DSpace at VNU: Một số vấn đề pháp lý về kiểm soát của bên nhượng quyền trong hoạt động nhượng quyền thương mại

Một số vấn đề pháp lý về kiểm soát của bên
nhượng quyền trong hoạt động nhượng quyền
thương mại
Some legal aspects on the assignor’s controlling in franchise
NXB H. : Khoa Luật, 2012 Số trang 115tr. +

Chử Thu Hương
Khoa Luật
Luận văn ThS ngành: Luật kinh tế; Mã số: 60 38 50
Người hướng dẫn: TS. Bùi Nguyên Khánh
Năm bảo vệ: 2012
Keywords: Nhượng quyền thương mại; Bên nhượng quyền; Luật thương mại
Content
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nhượng quyền thương mại (“NQTM”) là một phát triển tất yếu và là yêu cầu của kinh tế thị
trường. Mô hình này đã xuất hiện từ rất lâu trong lịch sử các quốc gia có nền kinh tế phát triển. Khi
chủ động hội nhập quốc tế, , Việt Nam phải mở cửa cho các nước thành viên được giao dịch thương
mại tại đất nước mình và phải thực hiện các cam kết khi gia nhập WTO. Mô hình kinh doanh NQTM
là một trong những dự báo được nhiều thương hiệu nổi tiếng trên thế giới quan tâm và có kế hoạch
phát triển tại Việt Nam, đây là một khó khăn mà các doanh nghiệp phải đối mặt.
Là một đất nước có nền kinh tế tăng trưởng cao suốt 5 năm qua, GDP bình quân 7,5%/năm,
không có xung đột về tôn giáo, chính trị; một thị trường tiềm năng với dân số 84 triệu người, trong
đó 70% số dân trong độ tuổi dưới 30, ẩn chứa tiềm năng lớn về tiêu thụ các sản phẩm tiêu dùng.
Theo khảo sát của Tổng cục thống kê gần đây trong lĩnh vực tiêu dùng cho thấy, có 90% người tiêu
dùng quyết định mua sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ thông qua thương hiệu và theo số liệu của Hội
đồng nhượng quyền thương mại thế giới – WFC, năm 2006 Việt Nam được xếp là thị trường bán lẻ
đứng thứ ba thế giới với sức mua khoảng 21 tỷ đô la Mỹ, có trên 70 hệ thống nhượng quyền đang
họat động với tốc độ tăng trưởng mỗi năm khoảng 15 – 20%. Đây là xu hướng và cũng là cơ hội cho
những doanh nghiệp Việt Nam muốn thử sức bằng các hình thức nhượng quyền.
Những năm gần đây, hình thức “Nhượng quyền thương mại” không còn xa lạ và trở thành
vấn đề gây chú ý đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Nhìn một cách tổng quan, hoạt động nhượng

quyền tại Việt Nam đã khởi sắc, hứa hẹn một thị trường đầy hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài.
Bên cạnh các thương hiệu nhượng quyền nổi tiếng như Cà phê Trung Nguyên, Phở 24, Kinh Đô,
Vissan…đã xuất hiện các thương hiệu mới như thời trang Foci, Nino Max, chuỗi cửa hàng G7, Nước
mía siêu sạch…Ngoài những thương hiệu trong nước, các thương hiệu nổi tiếng ở nước ngoài cũng
tham gia thị trường nhượng quyền như KFC, Lotteria, Jollibee đã chuyển nhượng thành công tại
thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Đặc biệt sau hội nhập, NQTM đang nóng lên từng ngày, nhiều
tập đoàn lớn trên thế giới như Mc Donald’s, cà phê Starbucks, cửa hàng tiện lợi Seven-Eleven, tập
đoàn bán lẻ hàng đầu của Mỹ – WalMart… đang có kế hoạch xâm nhập thị trường Việt Nam. Việt
Nam đang trong giai đoạn khởi động lĩnh vực NQTM nên tiềm năng phát triển trong lĩnh vực này
còn rất lớn và chắc chắn sẽ tăng trưởng mạnh trong vài năm tới.

