắng.

Bối cảnh lịch sử, thời đại:
+ Chế độ phong kiến nhà
Nguyễn khủng hoảng, xã hội
trì trệ.
+ Chế độ khoa cử dưới triều
Nguyễn rất nghiệt ngã, nhiều
bất công.


Có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Thể loại:
Thể hành

Có

Khá tự do, phóng túng, không khả năng
biểu đạt
bị gò bó bởi niêm luật.
phong phú
Lấy việc điệp vần bằng trắc
làm nguyên tắc, kết cấu đầu
cuối hô ứng với nhau.


II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình tượng bãi cát – con đường cùng
Xuất hiện xuyên
suốt bài thơ

Bãi cát

Kết cấu đầu
cuối hô ứng

Dài

Nối tiếp vô tận

Ấn tượng
không gian
bãi cát mịt mờ,
vô định,
mênh mông.

Nghệ thuật

trùng điệp

Ám ảnh về sự bủa vây của bãi cát hoang vắng, rợn ngợp;
mở ra con đường xa tắp, bất tận, nhiều trắc trở, khó nhọc.


Tả Những bãi cát, cồn cát trải dài
thực bao la của thiên nhiên miền
Trung khắc nghiệt.

Bãi cát
dài

Hình tượng
nghệ thuật
sáng tạo
mới mẻ,
độc đáo
-Con đường công danh xa xôi,
của nhà
mịt mù cát bụi.
Biểu
thơ.
-Con đường đời nhiều gập
tượng
ghềnh, trắc trở trong xã hội
phong kiến o bế, trì trệ.


2. Hình tượng người đi trên bãi cát

Không
Bãi cát dài bất tận
gian

Hoàn
cảnh

Thời
gian

Mặt trời đã lặn
- trời bắt đầu tối

- Đi một bước như
Tình
lùi một bước
thế
- Không dừng được

- Đi trên cát chân bị
lún xuống như lùi lại.
- Trạng thái mệt mỏi,
kiệt sức, đầy lo âu
buồn nản.
-Tâm thế cô đơn,
lạc lõng, hoang mang


Tâm
trạng

Buồn đau,
phẫn uất

Tự trách
bản thân,
khao khát
được giải
thoát khỏi
con đường
danh lợi

Trăn trở,
suy tư
về danh lợi,
về kẻ sĩ
đương thời

Anh đứng làm chi trên bãi cát?

Hoang mang
bế tắc,
tuyệt vọng


Câu hỏi kết lại bài thơ
Anh đứng làm chi trên bãi cát?

Hỏi cuộc đời

Hỏi thời đại,
xã hội

Hỏi chính
bản thân

- Xoáy sâu vào những nỗi niềm đớn đau, day dứt,
giằng xé nội tâm của nhân vật trữ tình.
- Lời thức tỉnh, giục giã bản thân của người đi
trên cát phải quyết định dứt khoát, tìm con đường
đi mới cho cuộc đời.


Khách –
người khách
(Ngôi 3 số ít)
Đại từ
nhân xưng

Quân – anh, ông
(Ngôi 2 số ít )

Người
đi trên
cát

Ngã – tôi, ta
(Ngôi 1 số ít)
-Tác giả tự phân thân ở nhiều vị trí để đối thoại với
chính mình – Độc thoại đa chiều.

- Chiều sâu tâm sự và suy tư của tác giả.
- Vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn Cao Bá Quát.

Tác giả


Tổng kết

Nội dung

Nghệ thuật

- Thể thơ cổ phong khá tự do
về kết cấu, vần, nhịp .
Khúc bi ca mang đậm tính nhân
- Xây dựng hình tượng nghệ
Văn của một con người cô đơn,
thuật độc đáo.
tuyệt vọng trên đường đời, thể
- Kết cấu đầu cuối hô ứng,
hiện qua hình ảnh bãi cát dài,
nghệ thuật trùng điệp, đối, sử
con đường cùng và hình ảnh
dụng đại từ nhân xưng, điển
người đi đường.
cố tinh tế trong hình thức một
bài ca.


Xin chân thành cảm ơn quý

thày cô và các em học sinh
đã chú ý theo dõi bài giảng!