SKKN Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lý do chọn đề tài:
Giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học và đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp
Một có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những
cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để các em tiếp tục học lên Trung học cơ sở.
Nề nếp lớp học, phương pháp học tập, đạo đức, nhân cách và các kĩ năng sống
của học sinh phải được giáo viên chủ nhiệm chú ý xây dựng, rèn dũa ngay từ
lớp Một và phải được duy trì, phát huy xuyên suốt ở các lớp trên.
Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Vì lợi ích 10 năm trồng cây
vì lợi ích trăm năm trồng người". Hiện nay, Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc
phát triển toàn diện, giáo dục toàn diện. Vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm
phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai trò của mình trong lớp học. Đối với
giáo viên chủ nhiệm thì việc chỉ đạo, điều khiển lớp, không chỉ dạy các em về
kiến thức, văn hoá mà còn dạy các em về nề nếp, cách sống, cách làm người và
làm chủ tương lai của đất nước.
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh
xuyên suốt 9 buổi/tuần, giáo viên chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo
dõi các hoạt động trong giờ chơi, trong các buổi sinh hoạt, giao lưu tập thể,…
và cả hoạt động học tập ở nhà của học sinh. Vì vậy công việc của giáo viên chủ
nhiệm lớp Một là rất nặng nề, rất vất vả và vô cùng phức tạp nhưng cũng đầy tự
hào vì được dìu dắt một thế hệ trẻ thơ, măng non của đất nước.
Ở đầu mỗi năm học, ở cùng một trường học, cùng một khối lớp, chất
lượng học tập của học sinh cũng tương đương nhau. Nhưng tại sao đến cuối
năm, chất lượng giáo dục của học sinh lớp này lại vượt trội hẳn so với các lớp
khác; sĩ số của lớp này duy trì 100% nhưng ở những lớp khác lại có học sinh bỏ
học, thậm chí có em đang ở nhà nhưng vẫn không thể vận động đi học trở lại
được. Tất cả những điểm khác biệt đó đều do giáo viên chủ nhiệm lớp tạo ra.
Giáo viên chủ nhiệm nào có tinh thần trách nhiệm cao, tận tâm với học sinh của

mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để thu hút học sinh đến lớp,
làm cho học sinh trở nên chăm ngoan, thích đi học và luôn cảm thấy “Mỗi ngày
đến trường là một ngày vui”.
Công tác chủ nhiệm muốn thành công, hoạt động của người thầy giáo
phải mang tính nghệ thuật, phải có tính sáng tạo, khéo léo với từng học sinh,
từng hoàn cảnh. Phong cách giáo viên khi trình bày một vấn đề phải có tính
khoa học và sư phạm tạo được sự thu hút và thuyết phục. Muốn học sinh trở

-1-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

thành học sinh ngoan thì trước hết người giáo viên phải đưa tập thể lớp mình
thành một lớp tiên tiến.
Sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi luôn hoàn thành xuất sắc
nhiệm vụ được giao. Liên tục các năm qua, lớp tôi chủ nhiệm luôn duy trì sĩ số
100%, chất lượng giáo dục của học sinh luôn dẫn đầu trong khối. Đó là lí do tôi
chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm năm học này: “Một số kinh nghiệm về
công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập”. Mong được chia sẻ
và nhận được những đóng góp chân tình từ các thầy giáo, cô giáo.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc
kết thành kinh nghiệm của bản thân.
Chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong công
tác chủ nhiệm lớp.
I.3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp 1 - Trường Tiểu học Lý Tự Trọng - Thị trấn Buôn Trấp Huyện Krông Ana - Tỉnh Đăk Lăk.
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Trong khuôn khổ đề tài tôi chỉ đi sâu vào nghiên cứu hai nội dung chính:

Xây dựng nề nếp lớp học và xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”.
I.5. Phương pháp nhiên cứu:
Phương pháp quan sát.
Phương pháp điều tra, nghiên cứu.
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi.
Đọc tài liệu.

II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi
nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành vi, thói quen ứng xử
đúng đắn trong xã hội. Khi bàn về vai trò yếu tố giáo dục trong sự phát triển
nhân cách con người, Bác Hồ đã viết:
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Theo quan niệm của Hồ Chí Minh con người ta khi mới sinh ra vốn bản
chất là tốt, nhưng do ảnh hưởng của sự giáo dục và môi trường sống cùng sự
phấn đấu, rèn luyện của mỗi cá nhân mà hình thành những con người thiện, ác
khác nhau. Câu nói của người xưa trong Tam Tự Kinh: “Nhân chi sơ, tính bản

-2-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

thiện” đã từng được Người nhắc lại nhiều lần trong các bài viết, bài nói chuyện.
Theo Người con người sinh ra bản chất là tốt, song trong xã hội luôn có thiện
và có ác nên trong bản thân mỗi con người cũng có thiện và ác. Cái ác có là do
ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi người. Do đó, giáo dục làm một
nhiệm vụ vô cùng cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần dần tính cách con người,

