Van ban tong ket

A. Mục tiêu cần đạt:
1. Về tri thức :
Hiểu mục đích, yêu cầu, nội dung và phơng pháp thể hiện của văn bản tổng kết
thông thờng.
2. Về kĩ năng:
Biết cách lập dàn ý, từ đó viết đợc một văn bản tổng kết có nội dung đơn giản, phù
hợp với trình độ HS THPT.
B. Phơng tiện thực hiện:
- SGK, SGV, Sách Bài tập Ngữ văn 12, Bảng phụ, Phiếu học tập.
C. Phơng pháp:
GV hớng dẫn, HS thảo luận và trả lời câu hỏi và khái quát kiến thức.
D. Tiến trình bài dạy:
I. ổn định tổ chức:
12A: Sĩ số: HS vắng: ....................................................
12A: sĩ số: HS vắng: ......................................................
II. Kiểm tra bài cũ: 5p
1. Câu hỏi:
Có một tình huống nh sau: Anh ( chị ) đang tham gia vào một cuộc trò chuyện
giữa một nhóm bạn bè. Câu chuyện bất ngờ chạm vào một điều mà anh ( chị ) đang
ấp ủ, làm nảy sinh trong anh ( chị ) nhu cầu đợc phát biểu điều đó với mọi ngời.
Em hãy phát biểu điều mà em ấp ủ đó và cho biết: có thể coi đó là một lời phát
biểu tự do không? Vì sao?
2. Dự kiến trả lời:
* HS trình bày vấn đề mình ấp ủ một cách hứng thú. Trong quá trình phát biểu, HS biết
quan tâm đến nhu cầu thái độ của ngời nghe, để đa ra nội dung và cách phát biểu thích
hợp, thuyết phục.
* Có thể coi đó là lời phát biểu tự do. Vì: đó là tình huống phát biểu không theo nội
dung chuẩn bị kĩ càng từ trớc.
* GV nhận xét và mở rộng: Trong cuộc sống, chúng ta thờng xuyên gặp những tình
huống bất ngờ cần phải phát biểu ý kiến, với các quy mô lớn nhỏ khác nhau. Việc nắm

vững cách phát biểu tự do sẽ giúp các em thêm chủ động trong mọi tình huống giao
tiếp, ứng xử.
III. Bài mới:
Trong cuộc sống cũng nh trong học tập, sau mỗi hoạt động, công việc, chúng ta cần
nhìn nhận, tổng kết vấn đề. Đó là việc làm rất cần thiết để mỗi chúng ta thực hiện công
việc có hiệu quả hơn.
Bài Văn bản tổng kết sẽ giúp các em nắm đợc đặc điểm, yêu cầu và phơng pháp
thể hiện của văn bản tổng kết và bớc đầu viết đợc văn bản tổng kết có nội dung đơn
giản.
Tổ Văn- Trờng THPT Bãi Cháy.
làm văn:
Văn bản tổng kết.
.
Tiết:
Ngày soạn: .... 2008
Ngày dạy : .....2008
Hoạt động của thày - trò Nội dung cần đạt
HS đọc nhanh 2 ngữ liệu trên cơ sở
đã chuẩn bị ở nhà.
Hs nhận xét 2 NL.
CH: 2 văn bản viết ra nhằm mục đích
gì?
DK HS trả lời: 2 VB viết ra nhằm mục
đích tổng kết.
CH: Điểm khác nhau giữa 2 VB tổng
kết trên?
DK HS trả lời:
- 2 VB TK 2 lĩnh vực khác nhau, hình
thức diễn đạt khác nhau.

GV hớng dẫn HS rút ra nhận xét.
HS lấy VD khác về 2 loại VBTK.
HS tiếp tục theo dõi NL1 T173, NL2
T178 SGK.
Hoạt động nhóm. 4 nhóm. 4p
- Nhóm 1,3: Phân tích NL1 - T173. Trả
lời câu hỏi mục 1.II.
- Nhóm 2,4: Phân tích NL2 - T178. Trả
lời câu hỏi mục 2.II
GV lu ý HS: Các nhóm khác có thể bổ sung
ý kiến.
A. Lý thuyết:
I. Tìm hiểu chung về văn bản
tổng kết: ( 7p)
1. Ngữ liệu:
* NL1: SGK T 173 Tổng kết đợt hoạt
động tình nguyện tại các trung tâm điều
dỡng thơng binh, bệnh binh nặng và ngời
có công với nớc.
* NL2 : SGK T178. Tổng kết phần Tiếng
Việt : Hoạt động giao tiếp bằng ngôn
ngữ.
2. Phân tích:
3. Nhận xét:
- VBTK: nhằm nhìn nhận, đánh giá kết quả
công việc.
- 2 loại VBTK:
+ VBTK hoạt động thực tiễn.
+ VBTK tri thức.
II. Cách viết văn bản tổng kết:

( 13 p )
1. Ngữ liệu: SGK.
2. Phân tích ngữ liệu:
* NL1:
a. VBTK hoạt động thực tiễn, PCNN hành
chính.
b. Mục đích: nhìn nhận, đánh giá hoạt
động của TNTN trờng ĐHSP HN.
Yêu cầu: chính xác, khách quan.
Bố cục : 3 phần :
- ĐVĐ : mục đích, ý nghĩa, yêu cầu
của công việc.
- GQVĐ : Tờng trình và đánh giá các
Tổ Văn- Trờng THPT Bãi Cháy.
* Từ phân tích 2NL, HS rút ra mục đích,
yêu cầu và nội dung của VBTK ( HD HS trả
lời câu hỏi 3II ).
CH : Mục đích, yêu cầu, nội dung của
VBTK ?
CH : PCNN trong các VBTK ?
GV lu ý HS đặc trng của mỗi loại VBTK và
tích hợp với phần Tiếng Việt ( PCNN )
GV kq kiến thức bài học .
Yêu cầu HS đọc và thuộc ghi nhớ trong
SGK.
việc ( Mục 1 : tổ chức và mục 2 : kết
quả hoạt động) .
- KTVĐ : Đánh giá và rút kinh
nghiệm ( mục 3 đánh giá chung).
Nội dung : Tổng kết đợt hoạt động tình

nguyện tại trung tâm điều dỡng thơng binh.
* NL2 :
a. VBTK tri thức, PCNN KH.
b. Mục đích : hệ thống hoá những kiến
thức đã học.
Yêu cầu : ngắn gọn, chính xác, mạch
lạc.
Bố cục : Rõ ràng 7 vấn đề kiến thức...
Nội dung : Tóm tắt những kiến thức,
kĩ năng cơ bản giúp ngời đọc nắm vững
tri thức về hoạt động giao tiếp bằng
ngôn ngữ.
3. Nhận xét :
* Mục đích :
- VBTK hoạt động thực tiễn : nhằm nhìn
nhận, đánh giá trung thực, khách quan kết
quả và rút ra những bài học kinh nghiệm
khi kết thúc một công việc.
- VBTK tri thức : nhằm tổng kết các tri
thức hoặc các thành tựu nghiên cứu đã đạt
đợc.
* Yêu cầu : Chính xác, ngắn gọn, khách
quan, chân thực.
* Nội dung trình bày :
- VBTK HĐTT:
+ Mục đích, yêu cầu.
+ Những hoạt động chính.
+ Bài học kinh nghiệm...
- VBTK tri thức : lần lợt trình bày khái
quát các tri thức và thành tựu nghiên cứu

đã đạt đợc.
* Tuỳ theo yêu cầu và nội dung mà VBTK
sử dụng PCNN hành chính hay PCNN KH.
Ghi nhớ :
SGK T175.
b. Luyện tập : 18p
Bài tập bổ sung : 3p
Tổ Văn- Trờng THPT Bãi Cháy.

GV kiểm tra phần chuẩn bị bài mới của HS
( đọc 2 VB SGK T173 và 178, tìm thêm các
VB khác giống các VB đã cho ).
GV phát phiếu học tập trình bày VBTK
công tác Chữ thập đỏ và VBTK Văn học
dân gian ( SGK Ngữ văn 10 ).
Hoạt động nhóm. 3 nhóm. ( 3 p )
- Nhóm 1 : Trả lời câu hỏi a.
- Nhóm 2 : Trả lời câu hỏi b.
- Nhóm 3 : Trả lời câu hỏi c.
CH : Sau khi giải quyết bài tập trên, theo
em, khi viết 1 VBTK hoạt động thực tiễn
ta cần phải chú ý những vấn đề gì ?
HS : Khi viết VBTK HĐTT cần lu ý :
- Bố cục, diễn đạt rõ ràng.
- Các số liệu phải chính xác, cụ thể.
- Đảm bảo các phần của 1 VBTK nói
chung.
GV cho 2BT. HS nhận diện và chỉ ra 2 loại
VBTK.
Bài tập 1: SGK T176. 5p

