DSpace at VNU: Tham gia của người dân trong các dự án nước ngoài ở một số làng xã thuộc tỉnh Quảng Trị

THAM GIA CUA NGlTO^I DAN
TRONG CAC DlT AN Nl/OC NGOAl
Of MOT SO LANG XA THUOC TINH QUANG TRI
Ta Long & Ngo Thi Chinh

"Dan biet, dan ban, dan lam, dan kiem Ira" da duge Nha nuoc Viet Nam chu
truong lir lau, nhung viee hien thyc boa no con dang la muc lieu phan dau eiia loan
xahgi.
De hieu eu the sy ticp can cua nguai dan vai cac eong viee cQng iihu boat
dgng cua xa hoi, cac lac gia ciia ban bao cao da de cap toi quan he giira nguai dan
vai chinh quyen va cac to chuc xa hoi a cap lang xa ciing nhu vai ca quan tai trg
Irong lap ke hoaeh, trien khai va quan li dy an nuae ngoai tai mot so lang xa noi c6
nguai Kinh va nguai Van Kieu sinh song Ihuge hai huyen Gio Linh va VTnh Linh
cua linh Quang Tri trong thap nien dau cua nhihig nam 2000. NhiTng dy an thuge
cac 16 chuc nuae ngoai duge nghien cuu gom ADB, UTslICEF, Chia Se (SIDA),
Plan International Vietnam, RAF (thuge EU), World Vision (Hoa Ki), Oxfarni
Hongkong, SODI (Cong boa Lien bang Diic) va Ha Lan.
Nhijng nhan to chi phoi moi quan he nay duge tim hieu theo muc lieu, doi
tirgng huang Igi, phuang thuc to chuc, quan li cung nhu each trien khai cua tirng dy
an khac nhau.
Viee phan fieh tac dgng cua cac nhan to nay se giup minh hoa va hieu cu the
ve dieu kien tham gia ciia nguai dan vao cac dy an phat trien va ho trg cgng dong
noi chung, cua nirac ngoai noi rieng a Viet Nam trong thai gian gan day.
De thay ro sy khac biet trong muc do tham gia cua nguai dan trong cac dy an
chung toi Irinh bay theo hai khoi sau: Dy an Chia Se va cac dy an ngoai Chia Se.
1. Phan bo cua cac du an nuuc ngoai tai cac xa duffc khao sat
Tai 10 xa duge khao sal nhung dy an nuae ngoai bao gom:
- Dy an Plan International Vietnam: tai cac xa Linh Thugng, Gio Hai, Gio MT
(huyen Gio Linh), VTnh Giang (huyen VTnh Linh)

TS. Dan toe hoc, Hoi Dan too hoc/ Nhan hoc Viet Nam.

246


THAM GIA CUA NGUOi DAN TRONG CAC DU AN.

- Dy an ciia World Vision: tai cac xa VTnh Khe, VTnh Thai va VTnh Lam
(hu>en VTnh Linh)
- Dy an ciia Oxfam Hongkong: tai xa VTnh Truong (huyen Gio Linh)
- Dy an trSng rirng phong ho cua ADB: tai cac xa Linh Thugng va Linh Hai
(huyen Gio Linh)
- Dy an lam nghiep Viet - Due: tai cac xa Gio Hai (huyen Gio Linh) va VTnh
Tii (huyen VTnh Linh)
- Dy an cua SODI: tai xa Linh Hai
- Dy an Dinh duong Viet Nam- Ha Lan: tai xa Gio Viet
- Dy an Phong chong tai nan, thuong fieh Ire em: tai xa Gio Viet
- Dy an tai hoa nhap cgng d6ng cua nguai h6i huong (RAF): tai xa Gio Viet.
- Dy an Chia Se: tai cac xa VTnh Truong, Linh Hai, Gio Viet (huyen Gio
Linh), VTnh Khe, VTnh Thai va VTnh Tu (huyen VTnh Linh).
Cac dy an tren duge thyc hien a cung hoac khac dia ban. Chang ban, dy an
Chia Se duge triln khai cimg xa vai nhiJng dy an da hoan thanh hoac dang duge
trier khai ciia cac 16 chuc Oxfam H6ng K6ng, Sodi, ADB, Plan, Worid Vision,
UNlCIiF, RAF tai cac xa VTnh Truong, Linh Hai, Gio Viet, VTnh Khe, VTnh Thai
va \Tnh Tii; dy an ciia Plan duge trien khai cung dia ban vai cac dy an trong rirng
cila M)B, Lam nghiep Viet - Dire va Chia Sc tai cac xa Linh thugng va VTnh Ttj;
nhung tai cac xa Gio Hai, Gio MT, VTnh Quang va VTnh Long ngoai Plan kh6ng c6
dy ai qu6e te nao. Trong khi do c6 xa nhu Gio Viet lai kha nhilu dy an nuae ngoai
nhu Chia Se, Tai nan thuong tich Ire em, Dinh duang Viet Nam- Ha Lan, Tai hoa
nhap cgng dong cua nguai h6i huong.
2. Tham gia cua nguol dan trong cac du an ngoai Chia Se
2.1. Muc tieu, doi tugng hu&ng Igi, noi dung cua du an

Muc tieu du an
- Xoa doi giam ngheo:
Day la muc lieu cua cac dy an cua Plan, World Vision, Sodi, Oxfam H6ng
K6ng, Dinh duong Viet Nam- Ha Lan, Tai hoa nhap cgng d6ng.
- Phong ch6ng tai nan, thuong tich Ire em ciia UNICEF.
- Dy an lam nghiep ciia ADB va dy an Lam nghiep Viet - Due.
Doi tugng huang Igl ciia du an
- Ciia dy an Plan: Ire em ngheo tir 1 - 14 tu6i.
247


VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE LAN THU TU
- Ciia dy an World Vision: hge sinh mam non tai trung hge co so, nhom
tuong h6 phat trien theo cac mo hinh san xuat n6ng nghiep g6m ca ho ngheo va ho
kh6ng ngheo.
- Ciia dy an Oxfam H6ng Kong: ho ngheo.
- Ciia dy an Lam nghiep ADB va Viet - Due: ho gia dinh e6 nhieu lao dong.
- Ciia dy an Tai hoa nhap cgng d6ng: nhiJng nguai vugt bien s6ng a Irai li nan
H6ng K6ng hoi huong.
- Ciia dy an Dinh duang Viet Nam - Ha Lan: cac ba me trong do luoi sinh con
vanu6i eon.
- Ctia dy an Phong ch6ng lai nan, thuong fieh Ire em: gia dinh c6 Ire em lir 0 6 luoi.
Ngl dung du an
- Dy an Plan:
+ Cap loan bg saeh giao khoa cho hge sinh ngheo thuge tieu hge va trung hge
CO so, trang hi goc hge tap eho mot chau thuge ho gia dinh duge huong Igi.
+ To chuc let trung thu 1/6, cac boat dgng the thao va vui choi, hoi thi kien
thuc, ngay sang tao tre em, cau lac bg ph6ng vien nho...
+ Xay dirng co so ha lang phuc vu Ire em loan xa nhu truong mam non. cac
phong da nang, san choi, tuong bao ciia cac truong fieu hge va trung hge co so,..:

tram y te va mua sam cac trang thiet bi ciia tram; lam cau, eong bao dam an loan
eho hge sinh tren duofng toi truong, xay dyng kenh muong noi dong; cai tao dong
rugng cua nhung ho gia dinh e6 hge sinh ngheo.
+ Ho trg eho ho ngheo xoa nha lam, lam gieng nuoc saeh, nha ve sinh.
+ Ho trg ho can ngheo va ho ngheo phat trien san xuat.
+ Tap huan cho cgng dong, dac biet la cac ho can ngheo va ho ngheo ve
nuoc saeh va ve sinh moi truong, ky ihuat chan nuoi, thii y, IPM (quan li sau
benh), lac, liia...
+ Tham gia tap huan ve Quy che dan chu (QCDC) lai cae xa VTnh Long va
VTnh Chap.
- Dy an World Vision:
+ H6 trg ho ngheo va ho khong ngheo thuge cae nhom Tuong ho phat trien de
trien khai cac mo hinh lr6ng trgt, chan nuoi, ngu nghiep va che bien hai san nham
bao dam an loan luong thyc, xay dyng cae e6ng Irinh Ihuy Igi (dap nuoc, kenh
muong, tram bom).

248


THAM GIA CUA NG\J0\ DAN TRONG CAC Da AN...
+ Nang cao chat lugng giao due tai cac truong mau giao, lieu hge va trung hge
CO sc.

+ Cai Ihien sue khoe cua cgng dong, dac biet ciia phu nir va tre em.
+ Thong qua tin dung tiet kiem de day manh phat trien ben v&ng cho cac
ho ngheo.
+ Nang cao nang lye lap ke hoaeh quan ly, giam sat va danh gia cae boat dgng
phat trien; tao dieu kien de cae doi tugng de bi t6n thuong tham gia vao cac boat
dgng phat Irien.
+ Tuyen truyen QCDC tai cac xa dy an, lam bang tin va pan6 co khau hieu ve

QCDC tai hai xa VTnh Tii va VTnh Son, tap huan noi dung QCDC eho cgng d6ng tai
hai xa VTnh Chap va VTnh Long.
- Dy an tai hoa nhap cgng d6ng ciia EU: eho nhiing ngudi h6i huong vay v6n
tao thu nhap de tai hoa nhap cgng d6ng.
- Dy an Lam nghiep ADB: tr6ng rung phong ho tai cae xa VTnh Truong, Linh
Thumg va Linh Hai.
- Dy an Lam nghiep Viet - Due: dau tu eho ho gia dinh tr6ng rirng san xuat
(tram, bach dan) de phii xanh dat tr6ng, d6i trgc.
- Dy an dinh duong Viet Nam- Ha Lan:
+ Phat to roi va tai lieu ve eh6ng suy dinh du&ng tre em.
+ Tap huan ve ch6ng suy dinh duong tre em eho cac cgng tac vien y te va
cgng lac vien dinh duong th6n ban, nhan vien tram y te xa de hg tap huan cho cae
ba ne trong do tu6i sinh con va nuoi eon.
- Dy an Phong chong tai nan, thuong tich tre em cua UNICEF:
+ Tuyen truyen ve phong eh6ng tai nan, thuong tich tre em bang to roi, pano,
ap piieh, lap bien canh bao a nhimg noi de xay ra tai nan.
+ Tap huan eho truong ph6 th6n, can bg phu nil va thanh nien, c6ng tac vien y te
thonban, giao vien va nhan vien y te xa ve phong chong tai nan, thuong tich tre em.
+ Cap nap gieng va eiii giu tre cho cae gia dinh co tre lir 0 - 6 tu6i; trang hi
den, qual may, 6 dien eho cac truong mam non cac thon, truong tieu hge va trung
hge :o so.
2.2. Tham gia ciia nhicng nha chirc trdch dia phuang vd ngu&i dan trong
cac lu an
Tham gia trong cac du an ciia Plan
Dy an lai Quang Trj duge dieu hanh hoi Van phong Plan. Van phong nay tnhn
khaidy an thong qua cac trg ly chuong Irinh ciia minh phu trach cac xa va Ban dieu

