Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của tổng công ty bưu chính viễn thông việt nam trong lĩnh vực bưu chính
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.79 MB, 82 trang )
'
,
"
'
BO GIAO DVC VA DAO T~O
TRUONG D~I HOC KINH TE TP. HO CHi MINH
----- ro~~ ------
DONHULVC
GIAI PHAP NANG CAO NANG Lu'C CANH TRANH
ciJA r6No cONG TY Blfu cHfNH ~N rHONo vffir
NAM
•
TRONG LiNH vu'•C Blfu CHfNH
A
?
'-
CHUYEN NGANH: QUAN TRJ KINH DOANH
MA SO: 5.02.05
,...
LU~N
-
"'"'
,...,
VAN TH~ C SI KINH TE
NGu'OI Hu'ONG DAN KHOA
HQC:
,..
TS. PHAM PHI YEN · - - - : : - - - - - -
T~.O
[ BQ_GIAO Dt)C VA 8AO
TRUONG 8H KINH TE TP.HCM
•
THU VIJtN
~
,
TP. HO CHI MINH- 2003
ll=h
06&'~ J ,c;-
CAC CHUVIET TAT
VNPT: T6ng cong ty Bu'u chinh Vi~n thong Vi~t Nam
SPT: Cong ty C6 phftn Dich Vl,l Bu'u chinh Vi~n thong S~ti Gon
VIETEL: Cong ty Di~n tii' Vi~n thong Quan d()i
VISHIPEL: Cong ty Di~n tii' Vi~n thong Hang hai
ETC: Cong ty Thong tin Vi~n thong Di~n hfc
VPS: Cong ty Bu'u chinh Lien tinh va Qucfc te"
PHBC: Phat hanh bao chi
PHBC TW: Phat hanh bao chi Trung u'ong
KT3 : Trung tam khai thac bu'u chinh tinh, thanh ph6
EMS: Bu'u gii'i chuy~n phat nhanh ciia VNPT
ITU: Lien minh Vi~n thong The" giOi
UPU: Lien minh Bu'u chinh The" giOi
SGP: Chuy~n phat nhanh cua SPT
VTP: Chuy~n phat nhanh cua VIETEL
MVCLVC
~
~
?
PHAN MO DAU ............................................................................................................................. trang
Chu'ong 1: TONG QUAN VEL Y THUYET C.ANH TRANH ........................................
1.1 KHAI Nl~M VE C.ANH TRANH v A NANG Ll)'C C.ANH TRANH ................
1.1.1 Khai ni~m ve c~nh tranh .......................................................................................................
1.1.2 Nang h,tc c~nh tranh ................................................................................................................
1.1.3 Cac nhan t6 tac d()ng de'n vi~c hlnh thanh l<;li the' c~nh tranh ........................
1.2 MOl TRUONG CANH TRANH .................................................................................................
1.2.1 D6i thu tiem nang ......................................................................................................................
1.2.2 Cac cong ty c~nh tranh ...........................................................................................................
1.2.3 Khach hang ................................... :...............................................................................................
1.2.4 Nha cung ca'p .................................................................................................................................
1.2.5 San ph£m ho~c dich Vl:l thay the' .....................................................................................
~
~
~
~
Chuong 2: PHAN TICH NANG LljC CANH TRANH CUA TONG CONG TY
BUU CHINH VIEN THONG VIETNAM TRONG LINH VUC BUU CHINH
2.1 TONG QUAN VE NGANH BUU BieN vieTNAM ...................................................
2.1.1 Lich sll' phat tri€n nganh Bu'u di~n Vi~t Nam ..........................................................
2.1.2 Vi tri chuc nang cua nganh Bu'u di~n Vi~t Nam .....................................................
2.2 TONG coNG TY Buu cHfNH viEN THONG vieTNAM cvNPT) .............
2.2.1 So lu'<;lc ve VNPT .......................................................................................................................
2.2.2 Co ca'u t6 chuc VNPT .... .'.........................................................................................................
2.2.3 Tlnh hlnh san xua't kinh doanh cua VNPT .................................................................
2.3 cAc YEU TO TAc DONG DEN NANG Ll)'c CANH TRANH evA VNPT
TRONG LINH VljC BUU CHINH .........................................................................................
2.3.1 Ngu6n nhan lt!c ...........................................................................................................................
2.3.2 M~ng bu'u Cl:IC, h~ th6ng dich Vl:l va trang thie't hi bu'u chfnh ...........................
2.3.. 3 T6 chuc san xua't bu'u chfnh ................................................................................................. ·
2.3.4 Nhu c~u cua khach hang .......................................................................................................
2.3.5 Ye'u t6 ve chfnh sach Nha m.toc ........................................................................................
