Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

Tiết 137
Ôn tập phần Tiếng Việt


Liên kết


Tình thái


Các bạn trật tự
nào. Tớ bắt đầu nói
đây !

Khởi ngữ


A lô…

Gọi - Đáp

Dạ, cháu
nghe rồi
ạ..


Cảm thán


Phụ chú

Hàm ý


i
ở
h
K

h
n
à
h
t
c
Cá
p
ậ
l
t
ệ
i
b
phần

ữ
g
n

Tiếng Việt

học kì II
Liên
kế t
câu
và l
iên
kế t
đoạ
n vă
n

Nghĩa tường
minh và
hàm ý


I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

Bài tập 1:
Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu.
a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu cho nó.
(Làng – Kim Lân)
- Xây cái lăng ấy là thành phần khởi ngữ.
b) Tim tôi đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động
chung là chiếc kim đồng hồ.
(Lê Minh Khuê - Những ngôi sao xa xôi)
- Dường như là thành phần tình thái.
c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta
cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những
người con gái sắp xa ta , biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như vậy.

(Nguyễn Thàng Long - Lặng lẽ Sa Pa).
- những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như
vậy là thành phần phụ chú.
d) – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả
quá!
(Kim Lân – Làng)
- Thưa ông là thành phần gọi đáp, vất vả quá! là thành phần cảm thán.


Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập

KHỞI
NGỮ

Xây cái
lăng ấy

THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tình thái
Dường như

Cảm thán
Vất vả quá

Gọi - đáp
Thưa ông

Phụ chú
Những
người con

gái... nhìn
ta như vậy


I.

Khởi ngữ
TP câu
đứng
trước
chủ ngữ
nêu lên
đề tài
của câu

Các TP biệt lập
TP tình thái

TP cảm thán

TP phụ chú

Thể hiện
cách nhìn
của người
nói

Bộc lộ tâm
lý của
người nói

Dùng để
tạo lập-duy
trì quan hệ
giao tiếp

TP gọi đáp

Bổ sung
chi tiết cho
ND chính
của câu


BÀI TẬP VẬN DỤNG
1. Xác định khởi ngữ và các thành phần biệt lập trong đoạn văn sau ?

Về môi trường, có lẽ môi trường của chúng ta ngày càng ô
nhiễm nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm
môi trường chính là rác thải - rác sinh hoạt và rác công nghiệp.
Nguyên nhân là do ý thức của con người. Ôi, biết đến bao giờ Việt
Nam mới là một đất nước “sạch” như biết bao quốc gia khác!
Khởi ngữ: Về môi trường
Tình thái: có lẽ
Phụ chú: rác sinh hoạt và rác công nghiệp
Cảm thán: Ôi


Bài tập 2 ( SGK – trang 110)
Viết một đoạn văn ngắn – chủ đề về tình cảm gia đình,

trong đó có một câu chứa khởi ngữ và ít nhất một câu chứa
thành phần biệt lập


Đoạn văn tham
khảo:
Gia đình – Tiếng gọi yêu thương - là mái ấm hạnh phúc lớn nhất mà ta từng có. Nơi
đó ta được sống trong vòng tay yêu thương chăm sóc, lo lắng của ông bà bố mẹ cùng
những người thân yêu. Đối với ta thì hạnh phúc gia đình là thứ quí giá nhất trong cuộc
sống , không có nó ta không thể nào sống và lớn lên được. Ôi gia đình, nơi bảo vệ và
giúp ta vượt qua mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống. Và có lẽ gia đình cũng chính là
bến đỗ bình yên nhất mỗi khi ta quay bước trở về.


II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Về nội dung

LK chủ đề

Các
câu
phục
vụ
CĐ
của
đoạn

Các
đoạn

phục
vụ
chủ
đề
của
VB

Về hình thức

LK lôgic

Các
câu,
các
đoạn
văn
phải
sắp
xếp
theo
trình tự
hợp lí

Các câu, các đoạn LK = biện pháp:

P. lặp
từ
ngữ

P. Đồng

nghĩa,
trái
nghĩa,
liên
tưởng

Phép
thế

Phép
nối