Tuần 32. Các thao tác nghị luận

Ngêi d¹y: NguyÔn TuÊn
¸nh
Gi¸o viªn TT GDTX Vò TuÊn chiªu


Không có tình yêu thì thành đêm tối, vậy
tình
yêu
là
ánh
sáng là mặt trời. Chẳng thế mà, vừa thấy Juliet
xuất hiện trên khung cửa sổ trong đêm tối, Rômêô
đã nói: ánh sáng nào vừa loé trên cửa sổ kia? và
liền gọi nàng Juliet là mặt trời. Phơng Tây có
câu châm ngôn: Nếu không có tình yêu thì mặt
trời
cũng
sẽ
tắt
mất.
Câu hỏi: Hãy sắp xếp lại đoạn văn trên theo
một trình tự hợp lí và giải thích rõ lí do vì
sao sắp xếp nh vậy?


CÁC THAO
TÁC
NGHỊ
LUẬN
- Thao t¸c bËt vµ t¾t ti vi.
- Thao t¸c khëi ®éng xe m¸y.

Qua ví dụ đã nêu, hãy cho biết
phơng án nào nêu đúng khái
niệm thao tác?
Chỉ một việc làm nào đó.
Chỉ việc thực hiện một số động tác
bất kì trong
khi làm việc.
Chỉ việc thực hiện những động tác
theo trình tự
và yêu cầu kĩ thuật nhất định.


Qua ví dụ đã nêu, hãy cho biết
phơng án nào nêu đúng khái
niệm thao tác?
Chỉ một việc làm nào đó.
Chỉ việc thực hiện một số động tác
bất kì trong
khi làm việc.
Chỉ việc thực hiện những động tác
theo trình tự
và yêu cầu kĩ thuật nhất định.


Câu hỏi: Phơng án nào giải thích đúng
về thao tác nghị luận?
A: Cỏc bc, cỏc cụng on c th trong khi tin hnh
lm mt bi vn ngh lun cú tớnh cht trng quy.

B: Nhng ng tỏc c thc hin theo ỳng trỡnh t v
yờu cu kĩ thut quy nh trong hot ng ngh lun.
C: Nhng ng tỏc c thc hin trong khi tin hnh
nghiờn cu, tỡm hiu mt hin tng, mt vn
thuc phm vi ngh lun.


Câu hỏi: Phơng án nào giải thích đúng
về thao tác nghị luận?
A: Cỏc bc, cỏc cụng on c th trong khi tin hnh
lm mt bi vn ngh lun cú tớnh cht trng quy.
B: Nhng ng tỏc c thc hin theo ỳng trỡnh t v
yờu cu kĩ thut quy nh trong hot ng ngh lun.
C: Nhng ng tỏc c thc hin trong khi tin hnh
nghiờn cu, tỡm hiu mt hin tng, mt vn
thuc phm vi ngh lun.


Em hãy điền chính xác các thao tác: Tổng hợp,
Phân tích, Diễn dịch, Quy nạp vào vị trí
thích hợp trong bảng hệ thống dới đây:
stt Tên thao tác
1

2

3

4

Đặc điểm

Tác dụng

PHÂN TíCH

Chia vấn đề cần bàn luận ra Giúp xem xét sự
thành các bộ phận (phơng vật, hiện tợng một
diện, nhân tố) để xem xét cách chính xác.
một cách cặn kẽ, kĩ càng.

DIễN DịCH

Từ tiền đề chung có tính Có khả năng rút ra
phổ biến, suy ra những tr chân lí mới từ
ờng hợp cụ thể, riêng biệt.
chân lí đã biết.

TổNG HợP

Kết hợp các phần (các mặt, Giúp cho ngời đọc
các nhân tố) của một sự vật (nghe) có nhận
hay hiện tợng thành chỉnh thức tổng thể.
thể thống nhất để xem xét.

QUY NạP

Từ nhiều sự vật, hiện tợng Luôn đa lại những
riêng, cá biệt, suy ra nguyên kết luận chắc
lí chung, phổ biến.

chắn và xác thực.


