Chiến lược phát triển kinh doanh xăng dầu của tổng công ty xăng dầu việt nam (petrolimex) đến năm 2010

BQ GIAO Dl)C VA DAO
A.

"'

'

'

T~O

TRUONG D~I HOC KINH TE TP.HCM
~~

VO- THITHU
.

"'

"

,....?

""'

~

CHIEN Lu'(jC PHA T TRIEN KINH DOANH XANG DA U
~
CUA TONG CONG TY XANG DAU VI~T NAM
(PETROLIMEX) DEN NAM 2010

?

,...?

,....

""

"

Chuyen nganh : Qmin tri kinh doanh
Ma s6
5.02.05

I

I

Lu:}n van Th~c Sl kinh te'

Nguoi huang dfrn khoa h9c :
TS. Phan thi Minh Cha u

I

I

TP.H6 chi Minh- 2 ~00) GIAo ovc vA 8Ao p.o
TRUdNG fJH KINH TE TP.HCM
THUVI~N

c/qrrtJ
(


*****

Trang

* Ml!dtiu
1- 2
PHAN I: LY LUJ.N co BAN VE HO~CH D[NH CHIEN Llf(IC
1.1. Chie'n h.r<;jc
3
1.2. Qmln trj chie'n lt.t<;jc
3
1.2.1. Khai ni~m, ca'p a<)
3
1.2.2. Qui trlnh
3-4
1.3. Ho<;ich dinh chie'n lt.t<;jc
1.3.1 Khai ni~m
4
1.3.2 Qui trlnh
5
1.3.2.1. Su m~nh
5
1.3.2.2. Phan tich mai trt.tong
5
1.3.2.2.1. Mai trt.tong vi rna va cac nhan tO' anh ht.tCing

5
1.3.2.2.2. Mai trt.tong vi rna va cac nhan tO' anh ht.tCing
5-7
1.3.2.2.3. Mai trt.tong n<)i b9
8
8
1.3.2.3. Xay dlfng m1,1c tieu chie'n lt.t<;1c
1.3.2.4. Xay dlfng chie'n ltiQC a€ llfa ChQn
9
1.3.2.4.1. Nh~p vao
9
Ke't
h<;ip
910
1.3.2.4.2.
1.3.2.4.3. Giai do<;in quye't dinh
11
1.3.2.5. Chon lt.ta chie'n lt.toc
11- 12
PHAN II: QUA TRINH KINH DOANH VA MOl TRlfiJNG HO~T DQNG CUA
TONG CONG TY XANG DAU VII;T NAM
2.1. Khai quat vi To·ng Cong ty Xiing dtiu Vi~t nam
2.1.1. Qua trlnh hlnh thanh, phat tri€'n cua t6ng cang ty
13
2.1.2. B<) may t6 chuc, nhan slf
13- 14
2.1,3. M<;ing lt.tdi kinh doanh
14
2.1.4. Ke't qua ho<;lt d<)ng kinh doanh thoi ky 1999- 2001
15- 16

2.2. Phfin tich moi trztung- cd Sd xfiy d(lng chien ltlf/c
2.2.1. Phan tich mai trt.tong ben ngoai
2.2.1.1. Mai trt.tong vi rna
2.2.1.1.1. Ye'u tO' kinh te'
16- 18
2.2.1.1.2. Chfnh sach quan ly, lu~ t ph ap, chfnh tr!
18 -21
2.2.1.1.3. Dan sO', van h6a, xa h<)i
21
2.2.1.1.4. Ye'u tO' cang ngh~
21
2.2.1.1.5. Ye'u tO' mai trt.tong tlf nhien
22
2.2.1.2. Mai trt.tong vi rna
2.2.1.2.1. Khach hang
22-23
2.2.1.2.2. DO'i thu qnh tranh
23-28
2.2.1.2.3. Nha cung ling
28
2.2.1.2.4. DO'i thu ti~m fi'n
28
,_?

A

""

~

A


2.2.1.2.5. San ph£m thay the'
28
2.2.2. Moi tnrong ben trong
2.2.2.1. Uy tfn IOn tren th! tntong
29
2.2.2.2. Ngu6n nhan llfc
29- 30
2.2.2.3. Tai chanh vung m~nh
30- 31
2.2.2.4. H~ th6ng thong tin
32
32
2.2.2.5. Co sd v?t cha't ky thu?t
2.2 .2.6. Quan ly
33
2.2.2.7. Chuy€n d6i m~t hang
33
2.2.2.8. Marketing
33
2.2.2.9. Nghien cuu, phat tri€n
33
2.2.2.1 0. Cong tac xa h<)i, c<)ng d6ng
34
PHAN III: D!NH Hlf(JNG CHIEN Lli(JC PHAT TRIEN CUA TONG CONG TY
xA.NG DA u vrf;r NAM DEN NAM 201 o
3.1. M{tC tieu pluit triin ciia Tdng cong ty de'n niim 2010
3.1.1. Co sd xac d!nh ml)c tieu chie'n lu'Qc

35
3.1.1.1. Quan di€m cua Dang, nha nu'oc
35
3.1.1.2. Phat huy n<)i llfc Petrolimex
35
35-37
3.1.1.2. Dt! bao de'n nam 2010
3.1.2. Ml;lc tieu t6ng quat
38
38-39
3.1.3. Ml;Jc tieu cl) th€
3.2. Xiiy d{tllg chie'n ltt(Jc di th{IC hi~ll cac 11l{lC tieu
39-40
3.2.1. Phan tfch rna tr?n SWOT
41-42
3.2.2 Ma tr?n SPACE
42
3.2.3 Ma tr?n IE
3.3. Ch(Jn l{ta chien ht(Jc
43
3.3.1. Nhung chie'n lu'Qc du'Qc llfa ch9n
43
3.3.2. Nhung chie'n lu'QC ClJ th€ va giai phap thtfc hi~n
3.3.2.1. Chien ltt(Jc xiim nhQ-p thj trrtung
43
3.3.2.1.1. N<)i dung chie'n lu'QC
43-45
3.3.2.1.2. Giai phap chie'n lu'QC
3.3.2.2. Chielz ltt(Jc phat triin thi truung
3.3.2.2.1. N<)i dung chie'n lu'QC

45
45-46
3.3.2.2.2. Giai phap chie'n lu'Qc
3.3.2.3. Chielz ltt(Jc phat triin san phlm
3.3.2.3.1. N<)i dung chie'n lu'Qc
46
46
3.3.2.3.2. Giai phap chie'n lu'QC
3.3.2.4. Chielz ltt(Jc da dq11g h6a d011g tam
47
3.3.2.4.1. N<)i dung chie'n lu'Qc
47
3.3.2.4.2. Giai phap chie'n lu'QC
3.3.2.5. Chiin ltt(Jc ciit gidm chi phi
3.3.2.5.1. N<)i dung chie'n lu'Qc
48
3.3.2.5.2. Giai phap chie'n lu'Qc
48-50
3.3.2.6. Chielz ltt(Jc hQi nhqp v~ phia tru'(fc
3.3.2.6.1. N<)i dung chie'n lu'QC
50
~

"

,.-'

.1'

,_?

?

A?

A


3.3.2.6.2. Giai phap .chie'n IuCJc
3.3.2.7. Chien lu(lc lien doanlz, lien kit
3.3.2.7.1. N()i dung chie'n lueJc
3.3.2.7.2. Giai phap chie'n lliQC
3.3.2.8. Chie'nltt(lc h6 tr(l
3.4. Mot s6 kie'n nghi
3 .4.1. D6i voi chfnh phu
3.4.2. D6i voi T6ng c6ng ty
*Kit luijn
* Tili lifu tham klzlw
* Plz{t l{tC

51
51
51
52
52-54
54
55


~

?

