1,2 Khai quat van hoc Viet Nam tu 1945 den het TK XX ( CT chuan moi).doc

Trờng THPT Vân Nham
Tiết .: Đọc văn Ngày soạn: 15/7/2008
Khái quát văn học Việt Nam từ cách
mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỉ XX
A/ Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
- Nắm đợc một số nét tổng quát về các chặng đờng phát triển, những thành
tựu chủ yếu và những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ Cách mạng
tháng Tám 1945 đến năm 1975 và những đổi mới bớc đầu của Văn học Việt
Nam giai đoạn từ năm 1975, nhất là từ năm 1986 đến hết thế kỉ XX
- Rèn luyện năng lực tổng hợp, khái quát, hệ thống hoá các kiến thức đã học
về Văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tam 1945 đến hết thế kỉ XX.
B/ Phơng tiện thực hiện
- Sách giáo khoa
- Sách giáo viên
- Sách tham khảo
C/ Cách thức tiến hành
Giáo viên tổ chức giời dạy học theo cách đọc hiểu , gợi tìm kết hợp với các
biện pháp trao đổi thảo luận và trả lời câu hỏi.
D/ Tiến trình dạy học
1. ổn định tổ chức: Sĩ số?
2. Kiểm tra bài cũ
Giáo viên kiểm tra vở viết, Sách giáo khoa của học sinh.
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
Giáo viên gọi một học sinh đọc phần
1/ SGK
? Nền văn học dân tộc trớc và sau
Cách mạng tháng Tám 1945 có gì
khác biệt, có gì mới?
I/ Khái quát văn học Việt Nam từ Cách máng

tháng Tám 1945 đến 1975
1/ Vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa
- Cách mạng tháng Tám 1945 thành công đã mở
ra kỉ nguyên độc lập lâu dài cho đất nớc-> tạo nên
nền văn học mới dới sự lãnh đạo của Đảng cộng
Ngời ta không mắc sai lầm vì dốt, mà tởng là mình giỏi
(D. Gra-nin)1
Trờng THPT Vân Nham
sản với sự thống nhất cao.
- Xuất hiện lớp nhà văn mới: nhà văn - chiến sĩ.
? Từ năm 1945 đến 1975, nớc ta đã
trải qua những biến cố, sự kiện lịch
sử nào?
- Từ năm 1945 đến 1975 nớc ta đã trải qua nhiều
biến cố, sự kiện lịch sử trọng đại.
+ Công cuộc xây dựng cuộc sống mới, con ngời
mới ở miền Bắc.
+ Cuộc kháng chiến ái quốc vĩ đại của dân tộc
chống Pháp và chống Mĩ.
?Cho biết điều kiện kinh tế, văn hóa,
xã hội trong thời kỳ này?
- Nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu và chậm phát
triển.
- Sự giao lu văn hoá với nớc ngoài không thuận
lợi, chỉ giới hạn ở một số nớc.
Giáo viên: Trong hoàn cảnh lịch sử,
xã hội, văn hoá nh vậy, nền văn học
dân tộc phát triển và đạt đợc những
thành tựu chủ yếu nào?
? Văn học Việt Nam 1945-1975

phát triển qua mấy chặng? đó là
những chặng nào?
Qua 3 chặng:
- 1945 1954
- 1955 1964
- 1965 1975
2/ Quá trình phát triển và những thành tựu
chủ yếu.
? Nội dung bao trùm những sáng tác
văn học giai đoạn 1945 1954 là
gì?
a/ Chặng đờng từ năm 1945 đến năm 1954
* Nội dung chính:
- Ca ngợi Tổ quốc và quần chúng Cách mạng
- Kêu gọi tinh thần đoàn kết toàn dân
- Biểu dơng những tấm gơng vì nớc quên mình.
? Văn học giai đoạn này đạt đợc
những thành tựu gì?
? Hãy kể tên một số tác phẩm tiểu
biểu của thể loại này?
Truyện và kí:
* Thành tựu:
- Truyện ngắn và kí: Mở đầu cho văn xuôi kháng
chiến chống thực dân Pháp:
+ Một lần đến thủ đô ( Trần Đăng)
+ Đôi mắt ( Nam Cao)
Ngời ta không mắc sai lầm vì dốt, mà tởng là mình giỏi
(D. Gra-nin)2
Trờng THPT Vân Nham
+ Vùng mỏ ( Võ Huy Tâm)

+ Xung kích ( Nguyễn Đình Thi)
+ Đất nớc đứng lên ( Nguyên
Ngọc)
+ Truyện Tây Bắc ( Tô Hoài)
+ Làng ( Kim Lân)
+ Th nhà ( Hồ Phơng)
? Hãy kể tên một số tác phẩm thơ
tiêu biểu trong thời kỳ này?
+ Nhớ (Hồng Nguyên)
+ Đất nớc ( Nguyễn Đình Thi)
+ Bao giờ trở lại ( Hoàng Trung
Thông)
+ Đồng chí ( Chính Hữu)
+ Việt Bắc ( Tố Hữu)
- Thơ: Đạt đợc những thành tựu xuất sắc ở thời kỳ
kháng chiến chống Pháp:
+ Cảnh khuya, Rằm tháng riêng ( Hồ Chí Minh)
+ Tây Tiến ( Quang Dũng)
+ Bên kia sông Đuống ( Hoàng Cầm)
? Hãy kể tên một số tác phẩm kịch? - Kịch: Phán ánh hiện thực cách mạng và kháng
chiến:
+ Bắc Sơn ( Nguyễn Huy Tởng)
+ Chị Hoà ( Học Phi)
- Lí luận, nghiên cứu, phê bình văn học: Cha phát
triển nhng cũng có một số tác phẩm quan trọng:
+ Chủ nghĩa Mác Lênin và vấn đề văn hoá
Việt Nam ( Trờng Chinh)
+ Nhận đờng ( Nguyễn Đình Thi)
Tóm lại:
Giai đoạn văn học này gắn bó sâu sắc với cách