Bi tp 1:
Trong bi Ta
Trớch dim thi tp,
Hong c Lng
nhn nh: Th vn
khụng lu truyn ht
i l vỡ nhiu lí do,

sau ú ụng ln lt
trỡnh by 4 lí do c
th.

Thao
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần bàn luận
ra thành các bộ phận (ph
ơng diện, nhân tố) để
xem xét một cách cặn kẽ,
kĩ càng.

Giúp xem xét sự
vật, hiện tợng
một cách chính
xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung có tính
phổ biến, suy ra những tr
ờng hợp cụ thể, riêng biệt.

Có khả năng rút
ra chân lí mới từ
chân lí đã biết.

Tổng
hợp

Kết hợp các phần (các mặt,
các nhân tố) của một sự vật
hay hiện tợng thành chỉnh
thể thống nhất để xem
xét.

Giúp cho ngời
đọc (nghe) có
nhận thức tổng
thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật, hiện tợng
riêng, cá biệt, suy ra nguyên
lí chung, phổ biến.

Luôn
đa
lại
những kết luận
chắc chắn và
xác thực.

Cỏch trỡnh by nh th, tỏc gi s dng thao tỏc ngh
lun no?giải thích?


Bi tp 2:
Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng
đáng với tổ tiên ta ngày trớc. Từ các cụ
già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ
thơ, từ những kiều bào ở nớc ngoài đến
những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm,
từ nhân dân miền ngợc đến miền xuôi,
ai cũng một lòng yêu nớc, ghét giặc. Từ
những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu
đói mấy ngày để bám sát lấy giặc,
đến những công chức ở hậu phơng

nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những
phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân
mà mình thì xung phong giúp việc vận
tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc
yêu thơng bộ đội nh con đẻ của mình.
Từ những nam nữ công nhân và nông
dân thi đua tăng gia sản xuất, không
quản khó nhọc để giúp một phần nào
kháng chiến cho đến những đồng bào
điền chủ quyên đất ruộng cho Chính
phủ

Tha
o
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phâ
n
tích

Chia vấn đề cần
bàn luận ra thành
các bộ phận (ph
ơng diện, nhân
tố) để xem xét
một cách cặn kẽ,

kĩ càng.

Giúp xem
xét sự vật,
hiện
tợng
một
cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung
có tính phổ biến,
suy ra những tr
ờng hợp cụ thể,
riêng biệt.

Có
khả
năng rút ra
chân
lí
mới
từ
chân lí đã
biết.

Tổn

g hợp

Kết hợp các phần
(các
mặt,
các
nhân tố) của một
sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh
thể thống nhất
để xem xét.

Giúp
cho
ngời
đọc
(nghe) có
nhận thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật,
hiện tợng riêng, cá
biệt,
suy
ra
nguyên lí chung,
phổ biến.

Luôn đa lại
những kết
luận chắc
chắn
và
xác thực.

(Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta)

Cho biết tác giả đã sử
dụng thao tác nghị luận
nào?giải thích?


Bi tp 3:
Ta thng nghe: Kỉ
Tớn em mỡnh cht thay,
cu thoỏt cho Cao ; Do
Vu chỡa lng chu giỏo,
che ch cho Chiờu Vng;
D Nhng nut than
bỏo thự cho ch; Thõn
Khoỏi cht tay cu nn
cho nc; Kớnh c, mt
chng tui tr, thõn phũ
Thỏi Tụng thoỏt khi vũng
võy th sung; Co Khanh,
mt b tụi xa, ming mng
Lc Sn, khụng theo mu

k nghch tc. T xa cỏc
bc trung thn ngha s b
mỡnh vỡ nc, i no
khụng cú?
Quc Tun-Hịch tớng sĩ)

(Trn

Thao
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần bàn
luận ra thành các bộ
phận
(phơng
diện,
nhân tố) để xem xét
một cách cặn kẽ, kĩ
càng.

Giúp xem xét
sự vật, hiện t
ợng một cách

chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung có
tính phổbiến ,suy ra
những trờng hợp cụ
thể, riêng biệt.