MdDAU

D~u mo du'QC con ngu'oi bie't de'n va su d~;~ng each day hon 5.000 nam va ngay cang

chie'm vi tri quan trQng trong n~n kinh te' the' gioi voi muc t6ng du khoang 65 tri~u
thiing/ngayd~u mo chit{m 60%- 65% ~ang lu',,
Cling tie'n trlnh d6i moi phat tri~n kinh te', tieu th~;~ xang d~u tang mc_tnh, ngay cang
thu'ong mc_ti h6a. Voi vai tro chie'n lu'QC trong n~n kinh te', Xang d~ U VUa la V~ t tu' chie'n lu'QC
pht;1c Vl;J cho n~n kinh te', vua la m~t hang thie't ye'u cho doi s6ng nhan dan, tac d()ng mc_tnh me
de'n cac nganh kinh te'. La m~t hang do nha nu'dc quan ly, chinh sach pluit triin nglmh xiing

dUll fil chie'n ftt(lc quan tr(Jilg trong tflng th~ chinh sach thu'dng IDC:;li qu6c gia phat huy t6i da
mQi ngu6n ltfc, nang cao hi~u qua.
Dt! bao de'n nam 2010, nhu du xang d~u

ca nu'oc tang cao khoang 8%-9%/nam. Dang,

nha nude chu tru'ong tc_to moi tru'ong lanh mC:;lnh, co cht, chinh sach quan ly v~n con ba't c~p;
thach thuc, Cc_tnh tranh gay g~t khi hQi nMp kinh t€ khu vtfc, the' gioi. Ta't ca doanh nghi~p
kinh doanh xang dfiu lJ Vi~t Nam cftn xac dinh chie'n ht<;lc phat· triin dung diin, phu h<;lp,
Vfi'ng chile, hi~U qua dinh hu'ong xay dtfng bi~n phap, bu'OC di thich hdoanh hi~u qua cao, tang vi the' qnh tranh, hoan thanh t6t nhi~m v~;~ d~c bi~t d6i voi T6ng
Cong ty Xang d~u Vi~t Nam- m9t t6ng cong ty qu6c gia chie'm thi phftn cao nha't khoang 60%,
n~m giii' vai tro chu dc_to, chu ltfc tren thi tru'ong. Tu tht!c te' khach quan yeu du hoan thi~n

chie'n lu'QC phat tri€n cua Tflng Cong ty Xang d~u Vi~t Nam, v~n d~;~ng kie'n thuc hQc t~p t<.ti
tru'ong, chung toi chQn d~ tai nghien cuu trong Iu~n van t6t nghi~p, nhu' sau : CHIEN LU(1C
,

,..?

....

~

?

,..?

"

....

~

PHAT TRIEN KINH DOANH XANG DAU CUA TONG CONG TY XANG DAU

"

VI~T

NAM (PETROLIMEX) DEN NAM 2010 .

* M{tc dfch, phlpn vi nghien czlu ciia di tlli:
Qua phan tich thtfc tr<.tng T6ng Cong ty Xang d~u Vi~t Nam ( gQi t~t Ia Tflng cong ty),

ye'u

t6 moi tru'ong anh hu'ong, d~C thu nganh,

d6i thu CC:;lnh tranh ... tren quan di~m quan tri chie'n

lu'te' qu6c gia vii'ng m<_~.nh, vai tro chti d<_to, thich nghi xu the' h9i nh~p, thtfc hi~n th~ng lcua Petrolimex de'n nam 2010.

(ll

(

21

Kinh t€ cac hydrocarbur -J. Masseron- NXB Khoa gQc ky thu~t- Han(> nam 1984- tr.20
Thea WPF bao Tu6i tre ngay 14/02/2003

Trang 1


Ph<;tm vi cua d~ ati: t~p trung m~t hang xang d~u la ho<;tt d<)ng kinh doanh chfnh vai
doanh thu tren 90% doanh

s6

toan nganh.

* Bo' qtc: g6m ba ph~n :

- Phftn I: Ly lu~n cd ban v~ chie'n lttc;Jc, ho<;tch d!nh chie'n lttc;Jc.
- Phftn II: Phan tfch moi tn.tong ho<;tt d<)ng cua T6ng cong ty xang dftu VN
- Phftn III: Djnh huang chie'n lttc;Jc phat tri€n cua T6ng cong ty de'n nam 2010.

* Plutdng pluip nghien cuu:
Tren cd sCJ ly lu~n v~ chie'n lttc;Jc, ho<;tch djnh chie'n luc;Jc trong nghien cuu d~ tai, chung
toi slt dt,mg mot s6 phudng phap sau:

+ Phudng phap ljch su: thu

th~p c6 h~ th6ng va danh gia khach quan cac s6li~u qua

khu d€ phan anh thtfc tr<;tng, xu huang phat tri€n, dtf bao nganh hang xang dftu

+ Phudng phap mo ta: thu th~p thong tin d€ ki€m chung nhung gia thuye't v~ T6ng
cong ty, tfnh xac thtfc cua thong tin tu phudng phap nghien cuu ljch su.

+ Phudng phap tudng quan: quan

h~

giua dan

s6,

tang truCJng kinh te', thu nh~p,

chuy€n djch cd ca'u kinh te' ... vai nhu du tieu th\1 xang dftu.

+ Phttdng phap khac: phudng phap h~ th6ng, so sanh, phan tfch th6ng ke ...

* Ngu5n so'li~u:
Su dl;lng chu ye'u ngu6n thong tin sd d(p nhu cac tai li~u, bao cao hang nam; sach bao,
tai li~u tham khao chuyen nganh, tu cac chuyen gia, dtf bao. Ngu6p thong tin thu ca'p ke't hc;Jp
vai phttdng phap di~u tra, quan sat va phong va'n.
Do thai gian c6 h<;tn, vi~c thu th~p tai li~u nghien cuu chua dfty du, phong phu nen phfin
trlnh bay n<)i dung d~ tai lu~n van t6t nghi~p chua dttc;Jc toan di~n va chiic chan se khong th€
tranh khoi nhung thie'u s6t. Ra't mong nh~n dttc;Jc nhi~u y kie'n d6ng g6p d€ d~ t~\i nghien cuu
nay dttc;JC hoan

thi~n

hdn.

Xin chan thanh cam dn tie'n Sl Phan Thj Minh Chau- ngttoi huang dftn khoa hQC d~ tai
t6t nghi~p cua toi- cung toan th€ Quf thay ' co khoa Quan tri Kinh doanh, khoa Sau d<;ti hQC
truong D<;ti hQc Kinh te' TP.HCM da t~n tlnh httong dftn, giup do toi trong qua trlnh hQc t~p va
hoan thanh lu~n van t6t nghi~p.

TP.

H5 Chi Minh, tluing 03 niim 2003

Trang 2


;::;

-'I

A

?

~

A-'

PHAN 1: LI LU~N C(J BAN VE HO~ CH D JNH CHIEN Lu'1.1 Chie'n lzt(Jc:
Theo Alfred Chandler (D?i hQc Harvard), chie'n luh?n cua t6 chuc, hfa ChQn each thuc, phan b6 tai nguyen thie't ye'u d~ thl}'c hi~n cac ffil}C tieu
d6. Chie'n lutrlnh h~mh d()ng thanh m()t th~ th6ng nha't (Quinn, 1980). Chie'n luhlnh,

vi

the' va dm nhln (Mintzberg). T6ng quat, chie'n lu
xay dl}'ng tren co so thong tin san c6 va t:lm nhln chie'n luTren giac d() ph?m vi, ta co chie'n luc~n chie'n lu'
t6 then

ch6t, chie'n

lu'cjc dl}'a tren u'U the' tu'ong d6i, chie'n lu'tt! do. Chie'n lu'ChQn thj tru'ong ffil}C tieu theo kha nang ngu6n ll}'c phu h

t6

m6i tru'ong nh~m gia tang co h()i t?O l
1.2 Quan tri chien llt(Jc:
1.2.1 Kluii ni~m

va clip dQ:

- Quan tri chie'n lu'thac co h()i, h(;ln che' de dQa cua m6i tru'ong ben ngoai. Theo each tie'p c~n v€ ffil}C tieu, quan tri
chie'n lu'ki~m tra thl}'c hi~n cac quye't dinh nh~m d?t ffil}C tieu, Slt dl}ng hi~U qua hon ngu6n ll}'c CUa t6

chuc.
- Theo Fred R.David, c6 ba muc d() chie'n lu'
* Chie'n lu'cjc ca'p c6ng ty: xac djnh ho?t d()ng kinh doanh b! c<;1nh tranh, phan b6 ngu6n
ll}'c nh~m t6i da h6a l
* Chie'n lu'tru'ong cv th~ trong C?nh tranh g6p phftn hoan thanh mvc tieu chung .

* Chie'n lu'1.2.2 Qui trinh: Qua trlnh quan tri chie'n lu'danh gia chie'n lu'tac d()ng tu'ong tac nhau trong m()t h~ th6ng ( hlnh 1).

Trang 3

Quan tr! chie'n lttqc vua Ia m(jt khoa hQC vua Ia m(jt ngh~ thu~t gitip doanh nghi~p ki€m
soat qua trlnh xay dljng, llja chQn, thljc thi, ki€m tra, danh gia chie'n h.I'<;1c hi~u qua han qua
phU'dng phap tie'p c~n h~ th6ng, logic nang cao tfnh nang d(jng trong phan ti'ng voi moi trU'ong,
ki~m soat doanh nghi~p gianh lqi the' qnh tranh.

Tlulng tin pluln lu1i
.---------.--------------------.--------~----~-·---,,-----~--·

,!

=~n vi~c

Thtjc
nghien cuu
moi tntong a€
xac ajnh cac
co hoi vade
dQa chu ye'u
Xem
xet su
m£!-ng
ffii,JC

tieu
va
chie'n
ht<;ic
hi~n

t~i

I

Thie't
ffii,JC
tieu dai h£!-n

Thie't
cac
m1,1c tieu
ngan h£!,n

J

,.----L-;-----,,1
Xac d!nh su
m£!-ng

:p

I

,

Phan phO'i
cac ngu6n

t

Phan tich n(>i
bQ a€ nh~n
di~n nhung
di€m m£!-nh-

Xay dtjng va
llfa chQn cac
chie'n lll'<;ic
d~ thtjc hi~n

E>o

..

