DSpace at VNU: Về mô hình nhà nước trong các tổ chức chính trị trước năm 1930

OAI HOC TỔNG HỢP HA NỘI
TẠP CHÍ KHOA HOC s ó 6 • Ỉ9 9 3

VÌ

MÔ H Ì N H NHÀ NƯỚC T H O N G CẤC T ổ C H Ứ C
( H Í N I I TKỊ r n ư ờ c NẢM 1930
PTS. N g u y ễn Văn K h a n h
Ííỉiìg í’hình trị »ho; f \ ị n đai làn đáu tiẻn xuAt hiộn ờ nướ c ta
( ' h \M VH í'ỉ\r d ỏ n g chí củ a ỏ n g t h à n h lộp nAm ! 904

■’ 'b

i

1■

•

■'

r»ự<-í:- Vw.f N a m Ị ập Hì Tiìột r h í n h p h ủ đ ộ c l áp, n g o à i
H *M ' hu í n í ^ n g t ì m
ỉ:

m ộ t npr f t i t r o n g h o à n g t ộ c t ò n l ẻn

: 1 <'hư ng tò tố <' h tí

n ả y v ấ n c h ư a vượt r a k h ò ì k h u ô n

' ‘í ' 'ị/ 1AV !«» ĩ Ii" t !rờng q u ã n
. • í tuy
V
;

, ‘

1 1

*' ’

n ì ! ’. -ií.>n£ r h ỉ r ó d a n h
ĩrN-n hội viõn. g à y

’V :■»: ■■ì ỉ ĩ

Viện

n«

I •*»**u

.I.’

l *'■' đ' =r f - •-

N ■' í? h:ỉ n . n h í m điĩ'

: -u.

r-1'
:

n í f’ l v h u i i Y ^ n

‘

1

h ;* r h (V r

ỉ

n i
• •■ỉ;: ! ’1''

♦í

ruồr

nguồn

không
t ài

có

thực

quvôn

Sa u

c h i n h , đ ồ n g t h ời c h u ẩ n

m ụ c đ í c h c á u n g o ạ i vi ện k h ô n g t h a n h ,

t ạ o và ' h u â n bị l ực l ư ợ n g n ò n g cốt c h o c u ộ c

S.ỈU n . ì v

' ■ĩ hi r i ng r h í n h t r ị . n g u y ê n t á r tô c h ứ c và c h ư ơ n g t r ì n h

L»n

ÚH' < UH i

ỉ fi-U’

Rò!

và

.-hu
!!!•• n

M;Ư1

chù ỉặp h i n ch ữ k h ô n g phải q 11á n

*ì í 1 . Ỉ M r m

triãn

Mãi

dòn

nAnì 1906, m ộ t b a n (’h ư ơ n g t r i n h cụ

Hòi i ’ h i u k h í t i t h a o , c h o i n và r ò n g l>ỏ ỡ t r o n g

nước.

; ;:r h n;t\ I.ỉ^nn^ lôi v h i n h t r ị cơ b a n v ẫ n đ ư ợ c x á c đ ị n h là g i à n h

• nu
>

r.nr

póĩì ( ]uán

< hu ỉã p W - n

độc

'2'

Ví ĩ'’

,

* 'íinĩ ỉ i— ’ • u . i
V ■ ♦ r-'H.f

í

‘ 1;

h ;• ■

í in ỉãìih u

•!:»

{ Ị á?'»ỉ t

' ? -r

M n\ồĩ

kịí-n c ũ n g n h ư so vrii các* đội q u â n

p h í í p »h'ii kỳ ! n f i i r đó

Dâ y là m ộ t t ỏ c h ứ c c h i n h í rị m a n g

1

íAn

đá

xác

đ ịn h

nhicm

«.'Ụ t h e

Duy t â n hòi là m ộ t t ô c h ứ c c h i n h

•,-r*u r á n p h a i t h ò n g n h ấ t r u ộ r đíVu t r n n h ( ' h ố n g P h á p gi ải

i-'