GV căn cứ vào lời giải trong SGV nhận xét
kết quả hoạt động của các nhóm.
a. VB trên đã đạt các yêu cầu sau:
- Tờng trình, thuyết minh cụ thể những
hoạt động của chi đoàn sau một năm học.
- Bố cục rõ ràng.
- Nhận xét, kết luận đúng mực.
- Đạt yêu cầu ngắn gọn, chính xác, khách
quan, đúng loại VBTK HĐTT
b. Các đoạn, ý bị lợc :
- Phần đầu : đặc điểm chung của chi đoàn,
nhiệm vụ, mục tiêu phấn đấu chung của
chi đoàn trong năm học 2006-2007.
- Phần sau : tờng trình hoặc thuyết minh
những công việc, những thành tích, hoặc
những thiếu sót cụ thể và kèm theo các số
liệu minh hoạ.
c. VB thiếu các nội dung :
- Tên cơ quan ban hành VB.
- Địa điểm, thời gian viết VB.
- Phần rút ra bài học kinh nghiệm.
Bài tập 1. Sách BT Ngữ văn 12- T71. 3p
GV yêu cầu HS đọc VBTK trong
sách bài tập, so sánh với VBTK đợt hoạt
động tình nguyện.... SGK T173 để thấy
những điểm khác biệt giữa 2 VBTK
HĐTT.
Gợi ý:
Về cơ bản, VBTK này có các phần nội
dung và bố cục tơng đồng với VBTK trong

bài học. Tuy nhiên VB này có một vài
điểm khác:
- Không có quốc hiệu, cơ quan làm báo
cáo.
- Không ghi tên tác giả viết báo cáo.
Sự khác biệt trên là do :
Tổ Văn- Trờng THPT Bãi Cháy.
GV MR: Nh vậy khi viết VBTK, tuỳ vào
đối tợng cần gửi VB mà chúng ta có thể lợc
bớt hay cần thiết phải trình bày đầy đủ các
tiêu mục.
* GV cho các em chỉ ra nhanh loại VBTK
và PCNN.
* GV cho HS chuẩn bị kiến thức từ trớc:
xem lại bài Khái quát VHVN từ CM tháng
Tám 1945 đến hết TK XX.
* GV gợi ý dàn bài của bài TK phần VH.
* GV yêu cầu HS viết một phần trong dàn
ý : để HS tự lựa chọn phần sẽ viết. Yêu cầu
cân đối giữa các tổ, nhóm.
- VB nhằm tổng kết nội bộ, không cần gửi
cho các cơ quan cấp trên.
- VB đợc trình bày tại hội nghị tổng kết,
ngời báo cáo là đại diện cho Ban lãnh đạo
nhà trờng.
Bài tập 2. SGK T 177. ( 7p )
Mở bài:
Nêu ngắn gọn mục đích, yêu cầu tổng kết.
Thân bài:
Trình bày các nội dung: hoàn cảnh lịch sử,

xã hội; quá trình phát triển, thành tựu chủ
yếu, đặc điểm cơ bản; những giá trị về nội
dung, nghệ thuật của các tác phẩm....
Kết bài:
Đánh giá chung, nhấn mạnh kiến thức cơ
bản cần nắm vững.
IV. Củng cố bài giảng:
- Nhấn mạnh cho HS về 2 đơn vị kiến thức cơ bản của VBTK. Đặc biệt, chú ý cách viết
VBTK.
V. Hớng dẫn học bài, chuẩn bị bài: 2p

1. Hớng dẫn học bài:
- Nắm chắc lý thuyết để áp dụng làm bài tập.
- Hoàn thành bài tập 2 SGK T177.
2. Chuẩn bị bài:
- Đọc kĩ và soạn bài Tổng kết phần Tiếng Việt: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn
ngữ .
- Xem lại các bài Tiếng Việt đã học trong chơng trình và chuẩn bị trớc bài tập trong
SGK.
E. Rút kinh nghiệm.
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
`...............................................................................................................................
Tổ Văn- Trờng THPT Bãi Cháy.