2.4 MOl TRUONG C.ANH TRANH CUA NGANH BUU CHINH ...............................
2.4.1 D6i thu tiem nang ..·....................................................................................................................
2.4.2 Cac cong ty c~nh tranh ...........................................................................................................
2.4.3 Ap It!c tu khach hang ..............................................................................................................
2.4.4 Dich Vl:l thay the'.........................................................................................................................
2.5 KET LUAN CHUdNG 2 ................................................................................................................
1
3
3
3
3
4
5
5
6
6
7
7
8
8
8
9
11
11
11
12
12
12
14
16
22
24
24
24
24
35
35
36
"
K
?
"'
K
?
"
...,
Chuang 3: MQT SO GIAI PHAP CHU YEU NANG CAO NANG LljC CANH
TRANH evA TONG coNG TY Buu cHfNH viEN THONG vieTNAM
TRONG LINH VljC BUU CHINH ..................................................................................................
;?
3.1 QUAN DIEM .........................................................................................................................................
3.2 KINH NGHieM I>OI MOl HOAT I>QNG BUU CHINH CUA cAc NUOC
TREN THE GIOI ..........................................................................................................................................
3.2.1 Tach Buu chlnh va Vi~n thong .........................................................................................
3.2.2 Tach chuc nang qmln 1y nha nude vdi chuc nang san xua't kinh doanh ...
3.2.3 Phat tri~n me;tnh dich V\1 chuy~n phat nhanh .............................................................
3.3 MOT s6 GIAI PHAP cHu YEU NANG cAo NANG Ll)'c CANH
Tf
Tf
~
TRANH CUA VNPT TRONG LINH VvC BuU CHINH ..................................................
3.3.1 Giiii phap ve t6 chuc quan 1y .............................................................................................
. ph ap
~
~
ve~ to;? chll'c
quan 1y~ san xuat ........................................................................ .
3 .3 .2 G1a1
3.3.3 Giai phap ve ngu6n nhan h,tc .............................................................................................
3.3.4 Giai phap ve cham s6c khach hang...............................................................................
3.3.5 Hoe;tch dinh chie"n 1u<;1c kinh doanh .................................................................................
KETLU~N ....................................................................................................................................................
TAl LieU THAM KHAO
PHlJ LlJC
'
,...
?
-
? •
?
?
•
?
""
38
38
39
39
41
42
42
42
48
53
53
54
59
1
~
?
~
PHANMOI>AU
1/ Tinh ca'p thie't ciia d~ tai
Tu nam 1995, thlfc hic$n duong 16i d6i moi da't nuoc, ph'H tri~n n~n kinh t€
thj truong theo djnh huong XHCN do Dang chu xuong va Hinh dc.to, cac chinh
sach cua Nha nuoc v~ bttu chinh vi~n thong da c6 nhi~u thay d6i. Chinh phu da
cho phep nhi~u COng ty cung tham gia cung cffp, khai thac cac djch Vl) bu'u chfnh
vi~n thong.
Trong linh vrf.c bu'u chinh, mai de"n nam 2000, cac cong ty nay moi b~t dffu
tham gia vao thj truong. De"n day da th~t srf. cha'm dli't thoi ky d()c quy~n cua T6ng
cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vic$t Nam, mC1 ra thoi ky moi, cac cong ty cung
tham gia cung ca'p djch Vl) bu'u chinh, cung cc.tnh tranh liin nhau d~ cu6i cung dc.tt
duqc ml)c dich la t6i da h6a l
Do tu truoc de"n nay, T6ng cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vic$t Nam phl)c vl)
Va kinh doanh trong moi truong d()c quy~n, nen kinh nghic$m Va nang lrf.c CC,lnh
tranh con hc.tn che". Ngay nay c6 nhi~u cong ty moi tham gia thj truong, cung ca'p
cac djch Vl) bu'u chinh, nhung da CC,lnh tranh manh lic$t lam cho thj phffn cua T6ng
cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vic$t Nam giam di dang k~ nha't la cac djch V\1 c6
tinh thudng mc.ti cao nhu chuy~n ti~n nhanh chi chie"m 30% thi phffn; chuy~n phat
nhanh EMS trong nuoc nam 2001 chie"m 79,8% thi phffn, nam 2002 con lc.ti
75,9%; chuy~n phat nhanh EMS nuoc ngoai nam 2001 chie"m la 17,2% thi phffn,
nam 2002 con lc.ti 14,5% va c6 xu huong con giam nii'a. Ne"u xet trong ca nuoc,
qui mo thj truong cua T6ng cong ty con Ion, song bi Cc.tnh tranh manh lic$t tc.ti cac
thanh ph6 ndi c6 doanh thu cao bu d~p cho cac vung con lc.ti. D6 la m<)t thach
thll'c Ion d6i voi T6ng cong ty BttU chinh Vi~n thong Vic$t Nam nha't la trong linh
vrf.c bu'u chinh lau nay viin con mang n~ng tinh bao ca'p.