249

VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE LAN THlT TU
hanh ciia cae huyen co dy an. Ban dihu hanh chiu trach nhiem quan ly va dilu hanh
dy an tai xa. Ban g6m truong ban, mot pho ban, 1 ke loan va 1 liy vien phu trach
cae hg huong Igi. Khi xay dyng eong Irinh (truong hge, tram xa, kenh muong...)
ban dy an duge thanh lap. Thanh phan ciia ban nay tuy thuge vao hang rnue eong
Irinh. Chang ban c6ng trinh la truong lieu hge hay truong pho thong co so, hieu
truong la truong ban dy an, thanh vien g6m mot can bg liy ban nhan dan (URND)
hoac Mat Iran T6 qu6c (MTTQ) xa va mot dai dien phu huynh hge sinh. Khi eong
trinh la truong mam non thon ban ban quan li dy an g6m hieu truong (truong ban),
truong th6n va hoi truong phu huynh. Khi xay dyng tram xa tram truong la truong
ban, hai can bg xa la thanh vien. Khi xay dyng kenh muong tuoi lieu chii nhieni hgp
tac xa (HTX) dich vu n6ng nghiep la truong ban, truong thon hoac bi thu chi bg
thon va mot dai dien cua dan th6n huong Igi la thanh vien. N§u la eong trinh h6 trg
hg ngheo nhu nha o, gieng nuoc, ban quan li dy an (QLDA) g6m trg ly chucmg
trinh cua Plan, mot can bg xa va mot can bg MTTQ, ba nguoi nay se hku mgl trong
hai nguai dia phuong lam truong ban.
Ban QLDA dya vao kinh phi va nhu cau xay dyng de xac dinh vat tu, to chiie
dau thau, mua vat lieu xay dyng, bao gia va fien do cho Plan cQng nhu quan ly
eong trinh.
Viee ho trg san xuat eua hg gia dinh duge thyc hien nhu sau: LOT giong duge
cap cho hg d6i tugng ciia Plan, giong cay tr6ng (nhu th6e, lac...) duge c^p cho tat ca
cac hg trong xa theo dien tich do chii nhiem HTX nong nghiep xac nhan.
Ngoai viee tham gia thong qua cae dai dien trong ban QLDA neu tren, nguai
dan eon tham gia dong gop lien de xay dyng cae c6ng trinh: o Gio MT (Cjio Linh)
viee dong gop nay theo ti le 20% (theo 6ng Tran Dinh Xao, Ph6 Chii tich UBND
xa). d xa LinhThugng d6ng g6p ciia cgng dong chiem 16,5%\
Phu nil tham gia quy tin dung tiet kiem bang v6n cua Plan va fien gui lay lai
do chi hoi phu nir thon quan ly. Nhimg ngiroi vay phai tra lai suat 1,5%/thang,
nhirng nguai gui duge huong lai suat 0,6%/thang, con 0,9% lai su§t vay de chi cho
quan ly phi cua quy nay.

Tham gia trong cac die an ciia World Vision
Dy an World Vision tai cac xa duge quan ly va dieu hanh hoi ban QLDA xa
do Chu tich va Pho Chii tich UBND xa lam truong ban va pho ban, can bg dia chinh
xa la cgng tac vien chuyen trach (xa VTnh Thai, huyen VTnh Linh). Duoi cae thon co
mot cgng tac vien finh nguyen thon; cae truong mam non, lieu hge va trung hoe ca
so CO mot e6ng tac vien van thu.
1. Ban dieu hanh du an Plan xa Linh Thugng. Bao cao ket qua thuc hien chuong trinh hgp tic
giira t6 chuc Plan vai eong dong xa Linh Thugng 1995 - 2008 ngay 20/6/2008, tr.7.
250


THAM GIA CUA NGUOl D A N TRONG CAC D L / A N . . .

Truoc nam 2005 tharn gia ciia nguoi dan vao lap ke hoaeh ciing nhu ke hoaeh
boat dong ciia dy an hi han che: Th6ng thuong ban quan ly dy an huyen th6ng bao
von hang nam eho ban quan ly dy an xa de lap ke hoaeh theo 5 ITnh vyc nong
nghiep, ngu nghiep, giao due, y te, xay dyng co so ha tSng. Th6ng tin de lap ke
hoaeh cho dy an ciia xa duge cgng tac vien chuyen trach thu thap tir cac cgng tac
vien tinh nguyen th6n, sau do lap ke hoaeh trinh lanh dao ban quan ly dy an xa xem
xet roi trinh len ban quan ly dy an huyen. Sau khi ke hoaeh duge huyen phe duyet
ban quan ly dy an xa va cac nhom tuong ho trien khai dy an.
Tir nam 2005 ban phat trien viing va ban QLDA huyen da bat dSu viee lap kS
hoaeh tir duoi len theo nhu cau eiia nguoi dan cac th6n, sau d6 t6ng hgp lai de lap
ke hoaeh phan b6 kinh phi cho cae xa hgp ly hon.
Tham gia trong de xuat nhu cau dh ban QLDA xa lap kh hoaeh ciing nhu thyc
hien ke hoaeh kh6ng chi g6m cae hg ngheo ma ca hg khong ngheo, vi hg ciing duge
huoT.g Igi true tiep theo nhom tuong h6. Nhung nguoi dan kh6ng duge chii dgng vh
v6n, vi no tuy thuge vao sy can d6i long kinh phi dy an ciia xa eho cac th6n.
Tai euge hgp voi nhom quan ly giam sat dy an Chia Se va 10 hg nguoi Van
Kieu fii6n Khe Cat, xa VTnh Khe (VTnh Linh) khi duge hoi mgi nguoi thich dy an

