DSpace at VNU: Hàm lượng Cs137 và các chất phóng xạ tự nhiên có trong đất và trong thực phẩm (cá) ở một số tỉnh phía Bắc Việt Nam trong những năm 1987 - 1990

T AP CHI KHOA HỌC ĐHQGHN, KH T N , t XV, n"4 - 1999

HÀM
XẠ

LUỌNG

T ự

THựC

CS'"' V À

N H IÊ N

PHẨM

V IỆ T N A M

CÁC

CÓ T R O N G

ỏ'

(C Á )

TRONG

Huv

Kìiuii

DAT VÀ TRONG

số

MỘT

N H Ủ ’N G

Đăiií^

CHAT PHÓNG

T ÍN H

NĂM

P H ÍA

BẮC

1987 ^ 1990

U yên

\Vư ìy

r i i r ờ ì i g Đ ạ i i ỉ o c K ỉ ỉ T ì r ỉ i l ì i c n . Đ H Q G Hỉ'i N ộ i

M ơ ĐẦU
1'liin ] ) l i i u n là t ilin c a n t l i ii 't \ ( ' 1 1 c n a n i o i í i ^ i r ừ i ( l a i i . \ ' ấ ì i d ( ' ỉ i l ú ỗ u i đ ọ c t h ự c p h ẩ m
n h a u ( l a ( l ư ạ c iiliHMi I ili à ỉ ) ã u V(; n i o i ĩ i i r ò r n g t h ố » i ứ i q u a n t a m . ờ n ư ớ c

đ u iiliHMi

t a . l a u ( i u à u l i i o i n đ o c (k) t h u ố c t r ừ s a u CĨUI'; ( l ă l ả i r á c x ả y r a n h ư ờ H à N ộ i ( 1 9 8 3 ) , ớ
N i n h ( 1 9 8 8 ) . ìr H a i I M i ò n ^ ( 1 9 8 9 ) v à v ụ II^Ọ d ọ c t ạ p t h o ờ N g h ĩ a B ì n h ( 1 9 8 8 ) d o ă n
p h a i ỉ ) ắ Ị ) c a i I i h i r n i ( l c ) t , í ) ó l à I t l ì ử i i ^ lioíi c h ấ t
(i\p

( l i r n l i o á c ĩ n r ừ i i i ; ílị(Mi IKMI

lioii ltu( ( l a

(lục liại đ ố i v ớ i Ii^irừi. ^ ả y aõ ĩi (lộc h ạ i

s i r ( l ụ u ^ ] ) l i â i ( l i r ư c CỊHV ( t ị i i h I i g l i i r n i n ^ ặ t .

iKMi 11^1Ỉ\' liitMii. n l u n i ' j , c h a t ( l o r Ị ) l i ỏ i i ^ x a ( [ u á iihitMi

C hat độe

t l i i r c ]“>liaiu c ò n

11‘' U\'

liuMỉi l iư ii I i h i i ' u \ ‘ì c l i a i i ” I i l i ữ u ^ a ó ^ a \ ' UÍ'U t á c h a i ờ t h ố h ẹ ( l ư ư u ^ t h ừ i u i à c ò n

11'MIV

liioiii c l i o t h ố h(' n i a i s a u .

c o luot
ro

I i l ni c a l l ĩ ỉ i ư (

\v

\'ì\

\ ' ì v ạ v . n ^ l ì i r n c ứ u t l i ( ' 0 (lỏi đ ọ u l i i ễ i n x ạ ĩ r o i i ^ t l i ự c p l i á ỉ i i

cấp

ỉ ) a ( i i \' (/i

d ỏ 1)ỈH)

s ứ c k Ỉ Kì t ’ c h o I i hí i i ì l o ạ i .