V~ nhii'ng cong trlnh da nghien cll'u, nam 2000 Vic$n kinh te'- HQc vic$n Cong
nghc$ Bttu chinh Vi~n thong da nghien cll'u d~ tai "M<)t s6 giai phap nh~m nang
cao nang lrf.c cc.tnh tranh cua T6ng cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vic$t Nam ". B~
tai nay t~p trung nghien CUu V~ cac hoc.tt d()ng trong linh Vrf.C Vi~n thong tren g6c
dQ CC,lnh tranh nganh va CC,lnh tranh qu6c t€, chua nghien CUu SaU VaO CC,lnh tranh
. trong linh vrf.c bu'u chinh.
Vl v~y toi chQn d~ tai "M()t s6 giai phap nang cao nang llfc cc.tnh tranh cua
T6ng cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vic$t Nam trong linh vrf.c bttu chinh" lam lu~n
van thc.tc si kinh t€.
2
21 Ml}C dich cua lu~n van
Tren cd sd nghien cll'u ly thuye"t v~ c~nh tranh va phan tich xu hudng c~nh
tranh trong n~n kinh te", d~ tai t~p trung nghien cll'u m()t scf va'n d~ cd ban nhu' sau:
•!• Phan tfch, danh gia nang lgc ho~t d()ng cua T6ng cong ty Bu'u chfnh Vi~n
thong
Vi~t
Nam trong linh vl;t'c bu'u chinh.
•!• T6ng hqp m()t scf kinh nghi~m v~ d6i mdi ho~t d()ng bu'u chinh cua m()t scf
nude tren the" gidi.
•!• D~ xua't m()t scf giai phap nang cao nang ll;t'c c~nh tranh cua T6ng cong ty
Bu'u chfnh Vi~n thong Vi~t Nam trong linh vl;t'c bu'u chinh. Cac giai phap
nay cilng chi mang tfnh dinh hu'dng cho cac ho~t d()ng cua T6ng cong ty
khong di sau vao cac chi tieu dinh lu'qng.
3/ Do'i ttt«!ng va ph~m vi nghien CUll
Nghien CUu toan b() cac ho~t d()ng t6 chuc san xua't kinh doanh trong linh Vl;t'C
bu'u chfnh cua T6ng cong ty Bu'u chinh Vi~n thong Vi~t Nam va kinh nghi~m d6i
mdi t6 chuc qmln ly v~ bu'u chinh cua m()t scf nude tren the" gidi.
41 Cd slJ ly Iu~n va phttdng phap nghien cuu
Cd sd ly lu~n du'qc v~n dvng tu h~ thcfng cac quan di~m. chu tru'dng, du'ong
Icfi cua Dang va Nha nude v~ phat tri~n Bu'u chinh.
Phu'dng phap nghien cll'u v~n dvng cac phu'dng phap nghien cll'u khoa h<;>c nhu'
phu'dng phap thong ke, phan tfch, SO sanh, di~u tra Xa h()i hQC.
51 Ktt ca'u cua lu~n van
Lu~n van gdm ba chu'dng:
Chuang 1: T6ng quan v~ ly thuye"t c~nh tranh.
Chuang 2: Phan tich nang ll;t'c c~nh tranh cua T6ng cong ty Bu'u chfnh Vi~n
thong Vi~t Nam trong linh vl;t'c bu'u chfnh.
Chuang 3: M()t scf giai phap chu ye"u nang cao nang ll;t'c c~nh tranh cua T6ng
cong ty Bu'u chinh Vi~n thong Vi~t Nam trong linh vl;t'c bu'u chinh.
3
CHUdNGI:
R
~
,
~
TONG QUAN VE LY THUYET C~NH TRANH
1.1 KHAI Nl~M VE C~NH TRANH v A NANG Ll)'C C~NH TRANH
1.1.1 Khai
ni~m
Trong nen kinh te' thi tntong, chung ta thu'ong hay n6i de'n cc;tnh tranh. V~y
cc;tnh tranh 1a gl?
Trong "D{li tit tliin Tie'ng Vift" giai thich: "Cc;tnh tranh la m{>t khai ni~m
du'qc sti' dt;mg trong nhieu linh vrf.c khac nhau . .E>~ ddn gian h6a, c6 th~ hi~u cc;tnh
tranh la Sf/. tranh dua gifi'a ffiQt nh6m ngu'oi rna Srf. nang cao Vi the' CUa ngu'oi nay
se lam giam vi the' cua nhfi'ng ngu'oi con lc;ti. .E>ieu ki~n cho slf cc;tnh tranh tren m{>t
thi tru'ong la: CO it nha"t la hai chu th~ quan h~ ddi khang Va CO Srf. tu'dng ung gifi'a
Slf cdng hie'n va phffn du'QC hu'dng CUa m6i thanh vien tren thi tru'ong" .
