SKKN Giúp học sinh yêu thích môn GDCD trong trường THCS

I. Đặt vấn đề.
1. Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết, trong bất kỳ xã hội nào thì đạo đức vẫn luôn là nền
móng vững chắc cho một xã hội phát triển bền vững. Một cơ quan, trường học
muốn có chất lượng cao yếu tố quan trọng hàng đầu là phải có kỉ cương nề nếp
tốt mà tư cách đạo đức là cở sở đầu tiên để chấp hành kỉ luật, pháp luật.
Thực vậy, môn GDCD là môn học trực tiếp giáo dục đạo đức, tư tưởng chính
trị, ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh. Cũng qua môn học này nhiều kỹ
năng sống quan trọng của học sinh được hình thành và phát triển. Nhưng một
điều đáng tiếc là rất nhiều nhà trường, giáo viên, học sinh quá coi nhẹ môn học.
Xem giờ học GDCD là lúc “xả hơi thư giản” mà báo chí đã nhiều lần đăng tải.
Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân ( Bài viết này không bàn luận) nhưng
đã để lại nhiều hậu quả nặng nề mà đến khi có những “biến loạn nổi lên” người ta
mới giật mình nhận ra nó cũng rất quan trọng và cần thiết.
Trong thực tế cuộc sống thực dụng đầy bon chen khiến cho con người ta ngày
càng trở nên chai mòn về cảm xúc. Nhu cầu hưởng thụ cá nhân ngày càng nhiều
tỉ lệ thuận với sự vi phạm các chuẩn mực của xã hội ngày càng phổ biến. Lòng
nhân từ bác ái giữa con người với con người như một sợi chỉ mong manh. Đạo
đức ngày càng suy đồi đang góp phần đẩy xã hội đi đến bên bờ vực thẳm. Các
chủ nhân tương lai của đất nước sẽ ra sao? Đất nước sẽ thế nào nếu chúng ta xem
nhẹ chữ Tâm ?
Trong những năm gần đây Bộ GD, các SGD đã có những chuyên đề với
những biện pháp khác nhau nhằm nâng cao vị thế của môn học như giáo viên dạy
môn GDCD có quyền can thiệp vào việc xếp loại hạnh kiểm học sinh, phân công
giáo vên dạy GDCD làm chủ nhiệm kết hợp đánh giá học và hành của học sinh
rồi bồi dưỡng thêm cho những giáo viên có trình độ chuyên môn huấn luyện hơn
một tháng đợt gần hè của năm học 2015 và cả áp dụng đối với những trường hợp
không được đào tạo chuyên môn thì Sở cũng yêu cầu phải được đi tập huấn mà
1

nhà trường phải nộp thêm kinh phí cho những giáo viên được cử đi học về giảng
dạy tại trường để có thể dạy kết hợp đánh giá học và hành của học sinh... nhằm
cứu vãn tình thế.
Là một giáo viên dạy GDCD tôi nhận thấy điều khó khăn đối với người giáo
viên dậy môn học này không phải là ở kiến thức hay phương pháp dạy học mà
điều quan trọng nhất cũng là khó nhất là người dạy phải biến những kiến thức
mình dạy trở thành niềm tin thái độ và hành động tương ứng trong thực
tế.Thế nhưng trong xã hội hiện nay các em lại đang từng ngày chứng kiến những
thực tế ngược lại với lí luận khiến nhiều em thiếu niềm tin để thực hành những
điều thầy cô dạy vào cuộc sống. Khi niềm tin không vững bền, kiên cố bởi
những ảnh hưởng của những người trong gia đình, nhà trường và hoàn cảnh xã
hội mà các em tiếp xúc thì rất khó, thậm chí không thể chuyển thành hành động
thực tế.
Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng hình thành và phát triển nhân cách của con
người, Sau gia đình, trường học, thầy cô, bạn bè là những người mà các em tiếp
xúc chiếm thời lượng nhiều nhất . Tính cách, phẩm chất của con người lại chịu
ảnh hưởng rất nhiều bởi hoàn cảnh xung quanh.
Từ thực tế trên khiến tôi luôn băn khoăn, trăn trở muốn tìm ra một giải
pháp tối ưu nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy nên tôi quyết định chọn đề tài
nghiên cứu này.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Việc dạy và học của giáo viên và học sinh trong môn học GDCD ở trường
THCS nơi tôi giảng dạy.
- Chương trình và SGK học kỳ I của môn học GDCD.
3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
a. Mục tiêu nghiên cứu:
- Nâng cao hiệu quả giờ dạy môn GDCD góp phần thực hiện mục tiêu giáo
dục toàn diện cho học sinh có đủ: Đức, Trí, Thể, Mĩ.
2