hướng người ta đến sự hoàn thiện của một nhân cách tốt đẹp, xây dựng một xã
hội với những con người có ích và hướng thiện.
Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người
không chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn của toàn Đảng,
toàn dân ta nói riêng. Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “Quốc sách
hàng đầu”, là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con
người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước đều phụ thuộc
vào kết quả của hoạt động giáo dục “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích
trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công
nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết.
Làm thế nào để những người chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài?
Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách
nhiệm chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục,
đặc biệt là của người giáo viên chủ nhiệm lớp - người trực tiếp và thường
xuyên nhất tiếp xúc với các em học sinh. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với
các em học sinh, người luôn ở bên cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của
các em, người mà các em kính trọng và yêu quí nhất, người mà được các em
xem như là cha là mẹ không ai khác đó chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp.
II.2. Thực trạng:
a, Thuận lợi - khó khăn:
* Thuận lợi:
Tôi cũng như tập thể lớp do tôi phụ trách luôn nhận được sự chỉ đạo,
quan tâm sâu sát của Ban lãnh đạo nhà trường cũng như sự góp ý chân thành
của các đồng nghiệp có kinh nghiệm trong Hội đồng sư phạm nhà trường.
Là người trực tiếp giảng dạy và có kinh nghiệm chủ nhiệm khối lớp Một
nhiều năm liền. Tôi luôn tận tụy với nghề, thích học hỏi, tìm tòi sáng tạo.
Đội ngũ cán sự lớp là những thành viên khá tích cực, ham hoạt động.
* Khó khăn:
Đầu năm học 2014 - 2015 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
chủ nhiệm lớp 1A. Học sinh lớp Một là lớp đầu cấp ở Tiểu học. Trình độ học

-3-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

sinh trong lớp chủ yếu ở mức trung bình lại là lớp có học sinh khuyết tật học
hoà nhập.
Đa số cha mẹ học sinh đều là nông dân sản xuất nông nghiệp, một số
học sinh thuộc diện hộ nghèo, một số em cha mẹ đi làm ăn xa phải ở với ông
bà nên sự quan tâm đến con em mình chưa chu đáo.
b, Thành công - hạn chế:
* Thành công:
Sau thời gian tôi đã xây dựng nề nếp lớp học và thực hiện xây dựng mô
hình “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” theo quy trình nghiên cứu, tôi thấy
học sinh trong lớp có hứng thú, tích cực học tập, chất lượng giáo dục của lớp
luôn đạt kết quả vượt chỉ tiêu. Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với
sự quan tâm của Ban lãnh đ và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự
cộng tác nhịp nhàng ăn ý của cha mẹ học sinh. Tôi đã đạt được kết quả khả
quan. Học sinh biết vâng lời và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học
tập đúng đắn, tập thể học sinh biết thương yêu đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau
cùng tiến bộ. Đặc biệt sau một năm học lớp đã dành được sự tin tưởng thương
yêu của tất cả các thầy cô, ai cũng hào hứng khi bước vào lớp giảng dạy. Riêng
bản thân tôi được phụ huynh tín nhiệm, đồng nghiệp tin yêu, các em học sinh
luôn yêu quý và kính trọng. Được Ban lãnh đạo trường đánh giá cao.
* Hạn chế:
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi tuy đã rất cố gắng nhưng không thể tránh
khỏi những thiếu sót, hạn chế. Do tình hình kinh tế còn khó khăn nên một số
hoạt động của học sinh chưa được khen thưởng xứng đáng nên chưa kích thích
được sự phấn đấu tích cực của học sinh.

c, Mặt mạnh - mặt yếu:
* Mặt mạnh:
Làm tốt công tác chủ nhiệm giúp học sinh trong lớp có hứng thú, tích
cực học tập, rèn luyện bản thân. Tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày
càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi thấy vui và
vơi đi những vất vả. Tình cảm thầy - trò, bạn bè càng gắn bó và thân thiện.
Những công việc tôi làm được đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm
của một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của mình. Nhưng
bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên khích lệ của Ban lãnh đạo
nhà trường cùng sự chia sẻ đóng góp từ các giáo viên trong tổ chuyên môn, cha
mẹ học sinh và tất cả các em học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm.
* Mặt yếu:

-4-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Trong quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm nếu giáo viên không nhiệt
tình, tâm huyết với nghề thì khó có thể hoàn thành tốt công việc của mình.
d, Nguyên nhân, các yếu tố tác động:
Học sinh lớp Một là lớp đầu cấp ở Tiểu học. Ở lứa tuổi này, các em bắt
đầu có những thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối
quan hệ xã hội. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ
năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống.
e, Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra:
Năm học 2014-2015, lớp tôi có tổng số 31 học sinh. Trong đó có 16 em
là nữ, 1 em khuyết tật học hoà nhập các em thường chia bè phái, phân biệt giàu
nghèo, một vài em lại hay hờn dỗi và thường xuyên nói xấu bạn; có ba em nam
hay quậy phá, chọc ghẹo các bạn trong lớp gây ồn ào, mất trật tự trong giờ học

nhưng lại học rất yếu; 1 em phải ở nhờ nhà ông bà nội vì cha mẹ bỏ nhau và
đều đi làm ăn xa; 1 em ở với dì còn mẹ thì thần kinh không ổn định không thể
chăm sóc cho con được, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn nên không có góc
học tập ở nhà, đi học về là vứt sách vở lung tung, đến lớp thì thường xuyên
quên vở, quên bút… Bao nhiêu chuyện rắc rối, bao nhiêu tình huống khó xử
khiến tôi phải đau đầu.
Đã nhiều năm làm giáo viên trực tiếp giảng dạy và chủ nhiệm lớp 1,
phần nào đã có chút ít kinh nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo
viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là rất nặng nhọc, rất phức tạp, đặc biệt là chủ
nhiệm học sinh lớp Một. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì
phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi
để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt
hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh
thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của
học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống … của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì
hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt
các môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ
của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong công tác chủ nhiệm song lớp vẫn luôn
duy trì sĩ số 100%, chất lượng học tập đạt vượt chỉ tiêu.
II.3. Giải pháp, biện pháp
a, Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng vai trò của giáo viên chủ
nhiệm lớp với việc giáo dục học sinh tham gia các hoạt động để đề ra những

