Bài 4. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Em có nhận xét gì về từ ngữ xưng hô và việc
sử dụng từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt?
- Tiếng Việt có một hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong
phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm. Người nói cần
căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình
huống giao tiếp để xưng hô cho thích hợp.
Câu 2: Dòng nào sau đây có chứa những từ ngữ
không phải là từ ngữ xưng hô trong hội thoại?
A. Ông, bà, bố, chú, bác, cô, dì, dượng,…
B. Chúng tôi,chúng ta, chúng em, chúng nó,…
C. Anh, nhân loại, bạn, cậu, con người, chúng
sinh,…
D. Thầy, con, em, cháu, tôi, ta , tín chủ, ngài,…


2

Tiết 19

I. Cách dẫn trực tiếp:
1. Ví dụ:

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title

GIÁN TIẾP

Đọc và tìm hiểu các đoạn trích sau (trích từ truyện
ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long)

a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng.Bác lái xe
bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì
nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái
phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác
cũng chẳng “ thèm” người là gì?”.



Nhắc lời nói (có từ “nói”) được tách ra khỏi phần câu
đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
b) Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu
chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn
chẳng hạn”.
 Nhắc ý nghĩ (có từ “nghĩ”)được tách ra khỏi
phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu
ngoặc
kép. đổi vị trí hai bộ phận ở (b), ta có:
* Khi chuyển
“Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước
dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn” – Họa sĩ nghĩ
thầm.


2

Tiết 19

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title
GIÁN TIẾP

I. Cách dẫn trực tiếp: * Nội dung in đậm trong các ví
nhắc lại nguyên văn
1. Ví dụ:
lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật.
dụ:
Nằm trong dấu ngoặc kép.
* Dấu hiệu hình thức:

Cách dẫn trực tiếp
Ví dụ 1: Ông cha ta có câu: “Ăn quả nhớ kẻ trồng
cây”.
Ví dụ 2:
“Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào
lưng nó khẽ hỏi:
- Húc kia! Thầy hỏi con nhé, con là con ai?
- Là con thầy mấy lị con u.
- Thế nhà ta ở đâu?
- Nhà ta ở làng chợ Dầu”.
(“Làng” – Kim

Lân)

Lưu ý: Ngoài ra lời đối thoại của các nhân
vật cũng được xem là lời dẫn trực tiếp.


2

Tiết 19

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title
GIÁN TIẾP

I. Cách dẫn trực tiếp: *Nội dung in đậm trong các ví
nhắc lại nguyên văn
1. Ví dụ:
lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật.
dụ:
Nằm trong dấu ngoặc kép.
* Dấu hiệu hình thức:

2. Kết luận:
Dẫn trực tiếp,
tức là nhắc

lại nguyên
văn lời nói
hay ý nghĩ
của người
hoặc nhân
vật; lời dẫn
trực tiếp
được đặt
trong dấu
ngoặc kép.

Cách dẫn trực tiếp
Ví dụ 1: Ông cha ta có câu: “Ăn quả nhớ kẻ trồng
cây”.
Ví dụ 2:
“Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào
lưng nó khẽ hỏi:
- Húc kia! Thầy hỏi con nhé, con là con ai?
- Là con thầy mấy lị con u.
Thế nhà ta ở đâu?
- Nhà ta ở làng chợ Dầu”. (Làng – Kim Lân)

Lưu ý: Ngoài ra lời đối thoại của các nhân
vật cũng được xem là lời dẫn trực tiếp.


2

Tiết 19

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title
GIÁN TIẾP

và tìm hiểu các đoạn trích sau:
I. Cách dẫn trực tiếp: a)Đọc
Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão
II. Cách dẫn gián tiếp:
1.Ví dụ:

khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi
giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà
nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì
lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái
đâu mà sợ.

(Nam
Cao,
 Thuật lại lời nói, không có
dấu gì
để Lão
Hạc)
ngăn
cách với bộ phận đứng trước.

b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc
khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo
kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng Chủ tịch Hồ
Chí Minh,
hoa và
khí phách
Thuật
lại ýtinh
nghĩ,
ngăn
cách bằng từ
của dân tộc, lương tâm của
“rằng”
– có thể thay bằng từ “là”
thời
đại)


2

Tiết 19

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
1. Ví dụ:

2. Kết luận:
Dẫn gián tiếp,
tức là thuật lại

lời nói hay ý
nghĩ của
người hoặc
nhân vật , có
điều chỉnh cho
thích hợp; lời
dẫn gián tiếp
không đặt
trong dấu
ngoặc kép.

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title
GIÁN TIẾP

*Nội dung in đậm trong các ví dụ: là thuật lại

lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật
có điều chỉnh cho thích hợp.
* Dấu hiệu hình thức:
Không đặt trong

dấu ngoặc kép
Cách dẫn gián tiếp
Ví dụ: Ông cha ta có câu: “Ăn quả

nhớ kẻ trồng cây”.
Ông cha ta có câu là ăn quả phải nhớ kẻ
trồng cây.