,

ỉ í 1 :’ T u y n h i ^ n . S<ỈU khi g i à n h r h í i ì h ( j uy^n, (‘An

-

ỉ-ỉô h m h x,ì hỏi

n h ỉ ỉ ĩ I»í: 1*

-

- \Ị ìi-\f

ỉ lòi Duv

.! ) i ỉ

‘O r?i ỉ' it. ro rhìííing ỉ n n h h a n h dộ ng, và giữa các t h a n h viòn t r o n g

, ‘liịỉi ■ ĩ)ịr p h ã n

{1'íntĩ môi r
tn r h i í

t h« •> p h o n g

m ì' 'l i í inf í hAt tu sa n van r ò n mờ n h ạ t

nn,

Ị

h í%ị . ' í ; ' ng

• 1 !;í I ' h n n ^

M.-Uì *A.•
í*

\i

•!

H

ỉt;

nhiíng

nuti SP n h ư

phải íạo

thA nào. cơ cấu và hệ t h ố n g

n g ì í í i i l ã n h đ ạ o d u y t â n h ộ i c h Ưa c ổ k h ả n ă n g c h i

; r-ỉS p ay r ả khá i ni òni quAn c h u l ặ Ị ) h i ế n CUH H ộ i c ũ n g
p |-':)rsự í hiin;! i h u n ^ thr*o ki ểu p h ư ơ n g T á y và N h â t

chỉ

l)ân. m à k h ố n g

f‘ó s ư p h â n Hí h. lv Ị V ' ) <'ì thí- CTinií ! 'ó l úr . ỉJh a n Bội ( ’h â u vổi t ư r á c h t h ù l ĩ n h t i n h t h á n
flirt Pviv fã r hỉM
! tơợr
VỈIH v:-, r i rl'- 1

1

,Ì t ỉ m

''MI rì

đơH

r a m ộ t o h ư r t n g t r i n h K i ế n ỉ ặp n ưdo Vi ệt N a m mđi

f iì' Ị ;!!íi ì I. '1 m
• •• N r r! Ị1 fii' ••< ' *'\ m

N ■tììì n;ìni

t n > n g đổ có sự t ô n t ạ i c ù a

p h í ■i it p.híou với N h o gi á o

n-^n

(*à

P h a n Bội C h á u

'•ỈU

h

đả t h i ê n lệch và sưu h ìn h khi n h ấ n m ạ n h c h ứ c nAng giáo hóa củ a bộ m á y n h à n ư ổ c Ồ ng
tin r a n g n h à nướ c chỉ c ầ n giáo d ụ c là mọi ng ười bi ết gđ cái đạo c h â n c h í n h , b i ế t vì ‘cổng
đức", c h ứ k h ố n g

cn n có p h á p luật

Ổ n g còn ưđc ao giứa k in h đô cù a nướ c Viột n a m độc

lập sau này SP d ự n g lÊn m ộ t "Viện c ả m hóa" đ ể giáo hóa ch o mọi
p h ụ n g sự c ô n g việc, h ế t l òn g t h ư ờ n g yèu
vốn m i n h " <3>. T h ậ t ra, cái
tinh

thân

nh au,

người " l ò n g y ê u nơổc,

biết p h ụ c t ù n g c h í n h lệ n h, b iế t th e o đuổi

xả hội mà P h a n Bội C h âu mơ ước q uá đ ẹ p đẻ v à c h i t e ch an

n h a n đạ o cao cả. N h ư n g cái xã hội và bộ m á y n h à nướ c t h â n d i ệ u

chỉ là m ộ t ước m o n g được lý t ư ở n g hóa Ng h ị viện và n h à nưđ c

dù

nói

cổ n h ữ n g

í rèn
đ iể m

n h ư t h ế nào c h a n g n ứ a thì c ũ n g vả n chỉ là c ô n g cụ c ủ a một giai c ấ p n h ấ t đ ị n h - giai cấp
t h ố n g tr ị mà thôi
nhà

nướ c

Rỏ

P h a n Bội C h á u k h ô n g t h ể hiểu được ban c h á t c ủ a \yộ máy

rà n g .

