Bài 19. Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Giáo viên : Nguyễn Thị Huế
Học sinh: Tập thể lớp 9A


Đọc các đề sau và trả lời câu hỏi:

Đề 1: Cảm nhận
về vẻ đẹp của
người lính trong
bài thơ
“Đồng chí”Chính Hữu.

Nghị luận văn học

Đề 2: Suy nghĩ
của em về hiện
tượng gian lận
trong thi cử.

Đề 3: Suy
nghĩ về câu
tục ngữ:
“Uống nước
nhớ nguồn”.

Nghị luận xã hội


Chủ đề Nghị luận xã hội

Nghị luận về

một sự việc
hiện tượng
đời sống.

Cách làm bài
nghị luận về
một sự việc
hiện tượng
đời sống.

Nghị luận về
một tư
tưởng,
đạo lý.

Cách làm bài
nghị luận về
một tư
tưởng đạo
l ý.


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống

Văn bản
“Bệnh lề
mề”

Đối tượng: bàn về thói quen lề

mề trong cuộc sống.
Đây là hiện tượng xấu đáng
chê.


Liên đội trường THCS Việt Hùng
(…)Phong trào “Thi đua làm nghìn việc tốt”, đã được Liên đội trường THCS
Việt Hùng triển khai thành nhiều hoạt động cụ thể, mà tiêu biểu là hoạt động
chăm sóc những khu di tích lịch sử, thăm viếng và chăm sóc nghĩa trang liệt
sĩ. Đây là những hoạt động thường xuyên được Liên đội duy trì trong nhiều
năm qua. Những việc làm đó chính là những nghĩa cử cao đẹp thể hiện đạo
lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam ta. Qua các hoạt động này
đã giáo dục cho các em đội viên truyền thống lịch sử cách mạng của địa
phương và những kĩ năng sống, những bài học thực tế sinh động đầy sức
thuyết phục.Từ đó giúp các em có hứng thú hơn trong các tiết học…
(Trích trong “Báo cáo của Liên đội trường THCS Việt Hùng)


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống
Văn bản
“Bệnh lề mề”
Văn bản
“Liên đội
trường THCS
Việt Hùng”
Văn bản “Bàn
về đọc sách”

Đối tượng: bàn về thói quen lề mề trong cuộc sống.

Đây là hiện tượng xấu đáng chê.
Đối tượng: nhận xét về phong trào:”Thi đua làm
nghìn việc tốt” của Liên đội trường THCS Việt Hùng.
Đây là sự việc hiện tượng đáng khen.
Đối tượng: Bàn về tầm quan trọng của sách và cách
đọc sách như thế nào cho hiệu quả.
Đây là sự việc hiện tượng đáng suy ngẫm.

Khái niệm: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống là: Bàn về
một sự việc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen,
đáng chê hay đáng suy ngẫm.


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống
Văn bản
“Bệnh lề mề”

Biểu
hiện

1
- Thường đến
muộn (cuộc họp
ấn
địnhbiểu
vào 8h
Nêu
mãi
hiện..…đến)

của
- Sai hẹn (giấy
bệnh
mề?
mời hộilề
thảo
ghi
… có mặt)

nhân

Tác
hại

2

3

Nguyên

-Không có lòng
tự trọng và
Nguyên
không
biết tôn
trọng
người
nhân
của
khác;

bệnh lề mề
-Ích kỉ;
là trách
do đâu?
-Vô
nhiệm
với công việc
chung…

-Làm hại cho tập
thể
và cho
công
Hiện
tượng
việc chung;
này đã dẫn
-Làm mất thời
tớicủa
tácngười
hại
gian
như thế
khác;
-Tạo nên
một
nào?
thói quen không
tốt…

Giải
pháp

4
-Đòi hỏi mọi
người phải tôn
Giải pháp
trọng lẫn nhau;
khắc
-Tổ
chứcphục
hội
căn
họp
hợpbệnh
lý;
-Yêu
nàycầu
là mọi
gì?
người đúng
giờ…


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống
Văn bản
“Bệnh lề mề”
Biểu
hiện

- Thường đến
muộn (cuộc
họp ấn định
vào 8h mãi ..…
đến)
- Sai hẹn (giấy
mời hội thảo
ghi … có mặt)

Nguyên

nhân
-Không có lòng
tự trọng và
không biết tôn
trọng người
khác
-Ích kỉ
-Vô trách nhiệm
với công việc
chung…

Tác
hại
- Làm hại cho
tập thể và cho
công việc chung
-Làm mất thời
gian của người
khác

-Tạo nên một
thói quen không
tốt…

Giải
pháp
- Đòi hỏi mọi
người phải tôn
trọng lẫn nhau;
-Tổ chức hội
họp hợp lý;
-Yêu cầu mọi
người đúng
giờ…

Yêu cầu về nội dung: Phải nêu rõ được SVHT có vấn đề; phân
tích mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại; chỉ ra nguyên nhân, bày
tỏ thái độ, ý kiến, nhận định của người viết.


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống
Đoạn 1: Nêu vấn đề, biểu hiện.

“Bệnh
lề mề”

Đoạn 2: Nêu biểu hiện.
Đoạn 3: Nêu nguyên nhân.
Đoạn 4: Nêu tác hại.

Đoạn 5: Nêu gải pháp và ý kiến.