.E>ay la m9t dinh nghia tu'dng do'i ro rang, d~ hi~u va duqc nhieu nguoi cha"p
nh~n.
1.1.2 Nang hJ'c
c~nh
tranh
Nang llfc cc;tnh tranh la thu~t ngfi' du'qc sti' dt;mg r{>ng rai voi nhieu ca"p d{>:
nang lrf.c cc;tnh tranh quo'c gia, nang lrf.c cc;tnh tranh cong ty va nang llfc cc;tnh tranh
san ph~rnl dich vv. Tuy nhien chua c6 m{>t khai ni~m ro rang cfing nhu' m{>t thu'oc
do chung ve nang lrf.c cc;tnh tranh. Nang lrf.c cc;tnh tranh du'qc danh gia theo nhieu
quan di~m khac nhau:
Theo ly thuye't thu'dng mc;ti truyen tho'ng thl nang lrf.c cc;tnh tranh cua cong ty
du'qc xem xet qua lqi the' cc;tnh tranh ve chi phi va nang sua"t lao d{>ng. Cong ty
dc;tt du'qc nang ·sua"t cao, chi phi tha"p thl se c6 u'u the' trong cc;tnh tranh, chie'm linh
du'qc thi tru'ong, mang lc;ti doanh thu lon, lqi nhu~n cao. Theo quan di~m nay, giai
phap nang cao nang lrf.c cc;tnh tranh Ia cac cong ty t~p trung vao nang cao nang
sua"t lao d{>ng, giam chi phi, hc;t gia thanh san ph~m.
Theo quan di~m "Quan tri chie'n lu'qc" cua Michael Porter thl: nang lrf.c
cc;tnh tranh cua cong ty ph\1 thu{>c vao kha nang khai thac d{>c dao cua mlnh d~
tc;to ra san ph~m c6 chi phi thffp va di bi~t h6a tuc la bao g6m ca ye'u to' vo hlnh.
Ngoai ra, nang lrf.c cc;tnh tranh cua cong ty con ph\1 thu{>c vao vi~c danh gia dung
ve ddi thu Cc;tnh tranh, cac san ph~n hay dich V\1 thay the', Slf tham nh~p nganh cua
cac cong ty moi, srf. rut lui khoi nganh va vi the' cua cong ty tren thi tru'ong.
4
Tom l~i. d~ hi~u them v~ nang llfc c~nh tranh, theo De Wit va Mayer
(1994 ), cong ty m<)t m~t phai xac dinh du
dinh ngu6n llfc ben trong d~ phat tri~n vi the" c~nh tranh nay. Cac ngu6n llfc ben
trong bao gdm tai san, tai nang (competences), va nang llfc (capabilities).
Tai san cua cong ty bao gdm cac lo~i tai san vo hlnh va hfi'u hlnh rna nha
quan tQ co th~ sii' d1;1ng du<,:1c. Nhung lo~i tai san nay du
nha xudng, v~t tu... Va tai san vo hlnh se bao g6m: nhan hit%u, s\f d<)c quy~n v~
phat minh, ten tu6i cua cong ty... Nhung lo~i tai san nay co th~ xac dinh gia tri thi
truong cua no va co th~ ban cho nhung cong ty khac.
Ye"u tO' tai nang (competences) cua cong ty bao gdm nhung tai san vo hlnh
rna vit%c chuy~n giao chung cho cac cong ty khac thl ra't kho khan. Ye"u tO' tai
nang (1 day bao gdm ta't ca nhung bf quye"t v~ ky thu~t. cong nght%, va ky nang rna
cong ty dang sd hfi'u.
Tuong tlf nhu ye"u tO' tai nang, ye"u tO' v~ nang llfc (capabilities) cling la m<)t
ye"u tO' khong th~ ban du
quan tfi.
1.1.3 Cac nhan t6 tac d()ng de'n vi~c hinh thanh I«;ii the' c~nh tranh
Theo quan di~m cua cac nha kinh t€ c6 di~n, hQ nha'n m~nh de"n nhan tO' san
xua't nhu Ia m<)t ngudn llfc d~ t~o l<;1i the" c~nh tranh. HQ thuong coi trQng slf san
c6 cua cac ye"u tO' san xua't nhu da't dai, v6n va lao d<)ng.
Tuy nhien, di~u do khong gicli thfch du
day cao hon ra't nhi~u so voi nhung noi khac. Cang kho giai thfch t~i sao Nh~t
Ban l~i n6i tie"ng v~ may m6c thie"t hi, khi rna da't nuoc cua hQ khong h~ c6 tai
nguyen khoang san.