và n é n đại nghị tư s ả n Dây c ũ n g là m ộ t h ạ n c h ế phô qu át

cua

hâu

hét CÁC

sĩ phu y èu s n ư đ c Việt nanì hôi đảu t h ế ky
Đ è n đâu n ă m 1908 p h o n g t r à o D ỏ n g du và Hội Duv t â n bị
đ ộ n g c ứ u nưđc ở Việt naĩìì t ạ m lắg x u ố n g và lại

N h ư n g ch i ít nftm sau đó, vào n ồ m
lợi, (lẳn đ ế n

việc

lám

đàn

ap.

t a n r ã , c u ộ c vận

vào t i n h t r ạ n g m ấ t p h ư ơ n g hưdng.

19] 1, c á c h m ạ n g T â n Hợi T r u n g Q u ốc b u n g n ổ t há n g

t h à n h lặp c h í n h phù C ộ n g h ò a d â n quốc c ù a Tô n 1 r u n g S ơn , đ à mỏ ra

một c h a n trơi mđi cho các 3Ĩ phu yê u nước

Việt n a m

1912, P h a n Bội C h â u và CÁC đ ô n g chi cồn sót lại đả

Với n i ê m
tố

hy v ọ n g

m ô i, đá u n am

c h ứ c m ộ t cuộc hụp, q u } ê ì đ ịn h

giải t á n Duy t ả n hội, t h à n h lập hội V iệ t Ncun q u a n g p h ụ c.
Vê m ặ t c h í n h t r ị

Vi ệt n a m q u a n g p h ụ c hội ra đòi là

t â n hội. N ế u D u y t à n hội v ẩ n cò n bị
p h ụ c h ộ i đ ả t u y ệ t g i a o VỚI c á c

d á n ch ù C ộ n g

chù

nghĩa

một

bước

ti ế n lớn so với Duy

q u ả n chu chi phối thì Việ t N a m quang

q u a n đ i ể m t ư t ư ở n g á y và c h í n h t h ứ c t h ừ a n h ậ n t ư t ưởng

h òa M ụ c đích c h í n h t r ị c ủ a Hộ i đă được xá c

định

rỏ:

"đánh

đuối

giặc

P h á p khôi p h ụ c nư dc Việt N a m , t h à n h lặp nướ c C ộ n g hòa d á n qu ố c Việt Na m' ' (4> Dường
!ối c h í n h t r ị này c ủ a Việt N a m q u a n g p h ụ c
t r o n g lặp t r ư ờ n g

tư

tường

hội

c ũ n g p h a n á n h bước p h á t t r i ể n n h ả y vọt

c h i n h trị c ủ a P h a n Bội C h âu và lớp sĩ phu yè u n ư đc cùng

thời. Vê tô ch ứ c, Việt N a m q u a n g p h ụ c hội g ô m ba cơ q u a n ìà Bộ T ố n g vụ l ả n h đ ạo chung,
Bộ B ìn h nghị đ ó n g vai t r ò c ố vấn và Rộ c h ấ p h à n h với 5 h an

Quân

vụ, K in h tế,

Giac

tế, Vốn t h ư và T h ư vại Việt N am q u a n g p h ụ c hội cò n tỏ c h ứ c lưc lượng vũ t r a n g c ủ a mình
lấy t è n là Q uang p h ụ c q u ố n ìh m n ò n g cốt cho c u ộ c tố n g khỏi n g h ĩa sau này, đ o n g thời đặt
r a q u ố c kỳ, q u â n kỳ và c h o p h á t h à n h "Quâ n d ụ n g phiêu" ò cà t r o n g và ngoài nước T r ẻ n
m ộ t m ặ t củ a tờ

Q u â n d u n g phiếu có viết: " P h iế u

N a m q u a n g p h ụ c q u â n p h á t h à n h đè đổi lấy

n ày

do

c h í n h phủ l à m thời ( ủa Việt

t h ự c n g â n t h í o 60 ti ên đã ghi t r o n g phiếu

đợi sau n à y c h i n h phủ d â n qu ốc c h í n h t h ứ c t h a n h lập sô dom t h ự c n g â n đổi lại và t r ả
gấp

lại

đỏi, c ấ m k h ô n g được là m giả, người nào t r á i lệnh sô bị t r ừ n g p h ạ t " (5>.

Có lẽ cồ n c ú vào n h ử n g d ò n g c h ứ t i è n m à k h ô n g ít npười đã cho r à n g Việt N a m quang
phục hội có hộ may tò c h ứ r

Vrt chức na ng n hiệ m

ch ê n h à nướ c N h ư n g thực ra,

vụ tương đối hoan chinh như một thê

ngoài hệ t h ố n g tò c h ứ c n h ư đâ t r ì n h bày, Việt n a m quang

p h ụ c hội k h ô n g co hộ m á y v ậ n h à n h ; cá c cơ q u a n lãn h đạo của Hội c hi t ồ n tại t r ê n
nghĩa m à k h ô n g có kế h o ạch và p h ư ơ n g th ứ c hoạt đ ộ n g cụ th ể

d ự a vào một vài câu c h ơ t r o n g tài liệu đó đ ể
n h à nướ c hay c h í n h phu c á c h m ạ n g làm thời
trị c ủ a

12

miẽu

Rỗ

ràng

danh

k h ô n g t h ể chi

tà Việt N a m q u a n g p h ụ c hội lìhií một

T r ê n t h ự c tố nó chi là m ộ t tỏ c h ứ c chính

mộ t s ố sĩ phu y(Hi nướ c có k h u y n h h ư ớ n g tư s ả n th o á t thai t ừ Duy t ả n hội, á ó n ị


VRÌ tr ò ị/ỉ c h ứ c và ìả n h đạo c á c p h o n g t r à o c tu nư ớc

ở

Việt

Nam

trong n h ữ n g nôm

t r ư ớ c và t r o n g đại c h i ế n t h ế giổi

tnứ

k h ố n g có c h ư ơ n g t r i n h kê h o ạ c h

va CÁC p h ư ơ n g p h á p đấu t r a n h cụ thể, s á t hợp n è n Hội

Yiột

Nam

nhất

lo ch ỉ có p h ư ơ n g h ư đ n g c h u n g c h u n g m à

q u a n g p h u c khAng t h u hút, t r a n h thủ được sự ù n g hộ của đ ô n g đảo n h â n d â n

t r o n g n ư rt c C h í n h vì vậy, sau một thfti gipn tồn tại n g ắ n ngùi, đẻ'n d ầu nftm 1916, Việt
N a m q u a n g p h ụ c hội đã n h a n h c h ó n g t a n rả tr ư ớ c sự đ à n
Bước v à o đA ' 1 n h ữ n g nftm 20, do tá c đ ộ n g dồn (iập c ủ a
t h ế giới

c h í n h q u ý ê n Xô Viết N ga

<ò n g nhAn và x ã
<ơu

nước

và

hội c h u

á p k h ù n g b ố củ a q u â n thù.
nhiê u

sự

kiện c h í n h t r ị t r ẽ n

ra đời. Quố c t ố c ộ n g s à n được t h à n h lập, p h o n g t r à o

n g h ĩa p h át t r i ể n m ạ n h ỏ nhf£u nư ổc c h â u Au), cu ộc v ận đ ộ n g

k h ổ n g khí c h í n h h trị ơ Việt N a m bát (íâu p h á t t r i ể n sỏi

p h o n g t r à o d â n tộc phát t r i ể n m ạ n h mẽ. một số tổ c h ứ c

yèu

nôi.