1


Tuy nhiên, điều rất đáng lưu ý là, những tranh chấp trong hoạt động nhượng quyền thương
mại đang ngày càng gia tăng, đặc biệt là trong quá trình thực hiện quyền kiểm soát của bên nhượng
quyền trong nhượng quyền thương mại. Sở dĩ có nguyên nhân này là vì, các quy định pháp luật về
nhượng quyền thương mại nói chung, về nội dung và phương thức kiểm soát của bên nhượng quyền
nói riêng còn nhiều bất cập, chồng chéo, mâu thuẫn và không phù hợp với thực tiễn phát triển hệ
thống nhượng quyền ở Việt Nam hiện nay. Vì những lý do nêu trên, tác giả Luận văn đã mạnh dạn
lựa chọn đề tài “Một số vấn đề pháp lý về kiểm soát của bên nhượng quyền trong hoạt động
nhượng quyền thương mại” là đề tài Luận văn thạc sỹ luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Trong thời gian qua đã có các nghiên cứu liên quan đến nhượng quyền thương mại với các góc
độ nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu và mức độ khác nhau, có thể khái quát lại như sau:
- Tác giả Vũ Đặng Hải Yến với nghiên cứu “Nhượng quyền thương mại trong mối quan hệ
với pháp luật cạnh tranh và sở hữu trí tuệ”. Nghiên cứu này có đề cập đến các quan điểm tư tưởng
luật học về nhượng quyền thương mại và pháp luật về nhượng quyền thương mại trong mối quan hệ
với pháp luật sở hữu trí tuệ và pháp luật cạnh tranh; các văn bản pháp luật thực định của Việt Nam
về nhượng quyền thương mại liên quan đến pháp luật sở hữu trí tuệ và pháp luật cạnh tranh; thực

tiễn xây dựng, áp dụng pháp luật về nhượng quyền thương mại liên quan đến pháp luật sở hữu trí tuệ
và pháp luật cạnh tranh ở Việt Nam.
- Tác giả Nguyễn Thị Vân với nghiên cứu “Hợp đồng nhượng quyền thương mại theo pháp
luật Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế”. Luận văn này khái quát chung về nhượng quyền
thương mại và hợp đồng nhượng thương mại, nghiên cứu các vấn đề pháp lý cơ bản về hợp đồng
nhượng quyền thương mại bao gồm quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng, việc gia hạn,
chấm dứt và thời hạn của hợp đồng từ đó giúp các bên khi tham gia quan hệ hợp đồng hiểu được bản
chất của loại hợp đồng này cũng như đưa ra nhận định về quy định của pháp luật Việt Nam trong
trường hợp liên quan; phân tích thực trạng nhượng quyền thương mại ở Việt Nam và đưa ra những
giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật điều chỉnh hợp đồng nhượng quyền thương mại. Hay tác giả Đỗ
Tuyết Nhung với nghiên cứu “Pháp luật Việt Nam về hợp đồng nhượng quyền thương mại”, tập
trung vào các vấn đề sau: lý luận hoạt động nhượng quyền thương mại nói chung và pháp luật điều
chỉnh về hợp đồng nhượng quyền thương mại tại Việt Nam nói riêng; phân tích thực trạng thực trạng
pháp luật hợp đồng nhượng quyền thương mại ở Việt Nam hiện nay, đánh giá những ưu điểm cũng
như những mặt còn hạn chế, tồn tại trong các quy định pháp luật hiện hành về hợp đồng nhượng
quyền thương mại; đưa ra một số kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi
của pháp luật hợp đồng nhượng quyền thương mại ở Việt Nam hiện nay.
Tuy nhiên, các nghiên cứu nêu trên tập trung khái quát về toàn bộ hệ thống pháp luật nhượng
quyền thương mại mà chưa có nghiên cứu nào đi sâu nghiên cứu vấn đề kiểm soát của bên nhượng
quyền. Đề tài “Một số vấn đề pháp lý về kiểm soát của bên nhượng quyền trong hoạt động
nhượng quyền thương mại” là đề tài hoàn toàn mới chưa được ai nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của Luận văn là làm sáng tỏ những vấn đề pháp lý cơ bản về kiểm soát
của bên nhượng quyền trong hoạt động thương mại; phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và thực
tiễn áp dụng pháp luật về kiểm soát của bên nhượng quyền trong hoạt động thương mại; để từ đó đề
xuất các phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về kiểm soát của bên nhượng quyền
trong hoạt động thương mại ở nước ta hiện nay
Để đạt được mục tiêu trên. Luận văn có các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Nghiên cứu, làm sáng tỏ những vấn đề pháp lý cơ bản về nhượng quyền thương mại và
kiểm soát của bên nhượng quyền trong hoạt động thương mại;

- Phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về kiểm soát của
bên nhượng quyền trong hoạt động thương mại;
- Nghiên cứu so sánh về pháp luật về kiểm soát của bên nhượng quyền trong hoạt động
thương mại của Việt Nam với pháp luật của một số quốc gia trên thế giới;

2


- Đề xuất các phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về kiểm soát của bên nhượng
quyền trong hoạt động thương mại ở Việt Nam hiện nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài dựa trên cơ sở vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về nhà nước và pháp
luật, đồng thời vận dụng đường lối, quan điểm, định hướng của Đảng và Nhà nước ta về phát triển
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Phương pháp luận nghiên cứu trong đề tài này sử dụng phép biện chứng duy vật nhằm tổng
kết, phản ảnh hiện thực những quy định của pháp luật của bên nhượng quyền trong hoạt động
thương mại của Việt Nam hiện nay.
Luận văn này cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu như thống kê, tổng hợp, so sánh,
phân tích, … nhằm phục vụ cho nhiệm vụ và mục đích nghiên cứu của đề tài nghiên cứu này.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu là hoạt động NQTM và pháp luật về kiểm soát của bên nhượng
quyền trong hoạt động NQTM Việt Nam.
- Phạm vi nghiên cứu: khi đánh giá thực tiễn, luận văn chỉ tiến hành khảo sát việc áp dụng
các quy định pháp luật về kiểm soátcủa bên nhượng quyền đối với các hoạt động NQTM đã được
đăng ký tại Việt Nam
6. Bố cục của Luận văn :
Ngoài phần mở đầu, kết luận và các phụ lục, nội dung nghiên cứu được chia thành ba
chương:
Chương I : Những vấn đề pháp lý cơ bản về kiếm soát của bên nhượng quyền trong NQTM
Chương II: Thực trạng pháp luật về kiểm soát của bên nhượng quyền trong NQTM ở Việt Nam

Chương III: Hoàn thiện pháp luật về kiểm soát của bên nhượng quyền trong NQTM ở Việt
Nam hiện nay.
References
Tiếng Việt
[1]
[2]

[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]

Phạm Bình An (2007), “Hoạt động nhượng quyền thương mại tại Thành phố Hồ Chí
Minh”, Đề tài cấp thành phố, UBND TP. Hồ Chí Minh – Viện Kinh tế,
Nguyễn Bá Bình (2010), “Nhượng quyền thương mại – Bản chất và mối quan hệ với hoạt
động chuyển giao công nghệ, hoạt động li-xăng”, Trang tin điện tử Vietnamfranchise,

Nguyễn Bá Bình, “Bản giới thiệu nhượng quyền thương mại theo quy định của pháp luật
Việt Nam”, Trang tin điện tử bảo hộ thương hiệu,
Bộ thương mại (2005), Kỷ yếu hội thảo quốc tế về chế định NQTM trong dự thảo Luật
thương mại (sửa đổi)
Bộ thương mại (2006), Thông tư số 09/2006/TT- BTM hướng dẫn đăng kí hoạt động nhượng
quyền thương mại, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
Chính phủ (2006), Nghị định số 35/2006/NĐ-CP quy định chi tiết luật thương mại về hoạt
động nhượng quyền thương mại, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
Chính phủ (2005), Nghị định số 11/2005/NĐ-CP quy định chi tiết về chuyển giao công nghệ
(sửa đối), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội

TS. Bùi Ngọc Cường (2007), “Hoàn thiện khung pháp lý về nhượng quyền thương mại”, Tạp
chí nghiên cứu lập pháp số 103, tháng 8 năm 2007
Nguyễn Văn Giang (2008), Hệ thống nhượng quyền thương mại của một số công ty trên thế
giới và khả năng phát triển vào Việt Nam, Luận văn thạc sỹ kinh tế - Trường Đại học Ngoại
thương