D~ giai thfch hi~n tu
nhung ngudn llfc t~i ch6 quye"t dinh l
llfc c~nh tranh v~ phuong di~n dai h~n ph1;1 thu<)c nhi~u vao kha nang ccli tie"n m<)t
each lien tl;IC, ong nh{n m~nh Slf tac d<)ng cua moi trltong qu6c gia dSn vit%c thlfc
hit%n cac ccli tie"n lien t1;1c cua cong ty. Michael Porter da ke"t lu~n di~u ki~n cua
5
m6i quO'c gia se c6 m()t tac d()ng ra't Ion de'n kha nang cai tie'n va nang h,tc c~nh
tranh cua cong ty. Cac di€u kic$n d6 bao g6m:
•
Bi€u kic$n v€ cac nhan tO' san xua't
•
Bi€u kic$n v€ nhu cffu
•
Cac nganh cong nghic$p h6 tr<;l va c6 lien quan
•
Chie'n Iu'<;lc cong ty, ca'u true nganh, muc d() c~nh tranh
•
Cac co may va chinh sach cua Nha nu'oc
1.2 MOl TRUONG CANH TRANH
Bay Ia Io~i moi tru'ong anh hu'dng de'n vic$c kinh doanh cua tung nganh, ho~c
tung cong ty nha't dinh. Phffn Ion ho~t d()ng cua cac cong ty d€u chiu S\1' tac d()ng
tr\fc tie'p cua moi tntong nay. Vi v~y, cac nha quan tri ra't quan tam va thu'ong
danh nhi€u thoi gian d~ khao sat ky cac ye'u tO' cua moi tru'ong d~ nh~n dic$n
nhii'ng co h()i va nhii'ng nguy co rna cong ty g~p phai. Michael Porter, giao su' n6i
tie'ng v€ chie'n Iu'<;lc kinh doanh cua Truong Quan tq Kinh doanli Harvard, da du'a
ramo hinh nam ap I\fc c~nh tranh trong nganh kinh doanh:
1) Nguy co tu nh~p nganh cua cac dO'i thu ti€m nang
2) Muc d()
c~nh
tranh giii'a cac cong ty hic$n c6 trong nganh
3) Sue m~nh dam phan ctia ngttoi mua
4) Sue m~nh dam phan cua nha cung ca'p
5) Nguy co tu cac san ph~m ho~c dich V\1 thay the'
Michael Porter cho ding sue m~nh cua cac ap l\fc c~nh tranh trong nganh se
quye't dinh muc d() dffu ttt, cu'ong d() c~nh tranh, va muc I<;li nhu~n cua nganh. Khi
cac ap I\fc c~nh tranh cang m~nh, kha nang sinh Ioi va tang gia hang cua cac
cong ty cung nganh cang bi h~n che', ngtt<;lc I~i khi ap l\fc c~nh tranh ye'u c6 th~
d~n de'n m()t co h()i vi n6 cho phep cong ty c6 kha nang thu nhi€u I<;1i nhu~n hon.
Tren quan di~m chie'n Iu'<;lc kinh doanh, nha quan tri cffn xem cac ap Ilfc tren day
m()t each c~n th~n, chu trQng nhi€u hon de'n khia c~nh nguy co cua chung trttoc
khi khai thac cac co h()i do chung c6 kha nang mang I~i.
1.2.1 D6i tho ti~m nang
BO'i thu ti€m nang bao g6m cac cong ty hic$n t~i khong ra c~nh tranh nhu'ng
v~n c6 kha nang c~nh tranh trong tttong Iai. Kha nang c~nh tranh cua dO'i thu ti€m
nang du'<;IC danh gia qua y nic$m rao can ngan ch~n CUa S\f gia nh~p VaO nganh
kinh doanh. Rao can nay bao ham y nghia m()t cong ty cffn phai tO'n kern ra't
6
nhi~u chi phi d~ c6 th~ tham gia vao mot nganh ngh~ kinh doanh nao d6. Phi t6n
nay cang IOn thl rao elm cang cao va ngll'
nh~p vao nganh kinh doanh:
•
S\f trung thanh ciia khach hang do'i voi san phffm ciia cong ty
•
L
•
L
1.2.2 Cac c6ng ty c~nh tranh
Cac cong ty c;;tnh tranh vo'n da c6 vi the' vung vang tren thi trll'ong trong cling
mot nganh ngh~ kinh doanh. Muc do c;;tnh tranh cang cao, gia c;;tnh tranh cang
giam, keo theo l
cac cong ty cling ho;;tt dong trong mot linh V\l'C kinh doanh. Bola:
(1) Ca cifu ct;mh tranh: la S\1' ph an bo' so' lU'qng va t~m co cac cong ty c;;tnh
tranh trong cling nganh kinh doanh.