- Giúp học sinh có được những kiến thức cơ bản và kỹ năng sống cần thiết để
đứng vững trước cuộc sống đầy cám dỗ và cạm bẩy.
b. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Giúp học sinh nắm chắc những kiến thức cơ bản, thiết thực của một bài dạy
đạo đức trong giờ GDCD.
- Có niềm tin vững chắc vào tính đúng đắn, quan trọng, cần thiết của chuẩn mực
đạo đức đó với bản thân và xã hội.
- Có mong muốn và có khả năng biến kiến thức thành thái độ và hành động tương
ứng trong thực tế cuộc sống.
- Biết vận dụng các chuẩn mực đạo đức vào cuộc sống một cách linh hoạt và
hiệu quả.
4.Giả thiết khoa học của đề tài:
Nếu đề tài này được áp dụng vào thực tế dạy học tôi tin rằng sẽ cải thiện được
phần nào tình hình thực tế của việc dạy và học môn GDCD hiện nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận gồm: thu thập thông tin liên quan đến
đề tài, đọc tài liệu, phân tích và tổng hợp các thông tin.
b. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn gồm: Dự giờ đồng nghiệp, quan sát lối sống
cách cư xử của mọi người, tạo tình huống có vấn đề đề nắm bắt bản chất của các
hiện tượng trong cuộc sống, trò chuyện ngoài giờ cùng học sinh để nắm bắt tâm
tư suy nghĩ của các em về những vấn đề liên quan đến đề tài.
c. Phương pháp thống kê phân loại. Đây là phương pháp thu thập lại những điều
đã quan sát và thu nhận được từ thực tế. Trên cở đó phân tích, đánh giá, tổng hợp,
phân loại để tìm ra giải pháp dạy học tối ưu.
6. Dự báo những đóng góp mới của đề tài.
Đề tài vận dụng đổi mới phương pháp và đổi mới trong kiểm tra đánh giá vào
quá trình dạy học. Kết hợp dạy học với giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Phối
kết hợp và tranh thủ sự ủng hộ, tạo điều kiện giúp đỡ của giáo viên chủ nhiệm,
3

Ban giám hiệu nhà trường để thực hiện tốt yêu cầu và mục tiêu của môn học sẽ
góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giờ dạy môn GDCD ở trường
THCS.
Đề tài này cũng có thể xem như một tài liệu tham khảo cho các giáo viên dạy
môn GDCD ở các trường THCS.

II. Gải quyết vấn đề:
1 Cơ sở lí luận và thực tế của vấn đề nghiên cứu.
a. Cơ sở lí luận:
Mục tiêu của của môn học( phần đạo đức học kỳ I)
- Học sinh nắm được những kiến thức cơ bản, cần thiết về các phạm trù đạo đức
của một con người bao gồm tình cảm đạo đức của một cá nhân, những tư chất
làm người và có những thái độ, hành vi ứng xử đúng đắn trong tất cả các mối
quan hệ gia đình, nhà trường, xã hội.
- Học sinh hình thành được những quan niệm về ứng xử trong gia đình, học
đường và xã hội. Có thái độ, hành vi tốt đẹp trong cuộc sống; biết yêu ghét, căm
thù, dũng cảm, cương quyết, khoan dung, tự trọng, tự ân hận và tôn trọng kỉ luật.
b. Cơ sở thực tế:
b.1. Thuận lợi:
- Kiến thức môn học đơn giản, nhẹ nhàng.
- Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, giáo viên có nguồn tư liệu phục
vụ giảng dạy rất phong phú và cập nhật.
- Môn học không thi cử nên tâm lí người dạy và người học thoải mái. Giáo viên
ngoài việc đảm bảo kiến thức cơ bản của bài học có thể tự do lựa chọn nội dung
nào thật thiết thực với học sinh để mở rộng, nâng cao khiến giờ dạy trở nên nhẹ
nhàng, hứng thú.
b.2. Khó khăn: Tâm lí của mọi người coi GDCD là môn phụ nên phần nào ảnh
hưởng đến sự tìm tòi, sáng tạo , nhiệt huyết của giáo viên.

4


- Thực tế cuộc sống đầy dối trá, ích kỉ, xấu xa khiến nhiều em nghĩ rằng những
chuẩn mực đạo đức của con người thời nay không cần thiết.
- Học sinh xem là môn phụ không thi cử nên ý thức học tập, rèn luyện thấp.
2. Kết quả số liệu điều tra thực trạng việc học của học sinh trong Kỳ I Năm
học 2015- 2016 khi chưa áp dụng đề tài nghiên cứu này.
Lớp

Số học sinh

Thích học

Không thích

Kết quả tổng kết học kỳ I
Giỏi
Khá
TB
Yếu

9ª1
9b1
9c1

32
33
30

29
28
22

3
5
8

18
12
9

14
19
13

0
2
5

0
0
3

3. Phân tích đánh giá số liệu để tìm nguyên nhân.
3.1- Về phía người dạy:
- Bài dạy của giáo viên chưa thật sự thuyết phục, thiếu sinh động, hấp dẫn.
- Đề kiểm tra còn dễ, chưa có những câu hỏi dạng vận dụng thực tế và nâng cao nên
dù điểm tổng kết của học sinh khá cao nhưng chưa thật sự có giá trị thiết thực. Ảnh

hưởng tích cực của môn học đến thái độ và hành vi cư xử của học sinh chưa rõ nét.
3.2:Về phía người học:
- Học sinh còn thờ ơ với môn học.
- Ý thức vận dụng những điều đã học vào thực tế còn rất hạn chế hoặc vận dụng
máy móc, thiếu sự linh hoạt nên chưa phát huy được hiệu quả.
4. Một số gải pháp.
a. Để có niềm tin về các chuẩn mực đạo đức trước hết học sinh phải hiểu
được vai trò, tầm quan trọng của các chuẩn mực đạo đức đối với bản thân
và mọi người xung quanh.Vì vậy mỗi bài giảng của giáo viên khi lên lớp
phải có tính thuyết phục, có giá trị thiết thực với cuộc sống của các em.
Mô hình của bài dạy. Theo tôi một bài dạy đạo đức cần hình thành cho học sinh
những kiến thức cơ bản sau:
5


