Bài 1. Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

I. Tìm hiểu việc sử dụng một
số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
1. Ôn tập văn bản thuyết
minh


Văn bản thuyết minh là
gì?
Văn bản thuyết minh đợc viết
ra nhằm mục đích gì?
Nêu đặc điểm chủ yếu của
văn bản thuyết minh? Hãy kể
tên các phơng pháp thuyết
minh đã học


Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

I. Tìm hiểu việc sử dụng một
số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

1. Ôn tập văn bản
thuyết minh

2. Viết văn bản thuyết minh có sử
dụng một số biện pháp nghệ thuật
a. Văn bản Hạ Long - đá và nớc



Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện
pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết
minh

1. Ôn tập văn bản
thuyết
2. Viết minh
văn bản thuyết minh có sử
dụng một số biện pháp nghệ thuật
a. Hạ Long - đá và n
ớc

- Phơng pháp thuyết minh: liệt kê, phân
tích.


Câu hỏi thảo luận:
1. Đồng thời với các phơng pháp
thuyết minh trên để cho sinh
động tác giả còn vận dụng biện
pháp nghệ thuật nào?

Đó là biện pháp liên tởng, tởng tợng
và kết hợp với biện pháp nhân hóa, so
sánh, miêu tả.

2. Hãy c câu văn nêu khái quát sự
kì lạ của Hạ Long.


Chính Nớc làm cho đá sống
dậy, làm cho Đá vốn bất động và
vô tri bỗng trở nên linh hoạt, có
thể động đến vô tận, và có tri
giác, có tâm hồn.


Tởng tợng những cuộc dạo chơi
đúng hơn là các khả năng dạo chơi:
? Tác
giả đã nổi
sử dụng
biệnbuông
pháp
thả cho
thuyền
trôicác
hoặc
liên tdòng,
ởng, tởng
tợngchèo

nh thế
nàohoặc
để giới
theo
hoặc
nhẹ,
lớt
thiệu sự
kì lạtùy
củahứng
Hạ Long.
nhanh
hoặc
lúc nhanh lúc
dừng khơi gợi những cảm giác có thể
có: bỗng nhiên nhí nhảnh tinh
nghịch hơn, buồn hơn hay vui
hơn ... hóa thân không ngừng.
Dùng phép nhân hóa để tả các
đảo đá: gọi chúng là thập loại chúng
sinh, phải là thế giới ngời, là bọn ng




Việc sử dụng các biện pháp nghệ
thuật ấy có tác dụng gì trong việc giới
thiệu vẻ đẹp của vịnh Hạ Long?
Qua
rút ra

Làm văn
nổibản
bật trên,
sự kìem
lạ của
Hạ kết
Long
luận
vềdẫn,
việc
sửvịdụng
các
và
gâygì
hấp
thú
cho ng
ời biện
đọc.
pháp nghệ thuật trong văn bản
thuyết minh và tác dụng của nó?


Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp
nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

1. Ôn tập văn bản thuyết

2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một
minh
số biện pháp nghệ thuật
a. Văn bản Hạ Long - đá và
ớcơng pháp thuyết minh: liệt kê, phân tích.
-nPh

- Biện pháp nghệ thuật: liên tởng, tởng tợng kết hợp với nhân
hóa so sánh, miêu tả.

b. Ghi nhớ:
- Muốn cho văn bản thuyết minh đợc sinh động, hấp dẫn ng
ời ta vận dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật nh kể
chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ấn dụ, nhân hóa hoặc
các hình thức vè, diễn ca...
- Các biện pháp nghệ thuật cần đợc sử dụng thích hợp góp


Bài 1 - Tiết 4 :
Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp
nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

1. Ôn tập văn bản thuyết
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một
minh
số biện pháp nghệ thuật
a. Văn bản Hạ Long - đá và
ớcơng pháp thuyết minh: liệt kê, phân tích.

-nPh

- Biện pháp nghệ thuật: liên tởng, tởng tợng kết hợp với nhân
hóa so sánh, miêu tả.

b. Ghi nhớ: SGK
II.