-5-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

giải pháp hợp lí nhằm gây hứng thú cho học sinh trong việc tham gia các hoạt
động, góp phần hoàn thiện nhân cách, nâng cao chất lượng học tập của học sinh
trong trường Tiểu học.
b, Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
Công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp là vô vàn, không thể thống kê hết
được. Trong đề tài này, tôi chỉ đi sâu vào 2 nội dung chính sau đây:
- Xây dựng nề nếp lớp học.
- Xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”.
1) Xây dựng nề nếp lớp học:
a) Nắm thông tin về học sinh
Tôi nghĩ mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ
của mình, muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì
trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần
thiết về từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay
công tác điều tra thông qua phiếu, tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra và
yêu cầu cha (mẹ) học sinh điền đầy đủ nội dung các thông tin được ghi trong
phiếu:

THÔNG TIN VỀ HỌC SINH
Họ và tên học sinh: .........................................................................................................
Là con thứ mấy: .............; Chiều cao: ................; Cân nặng: ......................................
Sở thích: ..........................................................................................................................
Chỗ ở hiện nay: Xóm .............; Thôn (buôn): ..................; xã: ......................................
Họ tên bố: ................................; Sinh năm: .......; Nghề nghiệp: ....................................
Họ tên mẹ: ...............................; Sinh năm: .......; Nghề nghiệp: ....................................
Số điện thoại của bố: .........................; Số điện thoại của mẹ: …....................................
Hoàn cảnh gia đình (có sổ hộ nghèo): ............................................................................
Diện chính sách (con thương binh, dân tộc): ..................................................................

Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về

từng học sinh để ghi vào Sổ chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một
phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy
và giáo dục học sinh.
b) Tổ chức bầu ban cán sự lớp:
Việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ Ban Cán sự lớp là một công việc rất
quan trọng mà người giáo viên chủ nhiệm nào cũng cần phải làm ngay sau khi
nhận lớp mới. Ban cán sự lớp có thể là do giáo viên chọn lựa và chỉ định học
sinh làm.

-6-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

c) Phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp:
Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể
cho từng em như sau:
* Nhiệm vụ của lớp trưởng:
Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp.
Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp
hàng tập thể dục.
Đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá nhân hoặc tập thể.
* Nhiệm vụ của lớp phó học tập:
Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học
khi giáo viên yêu cầu.
Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết chuyên biệt.
Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
* Nhiệm vụ của lớp phó lao động:
Theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật.
Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp.

Nhiệm vụ của mỗi em, hướng dẫn cụ thể, rõ ràng. Mỗi em sẽ làm đúng
các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra, lớp trưởng và 2 lớp phó phải đoàn kết và hợp
tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung.
Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, lúc đầu giáo viên
hướng dẫn lớp trưởng, lớp phó báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào
báo cáo của từng em, tôi nắm được khả năng quản lí lớp của từng em. Và cứ
cuối mỗi tháng, tôi tổ chức họp tổng kết các mặt làm được và chưa làm được
của lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ
những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục.
2) Xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Năm học 2008-2009, Bộ giáo dục và Đào tạo phát động phong trào “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kĩ năng sống cho học
sinh. Qua 5 năm thực hiện, phong trào đã có sức lan tỏa mạnh mẽ cả chiều rộng
lẫn chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực cho ngành giáo dục và cho xã hội.
Ngay từ năm đầu tiên Bộ giáo dục và Đào tạo phát động phong trào, tôi đã tích
cực hưởng ứng. Muốn phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” ở mỗi trường đạt hiệu quả thì mỗi giáo viên chủ nhiệm phải tích cực
“Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Có nhiều “Lớp học thân
thiện, học sinh tích cực” thì mới có “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

-7-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

“Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an
toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “Mỗi ngày đến trường là
một ngày vui”. Xây dựng được “Lớp học thân thiện” thì sẽ có “Học sinh tích
cực”. Từ đó sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ học, sẽ nâng cao được

chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Công việc “xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực” được tôi tiến
hành từng bước như sau:
a) Trang trí lớp học xanh- sạch- đẹp

Lớp học thân thiện phải có cây xanh, phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và
được trang trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tôi
hướng dẫn và cùng với học sinh thực hiện các công việc sau đây:

-8-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Trồng cây xanh trong lớp bằng cách: chọn những loại cây xanh ưa nước,
ưa nơi râm mát để trồng.

Trang trí lớp đẹp, hài hòa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao.
Phần trang trí lớp, vì các em còn quá nhỏ nên tôi trực tiếp trang trí tôi đưa hình
các em ban cán sự lớp lên và các hình thức thi đua học tập kích thích các em
phấn đấu, thi đua học tốt để được đưa hình, đưa tên lên bảng thi đua.

-9-


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Để học sinh thuộc và thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy và 5 nhiệm vụ của
người học sinh Tiểu học. Tôi phải in, trang trí, đóng khung thật đẹp treo lên
tường, lúc đầu tôi hướng dẫn các em đọc thuộc lòng theo sau khi các em biết

đọc thì yêu cầu các em tập đọc hàng ngày các em nhớ và làm theo.