2

Tiết 19

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
1. Ví dụ:
2. Kết luận: Dẫn
gián tiếp, tức là
thuật lại lời nói
hay ý nghĩ của
người hoặc nhân
vật , có điều
chỉnh cho thích
hợp; lời dẫn gián
tiếp không đặt
trong dấu ngoặc
kép.

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add

Title
GIÁN TIẾP

Cách dẫn trực tiếp : Ông cha ta có
câu: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.
Cách dẫn gián tiếp: Ông cha ta có câu là
ăn quả phải nhớ kẻ trồng cây.
So sánh và chỉ ra điểm giống và
khác nhau giữa cách dẫn trực
tiếp và cách dẫn gián tiếp ?


2

Tiết 19

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
1. Ví dụ:
2. Kết luận: Dẫn
gián tiếp, tức là
thuật lại lời nói
hay ý nghĩ của
người hoặc nhân
vật , có điều
chỉnh cho thích
hợp; lời dẫn gián
tiếp không đặt
trong dấu ngoặc
kép.

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title
GIÁN TIẾP

So sánh và chỉ ra điểm giống và
khác nhau giữa cách dẫn trực
tiếp và cách dẫn gián tiếp ?

Dẫn trực tiếp

Dẫn gián tiếp


2

Tiết 19

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
1. Ví dụ:
2. Kết luận: Dẫn
gián tiếp, tức là
thuật lại lời nói
hay ý nghĩ của

người hoặc nhân
vật , có điều
chỉnh cho thích
hợp; lời dẫn gián
tiếp không đặt
trong dấu ngoặc
kép.

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾP VÀ
CÁCH DẪN
Click
to add
Title
GIÁN TIẾP

So sánh và chỉ ra điểm giống và
khác nhau giữa cách dẫn trực
tiếp và cách dẫn gián tiếp ?

Dẫn trực tiếp

Dẫn gián tiếp

Giống: Đều là dẫn lời nói hay ý
nghĩ của một người, một nhân vật
- Dẫn nguyên văn.
- Đặt trong đấu
ngoặc kép, phía

trước có dấu hai
chấm.

- Thuật lại có điều
chỉnh.
- Không đặt trong
dấu ngoặc kép.



*Cách chuyển từ lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp:

Dẫn trực tiếp:
Nam nói với tôi: “ Ngày mai tớ đi Hà Nội nhé.”.
Dẫn gián tiếp:
Nam nói với tôi rằng ngày mai cậu ấy đi Hà Nội.

- Bước 1: Bỏ dấu ngoặc kép, thay dấu hai chấm bằng từ
“ rằng” hoặc “là”.
- Bước 2: Thay đổi đại từ nhân xưng trong lời dẫn trực
tiếp cho phù hợp.
- Bước 3: Bỏ đi các tình thái từ trong lời dẫn trực tiếp.
- Bước 4: Thay đổi từ chỉ thời gian ( Nếu cần )


2

Tiết 19

CÁCH DẪN

TRỰC
TIẾPTitle
VÀ CÁCH DẪN
Click
to add
GIÁN TIẾP

THẢO LUẬN NHÓM

Hãy thuật lại lời của nhân vật Vũ Nương từ
cách dẫn trực tiếp sang cách dẫn gián tiếp.
LỜI DẪN TRỰC TIẾP
Hôm sau, Linh Phi lấy một
cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt
minh châu , sai xứ giả Xích Hỗn
đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương
cũng nhân đó đưa gửi một chiếc
hoa vàng mà dặn:
- Nhờ nói hộ chàng Trương,
nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa
cũ, xin lập một đàn giải oan ở bến
sông, đốt cây đèn thần chiếu
xuống nước, tôi sẽ trở về.

LỜI DẪN GIÁN TIẾP
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi
bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu
, sai xứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi
nước. Vũ Nương cũng đưa gửi một
chiếc hoa vàng và dặn Phan về nói hộ

với chàng Trương rằng nếu chàng
Trương còn nhớ chút tình xưa nghĩa
cũ thì xin hãy lập một đàn giải oan ở
bến sông, đốt cây đèn thần chiếu
xuống nước, vợ chàng ( Vũ Nương) sẽ
trở về.


2

Tiết 19

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾPTitle
VÀ CÁCH DẪN
Click
to add
GIÁN TIẾP

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
* Ghi nhớ: SGK/Trang 54

III. Luyện tập:
Bài tập 1: Lời dẫn và cách
dẫn trong những đoạn trích :

a) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực
tiếp

b) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực
tiếp

Bài tập 1: Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau
(trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao). Cho
biết đó là những lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời
dẫn trực tiếp hay lời dẫn gián tiếp ?
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi ; nó kêu ư ử, nhìn
tôi như muốn bảo tôi rằng : “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi
ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này
à ?”
Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực tiếp
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vườn
là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố
thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được
năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức còn rẻ
cả…”.
Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực tiếp


2

Tiết 19

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾPTitle
VÀ CÁCH DẪN
Click
to add

GIÁN TIẾP

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
* Ghi nhớ: SGK/Trang 54

III. Luyện tập:
Bài tập 1: Lời dẫn và cách
dẫn trong những đoạn trích :

Bài tập 2:Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung
liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn
ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
a)

Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh
hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân
tộc anh hùng.

(Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại
a) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực
hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)
tiếp
b) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi
người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị
tiếp
trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân
Bài tập 2: Viết đoạn văn
dân hiểu được, nhớ được, làm được.
nghị luận theo hai cách.

(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
tinh hoa và khí phách của dân tộc,

c) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững

lương tâm của thời đại )

chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
( Đặng Thai Mai, Tiếng Việt,
một biểu hiện hùng hồn của
sức sống dân tộc).


2

Tiết 60

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾPTitle
VÀ CÁCH DẪN
Click
to add
GIÁN TIẾP

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:
* Ghi nhớ: SGK/Trang 54

III. Luyện tập:

Bài tập 1: Lời dẫn và cách
dẫn trong những đoạn trích :
a) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn
trực tiếp
b) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn
trực tiếp
Bài tập 2: Viết đoạn văn
nghị luận theo hai cách.

Bài tập2:

a)Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị
anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân
tộc anh hùng.

(Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)

Đoạn văn mẫu
Dẫn trực tiếp: Các vị anh hùng dân tộc đã lãnh đạo
nhân dân ta đánh thắng kẻ thù xâm lược viết lên
những trang sử vẻ vang, chói lọi. Bởi vậy, trong Báo
cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II
của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc nhở mọi
người: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh
hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc
anh hùng”.
Dẫn gián tiếp: Các vị anh hùng dân tộc đã lãnh đạo
nhân dân ta đánh thắng kẻ thù xâm lược viết lên

những trang sử vẻ vang, chói lọi. Bởi vậy, trong Báo
cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II
của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc nhở mọi
người là chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh
hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc
anh hùng.


2

Tiết 19

CÁCH DẪN
TRỰC
TIẾPTitle
VÀ CÁCH DẪN
Click
to add
GIÁN TIẾP

I. Cách dẫn trực tiếp:
II. Cách dẫn gián tiếp:

III. Luyện tập:
Bài tập 1: Lời dẫn và cách dẫn trong những đoạn trích :
a) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực tiếp
b) Dẫn ý nghĩ. Cách dẫn trực tiếp
Bài tập 2: Viết đoạn văn nghị luận theo hai cách.
a) Dẫn trực tiếp: Các vị anh hùng dân tộc đã lãnh đạo
nhân dân ta đánh thắng kẻ thù xâm lược viết lên những

trang sử vẻ vang, chói lọi. Bởi vậy, trong Báo cáo Chính trị
tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng,Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã nhắc nhở mọi người: “Chúng ta phải ghi
nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là
tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”.
Dẫn gián tiếp: Các vị anh hùng dân tộc đã lãnh đạo
nhân dân ta đánh thắng kẻ thù xâm lược viết lên những
trang sử vẻ vang, chói lọi. Bởi vậy, trong Báo cáo Chính trị
tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã nhắc nhở mọi người là chúng ta phải ghi
nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là
tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.


Bài tập 2b:- Dẫn trực tiếp: Trong tác phẩm “Chủ Tịch Hồ Chí Minh,

tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”đồng
chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Giản dị trong đời sống trong quan hệ
với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong
lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được,
nhớ được, làm được”.
- Dẫn gián tiếp: Trong tác phẩm Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và

khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”đồng chí Phạm Văn
Đồng cho rằng giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người,
trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài
viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm
được.
Bài tập 2c:- Dẫn trực tiếp: Về Tiếng Việt, Đặng Thai Mai đã nhận xét:
“Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với

tiếng nói của mình”.
- Dẫn gián tiếp:Về Tiếng Việt, Đặng Thai Mai cho rằng người Việt Nam

ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của
mình”.


- Thế nào là cách dẫn trực tiếp – Cách
dẫn gián tiếp ?
- Có thể chuyển từ cách dẫn trực tiếp
sang cách dẫn gián tiếp (hoặc ngược lại)
được không – khi chuyển cần lưu ý điều
gì?


Tiết 19 Tiếng Việt

Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

1

2

3

4

5

6

- Học thuộc nội dung ghi nhớ
-Tập đặt lời dẫn trực tiếp sau đó chuyển thành lời dẫn gián
tiếp (ngược lại)
- Bác Hồ dạy: “Không có gì quí hơn độc lập, tự do”.
Hãy viết một đoạn văn không quá 10 dòng trích dẫn
câu văn trên theo cách dẫn trực tiếp.
- Đọc trước và soạn bài: “Sự phát triển của từ vựng’’ – Lưu
ý:
+ Đọc kĩ phần ví dụ và trả lời các câu hỏi
+ Chuẩn bị hệ thống bài tập