- Khái niệm về chuẩn mực đạo đức.
- Những biểu hiện của người có chuẩn mực đó.
- Ý nghĩa của việc thực hiện chuẩn mực.
- Biểu hiện ngược lại và hậu quả.
- Sự cần thiết và cách rèn luyện để có chuẩn mực đạo đức.
- Kỹ năng sử dụng các chuẩn mực đạo đức linh hoạt và mềm dẻo để các chuẩn
mực đạo đức phát huy vai trò và hiệu quả trong cuộc sống.
Minh họa những kiến thức cơ bản khi dạy bài :
Trung Thực GDCD lớp 7.
GVdùng truyện đọc SGK , xây dựng hệ thống câu hỏi dẫn dắt để học sinh rút ra
khái niệm trung thực là gì?
1.Khái niệm Trung thực: là một phẩm chất đạo đức của con người thể hiện lối
sống ngay thẳng, thật thà và sẵn sàng nhận lỗi khi mình mắc khuyết điểm.
2.Biểu hiện của người trung thực:
+Thẳng thắn.

+ Phản ánh đúng với thực tế khách quan.
+ Khi mắc lỗi sẵn sàng nhận lỗi.
3. ý nghĩa:
+ Nâng cao uy tín của cá nhân.” Uy tín quý hơn vàng”
+ Được mọi người kính nể sẻ cảm thấy cuộc sống vui vẻ, dễ chịu.
+ Làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội. Đóng góp cho xã hội.
Yêu cầu học sinh giải thích một số câu tục ngữ để cũng cố niềm tin ‘ Thật thà là
cha quỷ quái”. Dù quỷ quái có tinh ma, xảo quyệt đến đâu thì cuối cùng cũng bị lật
tẩy và trả giá nên quỷ quái phải gọi thật thà bằng cha. Đây là kinh nghiệm sống của
cha ông. Khuyên chúng ta nên thật thà.
- Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng.
Khi có bệnh phải dùng thuốc tuy đắng mới chữa được lành bệnh.
- Vế thứ hai của câu tục ngữ có thể hiểu theo hai cách.
6


+ Khi chúng ta phạm sai lầm hoặc có tật xấu thì những câu góp ý thẳng thắn, chân
thật( Dù khi nghe những câu nói đó làm ta phật lòng, không vui) nhưng nhờ đó ta
mới biết chỗ sai mà sửa chữa. Khuyên ta phải biết quý trọng người thật thà.
+ Khi chúng ta nói sự thật không tốt cho người khác biết sẽ làm họ phật lòng nhưng
khi họ hiểu ra họ sẽ rất biết ơn ta. Khuyên chúng ta nên thật thà.
Kết hợp giáo dục kỹ năng sống: Tại sao cha ông ta lại nói ‘ Thật thà là cha dại”. Đây
là trường hợp sử dụng phẩm chất trung thực không đúng lúc, đúng chổ.
Trong những trường hợp sau ta không nên trung thực:
- Bác sỹ nói với bệnh nhân về tình trạng nguy kịch của sức khỏe. ( Chỉ nên nói với
người nhà bệnh nhân).
- Với địch, kẻ thù của ta.
- Với những kẻ bảo thủ, cố chấp mà những lời nói thật của ta không thể thay đổi
được họ.
Trong những trường hợp này ta đang trung thực với lương tâm của chính mình.

4. Biểu hiện trái với trung thực và hậu quả.
- Dối trá, bóp méo sự thật, đổi trắng thay đen.
- Nịnh hót.
- Ngụy biện, xảo biện để che dấu những việc làm sai trái….
Hậu quả: Đánh mất uy tín của bản thân, không được ai tin tưởng.
Bị mọi người coi thường, xa lánh.
Làm cho mối quan hệ giữa con người với con người ngày càng trở nên lạnh
nhạt, căng thẳng.
GV trở lại phân tích câu tục ngữ :’’ Thật thà là cha quỷ quái ” kết hợp kể những
câu chuyện về những kẻ dối trá, tinh ma xảo quyệt khi sự thật bị phơi bày thì bị mọi
người khinh bỉ, xa lánh, tẩy chay.
Từ những điều đã phân tích trên học sinh sẽ nhận thấy cần phải sống trung
thực.Người trung thực vẫn gặt hái được nhiều thành công trong cuộc sống dù con

7


đường đi đến thành công đối với họ có muộn màng hơn nhưng những thành công
của họ sẽ bền vững lâu dài và họ xứng đáng nhận được sự nể trọng của người khác.
5. Rèn luyện tính trung thực:
Cơ sở để thực hiện tính trung thực.
- Trau dồi kiến thức, rèn luyện sức khỏe, tu dưỡng đạo đức.
- Bằng lòng với những gì đã có và luôn phấn đấu vươn lên.
b . Đổi mới kiểm tra đánh giá.
b.1: Đổi mới trong kiểm tra lí thuyết.
Bên cạnh những câu hỏi đơn giản yêu cầu về kiến thức cơ bản, Gv cần ra những
dạng câu hỏi tự luận nâng cao, các câu hỏi mở để kiểm tra độ nông sâu, rộng hẹp,
chắc chắn hay mơ hồ trong nhận thức của học sinh thông qua bài làm.
Một số câu hỏi trong bài kiểm tra 1 tiết đã thực hiện.
Kiểm tra GDCD lớp 7 .