- 10 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Hằng ngày, tôi nhắc nhở các em thực hiện theo 5 điều Bác Hồ dạy, 5
nhiệm vụ của người học sinh. Nhờ vậy, các em mới tự giác thực hiện, số lượng
học sinh vi phạm nội qui của nhà trường, của lớp ngày càng giảm dần.
b) Xây dựng mối quan hệ thầy - trò và bạn bè trong lớp
* Xây dựng mối quan hệ thầy - trò:
Trước đây, quan hệ thầy - trò là quan hệ giảng giải - ghi nhớ. Ngày nay,
quan hệ này được thay bằng quan hệ thầy thiết kế - trò thi công. Mỗi lời thầy
nói ra phải là một “lệnh” (một lời giao việc). Do vậy, mọi yêu cầu tôi đưa ra,
học trò phải thi hành. Ngay từ đầu, tôi yêu cầu học trò phải cố gắng làm cho
đúng. Nếu chưa đúng thì phải làm lại cho đúng mới thôi. Đúng là đúng từng
việc làm, nghiêm là nghiêm trong việc làm chứ không phải ở thái độ khắt khe,
gay gắt. Quan hệ cơ bản nhất của tôi và học trò là quan hệ hợp tác làm việc: tôi
giao việc - học trò làm; tôi hướng dẫn - học trò thực hiện.
Khi giao việc, tôi chỉ nói một lần, nhưng chỉ nói khi lớp trật tự. Với cách
làm này, tự nhiên thầy sẽ trở nên nói ít, học trò sẽ làm nhiều. Làm việc như thế
nào thì đạo đức, ý thức sẽ kèm theo như thế ấy. Làm đến nơi đến chốn thì ý
thức kỉ luật cũng đến nơi đến chốn.
Hành vi của giáo viên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lí cũng như sự hình
thành tính cách của trẻ. Vì vậy, khi lên lớp, tôi luôn chú ý đến cả cách đi đứng,
nói năng, cách ăn mặc, cách cầm sách, chữ viết, thái độ,...để học trò noi theo.

- 11 -

Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Không vì bất cứ lí do gì mà tôi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua loa
trước mặt học sinh.
Khi học sinh nào làm bài chưa đúng, tôi yêu cầu học sinh đó phải làm lại
chứ không đánh giá phê bình ngay. Tôi giúp đỡ, hướng dẫn học sinh làm lại
ngay tại lớp. Bởi tôi quan niệm rằng đối với học sinh tiểu học thu bài nhận xét
đánh giá học sinh không phải để bắt lỗi, để la mắng học sinh mà để nhằm phát
hiện những chỗ chưa đúng của học sinh, giúp các em làm lại cho đúng, cho
hoàn thiện hơn. Với cách nói đúng, làm đúng trong học tập, các em trở thành
những con người tự tin, trung thực, không gian dối.
Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn
trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ
các em sửa chữa. Tôi không bao giờ có những lời nói, cử chỉ xúc phạm các em.
Ở tuổi này, lòng tự trọng của các em rất cao, chỉ một lời nói xúc phạm sẽ làm
tan nát tâm hồn trẻ thơ. Thậm chí có em sẽ oán hận, căm ghét thầy cô, bỏ học
và không bao giờ trở lại lớp học nữa cho dù có nhiều người đến nhà vận động.
Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi biết rằng có những em
học yếu hoặc có hôm không học bài, làm bài nhưng lỗi không phải hoàn toàn là
do các em. Có em ham chơi nên quên học bài, nhưng cũng có em học yếu, hoặc
không học bài, làm bài là do những điều kiện khách quan. Gia đình của các em
đâu phải lúc nào cũng đầm ấm, hạnh phúc; đâu phải em nào cũng may mắn
được bố mẹ, ông bà động viên trong mỗi bước học tập. Và có biết bao nhiêu bố
mẹ phải lo làm thuê, làm mướn kiếm sống hoặc hay ốm đau bệnh hoạn, ... nên
không ngó ngàng gì đến việc học của con cái, thậm chí các em còn bị mắng
chửi, đánh đập ... Nếu như giáo viên không biết được những nguyên nhân đó
thì rất dễ nổi giận đùng đùng, trừng phạt các em. Điều đó rất bất lợi cho quan
hệ thầy - trò sau này. Vì vậy, đứng trước một học sinh quậy phá, hay lơ đãng
không học bài, làm bài, tôi không kết án trừng phạt ngay mà bình tĩnh chờ đến

hết buổi học gặp riêng các em để hỏi cho rõ nguyên nhân. Lần đầu các em vi
phạm, tôi nhẹ nhàng nhắc nhở. Nếu lần thứ hai, các em vẫn tái phạm, tôi phải
đến nhà tìm hiểu nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ, giáo dục các em.
Hàng ngày, tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi
những ưu điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tôi cố tìm ra
những ưu điểm nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi
khen, tôi cũng không quên chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục và ngày
càng hoàn thiện hơn.

