Bài 1. Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

I. Tìm hiểu việc sử dụng một
số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
1. Ôn tập văn bản
thuyết minh


Văn bản thuyết minh là
gì?
Văn bản thuyết minh đợc viết
ra nhằm mục đích gì?
Nêu đặc điểm chủ yếu của
văn bản thuyết minh? Hãy kể
tên các phơng pháp thuyết
minh đã học


Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

I. Tìm hiểu việc sử dụng một
số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

1. Ôn tập văn bản
thuyết minh

2. Viết văn bản thuyết minh có sử
dụng một số biện pháp nghệ thuật
a. Văn bản Hạ Long - đá và nớc



Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp
nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
1. Ôn tập văn bản thuyết minh
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện
pháp
nghệ
a. Hạ
Longthuật
- đá và nớc

- Phơng pháp thuyết
minh: liệt kê, phân
tích.


Câu hỏi thảo luận:

1.Đồng thời với các phơng pháp
thuyết minh trên để cho sinh
động tác giả còn vận dụng
biện pháp nghệ thuật nào?

2. Hãy c câu văn nêu khái
quát sự kì lạ của Hạ Long.


Chính Nớc làm cho đá sống
dậy, làm cho Đá vốn bất động và
vô tri bỗng trở nên linh hoạt, có
thể động đến vô tận, và có tri
giác, có tâm hồn.


§ã lµ biÖn ph¸p
liªn tëng, tëng tîng
vµ kÕt hîp víi biÖn
ph¸p nh©n hãa, so
s¸nh, miªu t¶.


Tởng tợng những cuộc dạo chơi
đúng hơn là các khả năng dạo chơi:
thả cho thuyền nổi trôi hoặc buông
theo
dòng,
hoặc
chèo
hoặc
H Tác
giả đã
sử dụng
các nhẹ,

biện pháp
liên ltớt
nhanh
hoặc
tùythế
hứng
lúc giới
nhanh
lúc
ởng, tởng
tợng nh
nào để
thiệu sự
kì lạ của
Hạ Long
dừng
(toàn
bài dùng 8 chữ có thể )
khơi gợi những cảm giác có thể có:
bỗng nhiên nhí nhảnh tinh nghịch
hơn, buồn hơn hay vui hơn...hóa
thân không ngừng.
Dùng phép nhân hóa để tả các
đảo đá: gọi chúng là thập loại chúng
sinh, phải là thế giới ngời, là bọn ng




H: Việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật

ấy có tác dụng gì trong việc giới thiệu vẻ
đẹp
của
vịnh
Long
H: Qua
văn
bảnHạ
trên
em rút ra kết luận

Làm nổi bật sự kì lạ của Hạ Long
gì về việc sử dụng các biện pháp nghệ
và
gây
hấp
dẫn,
thú
vị
cho
ng
ời
đọc
thuật trong văn bản thuyết minh và tác
dụng của nó?


Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ
thuật trong văn bản thuyết minh
1. Ôn tập văn bản thuyết minh
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện
a. Văn
bản
Hạ Long - đá và n
pháp
nghệ
thuật
-ớcPhơng pháp thuyết minh: liệt kê, phân tích.
- Biện pháp nghệ thuật: liên tởng, tởng tợng kết hợp với nhân
hóa so sánh, miêu tả.

b. Ghi nhớ:
- Muốn cho văn bản thuyết minh đợc sinh động, hấp
dẫn ngời ta vận dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật
nh kể chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ấn dụ, nhân
hóa hoặc các hình thức vè, diễn ca...
- Các biện pháp nghệ thuật cần đợc sử dụng thích hợp
góp phần làm nổi bật đặc điểm của đối tợng thuyết


Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ
thuật trong văn bản thuyết minh
1. Ôn tập văn bản thuyết minh
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện

pháp
nghệ
thuật
a. Văn
bản
Hạ Long - đá và n
-ớcPhơng pháp thuyết minh: liệt kê, phân tích.
- Biện pháp nghệ thuật: liên tởng, tởng tợng kết hợp với nhân
hóa so sánh, miêu tả.

b. Ghi nhớ: SGK
II.