- Tục ngữ có câu “ Không thầy đố mày làm nên”. Em hiểu thế nào về câu tục ngữ
trên? Suy nghĩ của em về ý kiến đó? (4đ)
Kiểm tra GDCD lớp 8.
- Ca dao có câu: “ Thói thường gần mực thì đen
Anh em bạn hữu phải nên chọn người
Những người lêu lổng chơi bời
Cũng là lười biếng ta thời tránh xa”
Suy nghĩ của em về lời khuyên của câu ca dao?( 4đ)
- Khổng Tử Nói: “ Người mà không Liêm không bằng súc vật”
Mạnh tử nói: “Ai cũng hám lợi thì nước sẽ nguy”
Em hiểu hai ý kiến trên như thế nào? (6đ).
Kiểm tra GDCD lớp 9.
- Chứng minh nhận định: “ Trong bối cảnh thế giới đang đứng trước những vấn đề
bức xúc mang tính toàn cầu thì hợp tác quốc tế là tất yếu”?(6đ)

8


- Có ý kiến cho rằng: “ người sống có đạo đức thì nghèo”. Suy nghĩ của em về ý
kiến đó? Câu hỏi kiểm tra học kỳ I lớp 9.
Với nội dung câu hỏi và thang điểm cho trong bài đòi hỏi học sinh phải giải thích
thấu đáo. Vận dụng hiểu biết thực tế để làm rõ. Bộc lộ quan điểm, thái độ rõ ràng
trước những vấn đề nêu ra. Chính vì thế các em phải có thái độ học tập nghiêm túc
mới mong đạt điểm giỏi.
b.2: Vận dụng đổi mới kiểm tra đánh giá trong thực hành.
Bằng phương pháp quan sát, giáo viên lấy đó làm căn cứ để cho điểm thực
hành của học sinh. Có nhiều cách để đánh gía điểm thực hành của học sinh như
thêm một cột cho điểm thực hành trong sổ điểm hoặc đánh giá ( trừ điểm) thông qua
điểm kiểm tra thường xuyên và kiểm tra định kỳ. Qua kinh nghiệm giảng dạy của
mình tôi nhận thấy sử dụng phương pháp sau ( trừ điểm) thông qua điểm kiểm tra

thường xuyên và kiểm tra định kỳ có hiệu quả hơn nhiều vì nó có tác dụng ngăn
chặn và răn đe kịp thời những hành vi sai lệch chuẩn mực.
c. Giáo viên dạy môn GDCD phải là tấm gương sáng để học sinh noi theo.
Bởi dù dạy hay, dạy giỏi và thuyết phục đến đâu nhưng Gv lại làm điều ngược lại,
không cho học sinh thấy và tin những điều cô đã dạy thì dù lời hay ý đẹp đến đâu
cũng trở nên vô nghĩa.
d.BGH nhà trường có tâm huyết và tạo điều kiện giúp đỡ để giáo viên dạy
GDCD thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
Sau khi tham dự lớp học chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra
đánh giá môn GDCD trong trường THCS tại sở GDĐT Hà Tĩnh, trong đó có đề cập
đến việc nâng cao vai trò vị trí môn học trong nhà trường bằng cách giáo viên dạy
môn GDCD tham gia vào đánh giá hạnh kiểm của học sinh ... như đã nói ở trên.Tôi
đã đặt câu hỏi cho người trực tiếp cao nhất chỉ đạo thực hiện chuyên đề của Bộ
Giáo dục rằng: Khi nào thì chuyên đề được áp dụng vào thực tế dạy học. Câu trả lời
tôi nhân được là im lặng. Và tôi thầm hiểu rằng chủ trương của Bộ thì hoàn toàn tốt
đẹp nhưng thực hiện được hay không và ở mức độ nào là tùy thuộc vào các sở,
9


phòng, và đặc biệt là các đơn vị trường học. Dẫu biết rằng áp dụng chuyên đề vào
thực tế thì người dạy sẽ vất vả hơn nhiều, trong khi nhiều người xem đây là môn
phụ, học sinh coi đó là giờ nghỉ xả hơi nếu quá nhiệt tình trong khi không có nhu cầu
học lại bị xem là không bình thường nhưng đã mang lấy nghiệp vào thân thì cũng
phải cố gắng mà làm cho trọn đặc biệt là đối với những giáo viên tốt nghiệp đại học
Chính Trị, môn dạy chính gắn bó suốt cuộc đời của họ là GDCD.
Một trường học muốn có chất lượng học tập cao không thể xem nhẹ nề nếp học
tập. Nề nếp được tạo nên bởi nền tảng đạo đức của học sinh, ý thức chấp hành kỉ luật
và pháp luật của học sinh. Như vậy đạo đức là nền tảng, bệ phóng của chất lượng
học tập, chất lượng mũi nhọn. Để người giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình
rất cần sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu của các trường học.

