Bài 22. Luyện tập lập luận chứng minh

Giáo viên: Nguyễn Thị Lành


Kiểm tra bài cũ
? Muốn làm một bài văn lập luận chứng minh thì ta
phải thực hiện những bước nào? Nêu dàn bài chung
của bài văn lập luận chứng minh.
*Muốn làm bài văn nghị luận chứng minh thì phải thực hiện bốn bước:
Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc bài và chữa lại.

*Dàn bài:
-Mở bài: Nêu luận điểm cần được chứng minh.
-Thân bài: Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là đúng đắn.
-Kết bài: Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh. Chú ý lời văn
phần kết bài hô ứng với lời văn phần mở bài.


Tiết 95/TLV

LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH

Cho đề văn:
Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn luôn sống
theo đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”.
I. Tìm hiểu đề và tìm ý:


Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì? Em hiểu “Ăn quả nhớ kẻ trồng
cây” và “Uống nước nhớ nguồn” là gì? Yêu cầu lập luận chứng
minh ở đây đòi hỏi phải làm như thế nào?

1. Điều phải chứng minh: Lòng biết ơn những người đã tạo ra
thành quả cho mình hưởng - một đạo lý sống đẹp đẽ của dân tộc
Việt Nam.
2. Yêu cầu lập luận chứng minh: Đưa ra và phân tích những
chứng cứ.
Cả hai câu đều dùng hai hình tượng gợi liên tưởng “quả” và “cây”,
“nước” và “nguồn” => phải biết ơn những thế hệ đi trước khi mình hôm
nay được thừa hưởng những thành quả của họ.
- Trước hết phải giải thích ngắn gọn hai câu tục ngữ để hiểu ý cần
chứng minh.
- Sau đó đưa ra các luận điểm phụ và làm sáng tỏ chúng bằng dẫn
chứng và lý lẽ.
- Rút ra bài học, đánh giá tình cảm biết ơn thế hệ đi trước.


Em hãy diễn giải xem đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ
trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn” có nội dung
như thế nào? Tìm những biểu hiện của đạo lý
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ
nguồn” trong thực tế đời sống?
- Đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước
nhớ nguồn” là biểu hiện của lòng biết ơn, biểu
hiện ân nghĩa thuỷ chung của con người Việt
Nam giàu tình cảm.
- Được thừa hưởng những giá trị vật chất và
tinh thần ngày nay. Chúng ta phải biết ơn,
hướng về nơi xuất phát ấy để tỏ lòng kính trọng
và cũng phải hành động để trả phần nào cái ơn
đó.

* Chúng ta cần biết ơn :

Tổ tiên, ông bà cha mẹ

Biết ơn thầy cô giáo


Những người có công
với dân tộc, đất nước.

Đảng, Bác Hồ


* Những người giúp đỡ ta lúc khó khăn


Uống nước nhớ nguồn

Ăn quả nhớ kẻ trồng cây


Những biểu hiện:
*Những lễ hội tưởng nhớ tổ tiên:
- Giỗ Tổ Hùng Vương 10-3 âm lịch.
- Giỗ Tổ Đức Thánh Trần Hưng Đạo Đại Vương.
- Lễ hội Đống Đa kỷ niệm Quang Trung đại phá
quânThanh.
*Ngày cúng giỗ trong gia đình có ý nghĩa:

- Giỗ ông bà, cha mẹ những người đã khuất.
- Nhớ tới công ơn sinh thành, xây đắp vun vén cho gia
đình để cho con cháu được thừa hưởng hôm nay
* Những ngày:
- Thương binh liệt sĩ ...
- Nhà giáo Việt Nam
- Quốc tế phụ nữ


Tiết 95/TLV LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH
Cho đề văn:
Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn luôn
sống theo đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ
nguồn”.
I. Tìm hiểu đề và tìm ý:
II.Lập dàn bài:


Dàn bài:
1. Mở bài: Câu tục ngữ thể hiện một truyền thống đạo
lý tốt đẹp: lòng biết ơn những người đã tạo nên thành
quả cho chúng ta thừa hưởng.
2.Thân bài:
a.Giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ


2.Thân bài:
a.Giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ
(1) “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
a) Nghĩa đen: “Quả” là trái cây. Được ăn quả cây chín, ngon ngọt là

một sự hưởng thụ sung sướng, phải biết nhớ ơn nguời trồng cây.
b) Nghĩa bóng: « Quả » là thành quả lao động. Mọi giá trị- vật chất và
tinh thần- đều phải từ lao động mà có.Được hưởng thụ thành quả lao
động phải biết nhớ ơn những người đã có công tạo dựng nên.
(2) « Uống nước nhớ nguồn »
a) Nghĩa đen: Uống ngụm nước mát thì phải biết nước ấy từ đâu mà
có. « Nguồn » là nơi bắt đầu của dòng nước.
b) Nghĩa bóng: Được hưởng thụ một thành quả nào phải biết thành
quả ấy từ đâu mà có. « Nguồn » là nguồn gốc, là cội nguồn. Câu tục
ngữ không chỉ nhắn nhủ một bài học về lòng biết ơn, mà còn gợi lên
tình cảm cội nguồn sâu xa và thiêng liêng trong tâm linh người Việt.


