tiết 1.2 ngữ văn 12 (ct chuẩn)

Tiết: Ngày soạn /08/2008
Khái quát văn học việt nam từ
cách mạng tháng tám năm 1945 đến
hết thế kỉ xx
* Yêu cầu:
- Giúp HS nắm đợc một số nét tổng quát về các chặng đờng phát triển,
những thành tựu chủ yếu và những đặc điểm cơ bản của VHVN từ cách
mạng tháng Tám 1945-1975.
- HS thấy đợc những đổi mới bớc đầu của văn học VN giai đoạn từ năm
1975, đặc biệt là từ năm 1986 đến hết TK XX.
- Nắm đợc một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu, có năng lực khái quát hệ thống
hoá kiến thức đã học.
* Phơng tiện thực hiện:
- SGK, SGV
- Thiết kế bài học
- Các tài liệu tham khảo
* Cách thức tiến hành:
GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận,
trả lời các câu hỏi.
* Tiến trình dạy học:
1 Kiểm tra bài cũ.
2 Giới thiệu bài mới.
Lịch sử văn học của bất cứ dân tộc nào đều là lịch sử tâm hồn của dân tộc
ấy. Để cung cấp cho các em nhận thức những nét lớn về văn học nớc nhà,
chúng ta tìm hiểu tổng quan văn học Việt Nam.
Hoạt động của GV & HS Kết quả cần đạt
- Trong phần này, SGK
trình bày mấy nội
dung?
- Từ 1945 đến 1975,
VHVN ra đời trong hoàn

I/ Khái quát văn học VN từ cách mạng tháng
Tám 1945 đến 1975:
* SGK trình bày 3 nội dung cơ bản:
- Vài nét về H/C lịch sử XH văn hoá.
- Quá trình phát triển và những thành tựu chủ
yếu.
- đặc điểm cơ bản của VHVN từ 1945 đến 1975.
1) Vài nét về H/C lịch sử XH văn hoá:
- Nền văn học pt dới chế độ mới dới sự lãnh
đạo của Đảng Cộng sản, là một nền văn học
cảnh ntn?
- Căn cứ SGK, HS nêu
tóm tắt nội dung và
thành tựu Vh giai đoạn
này qua các thể loại, kể
tên và nhận xét chung
về nội dung , nghệ
thuật?
- Những đặc điểm chung,
những thành tựu chính
của văn học giai đoạn
này? kể tên thể loại,
thống nhất...
- Cuộc chiến tranh 30 năm lâu dài gian khổ
(chống Pháp và chống Mĩ)...
- Xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh
giải phóng miền Nam.
- Nền kinh tế chậm phát triển, nghèo nàn lạc
hậu, sự giao lu với nớc ngoài không thuận
lợi...

2) Quá trình phát triển và những thành tựu
chủ yếu:
a) Giai đoạn (1945-1954):
- Văn học gắn bó sâu sắc với đời sống cách
mạng và kháng chiến; hớng tới đại chúng, phản
ánh sức mạnh của quần chúng nhân dân; thể hiện
niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào tơng lai tất
thắng của cuộc kháng chiến.
- Truyện ngắn là thể loại mở đầu: Các TP của
Nam Cao, Trần Đăng
- Truyện dài, tiểu thuyết : Vùng mỏ - Võ Huy
Tâm, Xung kích - Nguyễn Đình Thi, Truyện
Tây Bắc -T.Hoài
- Thơ ca: Đạt đợc nhiều thành tựu lớn. Tình
yêu quê hơng, đất nớc, lòng căm thù giặc,
ngợi ca cuộc kháng chiến và con ngời kháng
chiến
- Nghệ thuật sân khấu đã xuất hiện: Bắc Sơn,
Những ngời ở lại Ng Huy Tởng; Chị Hoà
- Học Phi
- Lí luận phê bình: Chủ nghĩa Mác và vấn đề
văn hoá Việt Nam Trờng Chinh; Nhận đ-
ờng, Mấy vấn đề nghệ thuật Ng Đình Thi
NX: Các tác phẩm từ truyện kí đến thơ ca đã đi
sâu phản ánh chân thực và sinh động nhiều mặt
khác nhau của cuộc sống, đều làm nổi bật hình
ảnh quê hơng, đất nớc.... Tuy nhiên cha đi sâu
khám phá những mặt khác nhau của cuộc sống.
Các tác phẩm thơ có nhiều thành công về mặt
nội dung và nghệ thuật.