Trèn

cơ sở

nư đ c c ù a t h a n h n iẽ n t r í

t h ứ c va t i ế u t ư s à n đả lân lượt x u ấ t hiện, tiêu biểu n h ư Hội P h ụ c việt, Đ ả n g T h a n h niên,
ViM N a m quốc dân đ a n g V V

D a n g T h a n h n iề n đư ợc t h à n h ỉập n ă m 1926, là một
sô t h a n h n i è n tr i t h ứ c t i ế n hộ N a m Kỳ
đàng

hàu

chức

yèu nước t ậ p hợp m ộ t

tư t ư ở n g c h í n h tr ị , c ũ n g n h ư c h ư ơ n g

t r i n h đíèu

ỉệ

Liệu,

C ô n g T r ừ n g va các hội viên riêu c h ư a có q u a n đ iể m c h í n h trị

Bùi

rủa

Nội cỉung

tố

n h ư c h ư a cổ gì Cả n h ơ n g ngưòi l ả n h đ ạo n h ư

g ập n h a u ờ c h ỏ yêu nước, ghét Tâv, m u ố n có một t ậ p đ o á n
D à n g T h a n h n ì è n c ù n g với Hội P h ụ c việt
\'h t r í t h ứ c yèu n ư đ c
x i í đ n g Vft

ra

c hi ến

Trần

rõ r ệ t

H uy

Họ

mđi

đ ấ u (6). Mặc dù vậy,

- c ũ n g là một tỏ c h ứ c c h í n h tr ị c ủ a s in h vién

(S Bác Kỳ - đã đ ó n g vai tr ò r ấ t q u a n t r ọ n g t r o n g việc khỏi

đíii

tô c h ứ c c á c p h o n g t r à o yôu n ư ớ c c ủ a n h ả n đAn t a t r o n g n h ứ n g n ồ m 1 9 2 5

-

1926
So vđi n à n g T h a n h nièn. V iệ t N a m quốc dàn D a n g có hê t h ố n g
sô lương hội Vìèn đ ò n g hơn
n h ư n g lại

đại

n h ữ n g nAro

d iệ n

20

cho

Đây

tư

tô

c h ứ c c h í n h trị c ủ a t ố n g lổp ti ểu t ư sản,

trong

đfẻu

kiộn

tổ

chức

m ộ t đ ả n g c h í n h t r ị thf*o k h u y n h

được C(1 HỞ ở khftp nơi t r o n g
mAt

một

q u y ê n lợi và hệ t ư tư ớ n g cùa giai r á p t ư s a n Việt N a m t r o n g

ỈKíỢc t h à n h ỈẠp

c á c h m ạ n g đ ô n g chỉ Hội

là

tô c h ứ c c h ặ t chỏ và

nước,

tường

nên

Việt

Nam

thanh

h ư ớ n g vô s a n - đả gây d ự n g

Viôt N a m Quốc d â n đ a n g k h ỏ n g t h ê k h ỏ n g chịu

ành huơng

vè

trước ruộc

khỏi ngh ĩa Yên Rái (2-1930), Việt N a m Q D Đ đá ba íàn t h a y đổi đíẽu

và q u a n điểm c h i n h trị. Kè từ khi ra đời ( 1 2 - 1 9 2 7 ) đốn

hai lần t h a v đổi c h ư ơ n g t r i n h h a n h đ ộ n g
D á n g <íó m d ư ơ n g lôi "tr ư ớc là m cá c h
k h ỏ n g hẻ c ó t h u y ế t

(7 -1928)

m inh,

mạng

Lại k h á n g đ i n h m ụ c đích c ủ a D a n g là xả hội d ân c h u

mọi

kỳ

thời ky kif n t h i ế t t h à n h lập
Sự

nam

thông

1929

qua

Dâng

xáV d ự n g n ê n c ộ n g hòa t r ư ợ c ti ế p và giú p

m ụ c tiôu t r ê n , cá c h m ạ n g phải I r â i q u a bổn thời

mặt. thời ky p ha t đ ộ n g khỏi n gh ĩa vũ t r a n g gi à n h

ngổn ỉdận

Dâu

bộ

t ố c h ứ c và \ ập hợp lực l ượng, t hời kỳ t ò i d ư ỡ n g l ực l ư ợ n g vẻ

phát

t r u y è n bá học vấn.