~~------~------~~~
... llfc

Iuong
va
danh
gia
ke't
qua

f)~ ra cac

chfnh sach

t

j_

ThOug tiu plliin lldi

Hinh thanh chie'n htqc

Thtfc thi chi hiqc

E>a nh gia chie'n ht~lc

<

>

Hzllh I: Mo hzllh quail tri chie'llllt{lc tolm di'?"

1.3 Ho~ch dinh chie'n h.I'(ic:
1.3.1 Klui.i ni?m: G6m ba ho<;1t d(jng co ban Ia tie'n hanh nghien cti'u ~ hoa hqp trljc giac
va phan tfch ~ dtia ra quye't d!nh. Hlnh thanh chie'n lttqc doi hoi Slj hai hoa va ke't hcac ye'u t6 tac d(jng de'n chie'n ltiqc (hlnh 2), nhU' cac cd h(ji thu(jc moi trll'ong ben ngoai; cac
di€m m<;tnh, ye'u cua doanh nghi~p; gia tr! ca nhan cua nha quan

tq

va nhung mong dqi bao

quat v~ m~t xa h(ji cua doanh nghi~p.

Trang 4

Cac di~m ml).nh, ye'u
cua doanh nghi~p

hQi ' de d<,>a cua
moi tru'ong ben ngoai

cd

Chie'n h.tQc
gia tri ca nhan cua
nha quiin tri

Cac mong d<;ii xii h9i
Kit h(lp

H'inh 2: ffinh thiwh m(Jt chie'n [tl(lc

1.3.2 Qui trinh thief lqp chie'n lti{Jc:
1.3.2.1. Thiel lQp stc m?nh: la tuyen b6 c6 gia trj lau dai, rieng bi~t cua mot t6 chuc, la
Cd Sd 0~ XaC dinh ml,lC tieu, ltfa ChQn chie'n h.I'QC Va phan b6 ngu6n ltfc.

1.3.2.2. Nghien

Cllll

moi trttdng: M6i tn.tong g6m nhung ye'u

t6,

h.fc h.I'<}ng , th~ che' t6n

t<;ti ben ngoai t6 chuc anh hu'dng ra't IOn ae'n qua trlnh quan tq chie'n lu'QC va ke't qua ho<;tt dong
CUa t6 chuc. f>~c di~m cua m6i tru'ong la phuc t<;tp, nang dong nen chie'n lu'QC ltfa ChQn phai
ho<_tch dinh tren cd sd m6i tru'ong da nghien cuu, phan tich d~ xac djnh cd hoi, nguy cd, chi r5
m~t m<;tnh, m~t ye'u cua t6 chuc. Tuy theo muc do, m6i tru'ong cua t6 chuc chia ra: m6i tru'ong

vi m6, vi m6.

1.3.2.2.1. Moi tntUng vi mo (moi tru'ong t6ng quat), bao g6m:

* Yer1 to'kinh ti: nhu' tang tru'dng kinh te',lai sua't, chfnh sach tai chfnh ti.€n t~, ty gia, l<;tm
phat... anh hu'dng IOn ae'n doanh nghi~p trong qua trlnh ho<;tt dong.

* Yel1 to' chfnh phti, chinh trj- luqt p/uip: ngay cang chi ph6i doanh nghi~p.

* Yelt to' xii hQi-viin /u)a: dan s6, thu nh~p... cftn dtf doan tac dong thay a6i .
* Yel1 to' t{t nhien: xu huang tac dong cang kh6 khan cho doanh nghi~p.
* Yetl to' cong ngh~, ky thuqt: phat tri~n t6c do nhanh, cftn chfnh sach a6i moi c6ng ngh~
hNhung ye'u

t6 m6i

tru'ong vi m6 mang tinh khach quan doanh nghi~p kh6ng ki~m soat

au'<}c. Qua nghien cuu, danh gia m6i tru'ong vi m67 doanh nghi~p di€u chinh ho<;tt dong phil
h
1.3.2.2.2. Moi tntung vi mo: G6m cac ye'u

t6 trong

nganh tac dong trtfc tie'p ae'n doanh

nghi~p, qui dinh tfnh cha't va muc do qnh tranh trong nganh ( hlnh 3). Phan tfch m6i tru'ong vi

Trang 5


m6 giup doanh nghi~p nh~n ra m?t mq.nh, m?t ye'u cua mlnh lien quan de'n co hQi, nguy co rna
nganh kinh doanh phai d6i d~u, tu d6 xay dlfng chie'n h.tcjc phu hcjp.

* Do'i thii ct;mh tranh: Nghien cuu d6i thu cq.nh tranh la nhi~m vv hang dffu trong phan
tich moi tntong Vi mo d~ hi~U bie't illl.JC dich, chie'n h.tcjc, di~m ye'u- di~m mq.nh CUa d6i
thu ... (pht.J bi€u 2). "Chie'n h.tcjc qnh tranh lien quan toi vi~c xac dtrh vt tri cua hang d€ t6i da
h6a gia trt voi nhung nang llfc d9c dao so voi cac d6i thu qnh tranh ... ,( 3) d~ c6 chinh sach hcjp
ly. "Phan tich d6i thu cq.nh tranh la vo cling quan trQng, de'n muc khong th~ va khong nen thlfc
hi~n cong vi~c nay m9t each ng~u nhien, tlnh co .. (4 ).
Oic c16i thu moi ti~m ii'n

,,.

Khii nang thu'dng ltt<;1ng
ctia ngu'oi cung cfip

Nguoi cung cilp

..

Nguy cd c6 cac do'i thti
tranh moi

c~nh

Cac d6i thti qnh tranh trong
nganh

Khii nang thttdng 1119ng
ctia ngttoi cung dip
l.o
f"

Nguoi mua

Slf c~nh tranh giil'a cac
doanh nghi~p hi~n c6 trong
nganh
~~

Nguy cd do cac san phifm I djch V\J th ay the'

San phii'm thay the'

Hinh 3: Mo hinh 5 ap l(IC C{lnh tranh ci'ta Poter

*Khach hlmg: d€ t6n tq.i va phat tri~n nha't thie't phai c6 khach hang, chu trQng tra gia
cua khach hang mua kh6i lu'cjng chie'm ti 1~ IOn.

* Nha

cung cflp: quye't dtnh ye'u t6 "dftu vao ", gay ap llfc mq.nh va tieu clfc de'n kha
nang sinh lOi cua doanh nghi~p.

* Dot tlui tilm lin mm: san se tht phftn, lam giam lcji nhu~n cua doanh nghi~p.
*San phlim thay the': hq.n che' ti~m nang lcji nhu~n cua nganh.

<. -Chie'n h.t<;jc c~nh tranh- Michael E. Porter- NXB Khoa h9c ky thu~t Ha N(>i nam 1996.' tr 96.
4
< l -Chie'n lu'QC c~nh tranh- Michael E. Porter- NXB Khoa h9c ky thu~t Ha N(>i nam 1996, tr 137
11

Trang 6


Thea Fred R.David, tu phan tfch rnoi tntong xay dlfng rna tr~n cac y~u t6 ben ngoai
EFE (hlnh 4) a€ danh gia rnuc do cac chi~n lu'<;ic t~n dt,mg hi~u qua. co hoi va t6i thi€u h6a anh
huC1ng tieu clfc ciia de d9a ben ngoai.
Phat tri€n rna tr~n EFE g6rn 5 bu'oc:

1. L~p danh rn~c cac y~u t6 quan trQng g6rn co hoi, de do<;!.
2. Phan lo<;ii tftrn quan trQng tu 0,0 ( khong quan trqitrg)-7 1,0( ra't quan trQng).
3.Phan lo<;ii tU 1 (it )-7 4 ( t6t): rnuc do phan ling cua doanh nghi~p a6i voi tung y~u t6
4. Nhan lO<;ii tftrn quan trQng voi lo<;ii cua tung y~u t6
5. T6ng

s6 di€rn quan trQng ciia ta't ca cac y~u t6 xac dinh t6ng s6 di€rn quan tr9ng ciia

t6 chile; cao nha't la 4, tha'p nha't la 1, trung blnh Ia 2,5.

Clic ye'u to' ben ngoai
I.

Thu"i'lng 5~ 10 yeu

Muc do quan trQng

so' di~m quan trQng

Phan lo<).i

tO

2.
1,00

T6ng c(\ng

Hinh 4: Ma trljn ddnh gia cdc ye'u to'benngoai EFE
Ma tr~n hlnh anh C<;lnh tranh ( hlnh 5) giup doanh nghi~p nh~n di~n, phan tfch so sanh
voi a6i thu q.nh tranh chu y~u V~ u'u th~, y~u di€rn, xay dlfng chi~n lu'QC, gifi' Vfi'ng va nang cao
vi the' q.nh tranh. Cac bu'oc ti~n hanh xay dlfng rna tr~n hlnh anh C<;!nh tranh nhu' qui trlnh xay
dlfng rna tr~n EFE nhu'ng thlfc hi~n a6ng thai cho nhi~u don vi du'qc phan tfch tren co sd
dinh cac y~u t6 va rnuc do quan trQng.
Clic ye'u to'

qtrQng
I
2.