(2) Tinh h1nh cua nhu cdu thi tntilng: cfing anh hU'dng de'n muc dQ c;;tnh tranh
ciia cac cong ty cling nganh. Nhu c~u tren thi trll'ong cang tang, ap l\fc c;;tnh tranh
cang giam vl m6i cong ty d~u c6 kha nang tieu tht.I dlt
thi trU'ong c6 khuynh hU'ong giam slit Ia nguy cd dang k~ buoc cac cong ty tlm
mQi each d~ bao v~ thu nh~p va thi ph~n ciia mlnh. Do d6 cac cong ty cling
nganh se c;;tnh tranh nhau kho'c li~t.
(3) Rlw can ngdn chi;in cong ty ra khoi nglmh: la cac rao cha:n ngan ch~n vi~c
rut lui cua cong ty ra khoi nganh dang ho;;tt dong. Truong h
m;;tnh, hang h6a u dQng rna khong c6 hll'ong giai quye't, tlnh hlnh cuoc chie'n v~
gia ca cang gay ga:t hdn. Tuy nhien vi~c lui rut khoi nganh la di~u khong ddn
gian vl phai chju t6n tha'"t ra'"t Ion. T6n tha'"t cang Ion nghia la rao can rut lui cang
cao.
1.2.3 Khach himg
. Khach hang la nhfi'ng ngll'oi tieu th\l cac san phifm va djch V\l CUa cac cong ty.
HQ quye't dinh d~u ra ciia cong ty. Khong c6 khach hang, cac cong ty se khong
th~ tieu tht.I du'
7
nghien CUu d€ nlim bAt du'
Thong thu'ong, khach hang yeu c~u giam gia hol}c yeu c~u cha't lu
d()ng cua cong ty tang them, c6 nguy cd v~ gia ca c~nh tranh. Ne'u khach hang it
doi hoi thl cong ty CO Cd h(}i giam chi phi, tang l
1.2.4 Nha cung dtp
Nha cung ca'p khong chi cung U'ng nguyen v~t li~u, trang thie't bi, sli'c lao
d(}ng rna Ca nhfi'ng cong ty tu' va'n djch Vl,l quang cao, V~n chuy€n... n6i chung la
cung ca'p cac d~u vao cua qua trlnh san xua't kinh doanh. C6 th€ xem nha cung
ca'p nhu' m()t nguy cd khi h9 doi nang gia hol}c giam cha't lu'
1.2.5 San phiim hoijc Cfich Vl}. thay the'
San ph~m hol}c djch Vl,l thay the'la san ph~m cua cac do'i thu c~nh tranh trong
cung nganh hol}c cac nganh kinh doanh khac nhu'ng c6 cung chli'c nang, cong
dl,lng dap U'ng nhu c~u tieu dung gio'ng nhau cua khach hang.
Do hang h6a c6 tinh cha't thay the' cho nhau nen se dftn de'n slJ c~nh tranh tren
thi tru'ong. Khi gia cua san ph~m chinh tang thl se khuye'n khich xu hu'ong sii'
dl,lng san ph~m thay the' va ngu'
SlJ hi~n hti'u cua san ph~m thay the' ngay cang da d~ng t~o thanh nguy Cd
c~nh tranh gia ca, lam giam l
sli'c c~n th~n khuynh hu'ong gia ca cua cac san ph~m thay the' trong tu'dng lai.
Tom l~i, tren day da trlnh bay t6ng quan v~ ly thuye't c~nh tranh tren hai
phttdng di~n: Cac ye'u to' n()i llJc cua cong ty rna n6 se t~o ra l
ty. Day cfing la cd sd ly lu~n d€ xem xet phan tich danh gia nang llJc c~nh tranh
nganh cua T6ng cong ty Bu'u chinh Vi~n thong Vi~t Nam trong linh vlJc bu'u
chinh C1 chu'dng 2.
8
CHUONGII:
PHAN TICH NANG Ll)'C C~NH TRANH
CUA TONG CONG TY Bu'u CHINH VlEN THONG V~T NAM
TRONG LiNH Vl)'C Bu'u CHINH
2.1 ToNa QUAN vE NGANH Buu BieN vieTNAM
2.1.1 Lich sii' phat tri~n ngimh Bliu di~n Vi~t Nam
Xua't phat tu nhu c~u trao d6i thong tin va giao htu tlnh cam, ho~t d<)ng bliu
chinh c6 tu ra't Hiu doi. Theo lich sa, cac tri~u d~i phong kie'n Vi~t Nam da chia
du'ong cai quan ra tung cung do~n va d~t Nha tr~m d~ ch~y cong van, gia'y to cila
tri~u dlnh.