Có khả năng
rút ra chân lí
mới từ chân lí
đã biết.

Tổng
hợp

Kết hợp các phần (các
mặt, các nhân tố) của
một sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh thể
thống nhất để xem
xét.

Giúp cho ngời
đọc (nghe) có
nhận
thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật, hiện t
ợng riêng, cá biệt, suy
ra nguyên lí chung,
phổ biến.

Luôn đa lại
những
kết
luận
chắc
chắn và xác
thực.

Cõu hi: Cho bit tỏc gi ó
s dng thao tỏc tng hp
hay quy np? Gii thớch?


Bi tp 1:
Trong bi Ta
Trớch dim thi tp,
Hong c Lng
nhn nh: Th vn
khụng lu truyn ht
i l vỡ nhiu lí do,

sau ú ụng ln lt
trỡnh by 4 lí do c
th.

Thao
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần bàn luận
ra thành các bộ phận (ph
ơng diện, nhân tố) để
xem xét một cách cặn kẽ,
kĩ càng.

Giúp xem xét sự
vật, hiện tợng
một cách chính
xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung có tính
phổ biến, suy ra những tr

ờng hợp cụ thể, riêng biệt.

Có khả năng rút
ra chân lí mới từ
chân lí đã biết.

Tổng
hợp

Kết hợp các phần (các mặt,
các nhân tố) của một sự vật
hay hiện tợng thành chỉnh
thể thống nhất để xem
xét.

Giúp cho ngời
đọc (nghe) có
nhận thức tổng
thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật, hiện tợng
riêng, cá biệt, suy ra nguyên
lí chung, phổ biến.

Luôn
đa
lại

những kết luận
chắc chắn và
xác thực.

Cỏch trỡnh by nh th, tỏc gi s dng thao tỏc ngh
lun no?giải thích?


Thao tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần bàn luận ra
thành các bộ phận (phơng diện,
nhân tố) để xem xét một cách
cặn kẽ, kĩ càng.

Giúp xem xét sự vật,
hiện tợng một cách
chính xác.

Diễn dịch

Từ tiền đề chung có tính phổ
biến, suy ra những trờng hợp cụ

thể, riêng biệt.

Có khả năng rút ra
chân lí mới từ chân
lí đã biết.

Tổng hợp

Kết hợp các phần (các mặt, các
nhân tố) của một sự vật hay hiện
tợng thành chỉnh thể thống nhất
để xem xét.

Giúp cho ngời đọc
(nghe) có nhận thức
tổng thể.

Quy nạp

Từ nhiều sự vật, hiện tợng riêng, cá
biệt, suy ra nguyên lí chung, phổ
biến.

Luôn đa lại những
kết luận chắc chắn
và xác thực.

* Nhận xét:
+Tỏc gi ó chia vn cn bn lun thnh 4 b phn xem xột
ch khụng phi t mt tin chung cú tớnh ph bin din gii

nhng s vt hin tng riờng.
+Tỏc gi ó s dng thao tỏc phõn tớch.
+ Tỏc dng của thao tỏc phõn tớch: Chia mt nhn nh thnh cỏc
mt t ú lm rừ nguyờn nhõn khin th ca khụng lu truyn ht i.


Bi tp 2:
Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng
đáng với tổ tiên ta ngày trớc. Từ các cụ
già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ
thơ, từ những kiều bào ở nớc ngoài đến
những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm,
từ nhân dân miền ngợc đến miền xuôi,
ai cũng một lòng yêu nớc, ghét giặc. Từ
những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu
đói mấy ngày để bám sát lấy giặc,
đến những công chức ở hậu phơng
nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những
phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân
mà mình thì xung phong giúp việc vận
tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc
yêu thơng bộ đội nh con đẻ của mình.
Từ những nam nữ công nhân và nông
dân thi đua tăng gia sản xuất, không
quản khó nhọc để giúp một phần nào
kháng chiến cho đến những đồng bào
điền chủ quyên đất ruộng cho Chính
phủ

Tha

o
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phâ
n
tích

Chia vấn đề cần
bàn luận ra thành
các bộ phận (ph
ơng diện, nhân
tố) để xem xét
một cách cặn kẽ,
kĩ càng.

