giao an ngu van 11 bai le ghet thuong

Tiết 17+18:

LẼ GHÉT THƯƠNG
(Trích Truyện lục Vân Tiên)

A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- Cảm nhận được tình cảm yêu ghét phân minh, mãnh liệt và tấm lòng
thương dân sâu sắc của Nguyễn Đình Chiểu.
- Hiểu được đặc trưng cơ bản của bút pháp trữ tình Nguyễn Đình Chiểu.
2. Kĩ năng:
Phân tích cảm thụ tác phẩm truyện Nôm bác học.
3. Thái độ:
Có thái độ đúng về tình cảm của bản thân: yêu ghét phân minh
B. Chuẩn bị bài học:
1. Giáo viên:
1.1 Dự kiến biện pháp tổ chức học sinh hoạt động cảm thụ tác phẩm:
- Tổ chức hs đọc diễn cảm tác phẩm.
- Định hướng hs phân tích cắt và khái quát bằng đàm thoại, gợi mở,
nêu vấn đề, thảo luận.
1.2. Phương tiện: Sgk, giáo án, đọc tài liệu tham khảo.
2. Học sinh:
- Hs chủ tìm hiểu về tác giả, thể loại, đọc kĩ về tác phẩm để cảm nhận
được tình cảm yêu ghét phân minh của tác giả.
C. Hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: Ngôn ngữ chung và ngôn ngữ riêng có mối quan hệ như
thế nào?
3. Giới thiệu bài mới.
“Nguyễn Đình Chiểu là một ngôi sao sáng trên bầu trời văn học Việt Nam” ông
đã sáng tác rất nhiều tác phẩm và mỗi tác phẩm mang một giá trị khác nhau.

Đoạn trích sắp học tới đây thể hiện tình cảm yêu ghét phân minh và tấm lòng
yêu dân tha thiết của tác giả.
Hoạt động của Gv và hs
Hoạt động 1: hướng dãn hs đọc hiểu
khái quát.
Gv gọi hs đọc phần tiểu dẫn sgk và trả
lời câu hỏi sau:
Gv nêu khái quát về tác giả NĐC
1. Hãy cho biết hoàn cảnh sáng tác, nội
dung cốt truyện, thể loại của truyện?

Nội dung cần đạt
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- NĐC là nhà nho yêu nước, là lá cờ đầu của
thơ ca yêu nước chống Pháp ở Nam Bộ.
- Thơ ca mang nội dung đạo lí nhà nho, gần
gũi với quan niệm sống của nhân dân.
2.Tác phẩm Lục Vân Tiên:
- Hoàn cảnh sáng tác:
Truyện sáng tác vào đầu những năm 50 của TK
XIX, khi ông bị mù về dạy học và chữa bệnh ở
Gia Định.


2. Xác định vị trí, nội dung và bố cục
đoạn trích ?

Hoạt động động 2: gv hướng dẫn hs tìm
hiểu chi tiết đoạn trích.

Gv cho hs đọc phân vai theo các lời
thoại của nhân vật sgk.
Thảo luận nhóm.
Nhóm 1.
1.Hãy cho biết ông Quán ghét những gì?
Tìm các biện pháp nghệt thuật có trong
đoạn thơ đầu (16 câu)? Điểm chung giữa
các đối tượng ghét là gì?
Nhóm 2.
2. Cường độ cảm xúc thể hiện rỏ nhất ở
câu nào? Tại sao tác giả lại ghét các
triều đại đó? Qua đó tác giả muốn nói
lên điều gì?

Nhóm 3.
3. Tìm biện pháp nghệ thuật có trong
đoạn 2? Điểm chung ở những nhân vật
được nhắc đến lẽ thương là gì?