I Vc c - i i o - ỉ ) \ ' i i . c l i a i <1(K' Ị ) ì i ui i i ; x ạ klu->ii,u, l ì l ì ử u ^ ( l a TỈ i ai i i IIỈUIỊ')

Iilnni*’

ìiưị

í ' o s i r CD x a \ ' r a n i à r ò n ^ị;i

ViU)

Sf i i i s ự

t ỉ i i r c Ị ì h á n ụ l a u CỊUá

c ỉ i a i Ị)lu)n,Li, x a \ 'à i) í l i i r c Ị )l iai i i ừ c á c i n r ứ t ' l a n

f jiii. \'i \iU (-;iii kiíMit Iiii I.m. (Ịiia. tliirr pỉiíiin xiỉat. nliạ]) kliaii CUII^ là (liíMi c an tliH't
( h o c a c nlia lì.io

niui

t>aĩ

Ịìliuii*' x a v a củii*^ t ỉ r ( iíc l o ạ i ( ì ấ t
{■;(\- COI l i i t p i l t n c l i i d
ỉiliirt ( l i n i P h a
( ';n

san

pliaiii

- i ;ỉ l a n - ( ỉ u

th a n

Ị)ln)!ỉ,i; x a .

\ìu\ìịi^

Iià\

(lo

f)àc hiọt (lất

Iilià

c ủ ỉ i ^ lí\ t l o i t ư ơ i i ^

ílọHR

chat

lu à c â v coi p h á t t i i r i ì v à Cịua c o n ( t ư ừ n ^ n à y n i à

L a i (U.J L i r i i X o ( c u )
(Itr t l i i r a

liot

'X m p

I!iii\- n l i i o í

h u y o u C h í I vi nl i . D o i i ^ Tr i í Mi c ò n ^ ầ n
( lừ (là
(lim

i\\nrc

h o at

uhà

x a v ( l i r i ì “ ì u n i c h u c I i â n i I i av.

( t o n > ; (1111, 1; c ó

lÌH'

là

11Í:;U ()11 l à m

x a I i r u h i f ' i i v a o m o i ĩ n r ừ i i ^ xiiỉi;í, ( I i i a n l i .

Ho moii \ ’aĩ Iv - Hạt nliaii. t i ư ừ ỉ i ” Dili học K h o a liọc l'ir

D H ( Ỉ ( Ỉ H ả Xụi (lả

Cịuaii t a n i v a n dV’ ĩ i r u iihiV'u I iải ii t r ư ứ c ( ỉ a v v à c l i o t ớ i l i i ộ u n a y

1. C Á C K ĩ h ' Q \ ' A T H Ư C N G I I I E M
( Vic m a 11 ( i'i i m r c k l i o

t hị t í irtriiiì, ' r i i a i i h 1 ỉcjá \ ' à t á I i ^ì r ( l ả ( ỉ ỏ u ^ liọ]) c u a n h à ĩ i i á y

(■;i l i u p H;'u Ỉ Mi oi i” ( l a ( l i n r c lấ\- \'V' v à t a o ĩ h à n h m ẫ u .

C á c m ẫ u d ấ t ờ nhiôu đ ịa đioin


Đ ă n g H uy Uyên

48

c u a liĩivíMi ( ’hí l>ìn!i. D(n\\\ ' r i i r u . tiuli llài Dirtrn^ (ỉirực iỉira \ v Ị>lìòn,t; llii I!^lii('ĩ!i

lạo

t l i à n l i n i Ẫ u tl(j. H a i K)ai I i i a u I ià \' ( lu'i rc (l(‘m í l o ơ ln' ( l o Ị)ỈH) C ỉ a i u i ỉ i a c u a \ iọii Nãii,u, l ư ( r i i ^

t ư C^iun “ ia. vcri

t)an (ỉan cu (lo Ị)liaiì ^iài

lir(/u;j, ( ao (2.-^ k r \ (loi

vứi vach 1332 kt’V cu a C i MÌ ) . C'ac luHu (là đ ư ợ c (lo l ừ 15

20 ^ lừ VƯI cluríni^ t ỉ ì n h Iiiáv

t í n h t ư (lọii^ h o á p h a u t íc h và VV pliổ. C á c kot (jiỉà n h a n (linyc (V l>àu^ su 1 . hảiií* S() 2 .

liìnli vẽ sổ i. lììiili v r số

2

.