b) Giai đoạn (1955-1964):
những tác giả, tác phẩm
tiêu biểu?
- Nêu khái quát những
đặc điểm chung, thành
tựu về văn học qua các
thể loại, kể tên tác giả
tác phẩm tiêu biểu?
Đây là giai đoạn đất nớc đang xây dựng CNXH
ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nớc. Văn
học có hai nhiệm vụ cụ thể: Phản ánh công cuộc
xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh thống
nhất miền Nam
- Văn xuôi mở rộng đề tài trên nhiều lĩnh vực
cuộc sống: sự đổi đời của con ngời, sự biến
đổi số phận trong môi trờng mới, thể hiện
khát vọng hạnh phúc cá nhân; Đề tài chống
Pháp vẫn tiếp tục đợc khai thác; Hiện thực
CM tháng Tám vẫn đợc khai thác với cách
nhìn mới; Đề tài HT hóa nông nghiệp, công
cuộc xây dựng CNXH đợc khai thác nhiều
Các TP tiêu biểu (SGK)
- Thơ ca có một mùa bội thu. Tập trung thể
hiện cảm hứng: sự hoà hợp giữa cái riêng với
cái chung, ca ngợi CNXH, cuộc sống mới,
con ngời mới, nỗi nhớ thơng với miền Nam
ruột thịtCác tác phẩm tiêu biểu Gió lộng
TH, ánh sáng và phù sa CLV, Riêng
chung Xuân Diệu
- Kich sân khấu cũng có những thành tựu mới

với các TP Một đảng viên Học Phi, Quẫn
Lộng Chơng, Chị Nhàn, Nổi gió - Đào
Hồng Cẩm.
- Văn học về đề tài miền Nam đợc khai thác
với nhiều thành tựu các bài thơ của Thanh
Hải, Giang Nam
c) Giai đoạn (1965-1975):
Văn học giai đoạn này tập trung viết về
cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Chủ đề
bao trùm là ca ngợi tinh thần yêu nớc và chủ
nghĩa anh hùng cách mạng.
- Văn xuôi chặng đờng này phản ánh cuộc
sống, chiến đấu và lao động, khắc hoạ thành
công con ngời Việt Nam anh dũng, kiên c-
ờng, bất khuất ở cả hai miền Nam - BắcNg-
ời mẹ cầm súng N.Thi, Rừng xà nu - NTT,
Hòn đất AĐ; Kí N. Tuân, Vùng trời
Hữu Mai, Dấu chân ngời lính NMC
- Nêu ngắn gọn những
đặc điểm chung của văn
học giai đoạn 1945-
1975?
- Nêu những nét cơ bản
về h/c, ls xh và văn hoá
- Thơ ca chống Mĩ đạt tới thành tựu xuất sắc,
đánh dấu bớc tiến mới của nền thơ hiện đại
Việt Nam thể hiện không khí, khí thế, lí tởng
của toàn thể dân tộc, đề cập tới sứ mạng lịch
sử và ý nghĩa nhân loại của cuộc kháng chiến
chống Mĩ Thơ đào sâu chất hiện thực bên