Dàn bài:
1. Mở bài: Câu tục ngữ thể hiện một truyền thống đạo lý tốt đẹp:
lòng biết ơn những người đã tạo nên thành quả cho chúng ta thừa
hưởng.
2.Thân bài:
a.Giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ
b. Đưa ra các luận điểm phụ:
- Từ xưa,dân tộc Việt Nam ta đã luôn luôn nhớ tới cội nguồn,luôn luôn
biết ơn những người đã cho mình được hưởng những thành
quả,những niềm vui sướng trong cuộc sống.
-Đến nay, đạo lí ấy vẫn được những con người Việt Nam của thời
hiện đại tiếp tục giữ gìn và phát huy.
c.Dẫn chứng
3.Kết bài: Cần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp đó.


Tiết 95/TLV LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH

Cho đề văn:
Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn luôn
sống theo đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ
nguồn”.
I. Tìm hiểu đề và tìm ý:
II.Lập dàn bài:
III.Viết bài:


THẢO LUẬN NHÓM 5 PHÚT
Nhóm 1,2 (Tổ 1): Viết phần mở bài.
Nhóm 3,4(Tổ 2): Viết phần kết bài.
Nhóm 5,6 (Tổ 3): Viết đoạn giải thích hai câu tục ngữ.
Nhóm 7,8(Tổ 4): Viết đoạn văn chứng minh luận điểm: “Đến
nay, đạo lí ấy vẫn được những con người Việt Nam của thời
hiện đại tiếp tục giữ gìn và phát huy”.


Tiết 95/TLV LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH
Cho đề văn:
Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn luôn
sống theo đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ
nguồn”.
I. Tìm hiểu đề và tìm ý:
II.Lập dàn bài:
III.Viết bài:
IV. Đọc và sửa chữa


Phần mở bài

1.Sống theo đạo lý là một truyền thống tốt đẹp
của nhân dân Việt Nam xưa nay. Trong đó, lòng
biết ơn là một đạo lý sống luôn luôn được đề
cao. Hai câu tục ngữ: “Ăn qủa nhớ kẻ trồng cây”
và “Uống nước nhớ nguồn”chính là những lời
tâm niệm thiêng liêng của con người Việt Nam về
tình nghĩa ở đời.
2.Ca dao, tục ngữ là viên ngọc quý trong kho tàng
văn học dân gian.Nếu những bài ca dao là những lời
ru ngọt ngào thì tục ngữ là những kinh nghiệm,
những bài học về đạo lí sống quý giá.Một trong
những đạo lí ấy chính là lòng biết ơn được ông cha
ta đúc kết bằng hai câu tục ngữ: “Ăn qủa nhớ kẻ
trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn”.


Đoạn văn giải thích hai câu tục ngữ
Tuy là hai câu tục ngữ khác nhau, cách diễn đạt cũng khác
nhau nhưng cả hai đều chứa đựng bài học luân lí về cách sống,
về tình nghĩa cao đẹp của người Việt Nam với nhau. Khi ăn trái
ngon ngọt, ta phải nhớ ơn người đã dày công vun trồng, chăm
sóc từ khi cây còn non đến lúc ra quả ngọt trái chín. Được uống
ngụm nước ngon lành, mát lạnh, nhất định ta không được quên
cội nguồn, nơi dòng nước chảy tới. Vẫn là đặc điểm quen thuộc
của tục ngữ, vẫn là những hình ảnh tượng trưng độc đáo và
hàm súc, vẫn là lời răn dạy về lòng biết ơn: người được hưởng
thành quả lao động thì phải biết ơn người tạo ra nó. Để có được
cuộc sống như ngày hôm nay, ta không được quên ơn những
người mang đến cho ta sự ấm no, hạnh phúc.

Đoạn văn chứng minh
Truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng
cây” vốn đã đi vào đời sống, là nét đẹp trong phẩm chất của
người Việt. Gần gũi là thờ ông bà tổ tiên mỗi khi Tết, giỗ trong
mỗi gia đình để tỏ lòng biết ơn công lao sinh thành dưỡng dục
của con cháu, rầm rộ hơn là những lễ hội được tổ chức hằng
năm tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc. Bác Hồ đã dạy: “Các
vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau
giữ lấy nước”. Vì thế:
“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba”
Cứ đến dịp lễ hội đền Hùng (Phú Thọ), nhân dân cả nước
lại nô nức kéo nhau về nơi quê cha đất tổ để tưởng nhớ công
lao dựng nước của các vua Hùng. Ở mỗi làng, mỗi thôn xóm
đều diễn ra hoạt động hội làng đều đặn nhằm ghi tạc công lao
của các vị thành hoàng làng, tổ nghề, tổ sư.


Phần kết bài
1.Đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước
nhớ nguồn” đã trở thành một cách sống, một nếp
sống quen thuộc mang đậm bản sắc dân tộc.Mỗi
người Việt Nam đều có quyền tự hào về truyền
thống ấy và phải biết sống xứng đáng với truyền
thống đó.
2.Những phong tục,lễ hội,những việc làm ấy đã trở
thành hoạt động không thể thiếu của người Việt
Nam. Bởi, nhớ ơn Người mang lại cho mình cuộc
sống ấm no hạnh phúc trở thành lẽ tự nhiên,trở

thành nếp nghĩ và phẩm chất tốt đẹp của nhân dân
ta. Đó cũng là đạo lí làm người của dân tộc Việt
Nam. Đối với người học sinh thể hiện lòng biết ơn
ông bà cha mẹ, thầy cô bằng hành động cụ thể
chính là đang thực hiện đạo lí làm người ấy


Dặn dò :
- Ôn lại lý thuyết.
-Viết hoàn chỉnh một bài văn với đề văn
trên.
- Chuẩn bị làm bài viết số 5- Văn nghị
luận.