T ê n đồ n g vị
phóng xa

H à m lư ợng (Bq/g)
rpj^234

T ê n m ẫ u (n ăm )

Pb2,4

gị214

-

-

0.036

Cá mực k h ô T h a n h Hoá

0.00 8

0.530

± 0 .0 0 2

± 0.003

0.038

0.007

0.007

0.00 7

0.551

± 0.004

± 0.008

± 0 .0 0 1

± 0.004

± 0.006

0.005

0 .0 1 0

0.005

0.560

± 0 .0 0 1

± 0 .0 0 1

± 0 .0 0 2

± 0.006

Cá mực k h ô T h a n h Hoá

Cgl37

-

± 0.004

( n ă m 1987)

J^40

Th"*'’''

-

( n à m 1988)
Cá n g ừ hộp - N h à m á y các hộp

0 .0 0 1

-

Hạ Long, Hải Phòng ( nă m 1989)

±

0 .0 0 2

B ả n g sô' 1. H à m ìượng các đồ ng vị p h ó n g xạ t ự n h i ê n

và n h â n tạo có t r o n g th ực p h ẩ m (Cá)

H à m lượng (Bq/g)

T ê n đ ồ ng V'Ị
^ \ D h ó n g xa
Tên mẫu
M ẫ u sô

C s ‘^'

TJ^234

Pb214

gj214

T h ^'*2

0.005

0.160

0 .1 1 1

0. 328

0.319

0.322

1

±106 X lO-"* ± 32 X 10-^ ± 4 5 X 10'^

+ 54 X 10-'^
0.0330

0 .0 1 2

0.075

0.112

0.309

0.243

M ầ u sô' 2
± 3 6 X 10-^ ± 58 X 10-3 ± 42 X lO-'*

± 18 X 10 '*

Bảng

s ố

2. H à m

lư ợ n g Cs^^" và các đồn g vị p h ó n g xạ t ự n h i ê n
có t r o n g đ ấ t ỏ h u y ệ n Chí Li nh

II. X l l Ạ N X E T
C á c k r t ( Ị u â Ii l i ại i c l ư ự c là n h ử i i g k ố t ( Ị u â ( l a u ri õii ( ó t i O ỉ i ^ c á c ( l ố i í ư ợ n ^
c ứ u ừ ĩ ren cu a Iiưức í a \'ào uliữii^ uăĩii 1987 -r 1990.
T ừ cá c kốt q u ả r lu n ' u^liiôiu ừ t r è n t a t h ấ y
thấv

cá Iiiực- kliỏ c u a 1 lia n h Hoá k h ổ n g

là (lồiií> vị p h ỏ n g x ạ tl urừiig siiih l a ờ các vu n ổ h ạ t n h ả n . Tronji, cá Iigừ lìỘỊ)

H ải P h ò n g có xu ắ 4 hi(;n

v á i liàiii lư ạ i i g (0.001 B q / g ) l ấ t Iihò so với h à n i l ư ạ n g cho

p h é p cìia t ổ ch ứ c F A O quố(* tố

(1

B q / g ) . M ặ t kluíc lượiiíỊ, C s ‘' ^ có ti oi ig c á n g ừ ờ hiổii

c ủ a t a n h ậ n đ ư ự c t h ấ p liưii h à m lưựiig Cs * '^ có ti oi i^ cá h i ế n c ủ a N h ậ ĩ B ả n t r o n g Iiàiii

1989 (0.004 B q / í ; ) [lỊ. C á c đ ồ n g vị p h ó n g x ạ t ự nhiêii đV‘u có t r o n g c ả hai loài c á t i o n g
liliửng n ă m 1987, 1988. 1989 n h ư n g với liàni l ư ợ n g t h ấ p .


H à m lưtỵrụi c .s ' *' và. các c h ấ t phóng xa tự nhiên. . .
1

.

2

,

Hình vẽ sò 1
(Mầu cá Ngừ)

Hình vẽ só 2
(Mảu đát sô 2 của huyện Chí Linh)

49


Đặng H u y Uyên

50
' I V o n ^ CÍÍC m a u ( ! a t d c u (■() x u ấ t

H àn i hrợii^ nà v lứn lu m l ư ư n ^

l í i r n C’s''^" \('ri l i a i i i l in/n. i ; t i'r (■") ; 1 2) X 1 0

có t r o n ^ (lất

\'à t i o ì i ^ ( l a t c u a l ' u k \ o ( N l i i i t l i ã i i ) ( ì f 4) X 10
truii^i, t i ọ t ừ

trot iĩ í h à n li Hà Nọi [2]
H q /^ .

