Bài 24. Ý nghĩa văn chương

Kiểm tra bài cũ:
1. Cho biết tác giả của văn bản “Đức tính giản dị của
Bác Hồ”?
A.Phạm
Văn Đồng
C. Tố Hữu
A
B.Đặng Thai Mai
D. Phan Bội Châu
2. Nêu ý nghĩa của văn bản “Đức tính giản dị của Bác
Hồ”?
*Ý nghĩa văn bản:
- Ca ngợi phẩm chất cao đẹp, đức tính giản dị của chủ
. tịch Hồ Chí Minh.


Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Quê hương là đêm trăng tỏ
Hoa cau rụng trắng ngoài thềm
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một Mẹ thôi

Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người


Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông

Hoài Thanh

Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Quê hương là đêm trăng tỏ
Hoa cau rụng trắng ngoài thềm
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một Mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người


+ Hoài Thanh tên khai sinh là Nguyễn Đức
Nguyên, sinh ra trong một gia đình nhà nho
nghèo
+ Năm 1927 gia nhập Tân Việt Cách mạng
đảng. Năm 1931 vào Huế đi dạy học, làm

báo, viết văn.
- Đã từng là hội viên Hội nhà văn Việt Nam,
Tổng thư kí Hội Liên hiệp Văn học nghệ
thuật Việt Nam.
+ Nhà phê bình văn học xuất sắc, tác giả
của cuốn Thi nhân Việt Nam (một công trình
nghiên cứu về phong trào Thơ mới)


Tuần 25/Tiết 93:
Hoài Thanh
I.Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2.Tác phẩm:

Sáng tác năm 1936, lúc đầu in
trong cuốn “Văn chương và
hành động”. Có lần in lại và
đổi tên thành “Công dụng và ý
nghĩa văn chương”.


Ý nghĩa văn chương
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn
Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống
bên chân mình.Thi sĩ thương hại quá, khóc nấc
lên, quả tim cùng hòa một nhịp với sự run rẩy của
con chim sắp chết.Tiếng khóc ấy, dịp đau thương
ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang

đường, song không phải là không có ý nghĩa.
Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng
thương người và rộng ra thương cả muôn vật,
muôn loài.[…]


Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn
trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra cả sự
sống.[…]
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo sự sống,
nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, là lòng vị tha.Và
vì thế, công dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm
và gợi lòng vị tha.
Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình, thế mà khi
xem truyện hay ngâm thơ có thể vui, buồn, mừng, giận cùng
những người ở đâu đâu, vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng
phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay
sao?


Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện
những tình cảm ta sẵn có; cuộc đời phù phiếm và chật hẹp
của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi
đến trăm nghìn lần.
Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi
non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim
kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối
nghe mới hay. Lời ấy tưởng không có gì là quá đáng.
[...] Nếu trong pho lịch sử loài người xóa các thi nhân,văn
nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những

dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến
bực nào!...
(Hoài Thanh* trong Bình luận văn chương,
NXB Giáo dục, Hà Nội, 1998)


Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi
xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà một nhịp với sự
run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa.
Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra là thương cả muôn vật,
muôn loài.[…] Phần 1: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những
thể, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.[…]  Nhiệm vụ của văn chương
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn
chương đều là tình cảm, là lòng vị tha. Và vì thế, công dụng của văn chương cũng là
Phần 2
giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm
thơ có thể vui, buồn, mừng, giận cùng những người ở đâu đâu, vì những chuyện ở đâu
đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao?
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có;
cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng
rãi đến trăm nghìn lần.
Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non trông mới đẹp; từ khi
có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối
nghe mới hay. Lời ấy tưởng không có gì là quá đáng.
[…] Nếu trong pho lịch sử loài người xoá hết các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong
tâm linh loài người xoá hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ
đến bực nào!...  Công dụng của văn chương

Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà
thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim
bị thương rơi xuống bên chân mình.
Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên,
quả tim hoà cùng một nhịp với sự run
rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc
ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn
gốc cốt yếu của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu
chuyện hoang đường song không phải
là không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt
yếu của văn chương là lòng thương
người và rộng ra là thương cả muôn
vật muôn loài ...