- 12 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Khi nói chuyện, giảng bài, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm
của học sinh, tôi luôn thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một
người thầy đối với học trò. Theo qui luật phản hồi của tâm lí, tình cảm của thầy
trước sau cũng sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao
dung, đức vị tha của người thầy luôn có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm
hóa học sinh. “Lớp học thân thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm lòng
nhân hậu, bao dung, hết lòng vì học sinh thân yêu của mình. Có một người thầy
như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm ngoan, tích cực, ham học, thích đi học.
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
Trong cuộc sống của mỗi con người, ngoài những người thân trong gia
đình ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Học sinh Tiểu học cũng vậy. Nếu các
em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và
sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; ngược
lại, em học yếu cũng dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà không phải e
ngại, xấu hổ (Học thầy không tày học bạn). Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi
luôn quan tâm đến vấn đề này. Xây dựng được mối quan hệ bạn bè đoàn kết,

gắn bó thì tôi sẽ xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường
học tập thân thiện. Từ môi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của
lớp chắc chắn sẽ được nâng cao.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đoàn kết, gắn bó, sẵn sàng
giúp đỡ nhau trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi sự
hợp tác của nhiều học sinh.
c) Tổ chức các hoạt động tập thể và các trò chơi vui tươi lành mạnh
Thích sinh hoạt tập thể và tham gia các trò chơi bổ ích là nhu cầu, là sở
thích của hầu hết các học sinh tiểu học. Vì vậy, khi tổ chức cho các em sinh
hoạt tập thể và tham gia các trò chơi là giáo viên đã giúp các em “học mà chơi,
chơi mà học”, kiến thức và kĩ năng ở mỗi em sẽ được hình thành và rèn luyện
một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, không gây căng thẳng, gò bó đối với các em.
Ngoài ra, tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi còn giúp các em phát triển và
hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo. Ngoài ra,
việc tổ chức các hoạt động tập thể còn là sợi dây gắn bó, kết nối, đoàn kết các
em lại với nhau.
* Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa:
Giữa 2 tiết học căng thẳng, tôi thường tổ chức cho các em múa hát tập
thể, biểu diễn văn nghệ, hát dân ca, ...

- 13 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Căn cứ vào phiếu điều tra đầu năm, tôi nắm được khả năng của từng em
nên tôi phân công vai diễn, múa hát hoặc giao việc phù hợp với từng em,
khuyến khích động viên các em tự tin bộc lộ năng khiếu của mình. Nhờ vậy,
các tiết học chính khóa trở nên sôi nổi, các em rất hào hứng tham gia. Thông
qua các hoạt động vui chơi, các em được “làm”, “được trải nghiệm” như trong

cuộc sống thực, điều đó sẽ giúp các em lĩnh hội kiến thức và rèn luyện kĩ năng
sống một cách tích cực, nhẹ nhàng, nhưng mang lại hiệu quả cao.
* Tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua hoạt
động ngoài giờ lên lớp
Tổ chức cho học sinh ôn luyện kiến thức bằng các trò chơi như: Đoán
nhanh - đoán đúng, Thi tìm hiểu về An toàn giao thông, ... Nội dung thi tôi soạn
gây được sự thích thú, hào hứng cho học sinh mỗi lần tham gia.
Tổ chức cho học sinh tìm hiểu các sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước.
Tổ chức cho học sinh tìm hiểu bản sắc văn hoá dân tộc, ngành nghề, sản
phẩm thủ công mĩ nghệ, sản phẩm nông nghiệp, ... như nhà rông, đàn T’Rưng,
bầu rượu của đồng bào dân tộc Ê-đê, ... ở địa phương nơi mình đang sinh sống.

Nhờ thường xuyên tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và các trò
chơi cho cả lớp nên các em trở nên rất tự tin, rất năng động sáng tạo. Và điều
quan trọng là tôi đã thực sự xây dựng được một môi trường học tập thân thiện,
học sinh tích cực. Sĩ số của lớp tôi luôn đảm bảo, chất lượng học tập của học
sinh ngày càng nâng cao.
c, Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:

- 14 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Dựa trên điều kiện, hoàn cảnh học sinh của trường.
Dựa trên thực tế các hoạt động phong trào của trường.
Dựa trên điều kiện, cơ sở vật chất của trường, lớp.
d, Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp:
Để làm tốt công tác chủ nhiệm, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm không
chỉ phải là một giáo viên dạy tốt môn học văn hoá, phải quan tâm đến chất

lượng hai mặt giáo dục là học lực và hạnh kiểm của học sinh (là vấn đề trọng
tâm) mà còn phải quan tâm đến sự phát triển ở học sinh về các giá trị đạo đức,
thẩm mỹ, thể chất,…Do vậy, theo tôi, hai yếu tố cốt lõi không thể thiếu đối với
người giáo viên chủ nhiệm lớp đó là “cái tài” của một nhà tâm lí và “cái tâm”
của một nhà giáo dục. Khi kết hợp nhuần nhuyễn, hoà quyện hai yếu tố này thì
người giáo viên nói chung, người giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng đã có thể
làm tốt trách nhiệm của mình trong thời đại mới ngày nay và hơn thế làm thăng
hoa nhân cách của mình trong lòng bao thế hệ đồng nghiệp và học trò yêu dấu
của mình.
e, Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi không có gì là to tát, những biện pháp tôi
đã làm cũng rất đỗi bình thường. Nhưng kết quả đạt được lại rất khả quan. Rõ
ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ.
Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những
vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy - trò, bạn bè ngày càng gắn bó và thân thiện.
Trong nhiều năm học qua, lớp tôi vẫn luôn duy trì sĩ số 100%, học sinh
lên lớp thẳng đạt 100%, không có học sinh yếu; tỉ lệ học sinh giỏi luôn dẫn đầu
trong khối và trong toàn trường.
Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với sự quan tâm của Ban lãnh
đạo và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng ăn
ý của cha mẹ học sinh. Tôi đã đạt được kết quả khả quan, học sinh biết vâng lời
và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể học
sinh biết thương yêu, đoàn kết cùng tiến bộ. Đặc biệt sau một năm học lớp đã
dành được sự tin tưởng thương yêu của tất cả các thầy cô, ai cũng hào hứng khi
bước vào lớp giảng dạy. Riêng bản thân tôi được phụ huynh tín nhiệm, đồng
nghiệp tin yêu, các em học sinh luôn yêu quý và kính trọng.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu
Sau đây là kết quả 3 năm học liên tiếp vừa qua của lớp do tôi làm công
tác chủ nhiệm:

- 15 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

* Năm học 2012-2013:
+ Duy trì sĩ số: 30/30, đạt 100/%.
+ Lớp đạt 3 học sinh giỏi; 15 học sinh tiên tiến.
+ Đạt 2 học sinh giải Nhất thi giải Toán trên mạng internet cấp tỉnh.
+ 1 học sinh đạt giải Nhất và 1 giải Ba kì thi Học sinh Tiểu học viết chữ
đẹp cấp trường.
+ Văn nghệ đạt giải Nhì cấp trường.
* Năm học 2013-2014:
+ Duy trì sĩ số: 30/30, đạt 100/%.
+ Lớp đạt 4 học sinh giỏi; 16 học sinh tiên tiến.
+ 1 học sinh thi và đạt giải Nhì giải Toán trên mạng internet cấp tỉnh.
+ 1 học sinh đạt giải Nhất và 1 giải Ba kì thi Học sinh Tiểu học viết chữ
đẹp cấp trường.
* Học kỳ I năm học 2014-2015:
+ Học sinh đi học đều, duy trì sĩ số 100%.
+ Đạt 1 em giải Nhất, 2 em giải Ba và 1 em được công nhận đạt học sinh
Tiểu học viết chữ đẹp cấp trường, có hai em được chọn dự thi chữ viết đẹp cấp
huyện và kết quả 1 em đạt giải Nhì, 1 em đạt giải Ba.
Cuối kỳ 1 có 3 em đạt danh hiệu Hoàn thành xuất sắc các nội dung học
tập học kỳ I; 8 em đạt Danh hiệu Hoàn thành tốt các nội dung học tập học kỳ I;
5 em đạt Danh hiệu Tích cực tham gia các hoạt động giáo dục học kỳ I. Lớp đạt
tập thể lớp Xuất sắc.
Không có học sinh vi phạm nội quy của lớp, của trường, không có học
sinh bị trách phạt trước toàn trường; học sinh đến trường luôn đảm bảo an toàn

cả trong giờ học lẫn giờ chơi; không có học sinh gây gổ đánh nhau trong và
ngoài nhà trường, không có học sinh bị tai nạn giao thông.
Đồ dùng dạy học và bàn ghế của lớp suốt 3 năm qua luôn được bảo quản
tốt, không có tình trạng hư hao, mất mát, các em biết giữ gìn và bảo vệ của
công, tiết kiệm điện sáng, nước uống.
III. Phần kết luận, kiến nghị
III. 1. Kết luận
Giáo dục Tiểu học là vấn đề chính trị - xã hội quan trọng, có giá trị cơ
bản và lâu dài, có tính quyết định đối với cuộc đời cá nhân mỗi người. Vì vậy,
người giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học có một vị trí đặc biệt quan trọng. Lao
động của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học nhất là giáo viên chủ nhiệm
khối lớp Một là lao động sáng tạo không ngừng, sự sáng tạo đó đòi hỏi phải

- 16 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

toàn diện: sáng tạo trong soạn giảng, trong tổ chức các hoạt động học tập, vui
chơi, trong sinh hoạt tập thể và đặc biệt là trong các biện pháp giáo dục đạo đức
và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy chỉ có những giáo viên thực sự
tâm huyết với nghề, thực sự thương yêu học sinh của mình thì mới có thể hoàn
thành tốt nhiệm Giáo dục Tiểu học.
III. 2. Kiến nghị
Cần tổ chức nhiều hơn các hoạt động vui chơi, giải trí cho học sinh để
các em có được sân chơi lành mạnh, bổ ích.
Cần tăng cường công tác giáo dục kỹ năng sống cho các em, để các em
hiểu thêm về vai trò, trách nhiệm của lứa tuổi học đường.
Giáo viên chủ nhiệm lớp tăng cường công tác phối hợp với cha mẹ học
sinh để kịp thời giáo dục những học sinh cá biệt có hiệu quả.

Buôn Trấp, ngày 12 tháng 12 năm 2014
Người viết

Trần Thị Hương Ngát

- 17 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

Chủ tịch hội đồng chấm

.............................................................................................

- 18 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Tên tài liệu
Công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông
Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục Hà Nội 1996
Tâm lí học đại cương
Luật giáo dục -2005
Những điều giáo viên chủ nhiệm cần biết
Sổ chủ nhiệm.