Giúp xem
xét sự vật,
hiện
tợng
một
cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung
có tính phổ biến,
suy ra những tr
ờng hợp cụ thể,
riêng biệt.

Có
khả
năng rút ra
chân
lí
mới
từ
chân lí đã
biết.

Tổn
g hợp

Kết hợp các phần
(các
mặt,
các
nhân tố) của một
sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh
thể thống nhất
để xem xét.

Giúp

cho
ngời
đọc
(nghe) có
nhận thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật,
hiện tợng riêng, cá
biệt,
suy
ra
nguyên lí chung,
phổ biến.

Luôn đa lại
những kết
luận chắc
chắn
và
xác thực.

(Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta)

Cho biết tác giả đã sử
dụng thao tác nghị luận
nào?giải thích?

Bi tp 2:
Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng
đáng với tổ tiên ta ngày trớc. Từ các cụ
già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ
thơ, từ những kiều bào ở nớc ngoài đến
những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm,
từ nhân dân miền ngợc đến miền xuôi,
ai cũng một lòng yêu nớc, ghét giặc. Từ
những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu
đói mấy ngày để bám sát lấy giặc,
đến những công chức ở hậu phơng
nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những
phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân
mà mình thì xung phong giúp việc vận
tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc
yêu thơng bộ đội nh con đẻ của mình.
Từ những nam nữ công nhân và nông
dân thi đua tăng gia sản xuất, không
quản khó nhọc để giúp một phần nào
kháng chiến cho đến những đồng bào
điền chủ quyên đất ruộng cho Chính
phủ

Tha
o
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phâ
n
tích

Chia vấn đề cần
bàn luận ra thành
các bộ phận (ph
ơng diện, nhân
tố) để xem xét
một cách cặn kẽ,
kĩ càng.

Giúp xem
xét sự vật,
hiện
tợng
một
cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung
có tính phổ biến,
suy ra những tr
ờng hợp cụ thể,

riêng biệt.

Có
khả
năng rút ra
chân
lí
mới
từ
chân lí đã
biết.

Tổn
g hợp

Kết hợp các phần
(các
mặt,
các
nhân tố) của một
sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh
thể thống nhất
để xem xét.

Giúp
cho
ngời
đọc
(nghe) có

nhận thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật,
hiện tợng riêng, cá
biệt,
suy
ra
nguyên lí chung,
phổ biến.

Luôn đa lại
những kết
luận chắc
chắn
và
xác thực.

(Hồ Chí Minh-Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta)

Cho biết tác giả đã sử
dụng thao tác nghị luận
nào?giải thích?


* Nhận xét:
- Đoạn văn nêu bật tinh

thần yêu nớc của nhân
dân ta trong thời kì
kháng
chiến
chống
thực dân Pháp.
- Câu mở đầu nêu ý
khái quát, các câu sau
làm rõ nghĩa cho khái
niệm đồng bào và
minh chứng cho nội
dung xứng đáng tổ
tiên ta ngày trớc.
- Tác giả đã sử dụng
thao tác diễn dịch

Tha
o tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phâ
n
tích

Chia vấn đề cần
bàn luận ra thành
các bộ phận (ph

ơng diện, nhân
tố) để xem xét
một cách cặn kẽ,
kĩ càng.

Giúp
xem
xét sự vật,
hiện
tợng
một
cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung
có tính phổ biến,
suy ra những tr
ờng hợp cụ thể,
riêng biệt.

Có
khả
năng rút ra
chân lí mới
từ chân lí
đã biết.

Tổn
g hợp

Kết hợp các phần
(các
mặt,
các
nhân tố) của một
sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh
thể thống nhất
để xem xét.

Giúp cho ng
ời
đọc
(nghe)
có
nhận thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật,
hiện tợng riêng, cá
biệt,
suy
ra
nguyên lí chung,

phổ biến.

Luôn đa lại
những kết
luận chắc
chắn
và
xác thực.