Luyện tập:


Bài tập 1: Đọc văn bản sau và trả lời
câu hỏi:
1.Văn bản có tính chất thuyết minh
không? Tính chất ấy thể hiện ở những
điểm nào? Những phơng pháp thuyết
minh nào đợc sử dụng?
2.Bài thuyết minh này có những nét gì
đặc biệt? Tác giả đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật nào? Tác dụng?
3. Cỏc bin phỏp ngh thut õy cú tỏc dng gỡ?
Chỳng cú gõy hng thỳ v lm ni bt ni dung
cn thuyt minh hay khụng?


Đáp án:
a. Văn bản trên có tính chất thuyết minh vì
giới thiệu loài ruồi rất có hệ thống:
- Những tính chất chung về họ giống loài,
về các tập tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ

thể.
b. Nét đặc biệt: yếu tố thuyết minh và yếu
tố nghệ thuật kết hợp rất chặt chẽ.
- Các biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, hình
thức kể chuyện có nội dung cốt truyện và tình
tiết.
c. Tác dụng gây hứng thú cho bạn đọc nhỏ
tuổi, vừa là chuyện vui, vừa học thêm tri thức, có
tính giáo dục.


Bài tập 2: Đọc đoạn văn sau và nhận xét về
biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng để
thuyết minh:
Bà tôi thờng kể cho tôi nghe rằng chim cú
kêu là có ma tới. Tôi hỏi vì sao thì bà giải
thích: thế cháu không nghe tiếng cú kêu thờng
vọng từ bãi tha ma đến hay sao?. Sau này học
môn sinh học tôi mới biết là không phải nh vậy.
Chim cú là loài chim ăn thịt, thờng ăn thịt lũ
chuột đồng, kẻ phá hoại mùa màng. Chim cú là
giống vật có lợi, là bạn của nhà nông. Sở dĩ chim
cú thờng lui tới bãi tha ma là vì ở đó có lũ chuột
đồng đào hang. Bây giờ mỗi lần nghe tiếng
chim cú, tôi chẵng những không sợ mà còn vui
vì biết rằng ngời bạn của nhà nông đang hoạt
động.


Thuyết minh nhằm nói về tập tính của

chim cú dới dạng một ngộ nhận thời thơ ấu,
sau lớn lên đi học mới có dịp nhận thức lại sự
nhầm lẫn cũ
- Biện pháp nghệ thuật: lấy ngộ nhận hồi
nhỏ làm đầu mối câu chuyện.


Bài tập trắc nghiệm:
Điều cần tránh khi thuyết minh kết hợp với
sử dụng một số biện pháp nghệ thuật là gì?
a.Sử dụng đúng lúc, đúng chỗ.
b.Kết hợp với các phơng pháp thuyết minh
c.Làm lu mờ đối tợng đợc thuyết minh.
d.Làm đối tợng thuyết minh đợc nổi bật,
gây ấn tợng.


Bài tập 3: Văn bản sau có tính chất thuyết
minh không? Tính chất thuyết minh ấy thể
hiện ở điểm nào? Tác giả đã sử dụng biện pháp
nghệ thuật nào? Tác dụng?
Con gà cục tác lá chanh.
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng giềng.


Văn bản trên có tính chất thuyết
minh vì nó cung cấp tri thức về những
gia vị khi chế biến món ăn đối với các loại

thực phẩm: lá chanh với thịt gà, hành với
thịt lợn, giềng với thịt chó.
Biện pháp nghệ thuật: nhân hóa
Tác dụng: nội dung thuyết minh trở
nên rất sinh động và hấp dẫn. Hình thức
thơ lục bát dễ thuộc dễ nhớ.


Bµi tËp 4: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n
thuyÕt minh vÒ loµi kiÕn cã sö dông
biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa ( cã
thÓ ®ãng vai nh©n vËt lµ con kiÕn)


Hớng dẫn về nhà:
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Hoàn thành bài tập viết đoạn.
- Chuẩn bị bài mới.