Luyện tập:


Bài tập 1: Đọc văn bản sau và trả lời câu
hỏi
1.Văn bản có tính chất thuyết minh
không? Tính chất ấy thể hiện ở những
điểm nào? Những phơng pháp thuyết
minh nào đợc sử dụng?
2.Bài thuyết minh này có những nét gì
đặc biệt? Tác giả đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật nào? Tác dụng?


Đáp án:
a. Văn bản trên có tính chất thuyết minh vì
giới thiệu loài ruồi rất có hệ thống:

- Những tính chất chung về họ giống loài,
về các tập tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ
thể.
b. Nét đặc biệt: yếu tố thuyết minh và yếu
tố nghệ thuật kết hợp rất chặt chẽ.
- Các biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, hình
thức kể chuyện có nội dung cốt truyện và tình
tiết.
c. Tác dụng gây hứng thú cho bạn đọc nhỏ
tuổi, vừa là chuyện vui, vừa học thêm tri thức, có
tính giáo dục.


Bài tập 2: Đọc đoạn văn sau và nhận xét về
biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng để thuyết
minh:
Bà tôi thờng kể cho tôi nghe rằng chim cú
kêu là có ma tới. Tôi hỏi vì sao thì bà giải
thích: thế cháu không nghe tiếng cú kêu thờng
vọng từ bãi tha ma đến hay sao?. Sau này học
môn sinh học tôi mới biết là không phải nh vậy.
Chim cú là loài chim ăn thịt, thờng ăn thịt lũ
chuột đồng, kẻ phá hoại mùa màng. Chim cú là
giống vật có lợi, là bạn của nhà nông. Sở dĩ chim
cú thờng lui tới bãi tha ma là vì ở đó có lũ chuột
đồng đào hang. Bây giờ mỗi lần nghe tiếng
chim cú, tôi chẵng những không sợ mà còn vui
vì biết rằng ngời bạn của nhà nông đang hoạt
động.

Thuyết minh nhằm nói về tập tính của
chim cú dới dạng một ngộ nhận thời thơ ấu,
sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại sự
nhầm lẫn cũ
- Biện pháp nghệ thuật: lấy ngộ nhận hồi
nhỏ làm đầu mối câu chuyện.


Bài tập trắc nghiệm:
Điều cần tránh khi thuyết minh kết hợp với sử
dụng một
số biện pháp nghệ thuật là gì?
a.Sử dụng đúng lúc, đúng chỗ.
b.Kết hợp với các phơng pháp thuyết minh
c.Làm lu mờ đối tợng đợc thuyết minh.
d.Làm đối tợng thuyết minh đợc nổi bật,
gây ấn tợng.


Bài tập 3: Văn bản sau có tính chất
thuyết minh không? Tính chất thuyết minh ấy
thể hiện ở điểm nào? Tác giả đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật nào? Tác dụng?
Con gà cục tác lá chanh.
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng giềng

Văn bản trên có tính chất thuyết
minh vì nó cung cấp tri thức về những
gia vị khi chế biến món ăn đối với các loại
thực phẩm: lá chanh với thịt gà, hành với
thịt lợn, giềng với thịt chó.
Biện pháp nghệ thuật: nhân hóa
Tác dụng: nội dung thuyết minh trở
nên rất sinh động và hấp dẫn. Hình thức
thơ lục bát dễ thuộc dễ nhớ.


Bµi tËp 4: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n
thuyÕt minh vÒ loµi kiÕn cã sö dông
biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa ( cã
thÓ ®ãng vai nh©n vËt lµ con kiÕn)


Hớng dẫn về nhà:
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Hoàn thành bài tập viết đoạn.
- Chuẩn bị bài mới.