đ. Tạo môi trường giáo dục trong sạch.
Nhân cách của người học được hình thành và phát triển trong ba môi trường:
gia đình, nhà trường và xã hội. Trường học là môi trường quan trọng nhất để luyện
tài rèn đức trong đó thầy cô giáo là những người trực tiếp hướng dẫn, dạy dỗ các em.
Những lời hay ý đẹp, những bài học luân lí thầy cô trao chỉ thật sự có ý nghĩa và có
hiệu quả giáo dục khi lời nói thống nhất với thái độ, cách đối nhân xử thế của thầy
cô trong các mối quan hệ xã hội. Mỗi thầy cô giáo phải là một tấm gương sáng cho
học sinh noi theo. Còn khi tấm gương đó đã bị những tính toán thiệt hơn bon chen
danh lợi làm vấy bẩn thì những điều tốt đẹp thầy cô dạy cũng chẳng qua chỉ là mớ
lí luận suông rẻ tiền mà thôi. Những hành động nói về khuyết điểm của đồng nghiệp,
nói xấu đồng nghiệp trước mặt học sinh để nâng cao uy tín của bản thân đều là
những hành vi phi giáo dục và vô tình đang hạ thấp chính mình.Vì vậy xây dựng
môi trường giáo dục trong sạch lành mạnh sẽ là một việc làm thiết thực giúp đỡ giáo
viên dạy GDCD hoàn thành mục tiêu môn học và góp phần thúc đẩy sự nghiệp giáo
dục đi lên.
5.Kết quả đạt được sau khi áp dụng đề tài.
5.1. Kết quả đạt được từ bài làm của học sinh.
10


Chương trình GDCD cấp THCS chia làm hai phần. Kỳ I học về các chuẩn
mực đạo đức. Sau khi kết thúc chương trình học kỳ I tôi tiến hành ôn tập và làm
bài kiểm tra cho học sinh khối lớp 9 với đề bài và định hướng như sau .
Đề kiểm tra học kỳ I cho học sinh khối 9.
Có ý kiến cho rằng : Người sống có đạo đức thì nghèo. Suy nghĩ của em về ý
kiến này.(10đ)
Đây là kết quả thu được từ bài viết của học sinh..
Bài 1: Bài viết của em Nguyễn Thị Quỳnh Trang học sinh lớp 9ª 1
Trong một lần họp đoàn tại khối , tôi và các anh chị trong đoàn được phân
công làm một bản tham luận về “Đời sống đạo đức và pháp luật”. Sau khi thảo

luận bản tham luận của chúng tôi cũng đã hoàn thành để chuẩn bị trình bày trước
cuộc họp.
Tại UBND xó Thạch Đài, cuộc họp Đoàn diễn ra sôi nổi. Đến phiên nhóm
chúng tôi trình bày bản tham luận, tôi thấy phía dưới mọi người bắt đầu xôn xao.
Có nhiều người làm vẻ mặt bất bình, tỏ ra không đồng tình với ý kiến của chúng
tôi. Sau khi đọc xong bản tham luận, một vài người đứng lên: ‘ Theo mình sống
có đạo đức sẽ làm con người ta nghèo đi và không có lợi trong làm ăn”. “ Theo
tôi sống tốt là đúng nhưng sống có đạo đức và tuân thủ pháp luật sẽ bị coi là tỏ vẻ
và không phát triển được kinh tế....Chúng tôi nghe rất nhiều ý kiến . Hầu như mọi
người đều cho rằng sống có đạo đức thì nghèo . Tại sao vậy? Suy nghĩ của mọi
người vẫn còn đang sai lạc. Họ đang theo hướng phấn đấu vì kinh tế. Dường như
họ không quan tâm đến nhân phẩm. Họ chỉ cần biết lợi nhuận trước mắt , đạo đức
và pháp luật bị gạt bỏ ra ngoài và thậm chí có nhiều người còn vi phạm phát luật,
làm những điều sai trái chỉ để có tiền và chỉ cần mình giàu lên. Thật đáng lo
ngại !
Dẫu biết rằng tiền bạc, vật chất, của cải thì ai cũng cần nhưng không thể vì thế
mà đánh mất nhân phẩm của mình để đạt được ước muốn. Còn ý kiến cho rằng
sống có đạo đức thì nghèo theo tôi là hoàn toàn sai . Nếu như cuộc sống có nhân
11


đạo, có tình tương thân tương ái , sống ngay thẳng thì sẽ không bao giờ bị thiệt
thòi. Còn về việc giàu hay nghèo thì còn tùy thuộc vào trí óc thông minh, năng
lực trình độ của mỗi người : Không thể nói lí do họ sống có đạo đức nên nghèo.
Biết bao nhiêu người sống liêm chính, ngay thẳng mà vẫn là những đại gia, tỉ phú
như ông chủ tập đoàn máy tính thế giới Bill Giớt, những nhà cầm quyền nổi tiếng
như Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp. Còn những con người trong công việc cố
thêm bớt, gian lận để kiếm thêm lợi nhuận trước sau gì cũng bị lộ tẩy khi đó mọi
người sẽ cười chê, coi thường, khinh bỉ.. Rồi cứ quen thói “ Ăn vặt quen mồm, ăn
trộm quen tay” đến lúc phạm pháp sẽ phá sản, trắng tay, vào tù.