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống
Đoạn 1: Nêu vấn
đề, biểu hiện.
(Lập luận chứng minh)

“Bệnh
lề mề”

Đoạn 2: Nêu biểu
hiện.(Lập luận so sánh
đối chiếu, phân tích)

Đoạn 3: Nêu
nguyên nhân.
(Lập luận phân tích )

Đoạn 4: Nêu tác hại.
(Lập luận phân tích )

Đoạn 5: Nêu gải
pháp và ý kiến.
(Lập luận phân tích,
tổng hợp )

Trong đời sống hiện nay có một hiện
tượng khá phổ biến, mọi người đều

thấy, nhưng thường bỏ qua. Đó là
bệnh lềngười
mề mà
giờsân
giấc
là
Những
lề coi
mề thường
ấy, khi ra
bay,
mộttàu
biểu
hiện.
Cuộchát
họp
ấn là
định
vào
lên
hoả,
đi nhà
chắc
không
lúc 8 đến
giờ sáng
màbởi
9 giờ
có người
giám

muộn,
đếnmới
muộn
là có
đến.ngay
Giấyđến
mờiquyền
hội thảo
giờ của
mà
hại
lợi ghi
thiết14thân
Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số
mãi Nhưng
đến 15đigiờ
có
họ.
họp,mọi
hộingười
thảo mới
là việc
người thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng
mặt. Hiện
tượng
xuấtthời
hiện
chung,
có đến
muộn

không
thiệt
người
khác
tạo
ra.
Họnày
chỉcũng
quý
giantrong
của
nhiều
cơ
quan,
đoàn
thể
trở
thành
một
gì.
Thế
chậm
hết cho
lần tập
này
đến
chậm
mình
màlà
không

trọng
thời
gian
của
Bệnh
lề
mề
gây tôn
hại
thể.
Đi
họp
bênh
khó
lần
khác
vàchữa.
lề
mề
người
khác.
Họ
không
coi sửa
mình
làbàn
người
muộn,
nhiều
vấn

đềkhông
không
đượcđược.
bạc
có trách
đốicần
vớilạicông
việc dài
chung
thấu
đáo, nhiệm
hoặc khi
phải kéo
thời
Cuộc
sống
văn
minh
đại đòi
hỏi con
mọi
của mọi
người.
gian.
Bệnh
lề mề
gâyhiện
hại cho
những
người biết

phải tôn
tôn trọng
trọng giờ
lẫn giấc.
nhauAivàđến
hợpđúng
tác
với
họpđến
không
thậtBệnh
cần
giờ nhau.
lại cứ Những
phải đợicuộc
người
muộn.
thiết
không
nên
chức.
Nhưng
lề mềthìcòn
tạo ra
tậptổquán
không
tốt:những
Muốn
cuộc
cần đúng

thiết thì
tự
ngườihọp
dự đến
giờmọi
nhưngười
mong cần
muốn,
giác
thamthường
dự đúng
giờ.
việc mạc
đúngsớm
giờ
giấy mời
phải
ghiLàm
giờ khai
là
tác30
phong
của 1
người
hơn
phút hay
giờ. có văn hóa.


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống
Đoạn 1: Nêu vấn đề,
biểu hiện.
(Lập luận chứng minh)

Phần đặt vấn đề

Đoạn 2: Nêu biểu
Khái niệm:
Nghị
vềsánh
sự việc hiện tượng đời sống là: Bàn về
(Lậpluận
luận so
hiện.

“Bệnh
một sự việc
hiện phân
tượng
có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen,
đối chiếu,
tích)
đáng chê hay đáng suy ngẫm.
lề mề”
Đoạn 3: Nêu nguyên

Phần giải quyết
Yêu cầu về(Lập
nộiluận

dung:
việc
vấn
đềhiện tượng có
phânPhải
tích ) nêu rõ được sự
vấn đề; phân tích mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại; chỉ ra
Đoạn 4:
Nêutỏtác
hại.độ, ý kiến, nhận định của người viết.
nguyên nhân,
bày
thái
nhân.

(Lập luận phân tích )

Đoạn 5: Nêu gải pháp
và ý kiến.

Phần kết thúc vấn đề

(Lập luận phân tích,
tổng hợp )

Yêu cầu về hình thức: Bài viết phải có bố cục mạch lạc; có luận
điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, phép lập luận phù hợp; lời văn
chính xác, sống động.

Quan sát tranh và gọi tên sự vật, hiện tượng

1

2
Ô nhiễm môi trường

Hoạt động đền ơn đáp nghĩa

3

Vi phạm an toàn giao thông

4

Tấm gương vượt lên số phận


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống

?Tìm các sự việc hiện
tượng tích cực cần
biểu dương.

? Tìm các sự việc hiện
tượng tiêu cực đáng
lên án.

CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống

Thảo luận nhóm:
+Bàn 1,2: Nêu biểu hiện của lãng phí.
+Bàn 3,4: Nêu nguyên nhân của lãng phí.
+Bàn 5,6: Nêu tác hại của lãng phí.
+Bàn 7,8: Nêu giải pháp chống lãng phí.


CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Tiết 1: Nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống

Khái niệm: Nghị luận về SVHT đời sống là: Bàn về một sự việc
hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay
đáng suy ngẫm.
Yêu cầu về nội dung: Phải nêu rõ được SVHT có vấn đề; phân tích
mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại; chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái
độ, ý kiến, nhận định của người viết.
Yêu cầu về hình thức: Bài viết phải có bố cục mạch lạc; có luận
điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, phép lập luận phù hợp; lời văn
chính xác, sống động.


Hướng dẫn về nhà:

1/ Tập làm phóng viên: Đi điều tra và ghi chép lại các sự viêc hiện
tượng đáng biểu dương và sự việc hiện tượng đáng lên án ở địa
phương em.

2/ Tập làm nhà nhiếp ảnh: Hãy chụp lại những góc ảnh đẹp, ấn
tượng về những vấn đề mà em vừa sưu tầm điều tra.
3/ Tập làm nhà văn: Từ những tư liệu thu lượm được em hãy chọn
1 sự việc, hiện tượng mà em thấy ấn tượng ở địa phương để viết 1
bài nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống