Bài 30. Chữa lỗi diễn đạt (lỗi lô-gíc)

TiÕt 123:

Ch÷a lçi diÔn ®¹t (lçi l«gÝc)


a. Chúng em đã giúp các bạn học sinh những vùng bị bão lụt quần áo,
giầy dép và nhiều đồ dùng học tập khác.
b. Trong thanh niên nói chung và trong bóng đá nói riêng, niềm say
mê là nhân tố quan trọng dẫn tới thành công.
c. Lão Hạc, Bớc đờng cùng v Ngô Tất Tố đã giúp chúng ta hiểu sâu
sắc thân phận của ngời nông dân Việt Nam trớc Cách mạng tháng
Tám năm 1945.
d. Em muốn trở thành một trí thức hay một bác sĩ ?
e. Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc sảo về ngôn từ.
g. Trên sân ga chỉ còn lại hai ngời. Một ngời thì cao, còn một ngời
thì mặc áo ca rô.
h. Chị Dậu rất cần cù, chịu khó nên chị rất mực yêu thơng chồng
con.
i. Nếu không phát huy những đức tính tốt đẹp của ngời xa thì phụ
nữ Việt Nam ngày nay không thể có đợc những nhiệm vụ vinh


(lỗi lô-gíc)
Tit 123 :
1. Bài tậpPhỏt
: hin v cha li mt s li din t trong cỏc cõu
di õy ch rừ lý do sai v cỏc cỏch sa
a. Chỳng em ó giỳp cỏc bn hc sinh nhng vựng b bóo lt
qun ỏo,dy dộp v nhiu dựng hc tp khỏc

A

B
- Khi viết câu có kiểu kết hợp A và B khác thì
qun
ỏo,
giy
dộp
hc tõp
A và B phải cùng loại trong đó Bụ
làdựng
từ ngữ

có nghĩa rộng, A là từ ngữ có nghĩa hẹp.

(ụ dựng sinh hoat)

(bỳt, sỏch, v)

* Chữa: =>A và B khụng cựng loai.
Có thể có mt số cách chữa nh sau:
- Chúng emdép và nhiều đồ dùng sinh hoạt
khác.
- Chúng em.bão lụt giấy bút, sách vở và nhiều
đồ dùng hc tập khác.


nhóm 1:
b. Trong thanh niên nói chung và trong bóng đá nói riêng, niềm say
mê là nhân tố quan trọng dẫn tới thành công.
c. Lão Hạc, Bớc đờng cùng v Ngô Tất Tố đã giúp chúng ta hiểu sâu
sắc thân phận của ngời nông dân Việt Nam trớc Cách mạng tháng

Tám năm 1945.

nhóm 2:
d. Em muốn trở thành một trí thức hay một bác sĩ ?
e. Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc sảo về ngôn từ.

nhóm 3:
g. Trên sân ga chỉ còn lại hai ngời. Một ngời thì cao, còn một ngời
thì mặc áo ca rô.
h. Chị Dậu rất cần cù, chịu khó nên chị rất mực yêu thơng chồng
con.

nhóm 4:
i. Nếu không phát huy những đức tính tốt đẹp của ngời xa thì phụ
nữ Việt Nam ngày nay không thể có đợc những nhiệm vụ vinh


nhóm 1
b. Trong thanh niờn núi chung v trong búng ỏ núi riờng, nim
say mờ l nhõn t quan trng dn n thnh cụng

A A nói chungBvà
:vicâu
A
-Khi Sai
viết
có kiểu kết hợp
l t
B nói phi
riêng

thì A phải là từ
ngữniờn
có nghĩabúng
rộngỏhơn
thanh
ngBcú ngha
từ ngữ
rng hn t
núi chung
núi riờng
ng B.
* Chữa:
- Cách 1: trong thanh niên nói chung và trong sinh
viên nói riêngthành công.
- Cách 2: Trong thể thao nói chung và trong bóng
đá nói riêng. . thành công.


nhóm 1
c. Lóo Hc, Bc ng cựng v Ngụ Tt T ó giỳp chỳng ta
hiu sõu sc thõn phn ca ngi nụng dõn Vit Nam trc cỏch
mng thỏng Tỏm 1945

B
A
Ngụ
KhiHac,
viết câu
có ng
kiểu kết

hợp A, B và
C Tõt Tụ
Lao
Bc
cung
( các yếu
tố cótỏc
quan
hệ đẳng lập) thì
A, tỏc
B, Cgi)
phải là
(Tờn
( Tờn
phõm)
những từ ngữ thuộc cùng một trờng từ vựng ,
biểu thị những khái niệm thuộc cùng một phạm trù.
*Chữa: Sai : Khụng cựng trng t vng
-C1: Lão Hạc, Bớc đờng cùng và Tắt đèn... tháng Tám
1945.
-C2: Nam Cao, Nguyễn Công Hoan và Ngô Tất Tố đã
giúptháng Tám 1945.


nhóm 2
d. Em mun tr thnh mt ngi trớ thc hay mt bỏc s

A
B
Trong câu hỏi lựa chọn A hay B thì A và B

không bao giờ là những từ
quan hệ
trớ ngữ
thc cóhay
bỏc si
nghĩa rộng- hẹp với nhau, nghiã là A không
(giaibao
cõp)
(nghờ
bao hàm B, và B cũng không
hàm A

nghiờp)

quan hờ la chn: hai v phai
bỡnh ng v ngha.

muốn trở thành một trí thức hay một nông dâ
muốn trở thành một giáo viên hay một bác sĩ?


nhóm 2

e. Bi th khụng ch hay v ngh thut m cũn sc so v ngụn t
-Khi viết câu có kiểu kết hợp không chỉ A mà còn B
thì A và B không bao giờ là từ ngữ có
quan hệ nghĩ
B
A
rộng- hẹp với nhau (giống câu d)

ngh thut

ngụn t

àm B,
vì trong giá trị nghệ thuật của một tp VH có giá trị n
*Chữa:
-C1: Bài thơ không chỉ hay về nghệ thuật mà còn sắc
sảo về nội dung.
-C2: Bài thơ không chỉ hay về bố cục mà còn sắc sảo
về ngôn từ.
-C3: Bài thơ hay về nội dung nói chung, sắc sảo về ngôn


nhóm 3
g. Trờn sõn ga ch cũn li hai ngi. Mt ngi thỡ cao gy ,cũn mt ngi thỡ
mc ỏo ca rụ

A
B
Cao gy
o ca rụ
Khi m/t các dấu hiệu đặc trng phải đợc biểu
(hỡnh dỏng)
(trang phc)
thị bằng những từ ngữ thuộc cùng một trờng từ
vựng, đối =>Av
lập nhau
trong

phạm
vi t
một
phạm trù.
B khụng
cựng
trng
vng

a:
rên sân gamột ngời thì lùn và mập.
rên sân gamột ngời thì mặc áo trắng, còn một ngờica


nhãm 3

“nªn” lµ
h. Chị Dậu rất cần cù và chịu khó nên chị rấtmét
mực quan
hÖ tõ nèi
yêu thương chồng con.
c¸c vÕ cã
mèi quan
A
B
hÖ nh©n
Cần cù
Yêu thương qu¶.

chịu khó

chông con

Sai vì A và B không phải là quan hệ nhân - quả

*Ch÷a: Chị Dậu cần cù, chịu khó và rất
mực yêu thương chồng con.


nhãm 4
i. Nếu không phát huy những đức tính tốt đẹp của người
xưa thì người phụ nữ Việt Nam ngày nay không thể có
được những nhiệm vụ vinh quang và nặng nề đó .
=>Hai vế không thể nối với nhau bằng nếu…thì
*Ch÷a:

i/ Nhờ phát huy những đức tính tốt đẹp của người xưa
nên người phụ nữ Việt Nam ngày nay đã hoàn thành
được những nhiệm vụ vinh quang và nặng nề đó.


nhãm 4

k. Hút thuốc lá vừa có hại cho sức khỏe, vừa làm giảm
tuổi thọ của con người

Sai:Cặp phụụ̣ từ vừa…vừa không kết hợp A và B cùng một
phạm trù.

a:

huèc l¸ võa cã h¹i cho søc khoÎ, võa tèn kÐm vÒ tiÒ


Bài tập nhanh
Anh bộ đội bị thương hai
lần: Một lần ở cánh tay,
một lần ở Điện Biên Phủ.

Anh bộ đội bị
thương hai lần:
Một lần
ở cánh tay,
một lần ở
chân.

Không
cùng
bình
diện.

Anh bộ đội bị
thương hai lần:
Một lần
ở Hà Nội,
một lần ở
Điện Biên Phủ.


1. Khi viết câu có kiểu kết hợp A và B khác thì A và B phải
cùng loại trong đó B là từ ngữ có nghĩa rộng, A là từ ngữ có

nghĩa hẹp.
2. Khi viết câu có kiểu kết hợp A nói chung và B nói riêng thì
A phải là từ ngữ có nghĩa rộng hơn từ ngữ B
3. Khi viết câu có kiểu kết hợp A, B và C (các yếu tố có quan
hệ đẳng lập) thì A, B, C phải là những từ ngữ thuộc cùng một
trờng từ vựng, biểu thị những khái niệm thuộc cùng một phạm
trù.
4. Trong câu hỏi lựa chọn A hay B thì A và B không bao giờ là
những từ ngữ có quan hệ nghĩa rộng- hẹp với nhau, nghĩa là
A không bao hàm B và B cũng không bao hàm A
5. Khi viết câu có kiểu kết hợp không chỉ A mà còn B thì A
và B không bao giờ là từ ngữ có quan hệ nghĩa rộng- hẹp với
nhau.


Bài tập 2/128
Tìm những lỗi diễn đạt trong bài TLV của mình hoặc
của các bạn cùng lớp, trong lời nói hàng ngày hoặc trên các
phơng tiện thông tin đại chúng.
a/Tố Hữu là một nhà thơ lớn vì ông hoạt động cách
mạng từ thời thơ ấu.
*Lỗi: Hai vế là quan hệ nhân quả nối với nhau bởi từ
vì. Phần nguyên nhân giải thích không phù hợp với kết
quả.
*Chữa: Tố Hữu là một nhà thơ lớn vì ông là một tài năng
lớn, lại đợc rèn luyện trong cuộc đấu tranh cách mạng.
b/Học sinh không đợc uống rợu và hút thuốc lá
*Lỗi: nghĩa của vế thứ 2
không rõ.
*Chữa: Học sinh không đợc uống rợu và không đợc hút

thuốc lá.


c/ Gần tra, đờng phố tấp nập, xe cộ ngợc xuôi càng ngày
càng
tha dần.
*Lỗi: Dùng từ tấp nập không phù hợp với nội dung
của câu.
c/ Gần tra, đờng phố vắng vẻ , xe cộ ngợc xuôi
càng ngày càng tha dần.
*Chữ
a:
d/Các bạn ấy rất yêu văn nghệ và cả đi
dã ngoại nữa.
*Lỗi: văn nghệ và dã ngoại không thuộc cùng một trờng từ
vựng, không biểu thị những khái niệm thuộc cùng một
phạm trù.
d/ Các bạn ấy rất yêu văn nghệ và cả thể
*Chữ
thao nữa.
a:


-Hoàn thành BT SGK. Sửa những lỗi diễn đạt
mắc phải trong bài vit TLV
-Chuẩn bị viết bài TLV số 7: lập dàn ý 3 đề
bài
trong SGK /128