Bi tp 3:
Ta thng nghe: Kỉ
Tớn em mỡnh cht thay,
cu thoỏt cho Cao ; Do
Vu chỡa lng chu giỏo,
che ch cho Chiờu Vng;
D Nhng nut than
bỏo thự cho ch; Thõn
Khoỏi cht tay cu nn
cho nc; Kớnh c, mt
chng tui tr, thõn phũ
Thỏi Tụng thoỏt khi vũng
võy th sung; Co Khanh,
mt b tụi xa, ming mng
Lc Sn, khụng theo mu
k nghch tc. T xa cỏc
bc trung thn ngha s b
mỡnh vỡ nc, i no
khụng cú?
Quc Tun-Hịch tớng sĩ)

(Trn

Thao
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần bàn
luận ra thành các bộ
phận
(phơng
diện,
nhân tố) để xem xét
một cách cặn kẽ, kĩ
càng.

Giúp xem xét
sự vật, hiện t
ợng một cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung có
tính phổ biến , suy ra
những trờng hợp cụ
thể, riêng biệt.

Có khả năng
rút ra chân lí
mới từ chân lí
đã biết.

Tổng
hợp

Kết hợp các phần (các
mặt, các nhân tố) của
một sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh thể
thống nhất để xem
xét.

Giúp cho ngời
đọc (nghe) có
nhận
thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật, hiện t

ợng riêng, cá biệt, suy
ra nguyên lí chung,
phổ biến.

Luôn đa lại
những
kết
luận
chắc
chắn và xác
thực.

Cõu hi: Cho bit tỏc gi ó
s dng thao tỏc tng hp
hay quy np? Gii thớch?


Bi tp3:
Ta thng nghe: Kỉ
Tớn em mỡnh cht thay,
cu thoỏt cho Cao ; Do
Vu chỡa lng chu giỏo,
che ch cho Chiờu Vng;
D Nhng nut than
bỏo thự cho ch; Thõn
Khoỏi cht tay cu nn
cho nc; Kớnh c, mt
chng tui tr, thõn phũ
Thỏi Tụng thoỏt khi vũng
võy th sung; Co Khanh,

mt b tụi xa, ming mng
Lc Sn, khụng theo mu
k nghch tc. T xa cỏc
bc trung thn ngha s b
mỡnh vỡ nc, i no
khụng cú?
Quc Tun-Hịch tớng sĩ)

(Trn

Thao
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần bàn
luận ra thành các bộ
phận
(phơng
diện,
nhân tố) để xem xét
một cách cặn kẽ, kĩ
càng.

Giúp xem xét

sự vật, hiện t
ợng một cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung có
tính phổ biến, suy ra
những trờng hợp cụ
thể, riêng biệt.

Có khả năng
rút ra chân lí
mới từ chân lí
đã biết.

Tổng
hợp

Kết hợp các phần (các
mặt, các nhân tố) của
một sự vật hay hiện t
ợng thành chỉnh thể
thống nhất để xem
xét.

Giúp cho ngời
đọc (nghe) có
nhận

thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật, hiện t
ợng riêng, cá biệt, suy
ra nguyên lí chung,
phổ biến.

Luôn đa lại
những
kết
luận
chắc
chắn và xác
thực.

Cõu hi: Cho bit tỏc gi ó
s dng thao tỏc tng hp
hay quy np? Gii thớch?


Thao tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân tích

Chia vấn đề cần bàn luận ra thành các bộ
phận (phơng diện, nhân tố) để xem xét
một cách cặn kẽ, kĩ càng.

Giúp xem xét sự vật, hiện t
ợng một cách chính xác.

Diễn dịch

Từ tiền đề chung có tính phổ biến,suy ra
những trờng hợp cụ thể, riêng biệt.

Có khả năng rút ra chân lí
mới từ chân lí đã biết.

Tổng hợp

Kết hợp các phần (các mặt, các nhân tố)
của một sự vật hay hiện tợng thành chỉnh
thể thống nhất để xem xét.