ciia .6 chuc Chia Se hay Tam Nhin (Vision) hon, co nhi6u nguoi noi thich TSm
Nhir ban, vi hg kha ciing duge huohg Igi true tiep va nho do c6 thi thiic day hg
ngheo phat trien va vi Tam Nhin hay cap gao eho hg ngheo.
Nhung ciing tai cuoc hop nay moi nguai da neu han ch6 trong tham gia va
huong Igi eiia nguoi dan trong dy an Tam Nhin nhu: th6n khong duge biet truoc
kiiihphi ca nam; hg ngheo muon duge h6 trg sua nha, lam gieng phai dii dieu kien
hoar chinh c6ng trinh, tuc phai co ti en them vao cho eong trinh, neu khong, phai
de ho khac. Tam Nhin kh6ng de hg huong Igi ly lam hoac thue nguoi lam eong
trinh, ma ban giao e6ng trinh eho hg. Cach ho trg true tiep bang hien vat (bo, Ign,
giong cay tr6ng) khien hg huong Igi khong chii dgng trong viee lya chgn gia ca va
eh at lugng...
Tham gia trong du an Idm nghiep cua ADB
Chii dy an la ban QLDA finh (thuge Chi cue Kihm lam). Ban QLDA lap chi
lieu trong rirng phong hg trong loan tinh, th6ng bao chi tieu cho cac xa dh do dac,
thic ke ke hoaeh tr6ng rirng va thong bao cho cac thon ban de dan dang ky nhan
tron^, cham soc va bao ve voi ban QLDA. Tham gia dy an nay chi nhirng hg c6
nhieu lao dgng. Vi rirng phong hg duge trong 6 dau ngu6n xa nha, nguoi tr6ng
rirnj; phai s6ng a lan tai rirng, dieu kien sinh boat kho khan, sau khi h6t hgp d6ng
lien lai duge thanh loan cham toi hang nam, nen nhieu nguoi tham gia du an da bo
da Igp dong.
251


VIET NAM HOC - KY YEU UOl THAO QUOC TE LAN THlT TU

Tham gia trong du an Lam nghiep Viet - Dire
Cling nhu dy an eiia ADB, tham gia dy an nay phai la nhirng hg gia dinh dong
lao dgng. Tuy vay, kh6ng phai tat ca cae hg e6 dii dieu kien deu tham gia, vl moi
nguoi kh6ng dam chae tir eat soi cay co the phat trien thanh rirng va cho fiiu hoaeh,
mac dii dy an da dau tu lir khau cay may de lam dat lr6ng cay gi6ng, ckp cay giong

va lien eong tr6ng va lien cham soc hang nam.
Trong dy an nay Uy ban nhan dan xa quan ly tir khau trong rirng toi khi thu
hoaeh vu dau de thu lien cac hg nop tra dy an (500.000d/ha) va ti§n thue trong rirng
kinh th (200.000d/ha).
Tham gia trong du an cua Oxfam Hong Kong
Trong dy an nay cac hg ngheo binh xet hg huong Igi nuoc saeh, Uy ban nhan
dan xa xet cap cay gi6ng de cai tao vuon tap theo danh saeh hg ngheo. Gieng duge
can bg dinh canh dinh eu tinh thue thg dao va hg huong Igi them lien de hoan
chinh. Ngoai ra cac hg ngheo va cac hg can ngheo duge tham gia lap huan ky thual
ve trong trgt, chan nu6i va y te cgng dong.
Trong xay dyng nha tre va truong mam non bang lien tai trg eiia dy an, xa
khong lam chii dau tu nen khong duge chgn nha thau, ma chi nhan e6ng trinh do
huyen ban giao.
2,3. Nhan xet ve tham gia cua chinh quyen vd ngudi dan trong cac du an
nude ngoai tgi cac xa duge khao sat
Vi tham gia cua chinh quyin vd cac dodn thi xd hoi
Trong tat ca cac dy an chinh quyen xa d6u phu trach ban QLDA. Ban nay chiu
trach nhiem truoc ban QLDA tinh (dy an Plan ggi la Van phong viing, dy an World
Vision ggi la Ban phat trien viing) va ban QLDA huyen trong viee thu thap nhu cau
ciia nguoi dan va cgng dong de lap ke hoaeh va de trinh ban QLDA huyen to chuc
trien khai cac boat dgng thyc hien ke hoaeh cua dy an.
Viee thyc hien cac boat dgng co the do ban QLDA cua cae don vi hiiru quan
lam ehii dau tu va giam sat (nhu dy an ciia Plan) hoac do ban QLDA cua xa true
tiep lam ehii dau tu va cgng dong giam sat (nhu dy an cua World Vision, dy an Lam
nghiep Viet - Due). Ciing co truong hgp ehii dau tu khong phai la ban QLDA xa,
ma la ban QLDA huyen hoac tinh (Oxfam Hong K6ng, ADB, Sodi, UNICEF, Dinh
duong Viet Nam - Ha Lan).
Cac doan the xa hoi, can bg thon ban, cae finh nguyen vien ciia thon ban (nhu
cgng tac vien y te th6n ban, e6ng tac vien dinh.duong th6n ban...), can bo cae
252

THAM GIA CUA NGl/Ol D A N TRONG CAC D U A N . . .

truong hge (mam non, lieu hge, ph6 lh6ng trung hge) va tram y th xa tham gia cae
boat dgng ciia dy an nhu quan ly cae eong trinh, dy tap huan lai xa r6i ve lap hu4n
lai eho ca cgng d6ng hoac cae d6i tugng huong Igi tai thon ban.
Vi tham gia cua ngudi dan
Cac d6i tugng huong Igi (nhu hg ngheo, hg dac biet ngheo, hg khong ngheo,
hg ngheo co Ire em tir 1 - 16 tu6i, phu nu trong do tu6i sinh de va nu6i con, hg co
tre en tir 0 - 6 tu6i...) tham gia cac boat dgng ciia dy an theo cac m6 hinh san xuat
ciia ihom tuong h6 phat trien (nhu eiia World Vision); theo cac lop tap huan ve
nong nghiep, ngu nghiep, y te, giao due, dinh duong tre em, phong ch6ng tai nan thucng tich tre em; hoac dong g6p von doi ung trong xay dyng co so ha tang eiia
th6n xa (truong hge, tram y te, kenh muong, giao th6ng) ciing nhu trong xoa nha
tam, lam gieng nuoc saeh...
1 rong cac dy an dang duge noi toi, nhu cau cua nguoi dan va cua cgng d6ng
thon ban lu6n duge diing lam co so de xay dyng ke hoaeh va phan b6 kinh phi tai
trg. Nhung noi chung ehua dy an nao de nguoi dan tham gia lap ke hoaeh, de hg
huong Igi lam chii dau tu. Ngoai dy an ciia Plan, tat ca cac dy an co dau tu xay
dyng CO so ha lang deu kh6ng de don vi huong Igi (nhu thon ban, nha truong) lam
chu lau tu cae c6ng trinh, ma nhieu lam chi giam sat e6ng trinh.
Co dieu dang chu y la hau bet cac dy an a nhimg dia phuong duge khao sat
khong chii trgng toi QCDC nen khong tuyen truyen van dgng vh quy chh nay ciing
nhu khong dua no vao thanh quy che boat dgng ciia dy an.
Dy an Plan toi nam 2007 da tai trg kinh phi de tuyen truyen tap huan va hoi thi
ve OCDC tai mot s6 xa. Nhung n6i chung viee de nguoi dan tiep can voi cac chinh
sacl phap luat cua nha nuoc eon rat ban che.
3. Tham gia ciia nguoi dan trong cac du an thuge chuung trinh Chia Se
3.1. Cae nguyen tac cua chuong trinh Chia Se
Chia Se la Chuong trinh hgp tac giira hai chinh phii Viet Nam va Thuy Dien