cạnh đó là sức khái quát, chất suy tởng, chính
luận. Các tác giả tác phẩm chính (SGK).
- Kich sân khấu có nhiều thành tựu mới
- Về lí luận phê bình tập trung ở một số tác giả
Vũ Ngọc Phan, đặng Thai Mai, Hoài Thanh,
Xuân Diệu, Chế Lan Viên..
- Văn học trong vùng tạm chiếm có sự phát
triển, tuy nhiên cũng không có điều kiện gọt
rũa đê đạt tới một sự thành công lớn...
3/ Những đặc điểm cơ bản của VHVN từ 1945
đến 1975:
a) Nền văn học chủ yếu vận động theo hớng
cách mạng hoá, gắn bó sâu sắc với vận mệnh
chung của đất nớc:
Văn nghệ trở thành vũ khí sắc bén phục vụ
kịp thời cho sự nghiệp văn hoá nghệ thuật cũng
là một mặt trận HCM, CM gắn bó sâu sắc
và ăn nhịp với từng chặng đờng của lịch sử dân
tộc Tổ quốc đã trở thành một nguồn cảm hứng
trở thành đề tài lớn của văn học. Bên cạnh đó
đề tài CNXH cũng là một đề tài lớn của VH
b) Nền văn học hớng về đại chúng:
- Nhân dân là những con ngời làm chủ là đối t-
ợng phản ánh, là đối tợng thởng thứcTính
nhân dân trở thành cảm hứng chủ đạo, trở
thành đề tài cho các tác phẩm...
- Phản ánh về cuộc sống, khát vọng, khả năng
và con đờng tất yếu đi đến với cách mạng
nền văn học mang tính nhân dân sâu sắc.
3) Nền văn học chủ yếu mang khuynh hớng

sử thi và cảm hứng lãng mạn:
- Văn học đã tái hiện những mốc son chói lọi
trong lịch sử dân tộc (chống Pháp, chống Mĩ,
xây dựng CNXH), những nhân vật đại diện
giai đoạn này?
- Trình bày ngắn gọn một
số thành tựu văn học
qua các thể loại và kêt
tên một số tác giả tác
phẩm tiêu biểu?
- Nhận xét chung về
những thành tựu và hạn
chế của văn học giai
đoạn này?
tiêu biểu cho lí tởng dân tộc, gắn bó số phận
với cả cộng đồng dân tộc ngôn ngữ trang
trọng, tráng lệ hào hùng.
- Nền văn học tràn đầy cảm hứng lãng mạn, tin
vào tơng lai tất thắng của cách mạng, nâng đỡ
con ngời Việt Namv vợt lên mọi thử thách đẻ
hớng tới ngày chiến thắng
II/ Khái quát VHVN từ 1975 đến hết
TK XX.
1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội và văn hoá.
- Đất nớc thống nhất và mở ra một giai đoạn
mới, đời sống, t tởng, nhu cầu có sự thay đổi.
Tuy nhiên ta lại gặp khó khăn lớn về kinh tế và
nhất là sự sụp đổ của các nớc Đông âu có ảnh h-
ởng không lớn đến đời sống xã hội.
- Đại hội Đảng lần thứ VI đã quyết định đổi

mới chuyển nền kinh tế bao cấp sang nền kinh
tế thị trờng, sự tiếp xúc với nhiều nền văn hoá
trên thế giới Văn học cũng phát triển phù hợp
vối quy luật phát triển của xã hội.
2. Những chuyển biến và một số thành quả b-
ớc đầu
- Thơ ca: Thơ ca vẫn có sự phát triển. Những tác
giả đã thành công trong kháng chiến chống Mĩ
vẫn tiếp tục sáng tác Nh Xuân Quỳnh, Nguyễn
Duy, Hữu Thỉnh, Thanh NhànChế Lan Viên vẫn
âm thầm đỏi mới thơ ca và đợc đánh dấu bằng
tập Di cảo thơ. Bên cạnh đó sau năm 75 có sự nở
rộ của thể loại Trờng ca. Ngoài những nhà thơ từ
thế hệ chống Mỹ đã có sự xuất hiện nhiều nhà
thơ thế hệ sau chống mĩ: Nguyễn Thị Hồng
Ngát, Đoàn Thị Lam Luyến, Trơng Nam Hơng..
- Văn xuôi: Từ sau năm 1975 văn xuôi có nhiều
khởi sắc có ý thức đổi mới cách viết về chiến
tranh. Từ sau những năm 80 văn học trở nên sôi
nổi hơn với những tác phẩm tiêu biểu Đứng trớc
biển, Cù lao Chàm Nguyễn Mạnh Tuấn; Cha
và con và , Gặp gỡ cuối năm Nguyễn Khải;
Mùa lá rụng trong vờn Ma Văn Kháng; Thời
xa vắng Lê lựuTừ sau đại hội VI của Đảng