ỉ l à i i i ỉ i r ư n ^ ( ' s * ' ^ co 1l u i i ^ ( la I

( Mi í I . i i i l i . Đoiỉ<> ^IVicu. l ì i i ỉ i ỉ ỉ a i D i r i ni ; ^ lại Ii l io h t / i i h a m

c ỏ trong, (la í ã

vhuịi^ A k i t a ( X l i ạ ĩ 13àii) ( 0 7 ^

1 3 0 ) X 10

H ( ị / K [M-

lirtrii^

( l o u ^ \'Ị

x ạ t ự Iil i i c i i c o l ồ ì i t ạ i I i l i ư n i ; v ơ i l i à i i i l i r t n i ^ i l i ấ Ị ) l i i n i c o ()■ t i o i i t ; ( l ấ r I r o n ^ troT a Iij^t>ai

ĩ ì ì à u l i H à X o i ( 5 0 ^ 7 9 1 ) X 10

^ B < l / u [2]. M ã c (lỉi l i r í r i í ^ ] > h ó n ^ x ạ n h a u l a o \ à c á c d o n ; ; \'ỉ

p l i ó i i í ; x ạ ĩ i r I i h i r n dV'ii c ó x u ấ t

l i i ọ i i . I i l i ư n ^ St.) ViYì h r ạ i i ^

I t r ư i i ^ r h i r c . t l i i r c Ị ) h a i i i c u a t o chiVc F A O ((UOC í(' t h ỉ lirtrii^

l ố i ( l a CỈR) ọ h r p c ó t ỉ o i i o
x ạ c u a c l i u i i ^ t a C'(J!1

t h á p liơii ĩuọr Ii^liìii lau t r o n ^ n ỉi ữ n ^ ĩỉaiii I9S0 ^ ỉí)!)(ì [3^-

ĨÀI Ỉ AKV T H A M K HAO

1

fí(i(ỉỉoactì('iỉy s u r v e y I)
Chil>a. J a Ị ) a n . p i n t i. Xo

8 6

Xatioiiril In s ĩi t u tí ' í)ị liadiolo^ical SciíMiccs

0 ( 1 . 1989.

2] Đ á n g H u y U y ò u . T r ư a u ” H i m .

l í a t l i u a c t i \ ' ( ’ C o í i ĩ a i i i i i i a t ioit o f t h e ( ' ii v iK Ji ii iK 'i i t a l

sa m p l e s soil, w a t e r ill H an oi ill 1989. J o u i i i i i i o f S c i c n c r a n d Tecỉiii()Ị()(Ị(j. 1(1991).
19.
3; E)ậỉií:ì, Hu\- r v ( ‘u. Bill V an Loát. C a o Aitli HiVc, [Ía(li(>acíivìt\- OÍ ci ixi io niu cnt al sainplf's in Xa ni Xinli (listrict of Ha N a m Xiiili ])iiJ\ iiic(*. J o u n i d ! of l i i i v o i U v i v c r s i ty .
\ o 3(19 90 ). 50.

V N U . J O U R N A L O F S C I E N C E . Na t . Sci , V o l . X V ,

- 1999

A N D N A T U R A L R A D I O A C r i X ' K I S O T O P S C’O N T E N T S
í:\ h A U M i . x e . ^ U l l . A M ) \ ) \ { \ M S ỈỈ U l ’ S h \ LH AI . P H(JV I.\C h h
IN T H E N O R T H O F V I E T N A M D U R I N G 1987 ^ i9í)í) P E I U O D

D an g H uy Uyeii
F r i C i il tv o f F U i v s k s

Coỉlcỉịc o f N ỉ t ĩ ì i ỉ r ì ì Scivncos - v w
In low l(‘V('l i'ountiii^ systi'ins w it h H P - Ci(‘ (lot('cti)i t'oi uH'asiu ill” ^aniiiia sp('cti uni
of V io tn a in Xatioiial A t o m i c E n o i g y Coiuniission. Cs*'^ aiul n a t u r a l laclioactive isotop.s
co n ten ts were Iiieasu m l.

T h o v ha v t' a v o i a g o valiu'S.

I n Ị a n i u n q .so/7
( 5 - ^ 12) X
( 3 3 ~ 3 2 8 ) X 10

B q / g f o r Cs^'^'
Bq/Ịỉ, for n a t u r a l l a d i o a c t i v i ' i s o t o p s

I d d r y ỷi.ỉih
0 .0 0 1

B q / o for

( 0 . 0 0 5 0 . 5 6 0 ) B q / g for n a t u r a l r a d i o a c t i v e isotops