Bài 30. Chữa lỗi diễn đạt (lỗi lô-gíc)

Kiểm tra bài cũ

Câu 1: Việc lựa chọn trật tự từ trong các câu nhằm mục đích
Việc lựa chon trật tự từ trong câu thể hiện thứ tự nhất định
của sự vật, hiện tợng, hoạt động, đặc điểm (nh thứ bậc quan
trọng của sự vật, thứ tự trớc sau của hoạt động, trình tự quan
sát của ngời nói).
Câu 2: Việc lựa chọn trật tự từ trong các câu sau nhằm những
mục đích gì?
1. Ông ta còn bị đám thợ phụ lột cả áo ngắn lẫn chiếc
quần cộc mặc khi tập kiếm. (Mô-li-e)
2. Đám thợ phụ còn lột cả áo ngắn lẫn bộ trang phục ông
ta mặc khi tập kiếm. (Mô-li-e)
Nhận xét
Câu 1: nhấn mạnh tình trạng bất lực của ông Giuốc-đanh.
Câu 2: nhấn mạnh hành động chủ động của đám thợ.


TiÕt 122:

Ch÷a lçi diÔn ®¹t (lçi l«gÝc)


tiết 122: chữa
1. bài tập:

lỗi diễn đạt

(lỗi lo-gíc)

Phỏt hin v cha li mt s li din t trong cỏc

cõu di õy, ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa

a. Chúng em đã giúp các bạn học sinh những vùng bị bão lụt quần áo,

giầy dép và nhiều đồ dùng học tập khác.
b. Trong thanh niên nói chung và trong bóng đá nói riêng, niềm say
mê là nhân tố quan trọng dẫn tới thành công.
c. Lão Hạc, Bớc đờng cùng v Ngô Tất Tố đã giúp chúng ta hiểu sâu
sắc thân phận của ngời nông dân Việt Nam trớc Cách mạng tháng
Tám năm 1945.
d. Em muốn trở thành một trí thức hay một bác sĩ ?
e. Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc sảo về ngôn từ.
g. Trên sân ga chỉ còn lại hai ngời. Một ngời thì cao, còn một ngời
thì mặc áo ca rô.
h. Chị Dậu rất cần cù, chịu khó nên chị rất mực yêu thơng chồng
con.
i. Nếu không phát huy những đức tính tốt đẹp của ngời xa thì
phụ nữ Việt Nam ngày nay không thể có đợc những nhiệm vụ
vinh quang và nặng nề đó.


(lỗi lô-gíc
Tit 122 :
1. Bài tậpPhỏt
: hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
a. Chỳng em ó giỳp cỏc bn hc sinh nhng vựng b bóo lt
qun ỏo,dy dộp v nhiu dựng hc tp khỏc

A

B
- Khi viết câu có kiểu kết hợp A và B khác thì
qun
ỏo,
giy
dộp
tõp
A và B phải cùng loại trongụ
đódựng
B là hc
từ ngữ
có nghĩa rộng, A là từ ngữ có nghĩa hẹp.
(ụ
dựng sinh hoat)
(bỳt, sỏch, v)
* Chữa: =>A và B khụng cựng loai.
Có thể có mt số cách chữa nh sau:
- Chúng emdép và nhiều đồ dùng sinh hoạt
khác.
- Chúng em.bão lụt giấy bút, sách vở và nhiều
đồ dùng hc tập khác.


tiết 122: chữa lỗi diễn đạt (lỗi lo1. Bài tập: Phỏt hin v cha li mt s li din
t trong cỏc
gíc)
cõu di õy,ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
nhóm 1:
b. Trong thanh niên nói chung và trong bóng đá nói riêng, niềm say
mê là nhân tố quan trọng dẫn tới thành công.

c. Lão Hạc, Bớc đờng cùng v Ngô Tất Tố đã giúp chúng ta hiểu sâu
sắc thân phận của ngời nông dân Việt Nam trớc Cách mạng tháng
Tám năm 1945.

nhóm 2:
d. Em muốn trở thành một trí thức hay một bác sĩ ?
e. Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc sảo về ngôn từ.

nhóm 3:
g. Trên sân ga chỉ còn lại hai ngời. Một ngời thì cao, còn một ngời
thì mặc áo ca rô.
h. Chị Dậu rất cần cù, chịu khó nên chị rất mực yêu thơng chồng
con.

nhóm 4:


(Lụi lụ-gic)
Tit 122 :
1. Bài Phỏt hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
tập
nhóm 1
b. Trong thanh niờn núi chung v trong búng ỏ núi riờng, nim
say mờ l nhõn t quan trng dn n thnh cụng

Sai :vi
A viết câu có kiểu
A kết hợp A nói
B chung v

-Khi
phiBlnói
t riêng thì A thanh
phải là
từ ngữ có
nghĩa
niờn
búng
ỏ rộ
ng cú
từngha
ngữ B
rng hn t
núi chung
núi riờng
ng B.
* Chữa:
- Cách 1: trong thanh niên nói chung và trong sinh
viên nói riêngthành công.
- Cách 2: Trong thể thao nói chung và trong bóng
đá nói riêng. . thành công.


Tit 122 :
(Lụi lụ-gic)
1. Bài Phỏt hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
tập
nhóm 1
c. Lóo Hc, Bc ng cựng v Ngụ Tt T ó giỳp chỳng ta

hiu sõu sc thõn phn ca ngi nụng dõn Vit Nam trc cỏch
mng thỏng Tỏm 1945

A
B
Lao Hac,
ng
cung
Tụ
KhiBc
viết câu
có kiểu
kết hợpNgụ
A, BTõt
và C
( các
yếu
có quan hệ đẳng (Tờn
lập) thì
A, B, C
( Tờn
tỏctốphõm)
tỏc gi)

những từ ngữ thuộc cùng một trờng từ vựng
biểu thị những khái niệm thuộc cùng một phạm
*Chữa: Sai : Khụng cựng trng t vng
-C1: Lão Hạc, Bớc đờng cùng và Tắt đèn... tháng Tám
1945.
-C2: Nam Cao, Nguyễn Công Hoan và Ngô Tất Tố đã

giúptháng Tám 1945.


(Lụi lụ-gic)
Tit 122 :
1. Bài Phỏt hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
tập
nhóm 2 di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
d. Em mun tr thnh mt ngi trớ thc hay mt bỏc s

A

B

Trong câu hỏi lựa chọn A hay B thì A và B
không bao giờ là những
ngữhay
có quan
hệ
trớ từ
thc
bỏc
si
nghĩa rộng- hẹp với nhau, nghiã là A không
(giai cõp)
(nghờ
bao hàm B, và B cũng không bao hàm A

nghiờp)

quan hờ la chn: hai v phai
bỡnh ng v ngha.

*Chữa:
-C1: Em muốn trở thành một trí thức hay một
-C2: Em muốn trở thành một giáo viên hay mộ


(Lụi lụ-gic)
Tit 122 :
1. Bài Phỏt hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
tập
nhóm 2
e. Bi th khụng ch hay v ngh thut m cũn sc so v ngụn t

B
A
-Khithut
viết câu có kiểu kếtngụn
hợp không
chỉ A m
t
ngh

thì A và B không bao giờ là từ ngữ có quan
rộng- hẹp với nhau (giống câu d)

àm B,
vì trong giá trị nghệ thuật của một tp VH có giá trị n

*Chữa:
-C1: Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc
sảo về nội dung.
-C2: Bài thơ không chỉ hay về bố cục mà còn sắc sảo
về ngôn từ.
-C3: Bài thơ hay về nội dung nói chung, sắc sảo về ngôn


(Lụi lụ-gic)
Tit 122 :
1. Bài Phỏt hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
tập
nhóm 3
g. Trờn sõn ga ch cũn li hai ngi. Mt ngi thỡ cao gy ,cũn mt ngi thỡ
mc ỏo ca rụ

A
B
Cao gy
o ca rụ
Khi m/t các dấu hiệu đặc trng phải đợc biể
(hỡnh
dỏng)
(trang phc)
thị bằng những từ ngữ thuộc cùng một trờn

vựng,
đốiBlập
nhau

trong
phạm
vi một phạm
=>Av
khụng
cựng
trng
t vng

*Chữa:
-C1: Trên sân gamột ngời thì lùn và mập.
-C2: Trên sân gamột ngời thì mặc áo trắng, còn một ng


Tiết 122 :
(Lỗi lô-gíc)
1. Bµi tËpPhát
: hiện và chữa lại một số lỗi diễn đạt trong các câu

nhãm 3

dưới đây chỉ rõ lý do sai và các cách sửa

“nªn” lµ
h. Chị Dậu rất cần cù và chịu khó nên chị rấtmét
mực quan
hÖ tõ nèi
yêu thương chồng con.
c¸c vÕ cã
mèi quan

A
B
hÖ nh©n
Cần cù
Yêu thương qu¶.

chịu khó

chông con

Sai vì A và B không phải là quan hệ nhân - quả

*Ch÷a: Chị Dậu cần cù, chịu khó và rất
mực yêu thương chồng con.


(Lỗi lô-gíc)
Tiết 122 :
1. Bµi Phát hiện và chữa lại một số lỗi diễn đạt trong các câu
tËp
nhãm 4 dưới đây chỉ rõ lý do sai và các cách sửa
i. Nếu không phát huy những đức tính tốt đẹp của người
xưa thì người phụ nữ Việt Nam ngày nay không thể có
được những nhiệm vụ vinh quang và nặng nề đó .
=>Hai vế không thể nối với nhau bằng nếu…thì
*Ch÷a:

i/ Nhờ phát huy những đức tính tốt đẹp của người xưa
nên người phụ nữ Việt Nam ngày nay đã hoàn thành
được những nhiệm vụ vinh quang và nặng nề đó.

(Lỗi lô-gíc)
Tiết 122 :
1. Bµi tËpPhát
: hiện và chữa lại một số lỗi diễn đạt trong các câu

nhãm 4

dưới đây chỉ rõ lý do sai và các cách sửa

k. Hút thuốc lá vừa có hại cho sức khỏe, vừa làm giảm
tuổi thọ của con người

Sai:Cặp phụụ̣ từ vừa…vừa không kết hợp A và B cùng một
phạm trù.

*Ch÷a:
-Hót thuèc l¸ võa cã h¹i cho søc khoÎ, võa tèn kÐm


Bài tập nhanh
Anh bộ đội bị thương hai
lần: Một lần ở cánh tay,
một lần ở Điện Biên Phủ.

Anh bộ đội bị
thương hai lần:
Một lần
ở cánh tay,

một lần ở
chân.

Không
cùng
bình
diện.

Anh bộ đội bị
thương hai lần:
Một lần
ở Hà Nội,
một lần ở
Điện Biên Phủ.


Tit 122 :

(Lụi lụ-gic)

1. Khi viết câu có kiểu kết hợp A và B khác thì A và B phải
cùng loại trong đó B là từ ngữ có nghĩa rộng, A là từ ngữ có
nghĩa hẹp.
2. Khi viết câu có kiểu kết hợp A nói chung và B nói riêng thì
A phải là từ ngữ có nghĩa rộng hơn từ ngữ B
3. Khi viết câu có kiểu kết hợp A, B và C (các yếu tố có quan
hệ đẳng lập) thì A, B, C phải là những từ ngữ thuộc cùng một
trờng từ vựng, biểu thị những khái niệm thuộc cùng một phạm
trù.
4. Trong câu hỏi lựa chọn A hay B thì A và B không bao giờ là

những từ ngữ có quan hệ nghĩa rộng- hẹp với nhau, nghĩa là
A không bao hàm B và B cũng không bao hàm A
5. Khi viết câu có kiểu kết hợp không chỉ A mà còn B thì A
và B không bao giờ là từ ngữ có quan hệ nghĩa rộng- hẹp với
nhau (giống d)


Tit 122 :
Bài tập 1/127:
Bài
nhúm tập 2/128

Hot ng

(Lụi lụ-gic)

Tìm những lỗi diễn đạt trong bài TLV của mình hoặc
của các bạn cùng lớp, trong lời nói hàng ngày hoặc trên các
phơng tiện thông tin đại chúng.
a/Tố Hữu là một nhà thơ lớn vì ông hoạt động cách
mạng Hai
từ thời
ấu. hệ nhân quả nối với nhau bởi từ
*Lỗi:
vếthơ
là quan
vì. Phần nguyên nhân giải thích không phù hợp với kết
quả.
*Chữa: Tố Hữu là một nhà thơ lớn vì ông là một tài năng
lớn, lại đợc rèn luyện trong cuộc đấu tranh cách mạng.

b/Học sinh không đợc uống rợu và hút thuốc lá
*Lỗi: nghĩa của vế thứ 2
không rõ.
*Chữa:
Học sinh không đợc uống rợu và không đợc hút
thuốc lá.


Tit 122 :
Bài tập 1/127:
Bài
nhúm tập 2/128

Hot ng

(Lụi lụ-gic)

Tìm những lỗi diễn đạt trong bài TLV của mình hoặc
của các bạn cùng lớp, trong lời nói hàng ngày hoặc trên các
phơng tiện thông tin đại chúng.
c/ Gần tra, đờng phố tấp nập, xe cộ ngợc xuôi càng ngày
càng
*Lỗi: Dùng từ tấp nập không phù hợp với nội dung
tha dần.
của câu.
*Chữ
c/ Gần tra, đờng phố vắng vẻ , xe cộ ngợc xuôi
a:
càng ngày càng tha dần.
d/Các bạn ấy rất yêu văn nghệ và cả đi

dã ngoại nữa.
*Lỗi: văn nghệ và dã ngoại không thuộc cùng một trờng từ
vựng, không biểu thị những khái niệm thuộc cùng một
phạm
*Chữ trù.d/ Các bạn ấy rất yêu văn nghệ và cả thể
a:

thao nữa.


-Hoàn thành BT SGK. Sửa những lỗi diễn đạt
mắc phải trong bài vit TLV
-Chuẩn bị viết bài TLV số 7: lập dàn ý 3 đề
bài
trong SGK /128