Cilng ty I

MU'c d9
Phan

lo~i

Cong ty 2

E>icin qtnyng

Phan

Io~i

Cilng ty 3

E>i.5n qtr<,lng

Phan

Io~i

E>i.:i'n qlr<.>ng

Thll'(1ng 5~
10 ve'u tC)

T6ng c(>ng

1,00

XI

X2

X3

Hinh 5: Ma trljn h'inh lmh qmh tranh

Trang 7

c6


1.3.2.2.3. Phan tfch n()i b():
La phan tich moi tntang ben trong ciia t6 chile, chii ye'u nhu' ngu6n nhan hfc, tlnh hlnh
kinh doanh, marketing, tai chinh, ye'u tO' san xuat, nghien CUll & phf}t tri~n, h~ thO'ng thong tin,
van hoa doanh nghi~p ... Thlfc chat day la ki~m soat n9i b9 d~ doanh nghi~p nh~n di~n di~m
m(;lnh, di~m ye'u. Day la nhung ye'u tO' chii quan nen doanh nghi~p co th~ di~u chinh du'<;fc nham
phat huy m~t m(;lnh, kh~c phl}c di~m ye'u d<;1t du'Qc l<;fi the' tO'i da, d<;1t ml}c tieu va nang cao vi
the' qnh tranh.

* Ngudn nhan l~tc: quye't dinh thanh c6ng ciia doanh nghi~p, phan tich v~

b9 may quan

ly' trlnh d9, kinh nghi~m, kha nang qual! tri, chinh sach ...

* Yeu to' san xuiit -kinh doanh:

Ia linh vljc ho<;1t d()ng chfnh ye'u, anh httong m(;lnh me

de'n ho(;lt d9ng khac, quye't dinh thanh cong.

* Yeu tf/ t(li chinh:

nhan tO' quan tr9ng danh gia vi tri qnh tranh, bao dam chie'n lu'Qc

kha thi qua qui mo, co cau, hi~u qua sii' dl}ng v6n.

*Marketing: vai tro ngay cang quan trQng thuc dgy ho<;1t d()ng va thanh cong ciia doanh
nghi~p

qua nghien cuu thi tru'ang, khach hang, co h()i ...

* Nghien

Clfll

va phat triin: giup doanh nghi~p giu vung v! tri di dfiu ho~c tl}t h~u so

doanh nghi~p dfi u nganh.

* Hi thong thong tin: la n~n tang ciia tat ca cac t6 chuc giup co so quan tq chu d9ng,
hi~U qua trong thljc hi~n, danh gia Va ki~m soat chie'n lu'QC.

* Quan trj: giup doanh nghi~p nang d9ng trong quan tri chie'n lu'Qc.
*Van hoa doanh nghiip: th~ hi~n tfnh thO'ng nhat, d~c tru'ng t6 chile.
Qua phan tfch cac ye'u tO' n9i b9, xay dlfng rna tr~n cac ye'u tO' ben trong IFE nham danh

gia m~t ill(;lnh, ye'u quan trQng cua t6 chile, la cong Cl} hlnh thanh Va ChQn }\fa hi~U qua giua cac
chie'n lu'Qc co kha nang thay the'. Qui trlnh xay dlfng rna tr~n IFE nhu' xay dlfrtg rna tr~n EFE chi
khac v~ cac ye'u tO' chQn IQC.

1.3.2.3. Xay dljng ffil)C tit~u: Ml}C tieu la ke't qua mong dQi, phai co cua doanh nghi~p
sau thai gian nhat dinh, du'tien tie'n, hi~n thlfc, linh ho<;1t, dinh h.tQng va thai gian; Ia co so ql,lan trQng d~ xay dljng, llfa
ch9n chie'n lu'Qc hi~u qua. Ml}c tieu thu'ang 6n dinh nhttng khong v'inh cii'u do moi tru'ang thay
d6i nen doanh nghi~p phai theo doi va di~u chinh phu hQp.
Phan lo(;li ffil}C tieu theo cac tieu thuc sau:

Trang 8


- Theo thoi gian: rnl;]C tieu dai h- Theo tfnh chfft: g6rn rn1;1c tieu phat tri€n (Hing tn.tdng), 6n djnh va suy giarn.

1.3.2.4. Xay dlfng chie'n htqc d~ hfa chQn :
Qui trlnh t6ng quat g6rn ba giai do(;ln: nh~p vao ~ ke't hQp ~ quye't djnh.

1.3.2.4.1. Nh/jp vao: tren.co sd rna tr~n cac ye'u to' ben ngoai (EFE), rna tr~n cac ye'1!.:t6
ben trong (IFE), rna tr~n hlnh anh qnh tranh... Doanh nghi~p ChQn lQC cac ye'u t6 quan trQng
quye't djnh chie'n h.t<;jc hi~u qua hon.

1.3.2.4.2. Ket h(lp: Ke't hQp co h<)i- de dQa ben ngoai va cac di€rn rn(;lnh, ye'u ben trong
hlnh thanh cac chie'n h.t<;jc kha thi c6 th€ ltfa chQn qua sll' d1;1ng rn<)t s6 cong Cl;J nhu:

* Ma tr~n SWOT (di€rn rn(;lnh- ye'u, co h9i- nguy co): g6rn 8 blioc ( hlnh 6):
1. Li~t ke di€rn rn(;lnh chu ye'u ben trong cua doanh nghi~p
2. Li~t ke di€rn ye'u chu ye'u ben trong cua doanh nghi~p

3. Li~t ke nhG'ng co h9i lon ben ngoai cua doanh nghi~p
4. Li~t ke nhG'ng de dQa quan trQng ben ngoai cua doanh nghi~p
5. Ke't hQp di€rn rn(;lnh ben trong t~n d1;1ng co h9i ben ngoai ~ chie'n 111Qc SO.
6. Ke't hQp di€rn ye'u ben trong t~n d1;1ng co h9i ben ngoai ~ chie'n 1119c WO.
7. Ke't hQp di€rn rn(;lnh ben trong tranh de d9a ben ngoai ~ chie'n 1119c ST.
8. Ke't hQp di€rn ye'u ben trong tranh de dQa ben ngoai ~ chie'n 111Qc WT.
SWOT

0: CdhQi
I.

Li~t

ke co hoi

T: Nguycd
I.

Li<$t ke nguy

co

...

S: Diim m{mh
I.

Cac chie'n htc;tc SO

Cac chie'n hf

Cac chie'n htc;tc WO

Cac chie'n htqc WT

Li<$t ke di~m m~nh

...

W: Diim ye'u
Li<$t ke di~m ye'u
I.
...

ffinh 6: Ma trij.n SWOT

Trang 9


* Ma tr{jn vi tri chien ltt(lc va danh gUi ho{lt dQng SPACE'(hlnh 7): bi€u thi d<,ing trt.Jc
tQa dQ d<,ii di~n 2 khia c(,lnh ben trong ciia

t6 chuc (sue rn(,lnh tfli chanh FS &

1qi the' qnh tranh

CA) va 2 khia C(,lnh ben ngoai (6n djnh ciia rn6i tn.I'ong ES & sue rn(,lnh ciia nganh IS).
+6

Th(j11 trcmg

FS

,
Tan cong

-6

IS

CA
Ctpzh tranh

Phong tlui

M6i g6c tu' ciia trt.JC
tO(,l OQ la cac chien
lu'ciia t6 chuc: ta'n
c6ng, th?n trQng,
phong thu Va C(,lnh
tranh.

-6

ES
Hinh 7: Ma tr{jn SPACE
Cac bu'oc ph:H tri~n rna tr?n SPACE :
1. ChQn rn6i nh6rn g6rn cac chi tieu bie'n s6 cho sue rn(,lnh tai chinh (FS), lqi the' qnh
tranh (CA), stf 6n dinh ciia rn6i tru'ong (ES) va sue rn(,lnh ciia nganh (IS).

2. Thang di~rn cho cac bie'n s6 thu(>c rn6i nh6rn: FS, IS tu +1(xa'u nha't) -7+6 ( t6t nha't);
CA, ES tU -1 (t6t nha't) -7-6 ( xa'u nha't).
3. Tinh di€rn trung blnh ciia rn6i nh6rn
4. Danh da'u s6 di€rn trung blnh cua FS, IS, ES, CA len trt.Jc tQa d(>.
5. C(>ng 2 s6 di€rn trt.Jc X -7 danh da'u di€rn ke't qua tren trt.Jc X.