Nam 1858, khi thlfc dan Phap xam lu'qc Vi~t Nam, chung da bAt d~u xay
dlfng h~ thO'ng bliu chinh hi~n d~i, chil ye'u d~ pht;tc V\l cho b<) may xam lu'QC Va
cai tri nu'oc ta. Trong thoi ky nay, nganh Bll'u di~n nu'oc ta hoan toan do Phap
khO'ng che' va khai thac.
Ngay 2/911945, Chil tich H6 Chi Minh d<;>c Ban Tuyen ngon B<)c l~p, khai
sinh nu'oc Vi~t Nam Dan chil C<)ng hoa. Ba't nu'oc md ra m<)t trang sa moi. Nu'oc
Vi~t Nam hoan toan d<)c l~p. Bll'll di~n Vi~t Nam cling du'qc thanh l~p
(15/811945), d6ng thoi tie'p quan toan b<) m~ng luoi bliu di~n do Phap d~ l~i.
Nhung hoa blnh khong bao lau, thlfc dan Phap da tam quay l~i chie'm nu'oc ta m<)t
l~n nua. Bll'll di~n Vi~t Nam cung b<) may Chinh phil vao chie'n khu Vi~t BAc,
tie'p tt;tc CUQC each m~ng giai ph6ng dan tQC.
1954- 1975 day la thoi ky chie'n tranh, da't nuoc hi chia cAt lam hai mi~n:
mi~n BAc tie'n len xay dlfng Xa h<)i Chil nghia, mi~n Nam tie'p tt;tc khang chie'n
chO'ng My, ca nu'oc da'u tranh cho slf nghi~p thO'ng nha't da't nu'oc. Bll'u di~n Vi~t
Nam trong thoi ky nay ho~t d<)ng mang tinh pht;tc vt;t: pht;tc vt;t cho Bang, cho Nha
nu'oc, cho nhan dan va cho ti~n tuye'n.
Ngay 21711976 da't nuoc hoan toan thO'ng nha't, d6i ten nuoc la C<)ng hoa Xa
h<)i Chil nghia Vi~t Nam, va thanh l~p T6ng ct;tc Bliu di~n Vi~t Nam, trlfc thu<)c
Chinh phil, d~ thlfc hi~n chuc nang t6 chuc, quan ly, khai thac v~ bliu chinh, vi~n
thong va t~n sO' vo tuye'n di~n tren toan quO'c.
T6ng eve Bll'll di~n luc ba'y gio vua c6 chuc nang quan ly nha nuoc vua c6
chuc nang kinh doanh ho~t d<)ng giO'ng nhu' m<)t cong ty trong linh vlfc bliu chinh,
vi~n thong.
9
Ngay 41711990 H9i d6ng B9 tru'dng ra Nghi dinh s6 1151Hf)BT quye"t dinh
thanh l~p T6ng cong ty Bttu chfnh Vi6n thong Vi<$t Nam. Theo d6, T6ng cong ty
Bu'u chfnh Vi6n thong Vi<$t Nam trd thanh m9t doanh nghi<$p thlfc hi<$n ho~t d9ng
san xua"t kinh doanh trong linh vlfc bttu chfnh, vi6n thong va chiu slf quan ly nha
nu'oc trlfc tie"p cua T6ng Ct;lC Bu'u di<$n. Nhu' v~y tu day da danh da"u m9t bu'oc
chuy~n moi trong nganh bttu chfnh, vi6n thong: d6 la slf phan tach giua chuc
nang quan ly nha nu'oc va quan ly san xua"t kinh doanh v€ bu'u chfnh, vi6n thong.
Thlfc hi<$n du'ong 16i d6i moi da"t nu'oc, phat tri~n n€n kinh te" thi tru'ong theo
dinh hu'ong XHCN do Dang chu xu'ong va lanh d~o, cac chfnh sach cua Nha nu'oc
v€ bttu chfnh vi6n thong da c6 nhung buoc tie"n nhay VQt. Nam 1995, Chfnh phu
chfnh thuc ca"p gia"y phep cho thanh l~p Cong ty c6 ph~n Dich vt;t Bu'u chfnh Vi6n
thong SaiGon (SPT) va Cong ty Di<$n tu Vi6n thong Quan d9i (VIETEL). De"n
nam 2000, Chfnh phu tie"p tt;tc ca"p gia"y phep cho Cong ty Di<$n tu Vi6n thong
Hang hai (VISHIPEL) va Cong ty Thong tin Vi6n thong Di<$n llfc (ETC). Ca b6n
cong ty tren du'<;Jc tham gia cung ca"p, khai thac cac dich vt;t bu'u chfnh vi6n thong
trong nu'oc va di nu'oc ngoai.