3


[10]

[11]
[12]
[13]
[14]
[15]

[16]

[17]
[18]

[19]

[20]
[21]
[22]
[23]
[24]
[25]

[26]
[27]
[28]
[29]
[30]
[31]
[32]

Nguyễn Hà - Minh Khanh (2011), “Để Franchise thành công ở Việt Nam”, Báo điện tử diễn
đàn doanh nghiệp, />Hồ Hữu Hoành (2008), “Một số vướng mắc về quản lý hoạt động franchise, Vietfranchise”,
Trang tin điện tử vietfranchise,
Hồ Hữu Hoành, “Quy định pháp luật về Franchise tại Việt Nam”, Trang tin điện tử
vietfranchise,
Hồ Hữu Hoành, “Xây dựng một hệ thống kinh doanh nhượng quyền (franchise system)”,
Trang tin điện tử vietfranchise,
ThS. Dương Thị Ngọc Liên, “Nhượng quyền thương mại (Franchise) – Mô hình kinh doanh
mới ở Việt Nam”, Trang tin điện tử,
Phương Ly, “Phát triển nhượng quyền thương mại của các doanh nghiệp Việt Nam: Thực
trạng và một số giải pháp phát triển bền vững”, Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế-xã hội
quốc gia,
TS. LS. Lê Nết, LS Vũ Thanh Minh, “Hợp đồng Nhượng quyền thương mại”, Trang tin điện
tử
của
LCT
Lawyers,
/>nchising_-_VIAC_Guidebook.pdf
Hằng Nga (2009), Thỏa thuận hạn chế cạnh tranh trong hợp đồng nhượng quyền thương
mại, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh,Thành phố Hồ Chí Minh
Nguyễn Đông Phong, Bùi Thanh Tráng, Nguyễn Hữu Huy Nhựt, Hoàng Cửu Long, Nguyễn
Khánh Trung, Nguyễn Lê Vinh, Trần Như Ý (2005), Nhượng quyền thương mại tại Việt

Nam, NXB Đại học kinh tế Quốc dân, Hà Nội
Đức Phong, (2010), “Hoạt động nhượng quyền thương mại tại Việt Nam: Đừng để thua trên
sân nhà”, Báo điện tử phụ nữ, />Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Bộ luật dân sự số
33/2005/QH11, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Luật chuyển giao công nghệ số
80/2006/QH11, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật Sở hữu trí tuệ, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội
Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật Thương mại số
36/2005/QH11, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
Nguyễn Thị Thu Thuỷ, Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động nhượng quyền thương
mại của các doanh nghiệp Việt Nam, Khóa luận tốt nghiệp Đại học Ngoại thương
Th.s. Điêu Ngọc Tuấn (2005), “Những vấn đề cơ bản về nhượng quyền thương mại”, Tạp chí
Toà án Nhân dân số 9, tháng 5 – 2005.
Nguyễn Khánh Trung, (2007), “Nhượng quyền thương mại: Lịch sử, hiện tại và tương lai”,
Trang tin điện tử saga,
Lý Quý Trung (2006), Franchise – bí quyết thành công bằng mô hình kinh doanh nhượng
quyền kinh doanh, Nhà xuất bản trẻ, Hà Nội
Lý Quí Trung (2006), Mua Franchise cơ hội mới cho các doanh nghiệp Việt Nam”, Nhà xuất
bản trẻ, Hà Nội
Vũ Đặng Hải Yến, “Một số vấn đề pháp lý về chủ thể của hợp đồng nhượng quyền thương
mại”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp. Văn phòng Quốc hội, Số 4/2008, tr. 41-45, 62,
Vũ Đặng Hải Yến, Báo cáo rà soát văn bản pháp luật – Luật thương mại 2005, Trang tin
điện tử Vibonline, www.vibonline.com.vn/Files/Download.aspx?id=2174
Web: />Web:
Nhượng quyền thương
hiệu – xu thế mới ở Việt Nam, 17/07/2008.

Web: />
4