ve giam ngheo duge thyc hien tai ba tinh Ha Giang, Yen Bai, va Quang Tri.
Chucmg trinh duge xay dyng tren cac nguyen tac sau:
- Phan cap quan ly va sy tham gia ciia chinh quyen cac cap dia phuong trong
quai ly va lap ke hoaeh.
- Binh dang va e6ng bang trong qua trinh ra quyet dinh, trong tiep can cac
ngum lye va dich vu ciing nhu co hoi phat trien giira nhirng nguoi va cae ben
than gia.
253


VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE LAN THU* TU

- Tinh minh bach va trach nhiem giai trinh trong quan ly tai chinh va cac ngu6n
lye khac, trong chia se th6ng tin, ra quyet dinh ciing nhu trong su dung c6ng quy.
- Dat xoa doi giam ngheo lam trgng tam ciia cae boat dgng ciia chuong trinh.
- Cae boat dgng va ket qua eiia chuong trinh phai ben virng.
- Cach tiep can da nganh, tuc cae boat dgng ciia chuong trinh phai tren nhieu
ITnh vyc va thu hiit nhieu nganh tham gia nhu: giao due, y te, cham soc sue khoe,
xay dyng co so ha tang, tao thu nhap tir n6ng nghiep va phi nong nghiep, quan ly tai
nguyen thien nhien va an sinh xa h6i\
Cae nguyen tac tren tuy kh6ng nhae toi thual ngir dan chii, nhung trong no da
ham chiia noi dung dan biet, dan ban, dan lam, dan kiem tra cua QCDC. Hon the
nija, n6 kh6ng chi dat quan he giira cac cap trong thu bac theo chieu dgc (phan cap
va tham gia eiia dia phuong), ma con dat quan he theo chieu ngang giira nguoi dan
voi cac khu vyc nha nude va tu nhan voi cae nganh dich vu khac nhau trong each
tiep can da nganh cua no ciing nhu quan he giiJa nguoi dan voi nhau trong nguyen
lac eong bang va binh dang.
De tim hieu hieu qua cua dan chii hoa trong cae boat dgng ciia chuong trinh
Chia Se tai cac xa duge khao sat tai Quang Tri, chiing toi se dya vao nhiing nguyen
lac neu tren.

3.2. Lam chu ciia ngudi ddn trong cac hogt dgng ciia cac du an ciia Chia Se
Tiep can ciia ngudi dan vai QCDC vd cac van ban phdp liidt do Chia Se
to chuc
De pho bien QCDC toi tan hg dan ban quan ly chuong trinh Chia Se da cho
xuat ban cuon Tom tat ngl dung quy chi thuc Men ddn chu a xd (ban hanh kem theo
Nghi dinh s6 79/2003/ND - CP ngay 07 thang 7 nam 2003 ciia Chinh phii. Cu6n
saeh da giai thieu t6m tat nhung noi dung sau:
- Lgi ich eiia dan chii.
- 7 chuong ciia QCDC trong Nghi dinh s6 79,/2003/ND- CP quy dinh:
+ 14 viee nhan dan can phai duge lh6ng bao.
+ 5 viee nhan dan duge ban va quyet dinh Iryc tiep.
+ 9 viee nhan dan ban, tham gia y kien, chinh quyen xa quyet dinh.
+ 11 viee nhan dan giam sat, kiem tra.
1. Chia Se - Mot xu huang mai trong xoa doi giam ngheo. Vietnam MPI & SIDA, Ha Noi,
tr. 19.
254


THAM GIA CUA NGUOl DAN TRONG CAC DU AN...

+ Cac phuong thuc thyc hien QCDC.
+ Trach nhiem ciia cac eo quan, to chuc va ca nhan trong thyc hien QCDC.
+ Nhiem vu, trach nhiem va quyen ban cua truong th6n trong xay dyng
thon ban.
+ Thuong phat trong thyc hien QCDC.
Nhirng noi dung torn tat nay da duge trinh bay ket hgp giua chu va hinh ve
sinh dgng, giiip nguoi dan de tiep thu va de hieu quy che. Ban t6m tat noi dung
QCDC da duge de tai trung lam hge tap cgng d6ng eiia cac th6n ban dl nguoi dan
den hgp co the lay dgc. Tuy vay, eho toi giiia nam 2008, lai mot s6 trung tam hge
tap eong dong eiia cac th6n van con mot so ban ciia cu6n t6m tat QCDC, mac du so