C(>ng 2 s6 di€rn trt.Jc

Y -7 danh dfiu di€m ke't qua tren trt.Jc Y. Danh dfiu giao di€rn rnoi tren trt.JC XY.
6.Ve vecto c6 hu'ong tu di€rn g6c qua giao di€rn rnoi

* Ma tr{jn cac ye'u tf{ ben trong- ben ngoai IE:

o
1( ye'u) va t6ng s6 di€rn quan trQng ciia rna tr?n EFE o

Ma tr?n IE dtfa tren 2 khia C(,lnh chu ye'u la t6ng s6 di€rn quan trQng ciia rna tr?n IFE
trt.Jc X, bi€u thi gia tri tu 4 ( rn(,lnh) -7

trt.Jc Y, bi~u thi gia tri tU 1( ye'u)-7 4 ( rn(,lnh). Ma tr?n IE d~t cac b(> ph?n khac nhau ciia rn(>t t6
chuc vao rn(>t hlnh g6rn 9 6 ( hlnh 8), du'qc chia thanh 3 phtln IOn g6rn cac chie'n lu'qc: cac 6 I,
II, IV: Phat tri€n va xay dtfng; cac 6 III, V, VII: N~rn vii'ng va duy tri; Ck 6 VI, VIII, IX: Thu
hO?Ch Va lo(,li bot.

Trang 10


Tilng so' diim qwm trvng cua ma tr/jn !FE
M{mh: 3,0 del1 4,0

Tong so' diim

Tbinh: 2,0 del1 2,99

Yeu: 1,0 din 1,99

Cao: 3,0 del1 4,0

I

II

Cdama

Tbiuh:2,0 del1 2,99

IV

v

VI

Trq11 EFE

Ye'u: 1,0 da&u 1,99

VII

VIII

IX

III

Hinh 8: Tilng sil diim quan trf)ng cria ma trQ-n IE
Ngoai ra, con c6 m<)t s6 cong c1,1 khac nhu' rna tr~n BCG, rna tr~n G.E ...

1.3.2.4.3 Giai dotJ-n quyit djnh: St! phan tkh va trtfc giac la co so d~ ra quye't djnh v~
hlnh thanh chie'n lu'(/c. Ma tr~n ho<;1ch djnh chie'n lu'Qc c6 th~ djnh h.t(/ng (QSPM) la

ky

thu~t

phan tfch quye't djnh tlnh hffp d~n tu'ong d6i cua cac chie'n lu'QC kha thi CO th~ thay the', danh gia
khach quan cac chie'n lu'QC c6 th~ thay the'. Cac cong CI,l hi~n d<;li lam tang cha't h.t(/ng quye't
djnh chie'n lu'QC nhu'ng khong di~U khi~n Stf ChQn ltfa rna chi la cong' CI,l xac djnh ffiQt each khoa
h9c cac chie'n lu'Qc c6 th~ nh~m d<;1t m1,1c tieu t6 chuc.

1.3.2.5 ChQn llfa chiin lrt(lc: la qua trlnh ke't hQp phan tfch

ky

lttong cac ye'u t6 chu

quan; khach quan d~ hfa ChQn chie'n lu'QC hi~U qua phu hQp ffii,IC tieu CUa t6 chuc.
Qui trlnh h!a ch9n chie'n lu'Qc g6m b6n bu'oc :
0 Nh~n bie't chie'n lu'QC hi~n thai cua doanh nghi~p

6 Tie'n hanh phan tfch danh m1,1c v6n d~u tu'

C) ChQn ltfa chie'n lu'QC cua doanh nghi~p: c6 nhi~u phu'ong an nhu':

+ Chi€n lu'+ Chie'n lu'Qc phat tri~n h<)i nh~p: H<)i nh~p v~ phfa sau, phfa tru'oc, hang ngang.
+Chie'n lu'Qc tang tru'ong da d<;1ng:Da d<;1ng h6a d6ng tam, hang ngang, ke't hQp.

+ Chie'n lu'Qc suy giam:

C~t giam chi phi, thu h6i v6n d~u tu', giai th~.

+ Chie'n lu'Qc tang tru'ong huang ngo<;1i: H9p nha't, mua l<;1i, lien doanh.
M<)t s6 ye'u t6 lam co

sa ltfa chQn phu hQp nhu' ffii,IC tieu, kha nang tai chfnh,

ngu6n

nhan hfc, vj the' cua doanh nghi~p, tlnh hlnh khach hang- nha cung cffp, muc dQ ffi(;lO hi~m cua
nha quan tri ca'p cao, phan ung xa h<)i, thai di~m thfch hQp ...

Trang 11


ODanh gia chie"n ht9c da hfa chQn dtfa tren co sd cac tieu chi dam bao tinh phil h<;1p,
hi~u qua, trie"t ly kinh doanh, ngu6n ltfc, c16i ph6 n.ii ro ...

Ho(,lch dinh chie"n ht<;jc Hi qua trlnh quye"t dinh chie"n lu'<;jc c6 tinh kha thi cao, phil hQp
ngu6n h,tc c6 h(,ln va nang cao vi the" qnh tranh cua doanh nghi~p. Cong tac nay phai du'<;jc t6
chuc khoa hQC voi h~ th6ng thong tin quan ly MIS huu hi~u, dlf bao khoa hQC, bi~n phap t!ch
ctfc c16i ph6 rui ro, tie"p c~n phu'ong phap quan tri hi~n d(,li ...

Trang 12


PHAN II: QUA TRINH KINH DOANH
,..?

A

.

"""

~

v A MCH

TRUONG HO~ T DQNG CUA

A

TONG CONG TY XANG DAU VI~T NAM ( PETROLIMEX):
2.1. Khai quat v~ T6'ng Cong ty Xang d:iu Vi~t Nam

2.1.1. Qua trinh hinh thank, pluit triin: T6ng C6ng ty Xang d~u Vi<$t Nam ti€n than la
T6ng C6ng ty Xang d~u, au'Tu'dng chfnh phu, ten giao dich qu6c te' Et Vietnam National Petroleum Corporation
(PETROLIMEX). Petrolimcx Ia m()t doanh nghi<$p nha nu'oc theo m6 hlnh T6ng C6ng ty 90
tnfc thuoc Bo Thu'ong M~i; la mot t6ng c6ng ty qu6c gia, tn;mg ye'u. Trl;l sd chfnh t~i s6 1 Kham
Thien- £>6ng Da-Ha N()i. E>ia chi trang Web tren m~ng Internet: .

V oi h<$ th6ng 51 c6ng ty thanh vi en, hon 50 chi nhanh, xf nghi<$p tnfc thu()c, 9 c6ng ty c6
phftn, 2 lien doanh nude ngoai, Petrolimex Ia doanh nghi<$p t6 chuc kinh doanh xang d~u.ldn
nhfft (j Vi<$t nam, da d~ng h6a kinh doanh cac san phffm h6a d~u, v~n tai, trang thie't-et-cfiuyen
dung, thie't ke', xay lii:p, bao hi€m ... du'oi hlnh thuc sd hii'u khac nhau. H<$
lu'oi co sd v~t cha't ky thu~t cua Petrolimex r()ng khii:p
1 tri<$u

mJ,

ca

th6~c va m~ng

nude, kho tang sue chua IOn tren

tren 1.500 cua hang xang d~u cung hon 1.400 cua hang v<$ tinh; hfc lu'
d6i dao khoc:lng 18.000 ngu'oi,thu nh~p blnh quan khoang 1,6 tri<$u a6ng/ngu'oi/thang. T6ng c6ng
ty chlm nh~n 60% nhu du nh~p khffu, chie'm thi ph~n 58%; tai xua't xang d~u sang Lao, Cam
puchia. Petrolimex nii:m giii' vai tro chu d<).o, thong qua d6 Nha nude di€u hanh chfnh sach vi m6
v€ gia ca, t~o ngu6n thu ngan sach, can d6i cung- du, thl[c hi<$n chfnh sach xa h()i, nang cao lkh xa hoi, c()ng a6ng.

2.1.2. Hifn trq,ng vi b/) may to· chzlc, nhan sli:
Tu ngay 0110111999, Hoi a6ng quan tri au'nu'dc t<).i doanh nghi~p. B() may t6 chile Petrolimex b6 tri ki€u trl[c tuye'n chuc nang, cao nha't la

a6c chi d~o va chtu trach nhi<$m tru'oc chu tich hoi a6ng
quan tri v€ mQi ho~t d()ng cua T6ng c6ng ty. Giup vi<$c T6ng Giam a6c g6m 4 ph6 T6ng Giam
a6c, cac phong nghi<$p Vl;J, van phong d~i di<$n t~i Singapore va van phong d~i di<$n d phfa nam

chu tich Hoi a6ng quan tri, t6ng giam

(hlnh 9). B() may t6 chuc cua Petrolimex dam bao ho~t d()ng kinh doanh xang d~u voi m6 hlnh

4 cffp, nhu' sau:
~-Ca'p T6ng C6ng ty (Van phong T6ng Cong ty

ca H()i a6ng quan tri )

- Ca'p C6n.g ty thanh vien trl[c thu()c
- Ca'p chi nhanh, Xi nghi<$p, kho dng nMp khffu
- Ca'p cua hang ban le, d()i san xua't va kho trung tam cac tinh

Trang 13


H()i d6ng qwln tr!