Giúp cho ngời đọc (nghe)
có nhận thức tổng thể.

Quy nạp

Từ nhiều sự vật, hiện tợng riêng, cá biệt,
suy ra nguyên lí chung, phổ biến.

Luôn đa lại những kết luận
chắc chắn và xác thực.

* Nhận xét:
- Tỏc gi ó s dng thao tỏc quy np ch khụng phi thao
tỏc tng hp. Vỡ tỏc gi ó a ra cỏc dn chng khỏc
nhau suy ra kt lun: T xa cỏc bc trung thn ngha
s b mỡnh vỡ nc, i no khụng cú? cng chc chn
kĩ cng ỏng tin cy hn.
- Tỏc dng: Thuyt phc mnh m i vi ngi nghe c v
lớ trớ ln tỡnh cm.


Thao tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân tích

Chia vấn đề cần bàn luận ra thành các bộ
phận (phơng diện, nhân tố) để xem xét
một cách cặn kẽ, kĩ càng.

Giúp xem xét sự vật, hiện t
ợng một cách chính xác.

Diễn dịch

Từ tiền đề chung có tính phổ biến, suy
ra những trờng hợp cụ thể, riêng biệt.

Có khả năng rút ra chân lí
mới từ chân lí đã biết.

Tổng hợp

Kết hợp các phần (các mặt, các nhân tố)
của một sự vật hay hiện tợng thành chỉnh
thể thống nhất để xem xét.

Giúp cho ngời đọc (nghe)
có nhận thức tổng thể.

Quy nạp

Từ nhiều sự vật, hiện tợng riêng, cá biệt,
suy ra nguyên lí chung, phổ biến.

Luôn đa lại những kết luận
chắc chắn và xác thực.

Theo em giữa thao tác tổng hợp và thao tác
quy nạp khác nhau ở điểm nào?
Trả lời:
Một bên là nhằm tìm kiếm nhận xét bao quát
toàn diện; một bên là thao tác nhằm suy ra nguyên
lí chung, phổ biến.

Ví dụ 1:
Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, sau khi dẫn ra
những tấm gương của sự cống hiến, hi sinh cho kháng chiến, Chủ
tịch Hồ Chí Minh tổng kết:
“Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều
giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước”.
Câu hỏi: Câu văn trên được viết nhằm nhấn mạnh đến sự khác
nhau hay sự giống nhau?
Ví dụ 2:
“Có người hỏi Lê Đại Hành với Lí Thái Tổ ai hơn?
Trả lời rằng: Về mặt dẹp gian bên trong, đánh giặc bên ngoài để làm
mạnh nước Việt ta và ra uy với người Tống thì công của Lí Thái Tổ không
bằng Lê Đại Hành gian nan khó nhọc. Về mặt ân uy rõ rệt, lòng người vui
vẻ suy tôn, làm cho vận nước lâu dài, để phúc lại cho con cháu thì Lê Đại
Hành không biết lo xa bằng Lí Thái Tổ. Thế thì Lí Thái Tổ hơn.”

Lª V¨n Hu
Câu hỏi: Trong ví dụ 2, tác giả Lê Văn Hưu đã nhấn mạnh đến sự
giống nhau hay sự khác nhau?


Ví dụ 1:
Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, sau khi dẫn ra
những tấm gương của sự cống hiến, hi sinh cho kháng chiến, Chủ
tịch Hồ Chí Minh tổng kết:
“Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều
giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước”.
Câu hỏi: Câu văn trên được viết nhằm nhấn mạnh đến sự khác

nhau hay sự giống nhau?
Ví dụ 2:
“Có người hỏi Lê Đại Hành với Lí Thái Tổ ai hơn?
Trả lời rằng: Về mặt dẹp gian bên trong, đánh giặc bên ngoài để làm
mạnh nước Việt ta và ra uy với người Tống thì công của Lí Thái Tổ không
bằng Lê Đại Hành gian nan khó nhọc. Về mặt ân uy rõ rệt, lòng người vui
vẻ suy tôn, làm cho vận nước lâu dài, để phúc lại cho con cháu thì Lê Đại
Hành không biết lo xa bằng Lí Thái Tổ. Thế thì Lí Thái Tổ hơn.”