ban in ehua bang s6 hg thuge viing dy an Chia Se eiia Quang Tri. Trong bao cao
boat dgng va bao cao tien do ciia ban quan ly dy an tinh va hai huyen Gio Linh va
VTnh Linh ciing nhu trong bao cao long hgp finh hinh thyc hien cac boat dgng eiia
Quy phat trien dia phuong (LDF) a cac xa qua cac nam kh6ng thay noi toi hoac
khong e6 muc boat dgng tap huan hoac hoi thao ve QCDC, nhung thay nhUng tap
huan ve nuoc saeh, an loan thyc pham, an loan giao thong cho hge sinh...
Nhirng boat dgng tim hieu luat ciing duge ban QLDA cac huyen va xa triln
khai: a huyen VTnh Linh trong cac nam 2005 - 2006 co cac lop tap huan ve luat Dat
dai, luat Dan sy, luat H6n nhan va Gia dinh, luat Bao ve va Cham soc ba me va tre
em. Tai mot s6 xa thuoc huyen Gio Linh nhu VTnh Truong, Linh Hai, Gio Son, Gio
Chai, Gio Hoa, Gio Viet ban QLDA xa da 16 chuc cac lop tap huan ve cac luat nhu
Dat dai, Khieu nai va T6 cao, Dan sy, H6n nhan va Gia dinh, Cu tni...'
Xet theo tan suat tap huan, Luat Dat dai duge tim hieu pho bien va nhieu lan
nhat. sau do la Luat Hon nhan va Gia dinh, Luat Cu tni, Luat Dan sy. Bg luat Khieu
nai A a To cao tuy co duge tap huan nhung chi thay a xa Gio Hoa (huyen Gio Linh)
trong khi hien tugng khieu nai, khieu kien deu c6 a tat ca cae xa.
Nhung bu6i tap huan ve cae bg luat n6i tren xuat phat tir nhu cau eiia nguoi dan
tai cic thon ban trong xa va e6 lien quan toi euge s6ng cua ca nhan va gia dinh hg.
Charg ban tai cae xa Linh Thugng va Gio Viet (huyen Gio Linh), do nhieu gia dinh
CO em em di lam xa tai cac tinh va thanh ph6 phia nam, nhung hg khau thuong tni
van huge quan ly cua que huong, nen nguoi dan rat can tim hieu Luat Cu tni de hieu
va ekii dgng trong quan he voi chinh quyen dia phuong ve cu tni va quan li hg khau.
Bm QLDA huyen VTnh Linh: Bao cao boat dong nam 2005. Bao cao lien do nam 2006 va
20)7. Ban QLDA Chia Se cac xa Gio Viet, Gio chau, Gio Hoa, Gio Son, VTnh Truong va
Liih Thuong: Bao cao tinh hinh thuc hien VDF va LDF tu 2004/2005 - 2008.
255


VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE LAN THU TU
Tuong ty, Luat Dat dai la cam nang d6i voi nguoi dan va nguoi eo dk a, dat

vuon trong thyc hien cac quyen lgi va nghTa vu ve dat dai doi vofi nha nuoc. Luat
Khieu nai va T6 cao cGng rat can thiet khong chi doi voi nhirng nguoi eo nhiing van
de hue xiie voi chinh quyen dia phuong, ma ca voi nhung nguoi quan ly va doi vo-i
nhiing nguoi tuy kh6ng eo van de khieu kien, nhung mu6n biet nhirng quy djnh
trong viee khieu kien va xii ly khieu kien.
Tuy vay, do ban quan li dy an Chia Se cac cap a Quang Tri kh6ng th6ng nhat
thanh tra dy an 6 co so, nen viee tap huan thanh tra va giam sat eiia cgng d6ng 6 eo
so kh6ng duge quan triet. Trong khi khieu nai, khieu kien eiia nguoi dan ve thyc hien
chinh saeh voi nguoi eo eong voi each mang dien ra 6 nhieu noi, nhung khong thay
trong ke hoaeh boat dgng cua Chia Se tai Quang Tri e6 lap huan ve Nghi dinh uu dai
nguoi CO c6ng (s6 210/2004/ND - CP ngay 20/12/2004). Truong hgp tuong ty cung
thay voi luat Ngan saeh nha nuoc. Day ciing la hien lugng ehua duge lam ro.
Ngudi ddn vd dan vi huang lgi duge dip can thong tin
Cac th6ng tin ma Chia Se giiip nguoi dan duge tiep can khong chi la Quy che
dan chii a ca so, cae van ban phap luat, ma ca ve thyc trang phat trien kinh te- xa
hgi can xac dinh trong qua trinh lap ke hoaeh va quan ly phat trien dia phuong.
Nhirng van ban phap luat va Quy che dan chii o co so khong chi giiip nang cao y
thuc eiia nguoi dan ve quyen lgi va trach nhiem eong dan ciia minh, ma con trang
bi cho hg kien thue ve quyen lgi va trach nhiem do trong nhung ITnh vyc co iien
quan toi doi s6ng ciia ca nhan va gia dinh hg, toi quan he giiJa hg va chinh quyen
dia phuong.
Nhijng thong fin ve thyc trang phat trien kinh te - xa hgi cua xa va thon chi
duge cung cap mot each he thong va day dii nho viee lap ke hoaeh va quan ly phat
trien dia phuong ciia Chia Se cung nhu nho lap ke hoaeh phat trien kinh te - xa hgi
cua xa theo phuong phap phan cap va tham gia ciia Chia Se.
Tuy vay, Chia Se van ehua the giiip nguoi dan tiep can nhung thong tin ve
nguyen nhan eiia cac vuong mac ma nguoi dan gap phai trong thyc hien cac che do
va chinh saeh, trong quan ly va su dung tai nguyen dia phuong ma 6 tren da neu.
Ngay tiep can ciia nguoi dan voi thong tin ve ke hoaeh long hgp cua Chia Se
loan xa ciing nhu ke hoaeh phat trien kinh te - xa hgi etia xa duge lap theo phuang

phap cua Chia Se phai chang da thuan lgi?
Ngudi ddn vd dan vl huang lgi duge tlip can vd quart ly ngudn luc giam
ngheo vd cae dich vuphdt trlin mot each eong bang vd binh dang
Kh6ng phai chi Chia Se, ma cae chuong trinh mye fieu qu6e gia, cac dy an cua
tinh, huyen ciing nhu cac dy an nude ngoai tai Quang Trj deu su dung cae nguon
256