- 19 -

Tác giả
NXB Giáo dục
PTS Phạm Viết Vượng
PGS Ng. Quang Uẩn
Bộ GD-ĐT
NXB Lao động -2009


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Hết

- 20 -

Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lý do chọn đề tài:
Giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học và đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp
Một có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những
cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để các em tiếp tục học lên Trung học cơ sở.
Nề nếp lớp học, phương pháp học tập, đạo đức, nhân cách và các kĩ năng sống
của học sinh phải được giáo viên chủ nhiệm chú ý xây dựng, rèn dũa ngay từ
lớp Một và phải được duy trì, phát huy xuyên suốt ở các lớp trên.
Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Vì lợi ích 10 năm trồng cây
vì lợi ích trăm năm trồng người". Hiện nay, Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc
phát triển toàn diện, giáo dục toàn diện. Vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm
phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai trò của mình trong lớp học. Đối với
giáo viên chủ nhiệm thì việc chỉ đạo, điều khiển lớp, không chỉ dạy các em về
kiến thức, văn hoá mà còn dạy các em về nề nếp, cách sống, cách làm người và
làm chủ tương lai của đất nước.
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh
xuyên suốt 9 buổi/tuần, giáo viên chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo
dõi các hoạt động trong giờ chơi, trong các buổi sinh hoạt, giao lưu tập thể,…
và cả hoạt động học tập ở nhà của học sinh. Vì vậy công việc của giáo viên chủ
nhiệm lớp Một là rất nặng nề, rất vất vả và vô cùng phức tạp nhưng cũng đầy tự
hào vì được dìu dắt một thế hệ trẻ thơ, măng non của đất nước.
Ở đầu mỗi năm học, ở cùng một trường học, cùng một khối lớp, chất
lượng học tập của học sinh cũng tương đương nhau. Nhưng tại sao đến cuối
năm, chất lượng giáo dục của học sinh lớp này lại vượt trội hẳn so với các lớp
khác; sĩ số của lớp này duy trì 100% nhưng ở những lớp khác lại có học sinh bỏ

học, thậm chí có em đang ở nhà nhưng vẫn không thể vận động đi học trở lại
được. Tất cả những điểm khác biệt đó đều do giáo viên chủ nhiệm lớp tạo ra.
Giáo viên chủ nhiệm nào có tinh thần trách nhiệm cao, tận tâm với học sinh của
mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để thu hút học sinh đến lớp,
làm cho học sinh trở nên chăm ngoan, thích đi học và luôn cảm thấy “Mỗi ngày
đến trường là một ngày vui”.
Công tác chủ nhiệm muốn thành công, hoạt động của người thầy giáo
phải mang tính nghệ thuật, phải có tính sáng tạo, khéo léo với từng học sinh,
từng hoàn cảnh. Phong cách giáo viên khi trình bày một vấn đề phải có tính
khoa học và sư phạm tạo được sự thu hút và thuyết phục. Muốn học sinh trở

- 21 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

thành học sinh ngoan thì trước hết người giáo viên phải đưa tập thể lớp mình
thành một lớp tiên tiến.
Sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi luôn hoàn thành xuất sắc
nhiệm vụ được giao. Liên tục các năm qua, lớp tôi chủ nhiệm luôn duy trì sĩ số
100%, chất lượng giáo dục của học sinh luôn dẫn đầu trong khối. Đó là lí do tôi
chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm năm học này: “Một số kinh nghiệm về
công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập”. Mong được chia sẻ
và nhận được những đóng góp chân tình từ các thầy giáo, cô giáo.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc
kết thành kinh nghiệm của bản thân.
Chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong công
tác chủ nhiệm lớp.
I.3. Đối tượng nghiên cứu:

Học sinh lớp 1 - Trường Tiểu học Lý Tự Trọng - Thị trấn Buôn Trấp Huyện Krông Ana - Tỉnh Đăk Lăk.
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Trong khuôn khổ đề tài tôi chỉ đi sâu vào nghiên cứu hai nội dung chính:
Xây dựng nề nếp lớp học và xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”.
I.5. Phương pháp nhiên cứu:
Phương pháp quan sát.
Phương pháp điều tra, nghiên cứu.
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi.
Đọc tài liệu.

II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi
nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành vi, thói quen ứng xử
đúng đắn trong xã hội. Khi bàn về vai trò yếu tố giáo dục trong sự phát triển
nhân cách con người, Bác Hồ đã viết:
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Theo quan niệm của Hồ Chí Minh con người ta khi mới sinh ra vốn bản
chất là tốt, nhưng do ảnh hưởng của sự giáo dục và môi trường sống cùng sự
phấn đấu, rèn luyện của mỗi cá nhân mà hình thành những con người thiện, ác
khác nhau. Câu nói của người xưa trong Tam Tự Kinh: “Nhân chi sơ, tính bản

- 22 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

thiện” đã từng được Người nhắc lại nhiều lần trong các bài viết, bài nói chuyện.
Theo Người con người sinh ra bản chất là tốt, song trong xã hội luôn có thiện

và có ác nên trong bản thân mỗi con người cũng có thiện và ác. Cái ác có là do
ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi người. Do đó, giáo dục làm một
nhiệm vụ vô cùng cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần dần tính cách con người,
hướng người ta đến sự hoàn thiện của một nhân cách tốt đẹp, xây dựng một xã
hội với những con người có ích và hướng thiện.
Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người
không chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn của toàn Đảng,
toàn dân ta nói riêng. Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “Quốc sách
hàng đầu”, là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con
người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước đều phụ thuộc
vào kết quả của hoạt động giáo dục “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích
trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công
nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết.
Làm thế nào để những người chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài?
Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách
nhiệm chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục,
đặc biệt là của người giáo viên chủ nhiệm lớp - người trực tiếp và thường
xuyên nhất tiếp xúc với các em học sinh. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với
các em học sinh, người luôn ở bên cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của
các em, người mà các em kính trọng và yêu quí nhất, người mà được các em
xem như là cha là mẹ không ai khác đó chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp.
II.2. Thực trạng:
a, Thuận lợi - khó khăn:
* Thuận lợi:
Tôi cũng như tập thể lớp do tôi phụ trách luôn nhận được sự chỉ đạo,
quan tâm sâu sát của Ban lãnh đạo nhà trường cũng như sự góp ý chân thành
của các đồng nghiệp có kinh nghiệm trong Hội đồng sư phạm nhà trường.
Là người trực tiếp giảng dạy và có kinh nghiệm chủ nhiệm khối lớp Một
nhiều năm liền. Tôi luôn tận tụy với nghề, thích học hỏi, tìm tòi sáng tạo.
Đội ngũ cán sự lớp là những thành viên khá tích cực, ham hoạt động.

