Bài 23. Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

TIẾT 120: Luyện Tập

CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ
TÁC PHẨM TRUYỆN
(HOẶC ĐOẠN TRÍCH)


KIM TRA BI C
Câu 1: Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc
đoạn trích )là gì?
Cõu 2: Ni ct A vi ct B hon thin dn ý chung ca bi vn ngh lun
v mt tỏc phm truyn (hoc on trớch)?

A

B

1. M bi

a) Nờu cỏc lun im chớnh v ni dung v
ngh thut ca tỏc phm; cú phõn tớch v
chng minh bng cỏc lun c tiờu biu v xỏc
thc.

2.Thõn bi

b) Nờu cỏc nhn nh, ỏnh giỏ chung ca
mỡnh v tỏc phm truyn (hoc on trớch)

3. Kt bi

c) Gii thiu tỏc phm (tựy theo yờu cu c
th ca bi) v nờu ý kin ỏnh giỏ s b
ca mỡnh.


P N
Câu 1: Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc
đoạn trích )là trình bày những nhận xét, đánh giá
của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ
thuật của một tác phẩm cụ thể.
Câu 2: Nối:
A

B

1. M bi

a) Nờu cỏc lun im chớnh v ni dung v
ngh
thut ca tỏc phm; cú phõn tớch v chng
minh
bng cỏc lun c tiờu biu v xỏc thc.

2.Thõn bi

b) Nờu cỏc nhn nh, ỏnh giỏ chung ca
mỡnh
v tỏc phm truyn (hoc on trớch)

3. Kt bi

c) Gii thiu tỏc phm (tựy theo yờu cu c th


Tiết 120: luyện tập làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện
(hoặc đoạn trích)

Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện
Chiếc lợc ngà của Nguyễn Quang Sáng.

1.Tìm hiểu đề và tìm ý:
a.Tìm hiểu đề:

-Kiểu đề: Nghị luận về một đoạn trích tác p
-Vấn đề nghị luận: Nhận xét, đánh giá về

nội dung và nghệ thuật của truyện.
-Hình thức nghị luận: Nêu cảm nhận về
đoạn trích truyện Chiếc lợc ngà.


Tiết 120: luyện tập làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện
(hoặc đoạn trích)

Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện
Chiếc lợc ngà của Nguyễn Quang Sáng.

1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
a.Tìm hiểu đề.
b. Tìm

ý.


Tiết 120: luyện tập làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện
(hoặc đoạn trích)

b. Tìm ý:
Truyện:Chiếc lợc ngà của tác giả Nguyễn Quang Sáng sáng tác
1 năm 1966 tại chiến trờng Nam Bộ trong thời kỳ cuộc kháng chiến
chống Mỹ diễn ra quyết liệt.
2 Tình cha con sâu sắc giữa bé Thu và ông Sáu.

3 Thái độ và hành động của bé Thu trớc và sau khi nhận ra ông Sáu

4 Tình cảm ông Sáu dành cho con trong đợt nghỉ phép và những n
5 Nghệ thuật xây dựng cốt truyện chặt chẽ, tình huống truyện

hợp lý,thuật
bất ngờ.
6 Nghệ
xây dựng nhân vật sinh động hấp dẫn.
7 Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
8

Sử dụng ngôi kể thứ nhất.


Tiết 120: luyện tập làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện
(hoặc đoạn trích)

Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện
Chiếc lợc ngà của Nguyễn Quang Sáng.

1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
2. Lập dàn ý.


Ho¹t ®éng nhãm

Xắp xếp các ý thành

dµn ý cho
®Ò bµi trªn

một


* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt.
+ Trong những ngày ở chiến khu: . Ân hận vì đã đánh con
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con . Tình
cha con tạo thành sức mạnh để ông Sáu trao chiếc lợc cho bác Ba và ra đi .
* Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận đợc

tình cha con thắm thiết của cha con ông Sáu và bao nhiêu gia đình khác
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành .
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận
ba.
Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động
tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.


2. Lập dàn ý:
a) Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã
thể hiện thật cảm động tình cha con sâu nặng
và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh
ngộ éo le của chiến tranh..


* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt.
+ Trong những ngày ở chiến khu: . Ân hận vì đã đánh con
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con . Tình
cha con tạo thành sức mạnh để ông Sáu trao chiếc lợc cho bác Ba và ra đi vì
* Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:

- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận đợc
tình cha con thắm thiết của cha con ông Sáu và bao nhiêu gia đình khác
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành .
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận
ba.
Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động
tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.


2. Lập dàn ý:
a) Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã
thể hiện thật cảm động tình cha con sâu nặng
và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh
ngộ éo le của chiến tranh..
b. Thân bài:
* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông
Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông
Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng
bỉnh.

+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng
ra mạnh mẽ, hối hả và cuống quýt.


* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt
+ Trong những ngày ở chiến khu: . Ân hận vì đã đánh con
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con . Tình
cha con đã tạo thành sức mạnh để ông Sáu trao chiếc lợc cho bác Ba và ra đi
vì
* Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận đợc
tình cha con thắm thiết của cha con ông Sáu và bao nhiêu gia đình khác
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận
ba
Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động
tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.

2. Lập dàn ý:
a) Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã
thể hiện thật cảm động tình cha con sâu nặng
và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh
ngộ éo le của chiến tranh..
b. Thân bài:
* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông
Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông
Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng
bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng
ra mạnh mẽ, hối hả và cuống quýt.
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ


* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt
+ Trong những ngày ở chiến khu: . Ân hận vì đã đánh con
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con . Tình
cha con đã tạo thành sức mạnh để ông Sáu trao chiếc lợc cho bác Ba và ra đi
vì
* Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:

- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận đợc
tình cha con thắm thiết của cha con ông Sáu và bao nhiêu gia đình khác
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận
ba
Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động
tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.


. Lập dàn ý
a) Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật
cảm động tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu
và ông Sáu trong cảnh. .ngộ éo le của chiến tranh..
b. Thân bài:
* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ,
hối hả và cuống quýt.
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con

nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận ba.
+ Trong những ngày ở chiến khu:
. Ân hận vì đã đánh con.
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để
tặng con.
. Tình cha con đã tạo thành sức mạnh , ễng Sáu trao chiếc l


* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt.
+ Trong những ngày ở chiến khu: . Ân hận vì đã đánh con
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con . Tình
cha con đã tạo thành sức mạnh để ông Sáu trao chiếc lợc cho bác Ba và ra đi
vì
* Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận đợc
tình cha con thắm thiết của cha con ông Sáu và bao nhiêu gia đình khác
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận

ba
Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động
tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.


2. Lập dàn ý
a) Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm
động tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh..
b. Thân bài:
* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả
và cuống quýt.
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận
ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không
thành .
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế
Thu nhận ba.
+ Trong những ngày ở chiến khu:
. Ân hận vì đã đánh con.
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng
con.
. Tình cha con đã tạo thành sức mạnh , ễng Sáu trao chiếc lợc cho

bác Ba và ra đi .


* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt
+ Trong những ngày ở chiến khu: . Ân hận vì đã đánh con
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con . Tình
cha con đã tạo thành sức mạnh để ông Sáu trao chiếc lợc cho bác Ba và ra đi
vì
* Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận đợc
tình cha con thắm thiết của cha con ông Sáu và bao nhiêu gia đình khác
trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận
ba
Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động
tình cha con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ
éo le của chiến tranh.

2. Lập dàn ý
a) Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm: Chiếc lợc ngà
- Nêu ý kiến đánh giá: Đoạn trích đã thể hiện thật cảm động tình cha
con sâu nặng và cao đẹp giữa bé Thu và ông Sáu trong cảnh ngộ éo le của
chiến tranh..
b. Thân bài:
* Tình cha con sâu nặng giữa bé Thu và ông Sáu.
-Thái độ và hành động của bé Thu đối với ông Sáu:
+ Trớc khi nhận ra ông Sáu là cha: Ngờ vực, bớng bỉnh.
+ Sau khi nhận ra ông Sáu là cha: Tình cảm bùng ra mạnh mẽ, hối hả và cuống
quýt.
-Tình cảm ông Sáu dành cho con:
+ Trong đợt nghỉ phép: . Kiên nhẫn, cảm hóa, vỗ về để con nhận ba.
. Buồn, bất lực khi mọi cố gắng đều không thành .
. Lúc chia tay: Hạnh phúc tột đỉnh khi bế Thu nhận ba.
+ Trong những ngày ở chiến khu:
. Ân hận vì đã đánh con.
. Dồn hết tình yêu và nỗi nhớ vào việc làm chiếc lợc ngà
để tặng con.
. Tình cha con đã tạo thành sức mạnh , ễng Sáu trao
chiếc lợc cho bác Ba và ra đi . * Truyện có nhiều thành công về nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, tình huống truyện hợp lý, bất ngờ.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.
- Ngôn ngữ giản dị mang đậm màu sắc Nam Bộ.
c. Kết bài: Nhận định đánh chung giá về tác phẩm: Đoạn trích giúp ta cảm nhận


Hớng DẫN Về NHà
- Dựa vào phần dàn ý, tập viết
bài hoàn chỉnh cho đề bài trên

- Soạn bài: Sang thu
- Viết bài Tập làm văn số 6 ( làm
ở nhà)
Đề bài: Suy nghĩ của em về thân phận Thúy
Kiều qua các đoạn trích đã học trong tác phẩm
Truyện Kiều của Nguyễn Du