và

q uốc gia, sau \k m r á c h m ạ n g th ẻ g i đ i \ mà

g i ả i t h í c h c ụ t h ể . Đ ố n B ả n đ í è u lệ d o T ổ n g

đđ các d ân tộc bị a p bức. Dể t h ự c hiện

lệ

T r o n g Bản ch ư ơ n g t r ì n h h à n h đ ộ n g đ á u tiên,

nêu lèn c h à t r ư ơ n g làm r á c h m ạ n g d â n chù,
kỳ: t hơi

niẻ n

giáo

ch ín h

dục

phù

Cộng

hòa

chính

trư c tiế p

q u ỳê n,

và

cuối r ù n g \h

C h ín h phủ đó sẻ tổ c h ứ c

n h ả n d ân b à n g các cu ộc diổn t h u y ế t và t h ự c hiện t ự do

thay đôi nhiVki ÍAn đ ư ờ n g Mi và cư ơn g lĩnh h à n h đ ộ n g c ủ a Viột N a m Q DĐ

đỗ c h ứ n g t ò Việt N a m Q D D khnntf thí8*

ĩTi được đ ư ờ n g lối c h í n h

D ư ờ n g lối c h í n h tri c ù a nó luôn luồn hỉ dao độn^r,

tr ị

độc lập c ù a m ì n h

ph a t r ô n và vay m ư ợ n lúc c ủ a cách

43


m ạ n g t ư s ả n P h á p 1789,
niệm

chính

trị

lúc

củ a

giai c ấ p t ư s ả n T r u n g Q uốc C h ín h vì vậy, CÁC khái

do Việt N a m QD Đ đư a ra r ấ t t r ừ u t ư ợ n g và mAu t h u ả n

việt n a m Q DD

có nổi tới chủ t r ư ơ n g t h à n h lập một "chính p hủ C ộ n g hò a t r ự c tiốp" sau

khi g i à n h được

độc lập, n h ư n g nội d u n g , tí n h c h ấ t và c h ơ c nAng n h i ệ m

vụ cùa ('hình phủ ấ y ra sao, thì

k h ổ n g được đẽ c ậ p đ ến
N h ì n c h u n g lại,

Việt n a m Q DĐ mới xác đ ị n h được m ụ c đích

đ ế qu ốc t h ự c d á n P h á p , g ià n h lại chủ

qu y ên

đất

nưổ c

chính

t r ị là đ á n h đuổi

Còn cốc vấn

k h á c rất q u a n

t r ọ n g như: mô hình xả hôi tư ơ n g lai. hộ t h ố n g tồ c h ứ c n h à nước và c h ứ c n a n g c u a c h í n h
quyên

VV

. ra sao t h ì v á n c ò n là m ộ t ẩ n sỏ c h ư a có lời giài đáp

Rỏ r à n g là cà Duy t à n hội và Việt N a nì Q DĐ đV*u c h ư a có
m ộ t mô h ìn h vê c h í n h q u y ê n n h à nước và
M ụ c đ í c h c h í n h c ủ a CÁC t ổ c h ứ c

lập

l ược đ ể g i à n h đ ộ c l ậ p d â n t ộ c

thÌPt

chò

dù

khà

nAng đó ra được

c h í n h trị cho nưđ c Việt n a m độc

c h í n h t r ị t r ê n m d i là đ á n h đ u ố i b ọ n t h ự c d á n x A m

Nói c á c h k h á c ,

gi ải

phong

dán

tộc

được

coi

là

mục

ti êu q u a n t r ọ n g h à n g đâu, số m ộ t Còn n h i ệ m vụ và kế h o ạ c h xây d ự n g đất nước sau khi
g i à n h được độc lập, thì k h ò n g được q u a n tà nì chú ý đây đu
v à h ẹ p hòi vê n h ậ n

