Bài 24. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

GV :NGUYỄN VĂN HÙNG


TIẾT
125

I/. Tìm hiểu các đề văn sau:
Đề 1: Phân tích tình yêu quê hương trong bài thơ
"Quê hương" của nhà thơ Tế Hanh.
Đề 2: Cảm nhận và suy nghĩ của em về đoạn kết
trong bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu.
Hữu
Đề 3: Hình tượng người chiến sĩ lái xe trong bài : "Bài
thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật.
Duật
Đề 4: Suy nghĩ của em về bài thơ "Con cò" của Chế
Lan Viên.


Nhận xét
Cấu tạo của đề bài :
Yêu cầu về cách thức nghị luận
- Dạng 1:
Yêu cầu về vấn đề nghị luận
- Dạng 2: nêu vấn đề nghị luận


TIẾT
125

I/. Tìm hiểu các đề văn sau:

II/. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ :
ĐỀ BÀI

Phân tích tình yêu quê hương trong bài thơ “ Quê
hương” của Tế Hanh.

Tìm hiểu đề và tìm ý
Tìm hiểu đề : Đọc kĩ đề bài để xác định vấn đề nghị luận và cách
thức nghị luận.
Tìm ý : Đặt câu hỏi tìm những giá trị nội dung và nghệ thuật của
bài thơ, đoạn thơ.


Cách tổ chức, triển khai luận điểm
- Bố cục mạch lạc, rõ ràng theo 3 phần, có liên kết chặt chẽ.
- Các luận điểm được triển khai theo cách: Khái quát - phân
tích - tổng hợp.
- Các nhận xét, đánh giá và sự cảm thụ riêng của người viết
phải gắn với sự phân tích, bình giá ngôn từ, hình ảnh, giọng
điệu, nội dung cảm xúc.... của tác phẩm.


Dàn ý
Mở
bài bài
: :
Thân
- Giới thiệu đoạn thơ, bài thơ.
Luận điểm 1: Cảnh ra khơi.
- Nêu nhận xét, đánh giá khái quát về bài thơ, đoạn thơ.

- Nội dung: vẻ đẹp trẻ trung, giầu sức sống, đầy khí thế
(Nếu
đoạn thơ nên nêu rõ vị trí của đoạn thơ ấy
vượt phân
trườngtích
giang.
trong tác phẩm và khái quát nội dung cảm xúc của nó.)
- Nghệ thuật:
+ Từ ngữ gợi cảm: “trong”, “nhẹ”, “hồng”…
+ Hình ảnh thơ đẹp, so sánh, nhân hoá: “chiếc thuyền” –
“tuấn mã”, “cánh buồm” – “mảnh hồn làng”...


Dàn ý
Mở bài
- Giới thiệu đoạn thơ, bài thơ.
- Nêu nhận xét, đánh giá khái quát về bài thơ, đoạn thơ.
(Nếu phân tích đoạn thơ nên nêu rõ vị trí của đoạn thơ ấy
trong tác phẩm và khái quát nội dung cảm xúc của nó.)
Thân bài :
Lần lượt trình bày những suy nghĩ, đánh giá về nội dung và
nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ.
Kết bài:
- Khái quát giá trị, ý nghĩa của đoạn thơ, bài thơ.


TIẾT
125

I/. Tìm hiểu các đề văn sau:

II/. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ :
III/. Ghi nhớ :

Ghi nhớ - 83


TIẾT
125

I/. Tìm hiểu các đề văn sau:
II/. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ :
IV/. Luyện tập :
Bài 1. Hãy khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng nhất.
Đâu là điều cần thiết khi viết mở bài cho bài văn nghị luận về một đoạn
thơ, bài thơ?
A. 2:
Giới
thiệu
thơ,sinh
đoạnkhi
thơ.
Bài
Một
bạnbàihọc
lập dàn ý phân tích bài thơ "Mùa xuân nho
nhỏ"
đã triển
khai giá
cáctrịluận
phầnthơ

thân bài như sau:
B. Nêu
khái quát
bài điểm
thơ, đoạn
A.
Cảmluận
xúcvề
của
thơbài
trước
C. Kết
giánhà
trị của
thơ, mùa
đoạnxuân
thơ. đất nước, dân tộc.
B.
Khátthiệu
vọngđoạn
hoà thơ,
nhập,
“mùa
xuân
nhỏ”
D. Giới
bàidâng
thơ, hiến
nêu khái
quát

giá nho
trị bài
thơ, của
đoạnnhà
thơ.thơ.
C. Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời.
Hãy sắp xếp lại các luận điểm trên theo trật tự hợp lí của bài thơ "Mùa
xuân nho nhỏ".


Bài
3

Phân tích khổ thơ đầu bài thơ "Sang thu" của Hữu
Thỉnh.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
1. Tìm hiểu đề, tìm ý.
a. Tìm hiểu đề:
- Vấn đề nghị luận: Khổ 1
- Yêu cầu nghị luận: Phân tích
b. Tìm ý: (gợi ý sgk)


A. Mở bài: tổng hợp lại giá trị, ý nghĩa của khổ 1.
1- Nội dung: Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt.
2. Nghệ thuật: Cảm nhận tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.
B. Thân bài: suy nghĩ, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của khổ 1.

1: Cảm xúc của nhà thơ:
1a. Nội dung: Tín hiệu thu sang nhẹ nhàng, mơ hồ.
1b. Nghệ thuật:
- Hình ảnh: "hương ổi", gió, sương".
- Từ ngữ gợi tả, biểu cảm: "phả, se, chùng chình".
2. Cảnh sang thu của đất trời:
2a. Nghệ thuật: từ ngữ gợi tả, biểu cảm "bỗng, hình như“.
2b. Nội dung: Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng.
C. Kết bài:
1. Giới thiệu: Đề tài mùa thu trong thi ca và "Sang thu" của Hữu Thỉnh.
2. Nêu vấn đề:
- Khổ 1: Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt qua sự cảm nhận
tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.
- Chép khổ thơ.


A. Mở bài:
1. Giới thiệu: Đề tài mùa thu trong thi ca và "Sang thu" của Hữu Thỉnh.
2. Nêu vấn đề:
- Khổ 1: Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt qua sự cảm nhận
tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.
- Chép khổ thơ.
B. Thân bài: Suy nghĩ, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của khổ 1.
1. Cảnh sang thu của đất trời:
1a. Nội dung: Tín hiệu thu sang nhẹ nhàng, mơ hồ.
1b. Nghệ thuật:
- Hình ảnh: "hương ổi", gió, sương".
- Từ ngữ gợi tả, biểu cảm: "phả, se, chùng chình".
2. Cảm xúc của nhà thơ:
2a. Nghệ thuật: từ ngữ gợi tả, biểu cảm "bỗng, hình như“.

2b: Nội dung: Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng.
C. Kết bài: tổng hợp lại giá trị, ý nghĩa của khổ 1.
1- Nội dung: Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt.
2. Nghệ thuật: Cảm nhận tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.


HƯỚNG DẪN HỌC BÀI

1. Học thuộc phần ghi nhớ (sgk)
2. Hoàn thành nốt bài tập luyện
(viết thành bài văn hoàn chỉnh)
3. Chuẩn bị : “ Mây & sóng” .
Phân tích sự hấp dẫn của Mây & Sóng.
- Hình ảnh em bé với những lời nói &
sáng tạo trò chơi.