Lª V¨n Hu

Câu hỏi: Trong ví dụ 2, tác giả Lê Văn Hưu đã nhấn mạnh đến sự
giống nhau hay sự khác nhau?


Ví dụ 1:
Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, sau khi dẫn ra
những tấm gương của sự cống hiến, hi sinh cho kháng chiến, Chủ
tịch Hồ Chí Minh tổng kết:
“Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều
giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước”.
Câu hỏi: Câu văn trên được viết nhằm nhấn mạnh đến sự khác
nhau hay sự giống nhau?
Ví dụ 2:
“Có người hỏi Lê Đại Hành với Lí Thái Tổ ai hơn?
Trả lời rằng: Về mặt dẹp gian bên trong, đánh giặc bên ngoài để làm
mạnh nước Việt ta và ra uy với người Tống thì công của Lí Thái Tổ không
bằng Lê Đại Hành gian nan khó nhọc. Về mặt ân uy rõ rệt, lòng người vui
vẻ suy tôn, làm cho vận nước lâu dài, để phúc lại cho con cháu thì Lê Đại
Hành không biết lo xa bằng Lí Thái Tổ. Thế thì Lí Thái Tổ hơn.”

Lª V¨n Hu
Câu hỏi: Trong ví dụ 2, tác giả Lê Văn Hưu đã nhấn mạnh đến sự
giống nhau hay sự khác nhau?


* NhËn xÐt: VÝ dô 1
-

Câu văn “những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm
nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước” được viết
nhằm nhấn mạnh đến sự giống nhau.
- Tác giả sử dụng thao tác so sánh (so sánh tinh thần yêu nước của
nhân dân ta thời xưa với tinh thần yêu nước của đồng bào ta ngày
nay).

* NhËn xÐt: VÝ dô 2
Tác giả sử dụng thao tác so sánh, nhấn mạnh đến sự khác
nhau giữa LÍ Thái Tổ và Lê Đại Hành trong 2 việc: “Dẹp gian bên
trong đánh giặc bên ngoài để làm mạnh nước Việt”. Và “ân uy rõ
rệt, lòng người vui vẻ suy tôn, làm cho vận nước lâu dài, để phúc lại
cho con cháu”.
Câu hỏi: Từ hai ví dụ trên, theo em thao tác so sánh gồm mấy loại
chính? Tác dụng của thao tác so sánh là gì?


* Nhn xột:
T vớ d 1 v vớ d 2
suy ra:
+ Thao tỏc so sỏnh

gm 2 loi chớnh:
.So sỏnh ging nhau
.So sỏnh khỏc nhau
+ Tỏc dng: Giỳp ta
nhn thc v i
tng mt cỏch rừ
nột v sõu sc hn.

Thao
tác

Đặc điểm

Tác dụng

Phân
tích

Chia vấn đề cần
bàn luận ra thành
các bộ phận (phơng
diện, nhân tố) để
xem xét một cách
cặn kẽ, kĩ càng.

Giúp
xem
xét sự vật,
hiện
tợng

một
cách
chính xác.

Diễn
dịch

Từ tiền đề chung
có tính phổ biến,
suy ra những trờng
hợp cụ thể, riêng
biệt.

Có khả năng
rút ra chân
lí mới
từ
chân lí đã
biết.

Tổng
hợp

Kết hợp các phần
(các mặt, các nhân
tố) của một sự vật
hay hiện tợng thành
chỉnh thể thống
nhất để xem xét.

Giúp cho ng
ời
đọc
(nghe)
có
nhận
thức
tổng thể.

Quy
nạp

Từ nhiều sự vật,
hiện tợng riêng, cá
biệt, suy ra nguyên
lí chung, phổ biến.

Luôn đa lại
những kết
luận
chắc
chắn và xác
thực.

So
sánh

Đối chiếu hai hay
nhiều đối tợng (sự
vật, hiện tợng) để

Giúp
nhận
thức đối t
ợng một cách