mạng và kháng chiến; hớng tới đại chúng; phản
ánh sức mạnh của quần chúng nhân dân; thể hiện
niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào tơng lai tất
thắng của cuộc kháng chiến.
Giáo viên: Đây là chặng đờng văn
học xây dựng CXXH ở miền Bắc và
đấu tranh thống nhất đất nớc.
b/ Chặng đờng từ năm 1955 đến năm 1964
? Hãy cho biết nội dung chính của
* Nội dung chính:
Ngời ta không mắc sai lầm vì dốt, mà tởng là mình giỏi
(D. Gra-nin)3
Trờng THPT Vân Nham
văn học giai đoạn 1955 1964? - Thể hiện hình ảnh ngời lao động
- Ngợi ca những thay đổi của đất nớc và con ngời
trong xây dựng CNXH.
- Tình cảm sâu nặng với miền Nam trong nỗi đau
chia cắt.
? Hãy nêu những thành tựu chủ yếu
của văn học giai đoạn này?
* Thành tựu:
- Văn xuôi: Mở rộng phạm vi, đề tài ( Nhiều tác
phẩm viết về sự đổi đời , về khát vọng hạnhphúc
của con ngời)
+ Đi bớc nữa ( Nguyễn Thế Phơng)
+ Mùa lạc ( Nguyễn Khải)
+ Sông Đà ( Nguyễn Tuân)
? Hãy kể tên một số tác phẩm thơ?
Giáo viên: Thời kỳ này, xuất hiện
một số bài thơ hay,xúc động viết về

miền Nam
Mồ anh hoa nở ( Thanh Hải)
Quê hơng ( Giang Nam)
- Thơ: Phát triển mạnh mẽ với nhiều tác giả tiêu
biểu.
+ Gió lộng ( Tố Hữu)
+ ánh sáng và phù sa ( Chế Lan Viên)
+ Đất nở hoa, bài thơ cuộc đời (Huy Cận)
? Hãy kể tên một số tác phẩm kịch? - Kịch:
+ Một Đảng viên ( Học Phi)
+ Ngọn lửa (Nguyễn Vũ)
+ Quẫn (Lộng Chơng)
+ Chị Nhàn, Nổi gió ( Đào Hồng Cẩm)
Tóm lại:
Văn học giai đoạn này đạt đợc nhiều thành tựu,
đặc biệt ở thể loại thơ ca với cảm hứng lãng mạn,
tràn đầy niềm vui và niềm lạc quan, tin tởng.
Giáo viên: Văn học giai đoạn này
tập trung viết về cuộc kháng chiến
chống đế quốc Mĩ
c/ Chặng đờng từ năm 1965 đến năm 1975
? Nội dung chính của văn học chặng
đờng này là gì?
* Nội dung chính:
Ca ngợi tinh thần yêu nớc và chủ nghĩa anh hùng
Ngời ta không mắc sai lầm vì dốt, mà tởng là mình giỏi
(D. Gra-nin)4
Trờng THPT Vân Nham
cách mạng của cả dân tộc.
? Hãy nêu những thành tựu chính

của văn học giai đoạn này?
* Thành tựu:
- Văn xuôi: Phản ánh cuộc sống chiến đầu và lao
động, khắc hoạ khá thành công hình ảnh con ngời
Việt Nam anh dũng, kiên cờng.
+ Ngời mẹ cầm súng (Nguyễn Thi)
+ Rừng xà nu ( Nguyễn Trung Thành)
+ Chiếc lợc ngà ( Nguyễn Quang Sáng)
+ Dấu chân ngời lính (Nguyễn Minh Châu)
? Hãy kể tên một số tác phẩm thơ
tiêu biểu?
- Thơ: Đánh dấu bớc tiến mới của nền thơ Việt
Nam hiện đại.
+ Ra trận, Máu và hoa (Tố Hữu)
+ Hoa ngày thờng, Chim báo bão (Chế Lan
Viên)
+ Xuân Quỳnh, Phạm Tiến Duật, Nguyễn Khoa
Điềm
? Hãy kể tên một số tác phẩm kịch? - Kịch: Có những thành tựu đáng ghi nhận
+ Quê hơng Việt Nam và Thời tiết ngày mai
(Xuân Trình)
+ Đôi mắt (Vũ Dũng Minh)
- Nghiên cứu, lí luận, phê bình: Xuất hiện nhiều
công trình có giá trị với những cây bút tiêu biểu:
Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Xuân Diệu, Chế
Lan Viên, Lê Đình Kỵ
- Văn học tiến bộ đô thị miền Nam xuất hiện các
cây bút: Sơn Nam, Vũ Bằng, Viễn Phơng.
? Văn học Việt Nam từ 1945 -1975
có mấy đặc điểm cơ bản? đó là

những đặc điểm nào?
Có 3 đặc điểm cơ bản:
- Nền văn học chủ yếu vận động
theo hớng cách mạng hoá, gắn bó
3/ Những đặc điểm cơ bản của văn học Việt
Nam từ 1945 đến 1975
Ngời ta không mắc sai lầm vì dốt, mà tởng là mình giỏi
(D. Gra-nin)5