Ban T6ng Giam d6c di~u hanh
VP l<:ti Singapore

VP phia nam

Cac
c/ ty
xiing

Cong
ty

Gas

C/ty
H6a
d~u

Cty
V~t

tu'
c/dung

d~u

C/ty
Thie't
ke'XD
-DK

CU'a hang

IDnh 9: Mo hlnh

Cac c/
ty CP
V~n

tai

Cong

tyCP
Cd
khi

Cong
tyCP

Phan xu'dng

t6 chuc b() may qmin ly kinh doanh ciia Petrolimex

* Ltfc

htqng lao d14%. Trinh dQ, co ca'u lao d9ng dap ung yeu du kinh doanh voi trlnh dQ chuyen mon, quan tr!
cao (hlnh 10).
Chi tieu
1. S6Iao d()ng
2.Tyl~

Hvt

T6'ngs6

Tie'n si,
Th~c si

CNky

hQC

Cao d~ng,
trung ca'p

tim~t

Lao dQng
ph& thong

D~i

Nguoi

17. 820

45

4.071

3.993

8.091

1.620

%

100

0,25

22,85

22,45

45,45

9

ID.nh 10: Trinh d() lao d()ng cua Petrolimex
2.1.3 Mqng lztdi kinh doanh: phan b6 cii nude, nang ltfc cao. Kho tang sue chua ldn tren
1 tri~u m 3 ; 5 tau vi~n du'ong trQng tai 57.000 T, tau song trQng tai 29.000 T, 494 km du'ong

Trang 14


6ng, 900 xe b6n, 12 cang bi€n, 35 dng song, hdn 1.500 cita hang 'ban le chie'm 30%
ban xang dfiu trong

s6 di€m

ca mtdc.

2.1.4. Ket quit hoq.t d{jng kinlz doanh:
2.1.4.l.Nhqp khflu: T6ng c6ng ty baa dam lien t1,1c, dfiy du cho ca mtdc. Kim ng~ch nh~p
kh§:u tang 11,9%/nam, nam 2001 d~t 1.064 tri~u USD vdi 5,458 tri~u ta'n xang dfiu; dfiu lita
tang cao nha't 31,3%/nam, mazut tang 18%/nam do phai thu'ong xuyen kinh doanh ba't blnh
tlH.fong (ph1,1 bi€u 3).

2.1.4.2. Ban himg: San lu'<;5ng xang dftu tieu th1,1 tang blnh quan 10,8%/nam, d~t muc 5,7

tri~u ta'n nam 2001, thi phfin 60%. Ban n()i dia chie'm 86%, tang tru'ong 11,9 %/nam trong d6
ban buon chie'm 74%, tang 11,6%/nam, ban le chie'm 26% tang 12,5%/nam (hlnh 11). Tai xua't
chie'm 14%, tang 12,3%/nam, nam 2001 d~t 165 tri~u USD vdi 0,769 tri~u ta'n xang dftu. Thi
tru'ong Kampuchia tang cao, t~i Trung qu6c giam do th~t ch~t v~ chfnh sach m~u dich, khu che'
xua't sit dt,mg di~n thay the' dfiu diesel, Fo (ph1,1 bi€u 4&5).
7000 6000 5000 -~
. 4000 3000 -·
2000 -

ri.Ho'npa

1000 0
1999

2000

2001

II Bin nqi dia
· · 0 Bin •uan
! OBin le
IITii x~t

·------------------~---------

( dvt: I,OOOT)

ffinh II: Slm ltt(Jng xiing dilu kinh doanh cua Petrolimex

*

Mi~n nam chie'm ty trQng cao khoang 56%, tang blnh quan 12,4%/nam, mi~n b~c

chie'm 33% tang blnh quan 6,7%/nam, mi~n trung chie'm 11% tang blnh quan 16%/nam. M~t
hang kinh doanh da d~ng, du'QC tin tu'ong cao cua khach hang (phl,l bi€u 6), diesel chie'm ty
trQng cao 45%, xang tang tru'ong blnh quan 14,4%/nam, Diesel: 5%/nam, Dfiu lita: 21,8%/nam,
Fo: 17,2%/nam (hlnh 12). Chin thang nam 2002, Diesel sue qnh tninh ye'u tang chi 4%, Mazut
tang chi 2% do sit d1,1ng khf d6t trong cong nghi~p, dan d1,1ng; dftu hoa giam 21% do nha nude
nang gia t6i da b~ng gia diesel nen giam vi~c pha tr()n.

Trang 15


3500

~

Diu Ilia

3000 ;

Mazut

2500 -:

Xang

So/o

2So/o

2000 '
1500 :
C;(ang

1000 -:

BDiese
1
CHazut

500 .

2000

1999

Diesel

DDlua

2001

45%

- -- - ·- -- dvl:l OOOT

ffinh 12: San ltt{lng mij.t himg tieu thl,l va cd cfiu mij.t hang niim 2001 cua Petrolimex

* Doanh s6 toan nganh tang blnh quan 21 %/nam d~t 17.847 ty_ d6ng nam 2001. N<)p ngan

sach tang, nam 2001 d~t 5.360 ty d6ng. Lcji nhu~n nam 2001 cua T6ng cong ty d~t 150 tri<$u
d6ng do kinh doanh ba't blnh thu'ong, phi lu'u thong tie't giam tu 9,12% nam 1999 con 6,77%
nam 2001 (hlnh 13).
20000

----~---------

------------

5000 --- - ----- - ~S~2SS118-=-===-=-=--- _:'".S;jj<89~9====== --5360---

0

-~--

-

n

--111248
1999

• 219

2000

.220---

: -+- Doanh thu
! -Lq'i nhu~n

- - Nqp nsich
(c1vt:

ty u)

2001

hinh 13: Ke't qua tai chanh ciia Petrolimex
2.2.PHAN TICH MOI TRUONG KINH DOANHLu'QC CUA PETROLIMEX :

co sd xA.v

Dl)'NG CHIEN

2.2.1. Phan tich moi trlliJng ben ngoili: nh~m t~n dt,mg thai cd kinh doanh xac dinh ffil,IC
tieu, hfa chQn chie'n lu'cjc qnh tranh va cac chfnh sach phat tri~n.

2.2.1.1. Moi tntiJng vi mo: "Vl cac ye'u t6 tu'dng d6i r<)ng, c6 th~ la cd h<)i ho~c nguy cd
nen cac doanh nghi<$p cftn ChQn lQC d~ nh~n bie't CaC tac dQng Cl,l th~ anh hu'dng tnfc tie'p d6i
voi hang" csl. Moi tru'ong vi mo nganh xang dftu c6 d~c tru'ng rieng, nhu' sau:

2.2.1.1.1. Yelt tff kinh te': Tu nam 1986, Vi<$t Nam chuy~n sang kinh te' thi tru'ong dinh
httong XHCN kinh te' phat tri~n, GOP tang tru'dng cao khoang 8%/nam, nang cao thu nh~p.
Nh~p khffu xang dftu tang blnh quan 10%/nam d~t gftn 9 tri<$u ta'n nam 2001(phl,l bi~u 7&8).

151

Chie'n h.tqc, sach lu'qc kinh doanh, Garry D.Srnith Danny R.Amold- Bobby G.Bizzell- NXB,TPHCM 1994, tr 30

Trang 16

Tieu thl,l xang dftu d. mtoc tang b'inh quan 9%-10%/nam, nam 2001 dc;tt khoang 9 tri~u ta'n.
Muc tieu thl,l xang dfru mi€n nam chie'm ty trQng cao khoang 54%, mi€n bac khoang 30%, mi€n
trung tha'p nha't 16%. Tieu thl,l xang dfru cac nganh tang nhanh, co ca'u 6n djnh: v?n tai 35%,
cong nghi~p 25%, tieu dung 30% (phl,l bi€u 9).
Bie'n d(>ng nganh xang dfru tac d(>ng m:;mh de'n cac nga.nh kinh te' khac. Theo Ban V~t
gia chinh phil, ngay 18/02/2003 tang gia trfrn xang d~u-7 tang gia m(>t s6 nganh nhu' di~n tang
0,2%, v?n tai du'ong song tang 7%, xi mang tang 0,7%-1%, thep tang 0,35%, chi phi danh bat
xa

bo tang

100 d/kg< 6l.