- Cốt truyện:
Xoay quanh cuộc đấu tranh giữa cái thiện vad
cái ác, thể hiện khát vọng lí tưởng của tác giả về
một xã hội tốt đẹp.
- Thể loại:
Truyện Nôm bác học nhưng mang nhiều tính
chất dân gian.
2. Đoạn trích:
- Vị trí: từ câu 473- 504 trong truyện “Lục Vân
Tiên”.
- Nội dung: kể lại cuộc đối thoại giữa ông Quán

và bốn chàng nho sinh. Ông Quán biểu hiện của
tình cảm yeu ghét phân minh.
- Bố cục:
+ Đoạn 1: Gồm 16 câu thơ đầu: Lẽ ghét
+ Đoạn 2: Gồm 16 câu thơ còn lại: Lẽ thương.
II. Đoc – hiểu:
1. Lẽ ghét:
- Liệt kê các triều đại:
+ Đời Trụ, Kiệt: Hoang dâm vô độ.
+ Đời U, Lệ: Đa đoan lắm chuyện rắc rối.
+ Đời Ngũ Bá,Thúc Quý: Thì lộn xộn, chia lìa,
chiến tranh liên miên…
- Điệp từ Ghét: Tăng sức mạnh cảm xúc, thái độ
ghét sâu sắc của tác giả.
-> Ông Quán ghét các triều đại có chung bản
chất là sự suy tàn, vua chúa thì luôn đắm say tửu
sắc, không chăm lo đến đời sống của dân.
- Lặp từ Dân: Thái độ của ông Quán vì dân.
Luôn đứng về phía nhân dân. Xuất phát từ
quyền lợi của nhân dân mà phẩm bình lịch sử.
-> Đoạn thơ sử dụng nhiều điển cố trong sử sách
Trung Quốc, nhưng dễ hiểu, thể hiện rõ bản chất
của các triều đại. Đó là cơ sơ của lẽ ghét sâu sắc,
ghét mãnh liệt đến độ tận cùng của cảm xúc
2. Lẽ thương:
- Điệp từ Thương: Dành cho những con người
cụ thể:
+ Đức Thánh nhân
+ Thầy Nhan Tử.
+ Ông Gia Cát.

+ Thầy Đổng Tử.
+ Ông Nguyên Lượng.
+ Ông Hàn Dũ.
+ Thầy Liêm.
+ Thầy Lạc.


Nhóm 4.
4. Em hãy cho biết quan hệ giữa hai tình
cảm ghét thương trong tâm hồn tác giả?
Cơ sở của ghét thương là gì?
Yêu thương và căm ghét đều đạt đến độ
tột cùng. Người ta biết ghét bởi người ta
biết thương.
Căn nguyên của nỗi ghét là lòng thương,
vì thương dân nên mới ghét kẻ hại dân.

-> Tất cả đều là những con người có tài, có đức
và có trí muốn hành đạo giúp đời, giúp dân
nhưng đều không đạt sở nguyện. Nguyễn Đình
Chiểu đã vì sự an bình của dân mà thương, mà
tiếc cho những con người hiền tài không gặp
thời vận để đến nỗi phải đành phôi pha.
3. Quan hệ giũa ghét và thương:
Hai tình cảm ghét thương trong một tâm hồn
nhà thơ có mối quan hệ khắng khít với nhau: bởi
thương dân thương người có đức nên ông căm
ghét những kẻ hại dân hại người.
=> Tóm lại lẽ ghét thương của Nguyễn Đình
Chiểu xuất phát từ tình cảm yêu thương nhân

dân, mong muốn cho dân được sống yên bình
hạnh phúc, những người có tài có đức có điều
kiện thể hienj chí nguyện của mình.

5. Nhận xét về cách dùng phép đối và
phép điệp ở cặp từ ghét - thương trong
cả đoạn trích?
4.Nghệ thuật đoạn thơ.
Em hiểu câu thơ: Vì chưng hay ghét - Đậm chất tự thuật: Ông Quán hóa thân của cụ
cũng là hay thương như thế nào?
Đồ Chiểu, phát ngôn cho những tư tưởng cảm
xúc của tác giả.
- Thủ pháp lấy xưa nói nay, lấy chuyenj sách để
nói chuyện đời.
Qua bài học, em hãy nêu ý nghĩa của - Cách bộc lộ cảm xúc trực tiếp, thẳng thắn
văn bản?
mang đậm tính cách người Nam Bộ.
Hs trả lời, gv nhận xét chốt ý
5. Ý nghĩa văn bản:
Tình cảm yêu ghét phân minh, tấm lòng yêu dân
Hoạt động 3.
tha thiết của NĐC
HS đọc ghi nhớ SGK.
III. Tổng kết:
Ghi nhớ: SGK
4. Củng cố: Hệ thống hóa bài học.
5. Dặn dò: Học bài cũ, soạn bài mới theo sgk.