(Dẫn chứng)
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn
Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên
chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim
cùng hoà một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết.
(Lí lẽ)

Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc
của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang
đường, song không phải không có ý nghĩa.

(Luận điểm)

Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương
người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. [...]”

- Lập luận chặt chẽ.


Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ
Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi
xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá,
khóc nức lên, quả tim hoà cùng một nhịp với
sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc
ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc cốt
yếu của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện
hoang đường song không phải là không có ý
nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là
lòng thương người và rộng ra là thương cả
muôn vật muôn loài ...
+ Văn chương xuất hiện khi con người có cảm
xúc mãnh liệt trước một hiện tượng đời sống.
+ Văn chương là niềm xót thương của con
người trước những điều đáng thương.


Cuộc chia tay của những con búp


Cổng trường mở ra

Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ
trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên
chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả
tim hoà cùng một nhịp với sự run rẩy của con chim
sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là
nguồn gốc cốt yếu của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang
đường song không phải là không có ý nghĩa. Nguồn
gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người
và rộng ra là thương cả muôn vật muôn loài ...
Tình thương, lòng nhân ái, vị tha


Trâu ơi, ta bảo trâu này.
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta

Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần

 Văn chương bắt nguồn từ
cuộc sống lao động.


Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè…

Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao

Đêm nay Bác không ngủ.

Lượm

Vụt qua qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo…
-> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh
bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.


Phong tục truyền thống

Lễ hội

Dù ai buôn đâu bán đâu
Mồng chín thánh tám chọi trâu thì về.

Bánh chưng bánh dày

Trò chơi

-> Văn chương bắt nguồn từ văn
hoá, lễ hội, trò chơi dân gian,

phong tục truyền thống, …


Tình thương, lòng nhân ái, vị tha

Nguồn gốc của
văn chương

Cuộc sống lao động
Cuộc sống chiến đấu
Lễ hội, trò chơi, phong tục
truyền thống...


Ý nghĩa văn chương
Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng.
Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra cả sự sống.[…]
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo sự sống, nguồn gốc của
văn chương đều là tình cảm, là lòng vị tha.Và vì thế,công dụng của văn
chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình, thế mà khi xem
truyện hay ngâm thơ có thể vui, buồn, mừng, giận cùng những người ở
đâu đâu, vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái
mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao?


THẢO LUẬN NHÓM
Thời gian: 3 phút
• Hoài Thanh viết: “Văn chương sẽ là hình dung
của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những

thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống…”
• Em hãy giải thích và tìm các dẫn chứng để làm
rõ các ý trên.
N1+N2: Vế 1: “Văn chương sẽ là hình dung của sự sống
muôn hình vạn trạng.
N3+N4: Vế 2: Văn chương còn sáng tạo ra sự sống.


Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng.
Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống. [...].
•

Hình ảnh, kết quả của sự phản
ánh, sự miêu tả cuộc sống trong
văn chương.


 từ cuộc sống lao động.

Văn chương
là hình dung
của sự sống

Đức tính giản dị của Bác Hồ

Trò chơi

Đêm nay Bác
không ngủ

Lượm

Lễ hội
Cuộc
sống
chiến
đấu

Phong tục


Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng.
Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống. [...]
.
• .
Văn chương dựng lên những hình ảnh,
Hình ảnh, kết quả của sự phản
đưa ra những ý tưởng mà cuộc sống
ánh, sự miêu tả cuộc sống trong
hiện tại chưa có để mọi người phấn đấu
văn chương.
xây dựng.

Cây bút thần

Phản ánh cuộc đấu tranh
giữa người lao động và
giai cấp bóc lột trong
xã hội phong kiến.

Mã Lương là hình ảnh nhân
vật thể hiện ước mơ của nhân
dân về tài năng thần kì của
con người và tài năng đó
được dùng để chống lại cái
ác và tạo dựng cuộc sống tốt
đẹp cho người lao động.