nói

trẽn

cũng

thức

và

ý

t h ứ c t r o n g n h ữ n g n g ườ i c á m dâ u CÁC t ố c h ứ c c h í n h t r ị

góp h ân tạ o nôn n h ữ n g hạn ch ẻ đọ

P h á i đợi đên khi tỏ c h ứ c c h í n h t r ị theo k h u y n h

hướng

tô c h ứ c Việt N a m T h a n h m è n c á c h m ạ n g đ ồ n g chỉ
t h à n h lập n â m
nhà

nưđc

T h ê m vào đây. sự t h i e n c ặ n

1925, thi

một

mác* xít

đâu tiê n ơ nư 'c ta -

Hội - do lánh tụ N g u y ề n Ai Q u ốc

hệ q u a n điẽrn cụ t h ẽ và t ư ơ n g đối đ ày đù vê c h í n h q u y ê n

Việt n a m mới được hình t h à n h và ng ày c à n g p h á t triôn h oàn ('hình

T r o n g cư ơn g lĩnh c h í n h tr ị cùa m in h được t h ò n g

qua

T N C M Đ C H đã xác đ ị n h rõ m ụ c đích (đ ườn g lối) làm

sau

khi

t h à n h lập, Viột N a m

"cách m a n g d á n tộc (đ ập ta n hon

P h á p và gi à n h lại dộc lập cho xứ S(i> rồi sau đó là m cá ch m ạ n g thò giđi 'l ậ t đỏ ch u n g hĩ a
đ ế qu ốc và t h ự c

hiộn ch ủ nghĩ a r ộ n g san)" <7*. Đô tiốn tđi m ụ c tiêu

dược c h í n h qu y èn t ừ tay bọn t h ự c dAn
phủ n h â n d á n bao g ồ m đại

biểu

của

phong

CÁ C

đoàn

kiôn,

Hội

chủ

đó, sau

khi

gi à n h

t r ư ơ n g t h a n h lập "('hình

thô’ c ô n g n h à n , n ỏ n g d â n v à b i n h sĩ" í 8).

Vờ t h ự c c h ấ t , đâv ỉà c h í n h qu y ên cá c h m ạ n g c ù a c ô n g nỏ n g, do giai c ấ p c ố n g ribAn
lãnh đạo Chính quýê n áy sẻ thực hiộn CÁC n h i ệ m vụ đô thủ tiôu tận gó c c h i n h fjUVPn
n h à nước c u a cá c t h ế lực dẻ q uốc p h o n g ki ôn,

hệ t h ố n g p h at luật c ủ a bọn t h ự c d ân
hiện p h á p th íc h

hợp

triệt

tiêu

lực lượng q u â n đội cũ, xóa t)ỏ

p h o n g kiến H ồ n g thời th ự c h à n h cá c c h i n h sách và

đò kiến lập một nôn k in h tê va t r ậ t tư xả hội mcú

T r è n lĩnh vực kinh tố. (’hình phù n h â n ciA 11 sô tiốn h à n h quốc hử u

hóa các

nhà máy,

đ ỏ n điôrL vác c ố n g t r i n h gino

thỏng,

p h o n g kiên tay

cho d ã n cày, t h ự c hiện c h í n h sách k in h tô mới. xóa \xi tư

b à n t ư nhAn

sai

đô

chia

thủy

lợi;

t ị c h t h u r u ộ n g đ ấ t c u a bọn t h ự c drill và

VÀ xâ y d ư n £ n ê n c ố n g n g h i ệ p h i ệ n đại

Ng oà i n h ứ n g n h i ệ m VỊ! trôn, chính phù rò n han hành quy rhr ng ày lãm 8 giờ cho c ó n g

ch ứ c, qui địn h m ứ c lương tối t h i í u ('ho r ô n g nhAn;
cho n ô n g d á n

p à m t h u ế r u ộ n g , xóa ho í h u ố t h ả n

V V . ...

Y'è nìặt xá hội, c h i n h phủ t h ự c hiộn quW‘ii

tư

do

cư

nu.