-Ty gia hot doai:

tac d(>ng mc;tnh me bdi 100% xang d~u phai nh?p khffu, thue' nh~p

khftu, phl,l thu d€u tinh tren gia CIF. Ty gia h6i doai nude ta 6n dinh, tang blnh quan 2,8%/nam
(1999-2001). Ngo<,1i t~ nh?p khffu xang d~u cua Petrolimex ra't IOn khoang 1.000 tri~u USD/nam
(phtJ bi€u 10). Nhi€u thai di€m T6ng Cong ty khong chuy€n d6i ngoc;ti t~ duqc bi thi~t h<;1i trong
giao djch nu'oc ngoai, tang chi phi. Nam 2000, T6ng cong ty phai vita vay, vita mua ngoc;ti t~ ky
h<,1n vdi ty gia cao lam tang chi phi ty gia la 81 d6ng/USD, tu'ong ung chi phi tang 11 ty d6ng.
- L{lm phat: Nude ta l<,1m phat kha 6n dinh ( m(>t chil' s6 ). L<,1m phat tang, d6ng ti€n bi

mftt gia gay anh hu'dng chie'n lu'QC gia

ca CUa doanh nghi~p.

- 8(1 phat triill ctic khu COilg llghifp, kim cht xuilt:

ca.

nu'oc c6 han 200 khu cong

nghi~p (g6m 75 khu t?p trung va 124 khu vita, nho thu(>c dja phu'ongm, phat tri€n nhanh theo

hu'ong cong nghi~p h6a,hi~n dqi h6a cua Dang. Day la khu VlfC nhi€u ti€m nang, nhu du tieu
thl,l xang d~u tang nhanh theo t6c d(> phat tri€n san xua't cong nghi~p t?p trung.

- Djch V(l thi trtldllg: h6 trQ tich clfc hQat d(>ng kinh doanh, bao g6m :
- V?n tai xang d~u: thich hqp cho doanh nghi~p qui m6 vita, gia

ca theo cung du thi

tru'ong, cc;tnh tranh m<,1nh. Chi phi v?n tai chie'm ti 1~ cao (khoang 35%) t6ng phi nen doanh
nghi~p phai phan tich, chQn llfa d6i tac tie't ki~m chi phi, an toan, thu~n lqi nha't.

-Giu h(>, gdi hang: t~n dt,mg cho thue nh~m nang cao hi~u sua't sll' dl,lng, tang thu nh~p
song phai llfa chQn khu vtfc khong tqo thu?n lqi cho d6i thu cqnh tranh.
- Thie'tke' (cll'a hang, kho), sll'a chua ( xe b6n, tau, trl,l born) nh~m bao dam yeu du
d6ng be) va t~n dl,lng kha nang san c6 cua doanh nghi~p.

-Killh te: chillh trj the' gim: phai nh~p khffu xang d~u 100% nen nganh hang nay phl,l
thu(>c nhi€u vao thi tru'ong d~u mo, chinh tri the' gioi theo xu hu'ong gia tang cao tac d(>ng mqnh
(?)

Bao Ngttdi lao d(>ng ngay 19/02/2003

Bao Lao d(>ng Xuan Qui mui nam 2003

[

B¢ GIAO Dl)C VA

E\~O Tt,O

TRUdNG DH KIWi T~ TP.HCM

'

TJITJ VI:(tN
-~

Trang 17


gia xang d~u trong m.tO'c (hlnh 14). Kinh doanh nganh hang "nh~y cam", T6ng Cong ty luon
theo doi, na:m b3:t lqp thai thi tn.tong d~ c6 bi<$n phap huu hi<$u, di~u hanh kinh doanh d~t hi<$u
qua cao.
-

-----

-----

--- ---

--

.

-------

---

180.00
160.00 ..
140.00 .
120.00 -

----1 ;

13Mogas 92

JJ

100.00··
80.00

-

'

--- - - · ------------

;·

I!IIGasoil 0,5% :'

DDaau hoGa
DMazut

~~E ~.Jl.~
1998

1999

2000

2001

(E>vt:USD/thung

hinh 14: Gia nhqp khllu xiing dtiu (FOB Singapore)
Ye'u t6 n6i b~t tac d<)ng thi tnrong d~u rna the' giO'i la can d6i cung- du. Cu6i nam 2001,
cung vtt9t du (cung 76,8 tri<$u; du 76,3 tri<$u thung/ngay) gia dfiu giam (con 21,5 USD/thung).
E>~u nam 2002, du vtt<;5t cung (cung: 75,9 tri<$u, du: 76,4 tri<$u thung/ngay) gia d~u the' giO'i

tang (de'n 25 USD/thungp>. Tinh hlnh chfnh tri the' giO'i, thay d6i dlf tru d~u cua My ( nttO'c tieu
thtJ tren 114 xang d~u toan du) anh httong thi trttong d~u rna the' giO'i. A.nh httong tam ly lo
ng~i My ta'n cong Ide gia dfiu the' giO'i da tang de'n 37,7 USD/thung 00 >. Kh6i OPEC cung ca'p

37%- 38% san ltt<;5ng xang d~u the' giO'i, n6 llfc dt giam san ltt<;5ng nh~m nang gia d~u the' giO'i
len nhttng kha nang khO'ng che' giam sut do n<)i b<) OPEC tuan thu h~n ng~ch xua't kh§u d~u
giam con 63% so 70% d~u nam 2002(ll).
2.2.1.1.2. LuQ,t phtip, chinh trj, chfnh sach quan ly cua Nha mfoc: "chinh phd can thi<$p
b~ng che' dQ chfnh sach hoi;ic thong qua h<$ th6ng phap lu~t" (l 2):
-Dang va Nha nttO'c nha't quan dttong 16i phat tri~n kinh te' nhi~u thanh ph~n, khoi d~y
ffiQi ti~m nang san xua't, chinh sach kinh te' thong thoang hon nen gia tang nhanh

s6

doanh

nghi<$p, m~ng lttO'i phan ph6i, qua trlnh qnh tranh di~n ra gay g3:t hon.
- H<$ th6ng phap lu~t nttO'c ta cang hoan thi<$n hon, d6i mO'i theo xu httO'ng phu h9p thong
1<$ qu6c te'; chfnh sach quan ly 6n dinh, thfch nghi co che' kinh te' thi trttong djnh httO'ng XHCN
t~o thu~n l9i cho doanh nghi<$p an tam d~u ttt, hi<$u qua kinh doanh. Song tie'n dQ cai each v~
<B>, <9> T;;tp chf Thue' nha nude, thang 10/2002
00 > Bao Ngttoi Lao d(ing ngay 14/03/2002
(Ill

02

T;;tp chf Thue' nha nude, thang 10/2002
> Chie'n

lttqc & sach lttqc kinh doanh Garry D.Smith Danny R.Amold- Bobby G.Bizzell- NXB,TPHCM 1994, tr 32

<U> T;;tp chf Phat tri~n Kinh te' thang 02/2002

Trang 18


moi tn.tong d~u tu con ch~m, quan ly con n[j.ng tinh "hanh chinh, quan lieu", hoq.t d<)ng thuong
mq.i chua c6 lu~t v~ ch6ng cq.nh tranh, cho'ng ban pha gia ...
- Giai doq.n 1991-1995, quan ly ngfmh xang dft u cMm bie'n d6i so thtfc te' phat tri€n cua
thi tntong. Hi~n Nha nude v~n d<)c quy~n quan ly xang dftu: a'n dinh s6 d~u m6i nh~p kh§'u,
phan ph6i chi tieu nh~p kh§'u, qui d!nh gia tr~n, phi xang d~u, thue' nh~p kh§'u ... Cac cong CIJ

quan ly, di~u hfmh chua phat huy d~y du, hi~u qua n~n kinh te' chua cao.
~·

Thue' nhljp khtlu:

+ Xang d~u c6 vi trf quan trQng trong ngu6n thu ngan sach nha nude, nam 2001 dong
g6p hon 10 ngan ty d6ng, chie'm hon 12% t6ng ngu6n thu, tang 40% so nam 2000, blnh quan thu
tu 600 dllft- 900dllft xang d~u<I3>. Vdi chinh sach t~n thu cua nha nude, t~n sua't di~u chinh
thue' nh~p kh§'u gia tang r6 r~t (hlnh 15).
( dvt: s() l~n)

Nam

1997

1998

1999

2000

2001

9 thang d~u nam
2002

T~n sua't

4

6

6

5

13

9

Ngui\n: T\lp chi Phat tritin Kinh te' thang 2/2002 (co b6 sung)

hlnh 15: T§n sua't thay dDay la nan giai ba't l<;1i bdi n6 quye't dinh thu nh~p, hi~u qua, qui mo tfch lCiy cua doanh
nghi~p. MC)t s6 thoi di€m kinh doanh

bi 16,

nhi~u d~u m6i ngung ho~c chi nh~p kh§'u dm

ca

nude

bi 16 n[J.ng. 9 thang d~u nam 2001, m[J.t hang Fo b!l6

tr~m

chung, nhung T6ng Cong ty phai nh?p kh§'u bao dam 6n dinh san xua't, kinh te' xa hQi
m~c du cang nh~p T6ng cong ty cang

trQng, keo dai; c6 thoi di€m b!l6: Xang 92: 825 d/IH, Xang 83: 135 dllft, Diesel: 135 dllft, D~u
Ilia: 398 d/lH, D~u Fo: 327 d/kg)c 14>. Trong thang 12/2002, gia nh~p kh§'u vu<;1t gia tr~n xang
M92: lOOd/lft, xang M90:300dllft, d~u Ilia: 100d/lft, mazut:300d/kg05 >

+ Thue' nh~p kh§'u tfnh d 1~ % tren gia CIF nen bien de) dao d()ng gia nh~p kh§'u, muc
thu ngan sach tang giam nhi~u lftn so bie'n d()ng gia the' giOi. M~t hang xang

bi ch6ng thue' a

khau nh~p kh§'u (thue' GTGT, thue' tieu thtJ d~c bi~t). Di~u chinh thue' chua linh hoq.t theo bie'n
d()ng thi truong the' gidi, trong nude bo 10 thai co thu ho[J.c keo dai
d~p ctia cac doanh nghi~p. Thong tin c6 lt1c ro ri

hi

si! thi~t thoi khong th€ tl.)' bu

1<;1i d!Jng d~u co, trtJC lQi, pha gia, tang chi

phi nh~p kh§'u do nh~p hang v()i b! ep gia, kfch co 16 hang khong phu h<;1p, cuoc v~n tai tang
cao hon.