Vậy nên chúng ta cần sống có đạo đức và tuân theo pháp luật. Hãy sống
liêm chính, ngay thẳng, có đạo đức để tâm hồn luôn thanh thản và giàu đúng
nghĩa để mọi người tôn trọng và kính nể. Sống như vậy mới thật sự hạnh phúc.
Bài 2: Bài viết của em Hoàng Lê Quỳnh Như học sinh lướp 9ª1
Từ xưa đến nay dân tộc ta luôn đề cao, coi trọng đạo đức, đạo lí làm người. Chủ
tịch Hồ Chí Minh cũng đã từng nói: Người có tài mà không có đức là người vô dụng
hoặc “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”…Thế nhưng trong thực tế hiện nay, lối
sống ích kỉ thực dụng, coi trọng đồng tiền, đề cao sự hưởng thụ nên nền tảng đạo
đức của xã hội đang bị lung lay. Lối sống của con người đang ngày càng bị thoái hóa
biến chất nên nhiều người quan niệm: Sống có đạo đức thì nghèo.
Với quan niệm sống này họ mặc sức lừa lọc, dối gạt lẫn nhau, dẫm đạp đè bẹp
lên nhau thậm chí tiêu diệt lẫn nhau bất chấp dư luận, vi phạm các chuẩn mực đạo
đức, vi phạm pháp luật chỉ nhằm đạt được mục đích họ mong muốn là tiền bạc,
quyền lực, địa vị.. Họ cho như vậy là sung sướng, hạnh phúc.
Vậy đạo đức là gì? Đó là những chuẩn mực ứng xử giữa con người với con
người, con người với công việc, với thiên nhiên và xã hội do con người tự đặt ra và
tự giác thực hiện được đảm bảo bằng lương tâm và dư luận xã hội.
Có đạo đức vẫn nghèo. Điều này có thể có nhiều nguyên nhân nhưng có hai
nguyên nhân cơ bản. Thứ nhất người đó trình độ thấp, năng lực hạn chế, không có
12


kỹ năng lao động nên dù siêng năng kiên trì chịu khó làm lụng mà cuộc sống vẫn
nghèo khổ. Bác Hồ cũng đã từng nói “ người có đức mà không có tài thì làm việc gì
cũng khó”. Thứ hai là do số phận của con người.. Nghe qua có vẻ mê tín nhưng thực
tế có rất nhiều người có đủ tài đức thế nhưng thành công đối với họ vẫn mãi xa vời ,
lận đận . Nếu tìm hiểu đạo phật bạn sẽ có giải thích thỏa đáng.
Cũng có những người có năng lực thực sự và trong cuộc sống họ luôn tuân thủ
những chuẩn mặc đạo đức sao họ nghèo hơn người có ít đạo đức? Những người này
làm theo năng lực hưởng theo khả năng. Họ được mọi người tôn trọng kính nể. Họ

kết hợp hài hòa giữa những giá trị vật chất và tinh thần nên họ vẫn cảm thấy thoải
mái hạnh phúc còn người kia dù giàu hơn nhưng được ít người nể trọng.
Người có đạo đức vẫn giàu vì lương tâm thanh thản đầu óc sẽ sáng suốt minh
mẫn. Họ biết vạch ra kế hoạch cho cuộc sống của mình phù hợp với khả năng của
bản thân và hoàn cảnh sống xung quanh. Họ vẫn gặt hái được thành công và làm
giàu bằng chính khả năng của mình. Họ xứng đáng nhận được sự kính trọng của mọi
người. Ngày xưa thái tử Đạt Đa đã từ bỏ ngôi vua giàu sang, quyền quý để đi theo
cõi đạo người đã tìm ra được chân lí của cuộc đời. Một trong những quy luật quan
trọng người tìm ra là luật nhân quả. Gieo nhân nào sẽ gặt ngay quả ấy và mãi cho
đến bây giờ và mãi mãi hình ảnh đức Phật vẫn vằng vặc tỏa sáng lung linh trong
dương thế. Đạo phật được mọi người cung kính, đề cao. Hay ngày nay Như ông chủ
tập đoàn máy tính thế giới – tỉ phú Billgats – nhà sáng lập nên hệ điều hành
Microsopt, trong mỗi phút số tiền ông kiếm được là 2000USD. Ông đã trở thành tỉ
phú bằng tài năng và trí tuệ của mình. Điều đáng nói ở đây là ông đã bỏ ra 65 tỉ USD
để dành vào việc từ thiện cho trẻ em mồ côi cơ nhỡ và nhiều hoạt động từ thiện khác
trên thế giới
Người không có đạo đức sẽ luôn coi trọng, đề cao, bừng sáng ngã nghiêng giữa
quyền lực, địa vị. Vì tham vọng quá lớn họ tự cho phép mình vấp nhiều sai phạm
dần dần sẽ trở nên tha hóa biến chất, sẽ rơi vào vòng luẩn quẩn, đánh mất chính
mình lúc nào không hay biết. Khi nhận ra mình lún quá sâu thì không còn đường
13


quay trở lại thế rồi họ bị vòng xoáy của cuộc đời cuốn trôi. Họ nghĩ ra trăm phương
ngàn kế để đạt được mục đích của mình. Và để đạt mục đích họ không từ bất kì thủ
đoạn hèn hạ nào. Nhưng dù tinh xảo đến đâu, cố che đậy đến đâu thì sự thật sớm
muộn cũng sẽ bị phơi bày. Lúc đó họ sẽ bị mọi người coi thường khinh bỉ và nhiều
người rơi vào vòng lao lí . Như vậy chẳng phải tiền bạc, quyền lực địa vị của họ
nhận được đã phải trả một cái giá quá đắt hay sao?
Người không có đạo đức sẻ trở về tay trắng, thậm chí còn bị coi thường khinh