đi

lại, qu y ên b in h đ á n g

n a m nứ
T r o n g lĩnh vực vồn hóa. giáo dục, c h í n h phủ
44

t h ự c hiôn ('hĩnh sá<'h iĩùio dựí’ hÁt bu ộc


và m i ỗ n p h í đố i vđi t r ẻ em, ngAn c â m sự can

th i ệ p cùa tôn giáo vào các t r ư ờ n g học

Vè đỏi n g o ^ i, c h í n h p hu n h ả n d â n tuy ên bố liên kết với c h í n h
s a n n ư ớ c N g a và ù n g hộ giai c á p vô s ả n

tất

cả

quyôn c h u y ê n ch i n h vỏ

CÁC n ư ớ c .

Rỗ r à n £ , Việt N a m T N C M Đ C H là tổ ch ứ c c h í n h tr ị (íâu tièn ở nước is đã nẻu lèn khá
t oà n d i ệ n v è t í n h c h â t , c h ứ c nAng và n h iệ m vụ c ủ a bộ m á y n h à n ưổ c Dâv là nìột mô hình,
m ộ t k iể u n h à n ư đ c

So

cùa

nhán

dâ n, vổi hai c h ứ c n ố n g cơ b àn là t r ấ n áp và tố chứ c,

xAv

vổi c á c tô c h ứ c c h í n h tr ị phi m á c xít xu ất hi ện t r ư đ c đó hoậc c ù n g thời thì Viột

N a m T N C M Đ C H đ ã t h ự c hiộn m ộ t bước tiến n h ả y vọt vẻ c hấ t , c ắ m một mố c q u a n t r ọ n g
t r o n g lịch s ử p h á t t r i ể n

n hà

nưđc

và

p h á p q u ỳ ẻ n Việt Nam.

T ư tư cì n g v à mỏ h ìn h nhà n ư đ c kiểu mới do Việt N a m
được h o £ n c h i n h và p h á t t r i ể n lẻn Tììột t r i n h

1930 c ủ a đ ả n g C ộ n g
c u a m ì n h T ro n g
Nam

thực

sàn

Việt

độ

mới

TNCMĐCII

đê

xuất tiốp t ụ c

t r o n g Cư ơ n g lĩnh c h í n h tr ị n á m

N a m ; đ â t ự k h ẳ n g đ ị n h s ứ c s ố n g và tính c h ấ t đ ú n g đ án

tiễn xAv d ự n g c h ế độ c ộ n g hòa d â n chủ và xả hội c h ủ nghĩrt Việt

t r o n g hơ n s áu t h ậ p kv q u a

H à Nội, đ ỏ n g 1993

Chú thích:
(1) P h a n B ộ i C hầu n i ê n b i ế u ; V ân Sừ Địa, II., 1957, t r 33
(2) T ô n Q u a n g P h i ệ t Phan B ộ i Cháu và m ộ t gia i đoạn lịc h s ử c h ố n g P há p cùa n h o n
d ồ n V iệ t N a m N X B Vân hỏa, H., 1958, tr.41
D ư ơ n g K i n h Q uốc V iệ t N a m
V , 1982, t r 100
-

(3) T h e o C h ư ơ n g T h á u
T ĩ n h , 19H2, t r 9 0

những

sự kiện

lịc h

sứ.

(Ỉ 8 5 8

P h an Bội Chồn, con ngirời và s ự n g h i ệ p

- 1945*. T 2 K H X H ,

cứu nước NTXR N ghệ

(4) P h tin B ộ i C hâu n iê n biêiẨ, Sđd
(5) L ị c h sir Cộn d ạ i V iệ t N a m , T.3 N X B Giáo d ụ c . //., Ỉ9 61, t r . ì S S .
(6) T r â n H u y Liộu

D an g T h a n h n iê n , NXB Sử học, H., 1961.

(7) X e m các tồ c h ứ c tỉd n th â n cùa Đ an g (Vởn k i ệ n ) , Ban

N C L S Đ , H , 1977. t r 82

(8) Các ửS c h ứ c tiê n th â n cùa D à n g (Võn k iệ n ), S d d , tr.83.

45