* Khó khăn:
Đầu năm học 2014 - 2015 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
chủ nhiệm lớp 1A. Học sinh lớp Một là lớp đầu cấp ở Tiểu học. Trình độ học

- 23 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

sinh trong lớp chủ yếu ở mức trung bình lại là lớp có học sinh khuyết tật học
hoà nhập.
Đa số cha mẹ học sinh đều là nông dân sản xuất nông nghiệp, một số
học sinh thuộc diện hộ nghèo, một số em cha mẹ đi làm ăn xa phải ở với ông
bà nên sự quan tâm đến con em mình chưa chu đáo.
b, Thành công - hạn chế:
* Thành công:
Sau thời gian tôi đã xây dựng nề nếp lớp học và thực hiện xây dựng mô
hình “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” theo quy trình nghiên cứu, tôi thấy
học sinh trong lớp có hứng thú, tích cực học tập, chất lượng giáo dục của lớp
luôn đạt kết quả vượt chỉ tiêu. Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với
sự quan tâm của Ban lãnh đ và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự
cộng tác nhịp nhàng ăn ý của cha mẹ học sinh. Tôi đã đạt được kết quả khả
quan. Học sinh biết vâng lời và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học
tập đúng đắn, tập thể học sinh biết thương yêu đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau
cùng tiến bộ. Đặc biệt sau một năm học lớp đã dành được sự tin tưởng thương
yêu của tất cả các thầy cô, ai cũng hào hứng khi bước vào lớp giảng dạy. Riêng
bản thân tôi được phụ huynh tín nhiệm, đồng nghiệp tin yêu, các em học sinh
luôn yêu quý và kính trọng. Được Ban lãnh đạo trường đánh giá cao.
* Hạn chế:
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi tuy đã rất cố gắng nhưng không thể tránh

khỏi những thiếu sót, hạn chế. Do tình hình kinh tế còn khó khăn nên một số
hoạt động của học sinh chưa được khen thưởng xứng đáng nên chưa kích thích
được sự phấn đấu tích cực của học sinh.
c, Mặt mạnh - mặt yếu:
* Mặt mạnh:
Làm tốt công tác chủ nhiệm giúp học sinh trong lớp có hứng thú, tích
cực học tập, rèn luyện bản thân. Tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày
càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi thấy vui và
vơi đi những vất vả. Tình cảm thầy - trò, bạn bè càng gắn bó và thân thiện.
Những công việc tôi làm được đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm
của một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của mình. Nhưng
bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên khích lệ của Ban lãnh đạo
nhà trường cùng sự chia sẻ đóng góp từ các giáo viên trong tổ chuyên môn, cha
mẹ học sinh và tất cả các em học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm.
* Mặt yếu:

- 24 -


Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng học tập

Trong quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm nếu giáo viên không nhiệt
tình, tâm huyết với nghề thì khó có thể hoàn thành tốt công việc của mình.
d, Nguyên nhân, các yếu tố tác động:
Học sinh lớp Một là lớp đầu cấp ở Tiểu học. Ở lứa tuổi này, các em bắt
đầu có những thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối
quan hệ xã hội. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ
năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống.
e, Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra:
Năm học 2014-2015, lớp tôi có tổng số 31 học sinh. Trong đó có 16 em

là nữ, 1 em khuyết tật học hoà nhập các em thường chia bè phái, phân biệt giàu
nghèo, một vài em lại hay hờn dỗi và thường xuyên nói xấu bạn; có ba em nam
hay quậy phá, chọc ghẹo các bạn trong lớp gây ồn ào, mất trật tự trong giờ học
nhưng lại học rất yếu; 1 em phải ở nhờ nhà ông bà nội vì cha mẹ bỏ nhau và
đều đi làm ăn xa; 1 em ở với dì còn mẹ thì thần kinh không ổn định không thể
chăm sóc cho con được, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn nên không có góc
học tập ở nhà, đi học về là vứt sách vở lung tung, đến lớp thì thường xuyên
quên vở, quên bút… Bao nhiêu chuyện rắc rối, bao nhiêu tình huống khó xử
khiến tôi phải đau đầu.
Đã nhiều năm làm giáo viên trực tiếp giảng dạy và chủ nhiệm lớp 1,
phần nào đã có chút ít kinh nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo
viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là rất nặng nhọc, rất phức tạp, đặc biệt là chủ
nhiệm học sinh lớp Một. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì
phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi
để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt
hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh
thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của
học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống … của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì
hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt
các môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ
của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong công tác chủ nhiệm song lớp vẫn luôn
duy trì sĩ số 100%, chất lượng học tập đạt vượt chỉ tiêu.
II.3. Giải pháp, biện pháp
a, Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng vai trò của giáo viên chủ
nhiệm lớp với việc giáo dục học sinh tham gia các hoạt động để đề ra những

- 25 -