THAM GIA CUA NGUOl DAN TRONG CAC D\J AN.
lye dc phat trien va xoa d6i giam ngheo. Nhung trong cae chuong trinh, dy an d6
ho^c chinh quyen xa th6n ciing nhu nguoi dan khong duge lam chii dy an va ehii
dai tu, hoac duge lam chii dau tu nhung kh6ng duge lam ehii dy an (nhu trong dy
an ^lan), ma chi la nguoi / don vi huong lgi, phan anh nhu cau cho nha tai trg hoac
che ban QLDA huyen, linh.
Trong cac dy an ciia Chia Se, nguon lye giam ngheo (tuc Quy phat trien dia
phi-ong - LDF) duge giao cho tirng cap theo ti le duge xac dinh, voi s6 lugng theo
dar so va so hg ngheo. Cac don vi huong lgi tir huyen toi xa, th6n va hg ngheo
duf/c lam chu LDF. Rieng huyen va xa, hg huong lgi duge lam chu dau tu trong xay
dyng eo so ha tang; huyen, xa, thon va hg huong lgi duge lam chii cac boat dgng sir
durg LDF theo cac hgp phan da duge quy dinh ciia Chia Se.
Th6ng qua cac hgp phan eiia dy an nguoi dan va cac don vi huong lgi duge
tiep can voi cae dich vu ve nang cao nang lye, phat trien san xuat, tao thu nhap va
an sinh xa hgi. Cae don vi cung cap dich vu, dac biet la cac don vi kinh te tu nhan,
duac tiep can voi nguoi su dung dich vu mgl each binh dang, khong hi ban che boi
linh cue bg eiia che do quan lieu, bao cap va doanh nghiep qu6c doanh.
Nguoi huong lgi Iryc tiep hay gian tiep khong bj phan biet ve gioi tinh, than
phan giau ngheo, dan toe da s6 hay thieu s6, tat ca deu duge quyen su dung LDF
theo cac hgp phan ciia dy an do chinh hg xay dyng va binh xet c6ng khai trong cac
cuoc hgp thon ban.
Cach fiep can va quan ly ngu6n lye va cac dich vu phuc vu giam ngheo eiia

nguoi dan va cac don vi huong lgi la hieu qua ro ret va khac biet ciia Chia Se voi
cac chuong trinh, dy an quoe gia va qu6c te khac a Quang Tri.
Tuy vdy, vdn con su khac biet vi so Idn vd gld tri huang lgi true tlip cua ede
hg ngheo giira cdc xd.
Tham gia lap ki hoaeh vd quan liphdt trlin dia phuang
Phan cap va trao quyen ve quan tri tai chinh, hanh chinh va chinh tri ciing
nhu ke hoaeh da duge Quy che dan chii ciing nhu nhieu chinh saeh duge nha nuoc
Viet Nam chii truong, nhung viee hien thyc h6a chiing kh6ng phai trong mot sam
mot chieu.
Trong cac dy an eiia Chia Se, sy tham gia ciia nguoi dan the hien qua phan cap
va trao quyen giOa huyen, xa, thon va nguoi dan trong lap ke hoaeh va quan ly phat
trien dia phuong (LPMD) cGng nhu trong cac boat dgng thyc hien LDF. Sy phan
cap va trao quyen nay kh6ng chi the hien qua quan he giira ban QLDA cac cap voi
nhau va voi nguoi dan trong cac boat dgng LPMD va thyc hien cac hgp phan ciia
257


VIET NAM HOC - KY YEU H Q I THAO QUOC TE LAN THlT TU

dy an, ma ca trong quan ly va su dung LDF, trong giam sat va danh gia chu trinh
LPMD ciia cgng dong.
O ddy, quan hi giira cdc cap khong chi duge phan biet vi chuc nang, md cd
vi quyin han vd trdch nhiim.Viec phan cap va trao quyen nay duge thue hien
theo nguyen tac dan chu va binh dang giiia cac ben va cac thanh phln tham gia,
nhung ciing duge phan biet ro trach nhiem giiia chiing, kh6ng v6 to chuc va v6
trach nhiem.
Day la tac dgng can ban cua Chia Se d6i voi sy phat trien lau dai ciia dia
phuang. Chae tac dgng nay se duge duy tri ben viing, vi no da di vao tam thuc, tra
thanh nhu cau va tao nang lye eho nguoi dan trong lam ehii sy phat trien ciia dia
phuong.

4. Ve dieu kien tham gia ciia nguoi dan qua cac du* an nuuc iigoaii duoc
khao sat tai Quang Tri
Qua khao sat ve sy tham gia ciia nguoi dan trong xay dyng ke hoaeh, lain chii
dau tu (duge chu dgng su dung von dau tu de thyc hien ke hoaeh da duge duyet),
quan li hoac giam sat cae dy an nude ngoai tai Quang Tri co the thay phgm vl vd
muc do tham gia ciia ngudi ddn tiiy thuge vao muc tiiu ciia tirng du an vd vdo viee
phan cdp trao quyin ciia nha tai trg ciing nhu chinh quyen a dia phuong cho cap
ca sa, cdc to chirc xd hoi ciing nhu cho ngudi ddn.
Thyc chat eiia dan ehii tham gia eiia nguoi dan ciing la phan cap va trao quyen
cho hg tham. gia va ra quyet dinh. Hon nua, dan ehii hoa khong chi doi vdi nguoi
dan, ma con la quan he giiia cac cap eiing nhu cac khu vyc kinh le- xa hgi voi nhau.
Cong khai, minh bach ciing nhu binh dang va eong bang trong tiep can va
huong lgi cac nguon lye va cac che do, chinh saeh cGng la van de thuong, vuong
mac trong thyc hien quyen ciia nguoi dan o cae dia phuong.
Boi vay, khi de cap toi rao can doi voi thyc hien QCDC d co so phai di ihang
vao rao can doi vdi sy phan cap, trao quyen va tham gia ciia ngudi dan trcong eac
boat dgng d eo sd ciing nhu doi vdi sy tiep can va huong lgi cae nguon lye, eac che
do, ehinh saeh ciia hg.
Phan cap gan lien vdi trao quyen la mue lieu quan trgng ciia dan chii hoa trong
bg may chinh quyen. Xua cho tdi nay va ca mai sau, sy phan cap ve chuc nang
trong to chtjc va quan ly cae boat dgng phat trien d moi cap da va van can duge
thyc hien, vi cap tren khong the lam thay cap dudi. Nhung sy trao quyen, tijc phan
cap ve quyen ban va trach nhiem giira cae cap, sy chuyen giao quyen lye tcua cap
tren eho cap dudi hien eon dang la mue lieu phan dau trong quan ly nha nude:.
258