bỉ, tù tội, gây ảnh hưởng xấu đến những người xung quanh, gây nhiều hậu quả
nghiêm trọng cho xã hội.
Chúng ta nên sống có đạo đức, biết làm giàu chính đáng bằng bàn tay và khối óc
của mình sẻ cảm thấy cuộc sống vui vẻ, thoải mái và hạnh phúc. Là học sinh chúng ta
hãy rèn luyện ngay từ bây giờ . Nếu ai sẵn có hãy tiếp tục phát huy. Đất nước sẽ phồn
vinh giàu đẹp khi có những tài năng giàu đạo này. Và luôn nhớ sống có đạo đức thì
nghèo là quan niệm hoàn toàn sai lầm nhé bạn!
Bài 3: Bài viết của Trần Thị Nhân lớp 9a1.
Lý tưởng đạo đức con người là vấn đề vô cùng quan trọng, không thể thiếu
trong nhân cách con người.Trong cuộc sống hiện đại ngày nay khi mà giá trị vật chất
được con người đề lên quá cao, khi đại đa số mọi người đều chạy theo lối sống thực
dụng thì lý tưởng đạo đức - một quan niệm hết sức xa vời. Con người cho rằng nếu
sống có đạo đức thì sẽ bị thiệt thòi, sẽ có những mất mát về mặt tiền của. Thế nên,
có ý kiến cho rằng: “Sống có đạo đức thì nghèo”.
Đây là một ý kiến hoàn toàn đi ngược lại với thực tế của nó. Không phải ai sống
có đạo đức cũng nghèo. Vậy đạo đức là gì? Đó là những chuẩn mực ứng xử giữa
con người với con người, con người với công việc, với thiên nhiên và xã hội do con
người tự đặt ra và tự giác thực hiện được đảm bảo bằng lương tâm và dư luận xã hội.
“ Sống có đạo đức thì nghèo” Đúng. Họ có thể nghèo về vật chất, tiền của nhưng bù
lại, những ai sống có đạo đức lại giàu về tinh thần và họ được tất cả mọi người yêu
mến kính nể nhìn bằng một con mắt khác, con mắt của sự khâm phục. Nói về vấn đề
14


này, chúng ta có thể nói đến Bác Hồ, một tấm gương tiêu biểu có đạo đức cao đẹp
mà ai ai cũng phải học hỏi: Sau hơn 30 năm bôn ba khắp năm châu, Bác trở về và
đem lại biết bao vốn kiến thức cho dân tộc ta. Bác ra đi và tiếp nhận những tinh hoa
của nhân loại đó mà không đánh mất đi phẩm chất của con người Việt. Trong công
việc, Bác luôn công bằng, làm việc có hiệu quả, không vì mục đích cá nhân mà làm
tổn hại đến việc chung. Thế nên , tuy Bác đã ra đi nhưng phẩm chất con người Bác

thì vẫn mãi trong lòng người dân Việt Nam. Chúng ta phải học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh,
Bên cạnh đó, còn có một số người cho rằng sống không có đạo đức sẽ giúp mình
giàu lên. Họ chỉ nghĩ cho bản thân mình mà không nghĩ cho người khác. Họ sẵn
sàng đạp đỗ bát cơm của người khác để làm đầy thêm bát cơm của mình. Sống
không có đạo đức sẽ làm cho lương tâm không thanh thản, đầu óc luẫn quẫn. Người
sống không có đạo đức có thể sẽ giàu về vật chất . sẽ có nhiều của cải nhưng ngược
lại cái giá của họ phải trả là bị mọi người coi thường, khinh bỉ, nhìn họ bằng con mắt
ruồng rẩy. Ngoài ra, những người đó còn gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. Vì lợi ích
cá nhân,để làm giàu cho miếng cơm của mình, họ bất chấp làm tất cả, hay lấy đi
mạng sống của người khác. Họ ăn cướp trộm cắp, hối lộ. Những việc làm đó, sẽ làm
cho họ giàu nhưng không tồn tại vĩnh viễn. Đề cập về vấn đè này, chúng ta có thể
nói đến các quan chức nhà nước ăn hối lộ, không nghĩ cho đời sống của người dân,
làm nhân dân ngày càng phải sống khổ cực, khó khăn. Ngoài ra, những thanh niên
hiện nay chỉ biết ăn chơi, sa đọa, không biết học tập và rèn luyện đạo đức, chỉ biết ỷ
lại,không dùng năng lực của mình để làm việc. Những hành động đó sẽ làm hại
chính mình và cũng ảnh hưởng xấu đến xã hội.
Đạo đức là một tài sản quý báu mà mỗi con người chúng ta cần có. Thế nhưng
vẫn có những người có ý kiến sai lệch về đạo đức. Làm cho những hành động suy
nghĩ của họ bị sai lệch, làm ảnh hưởng đến xã hội.Thế nên, ngay từ bây giờ, hãy suy
nghĩ lại mình, xem mình đã có đạo đức hay chưa. Nếu chưa có thì phải tu dưỡng cho
có, nếu ai đã có rồi thì phải rèn luyện hết nhân cách,năng lực cao quý của mình.
15