4
(l l
(IS>

Bao SaiGon giai ph6ng s6 8324 ngay 07/9/2000
BaoTu6i tre ngay 26/12/2002

Trang 19


* Cd cht gia trdn (gitl to1 da): gia trftn xang dftu do Nha nude qui d!nh. Bay la

gidi hqn

d~ doanh nghit$p phfi'n dfi'u giarn chi phi, C£;lllh tranh ban hang, la cong Cl,l bao V~ nguoi tieu

dung, can d6i n~n kinh te' qu6c dan nhung co che' di€u hanh con ba't c~p. Theo kinh nghit$rn cac
nude Han Qu6c, An BQ, Indonesia gia trftn thtfc hit$n d6ng thai quy blnh 6n gia nh~rn h:;m che'
anh hu'dng bie'n d<)ng gia. Ttl' narn 1993, quy blnh 6n gia hlnh thanh song chu'a ph at huy' thu tt,IC
phuc t<;1.p, n~ng tinh "ca'p phat". Co che' gia tr~n gay nhi€u rui ro cho doanh nghit$p, chua phan
anh dfty du ye'u

t6 gia

ca, chi phf, di~u tie't l<;ii nhu~n sang cac nganh khac (dit$n, v~n tai, cong

nghit$p) ... T6ng Cong ty khong th~ tfch lfiy phat tri~n, nguoi lao d<)ng b! thit$t thoi, uy tiuidoanh
nghit$p giarn sut nghiern trQng ...
Co che' gia tr~n theo phuong cham "cung chia se ". Narn 2000, nha nude tang gia trftn
xang d~u khoang 550 dllit (nguoi tieu dung ch!u), Petrolirnex, Petec tie't giarn chi phf lu'u thong
10% va chtu 16 hon 1.200 ty d6ng. Btnh gia trftn chua phu h<;ip gay lang phf, tac hqi rnoi truong,
gia trfrn rn~t hang dftu lll'a qua tha'p so tuong quan gia cac rn~t hang xang dftu khac. Thuong gia
CIF cua dftu lll'a cao hon xang khoang 5%- 10%, thue' nh~p khffu tha'p hon 10%-20%, nhung gia
tr~n d~u 1ll'a chi khoang 70%-75% gia xang 92° >. Tlnh tr<;1.ng l<;ii dt,Ing pha tr<)n dftu lll'a thu l<;ii
6

ba't chfnh, giarn gia c<;1.nh tranh thie'u lanh rn<;1.nh, gay xao tr<)n tht truong.

* Btfu moz nhqp khflu xiing dtfu: Nha nude qui dtnh s6 dftu rn6i, phan b6 chi tieu nh~p
khffu xang dftu.

S6 dfru

rn6i tang nhanh: narn 1991 c6 5, narn 1999 c6 7, narn 2000 c6 9, hi~n

nay c6 10 d~u rn6i ( hlnh 16) .

. [1] Petrolimex

&Petec

• 13 LD Mekong

0 Saigon Petro

0 Vinapco

•Petechim

DTMXNK 8thap

•cty Vtiii 8bi€n

.PDC-d~u khi

hinh 16: Cd cl{u dtfu mol. nhqp khrlu xiing dtfu niim 2001

<• 6 > T~p chi Phat tri~n Kinh te', thang 02/2002

Trang 20


Nha nttoc chua c6 bi~n phap che' tai:kinh doanh bi 16, cac. dftu m6i ngttng ho?c nMp
khiu dm chung, Petrolimex nh~p hang chju 16 a€ can a6i ngu6n n€n kinh te'. Nhung thai di€m,
m?t hang c6 lai, cac dftu m6i q.nh tranh thie'u blnh d~ng voi T6ng Cong ty.
- Thtfc hi~n lo trlnh AFTA nha nu'oc noi long thue' nh~p khiu, bai bo djnh ltt<;fng phan
phoi chi tieu nh~p khiu; s6 dftu m6i nh~p khiu xang dftu tang ten, tfnh cha't q.nh tranh di~n ra
gay g~t, quye't li~t han giua cac thanh phftn kinh te' ngay Ci khau nh~p khiu. Day la de dQa cua
T6ng Cong ty d6i ph6 a6i thu q.nh tranh ti€nFllfc kinh te' m;;tnh, tftm co qu6c te'.
- Quan ly dftu m6i'nh~p khiu chua nha't quan va h~ th6ng. M9t s6 dftu m6i chua bao
dam co sCi v~t cha't chuyen nganh, thie'u kho chua phai sang m;;tn tu tau ngo;;ti gay rod o nhi~m
moi trttong, nguy co chay, n6 cao, xay dlfng manh mun gay lang phi xa hoi, sii' d~ng ban "pha
gia ", l<;fi nhu~n khau ban buon (chu ye'u kinh te' Nha nttoc) chuy€n sang khau ban le (da s6 ttt
nhan) giam kha nang tich lfiy.

* Nha

nttoc chua c6 chfnh sach quan ly ngu6n, gia ban condensate n9i dja (dung pha

che' xang), chua c6 qui djnh cha't ltt<;fng, gia b~n xang pha che' trong nttoc gay thi~t h;;ti l<;ti ich xa
hoi, ngttoi tieu dung, ba't l<;fi cho Petrolimex. Tu thang 7/1999, condensate khai thac s6 lu'<;fng
IOn (150.000 ta'n/nam), cha't ltt<;fng kha cao (tq s6 Octan d;;tt tren 66 RON). Pha che' xang don
gian la pha tr<)n condensate voi xang nh~p khiu, chi phi tha'p, do chenh l~ch gia giua xang 83,
xang M92 nh~p khiu de'n 700 d/Ht (Cty Che' bie'n va kinh doanh san phim khf PVGC thlfc hi~n
thang 01/2001). San phim nh~p khiu bi 16 trftm trQng nhttng gia ban xang tren thi trttong phfa
nam vfin tha'p han gia trffn tu 200 d de'n 300 d/Ht

2.2.1.1.3 Dan so; thu nh{jp, van hoa xii hl)i- dja lj: Vi~t Nam la nttoc dong dan han 80
tri~u, thu hai Ci Dong nam a, thu 13 tren the' giOi, t6c do tang dan s6 khoang 1,64%/nam 08 '.
Thu nMp blnh quan tang 442 USD/ngttoi nam 2001 CIYJ so 340 USD/ngttoi nam 1998. Cac ye'u t6
nay quye't djnh s6 cftu nen tac dong m;;tnh nganh xang dftu v€ t6c do tang tru'dng, co hoi kinh
doanh. Nttoc ta si't d~ng xe g~n may nhtt mot phttong ti~n di l;;ti chfnh, day la net van h6a dn
quan tam trong kinh doanh xang dftu. Xe g~n may tang muc bao dong, de'n nay han 7 tri~u xe,
d 1~ 9 dan/xe may; o to han 14.000 chie'c<

20

'.

Day la thi trttong tieu tht.I xang dftu dang k€.

2.2.1.1.4 Yeu to' vi ky thu{jt, cong ngh? :l.fng dl._lng m;;tnh me cac tie'n bo ky thu~t, cong
ngh~ tien tie'n vao xay kho, du cang, phu'ong ti~n v~n tai, ci'ta hang ban le ... lam gia tang hi~u

qua. Trang thie't bj hi~n d;;ti voi do chinh xac cao, tieu chuin qu6c te' giam o nhi~m moi trttong,
cai thi~n di€u ki~n lam vi~c, nang cao cha't lu'<;fng cong vi~c. Mot s6 ung d~ng cong ngh~ cua

WWW.netcenter-vnlclbdoanhnghiep/news/detail.cfm? Quynh Trang- thai bao kinh t€ VN ngay 21/2/2001
T~p chi Cong San s5 33 thang 11/2002
Sao Lao d(lng Xuan Qui mui nam 2003
20
< > Sao Lao d(>ng ngay 11/12/2002

(I?)

(IS)
9

(l l

Trang 21