THAM GIA CUA NGUOl DAN TRONG CAC DU AN...
IDong Ihdi, tham gia cua ngudi dan trong viee xay dyng, thyc hien va quan ly
cac boat dong phat trien ciing la doi hoi bue thiet, nhung hien dang la mue lieu

vuon tdi ciia dan chu co sd.

Tai lieu tham khao
1. Bardlf, Paul (2003). Nhom ho trg lap ke hoaeh thuoc Chia Se - Chuong trinh hgp lac
Viet Nam - Thuy Dien ve giam ngheo. Phu luc 3: Ndng cao nang luc vd khudn khd hge
hoi. Ha Noi.
2. Chia Se - Chuong trinh x6a doi giam ngheo Viet Nam - Thuy DiSn (2007). Tom tdt not
dung Quy che thuc hien ddn chii a xd (Summary of the Grassroots Democracy Decree).
Nxb. My thual. Ha Noi.
3. Chia Se - Chuong trinh hgp tac Viet Nam - Thuy Diln v^ giam ngheo (2006). Cdm nang
hudng ddn thuc hien chuang trinh Chia Se. Tdi lieu dung cho cdp xd, thon bdn. Ha
Noi.
4. Fritzen, Scott & Nachink, Stefan (2003). Chuang trinh hgp lac Viet Nam -Thiiy DiSn wh
giam ngheo. Qudn ly vdphdn cdp d Viet Nam. Ha Noi.
5. Hoang Nggc NSng H6ng (2003). Nhom hS trg lap kh hoaeh thuoc Chia Se- Chuang
trinh hgp lac Viet Nam - Thuy Dien ve giam ngheo. Phu luc 8:Tdm tdt nhung quy dinh
vegidi ngdn vdn ODA a Viet Nam. Ha Noi.
6. Hiynb Dam (2008). Nhin lgi 10 nam thuc hien Quy chi ddn chiidxd, phuang, thi trdn.
Tf.p chi Cgng sdn dien tir, s6 20(164), 2008.
7. Lhdt Mat trdn Td qudc Viet Nam sd 14/1999/QHlO ngdy 12/06/1999.
8. Lvgt Ngdn .sdch nhd nude so 01/2002/QHl 1 ngay 16/12/2002.
9. Lidt Thanh tra s6 22/2004/QHl 1 ngay 15/06/2004.
10. McElwee, Pamela & Ha Hoa Ly (2006). Ddy mgnh chieu sdu ddn chu vd tang cu&ng
jach, Ha Noi.
11. Meijers, Do Hanneke (2003). Nhom ho trg lap kh hoaeh thuoc Chia Se- Chuang trinh
hgp tac Viet Nam - Thuy Dien ve giam ngheo. Phu luc 5: Su eong bdng vd binh ddng.
Ha Noi.
12. Tfghi dinh cua Chinh phu s6 53/2005/ND-CP ngay 19/4/2005 Quy dinh chi tiit thi
fdnh Luat Khieu nai, td cdo vd Luat sica doi, bd sung mot sd dieu cua Luat Khieu

mi, td cdo.
13. Ifghi dinh s6 79/2003/ND-CP ngay 07/7/2003 Ban hanh Quy chi thue hien ddn chu
t' xd.

259


VIET NAM HQC - KY YEU HQI THAO QU6c TE LAN THU TU
14. Nghi dinh Chinh phii s6 29/1998/ND-CP ngay 11/5/1998 vh viee ban hanh Quy chi
thue hien ddn chii a xd.
15. Nooyens,Tonies & Do Meijers, Hanneke (2003). Nhom ho trg lap ke hoaeh thuoc Chia
Se- Chuong trinh hgp lac Viet Nam - Thuy Dien ve giam ngheo. Phu luc 2: Ke hogch
vd qudn ly dia phucmg de phdt trien(LPMD) vd Quy phdt trien dia phuang(LDF). Ca
sd, cdc vdn de vd qud trinh. Ha Noi.
16. Phdp lenh thuc hien ddn chii a xd, phuang, thi trdn so 34/2007/PL-UBTVQH 11 ngay
20/4/2007.
17. QuySt dinh so 80/2005/QD-TTg ngay 18/4/2005 Ban hanh Quy chi giam sat ddu tu
cua cgng ddng.
18. Rylander, Lars (2003) . Nhom ho trg lap ke hoaeh thuoc Chia Se - Chuong trinh h(Tp
tac Viet Nam -Thiiy Dien ve giam ngheo. Phu luc 6:He thong thong tin qudn ly vd
khudn khd theo dot vd ddnh gid (MIS/M&E). Ca sd, vdn de vd qud trinh xir ly. Hd Noi.
19. Trung lam Phat trien nong thon (2002). Chuang trinh xoa doi giam ngheo Vict Nam Thiiy Dien. Phu luc 7: Phdn tich doi ngheo cho chmmg trinh xoa doi giam ngheo.
20. Truong Thi Hong Ha (2007). "Xay dyng eo che phap ly bao dam cho nhan dan tham
gia boat dong giam sat va phan bien xa hoi". Tap chi Cong sdn dien tu, so 15(135),
2007.

260