Như vậy tùy vào trình độ nhận thức, phương pháp lập luận khác nhau nhưng qua
bài kiểm tra của học sinh tôi nhận thấy học sinh đã có những nhận thức đúng đắn và
khá sâu sắc về tầm quan trọng của đạo đức đối với bản thân, mọi người xung quanh
và xã hội.
5.2: Số liệu thu được qua điểm tồng kết của học sinh trong học Kỳ I năm học

2015-2016 sau khi đã áp dụng đề tài.
Lớp
9ª1
9b1
9c1

Số học sinh

Thích học

Không thích

Kết quả tổng kết học kỳ I
Giỏi
Khá
TB
Yếu

32
32
0
18
33
33
0
12
30
28
2
9

Điểm tổng kết môn học của học sinh so với năm học

14
0
0
19
2
0
14
5
2
trước mặc dù tăng chưa

đáng kể nhưng điều giáo viên dạy GDCD và các em nhận được ở đây lại có ý nghĩa
thiết thực hơn nhiều.Các em nhận thấy được vai trò của môn học “Tu tâm dưỡng
tính” mà danh nhân văn hóa thế giới, đại thi hào dân tộc Nguyễn Du đã từng nói “
Chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài”. Các em có thái độ hân hoan, đợi chờ đến tiết
học, giờ học diễn ra sôi nổi nhẹ nhàng đầy hứng thú, và đặc biệt quan trọng hơn các
em đã có ý thức và vận dụng rất tốt những điều đã học vào cuộc sống thực tế.
I+II. Kết luận và kiến nghị.
1. Quá trình nghiên cứu đề tài:
Để thực hiện được đề tài nghiên cứu này bản thân tôi đã trải qua một quá trình
trăn trở lâu dài. Chứng kiến những hành vi vi phạm chuẩn mực đạo đức của học sinh
hàng ngày lại càng thôi thúc tôi quyết tâm tìm ra những giải pháp dạy học có hiệu
quả. Bên cạnh đó tôi còn dự rất nhiều giờ của các đồng nghiệp để đúc rút kinh
nghiệm, đọc nhiều tài liệu về tâm lí lứa tuổi, phương pháp dạy học, truy cập mạng
Internet....Lại còn thường xuyên trò chuyện tâm tình với học sinh để nắm bắt tâm lí
các em. Thời gian chính thức để thực hiện đề tài là từ bắt đầu năm học 2014 đến nay.
2. Ý nghĩa của đề tài:

16


Sau hơn mười năm trực tiếp dạy học môn GDCD ở trường THCS, đã từng dự
giờ nhiều đồng nghiệp. Mặc dù môn GDCD không phải là môn duy nhất giáo dục
đạo đức, tư tưởng cho học sinh nhưng cho đến thời điểm này tôi nhận thấy những
kết quả thu được sau khi áp dụng đề tài nghiên cứu này là rất khả quan và đáng phấn
khởi.Với những sản phẩm giáo dục mà tôi đã tạo nên qua môn GDCD cùng với sự
quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường và những tác động tích cực của các
môn học khác đã xây dựng được một trường học có nề nếp kỉ cương, một môi
trường giáo dục trong sạch lành mạnh với những con người biết sống, làm việc cư
xử có văn hóa. Đây chính là tiền đề vững chắc để không ngừng nâng cao chất lượng
đại trà và mũi nhọn ngày một đi lên.
3. Phạm vi ứng dụng của đề tài:
Đề tài có thể đưa vào ứng dụng trong day học môn GDCD ở các trường THCS.
4. Đề xuất:
a. Đối với giáo viên dạy môn GDCD:
- Không ngừng nâng cao phẩm giá, trình độ chuyên môn nghiệp vụ sư phạm.
- Tận dụng khai thác mạng Internet để có nguôn tư liệu thực tế phục vụ việc dạy học
học có hiệu quả.
- Kết hợp đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh thông qua học và hành.
b Đối với các trường học:
- Quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện để giáo viên dạy môn GDCD hoàn thành
tốt nhiệm vụ của mình.
Trên đây là những giải pháp mà bản thân tôi đã đúc rút được qua nhiều năm giảng
dạy và áp dụng vào thực tế cho thấy rất hiệu quả.
Đề tài này tuy đã hoàn thành nhưng không tránh khỏi hạn chế, thiếu sót. Rất
mong các bạn đồng nghiệp góp ý, bổ sung để tôi có thêm những giải pháp hay hơn
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức tư tửng cho học sinh.Xin chân thành cảm
ơn./.

17


Danh mục tài liệu tham khảo:
1. Phương pháp giảng dạy môn GDCD ở trường THCS Nguyễn Như Ý biên
soạn.
2. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS do Nguyễn Hải Châu làm
chủ biên.
3. Đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo Đức . Nhà xuất bản Giáo Dục 2011.
4. Sách giáo khoa và sách giáo viên lớp 6,7,8,9
5. Sách bài tập tình huống 6,7,8,9.
6. Sách giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong môn GDCD ở Trường THCS.
Nhà xuất bản Giáo dục năm 2011.
7. Tâm lí học lứa tuổi học sinh THCS- Nhà xuất bản Giáo Dục.

18