Nhu' v~y. hlnh thuc d9c quy€n da c6 slf thay d6i chuy~n tu d9c quy€n cong
ty sang d9c quy€n nha nu'oc. Lich su nganh Bu'u di<$n da sang trang moi, cha"m
dUt thoi ky vang son cua T6ng cong ty Bu'u chfnh Vi6n thong Vi<$t Nam, md ra
thoi ky tlf do, cac cong ty cling tham gia tren thi tru'ong, cling c~nh tranh lanh
m~nh du'oi Slf quan ly nha nu'oc cua T6ng Ct;lC Bu'u di<$n nay la BQ Bu'u chfnh Vi6n
thong. (Xem sa d6J)
2.1.2 Vi tri, chuc nang cua nganh Btiu di~n Vi~t Nam
Di~u 1 "Phdp l~nh Buu chfnh Viln thong" qui dinh "Nha nu'oc xac dinh bttu
chfnh, vi6n thong la nganh kinh te", ky thu~t, dich vt;t quan trQng thu9c ke"t ca"u h~
t~ng cua n€n kinh te" qu6c dan. Phat tri~n bu'u chfnh, vi6n thong nh~m dap ung
nhu C~U phat tri~n kinh te"- Xa hQi, gop ph~n nang cao CUQC s6ng CUa nhan dan
va dam bao qu6c phong, an ninh ".
Theo di€u 1 cua Nghi dinh s6 90/2002/ND-CP ngay 11111/2002 qui dinh:
"B9 Bu'u chfnh Vi6n thong la co quan cua Chinh phu thlfc hi<$n chuc nang quan ly
nha nu'oc. v€ bu'u chfnh, vi6n thong, cong ngh<$ thong tin, di<$n tu, Internet, truy€n
d~n phat song, t~n s6 vo tl,lye"n di<$n va co sd h~ t~ng thong tin qu6c gia trong
ph~m vi ca nu'oc (gQi t~t la bu'u chfnh, vi6n thong va cong ngh<$ thong tin); quan
ly nha nu'OC cac dich Vt;l cong fch va d~i di<$n chu Sd hifu ph~n gop v6n cua nha
nu'oc trong linh bu'u chinh, vi6n thong va cong ngh<$ thong tin theo qui dinh cua
phap lu~t".
Sd ad 1: Sd ad td chdc qwln ly nganh bttu cmnh cua B(} Bttu chlnh Vi~n th6ng
BQ Bu'U CHfNH VIEN THONG
VNPT
Ban Bl.tu chinh - Pha t hanh bao chi
Cl]c Buu di~n
Trungudng
61 Bltll di~n
Tinh, TP
Bltll di~n Huy~n •
Thixa
Bu'U di~n
khu Vlf.c - Ki 6t
D~ily
Buu di~n
C6ng ty
PHBCTW
C6ng ty Bu'U chinh
Lien tinh & Qu6'c t€
Trung
tam 1
Di~m Bu'U di~n
V~n
h6a xa
VNPT: T5ng cong ty Bl.tu chinh Vi€n thong Vic$t Nam
VIETEL: Cong ty E>ic$n tLi' Vi€n thong Quan d()i
SPT: Cong ty C5 ph~n Djch V\1 Bl.tu chinh Vi€n thong Sai Gon
Tr~m
trung
chuyen C~n Thd
jQ
~
C6ng ty
Tem
C6ng ty TiS't
ki~m Bu'U di~n
Trungtam
Xinghi~p
chuy~n ti~n
sua chua 6 t6
Tr~m
trung
chuy~n Da N~ng
Bu'U di~n
(VIETEL)
VISHIPEL: Cong ty Vi€n thong Hang H~H
ETC: Cong ty Thong tin Vi€n thong E>ic$n llfc
PHBC TW: Ph at hanh bao chi Trung u'dng
11
2.2 TONG coNG TY Buu cHfNH viEN THoNG vieTNAM cvNPT)
2.2.1 Sd htQ'c v~ Tfing cong ty Bliu chinh Vi~n thong Vi~t Nam
Nhu' phfin tren da trlnh bay, tru'oc day T6ng Cl;IC Bu'u di<$n vua thvc hi<$n chuc
nang. qmln ly nha nu'oc vua hot;1t d()ng gi6ng nhu' m()t T6ng cong ty trong linh vvc
bttu chinh, vi~n thong.
Nam 1995, Chinh phu da thanh l~p li;ii T6ng cong ty Bu'u chinh Vi~n thong
Vi<$t Nam theo Quye't dinh s6 249/TTg ngay 29/411995 cua Thu tu'ong Chinh phu.
Theo d6, T6ng cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vi<$t Nam la m()t doanh nghi<$p nha
nu'oc, cling voi cac doanh nghi<$p khac trvc thu()c T6ng c1;1c Bttu di<$n nay la B() ·
Bu'U chinh Vi~n thong, hot;1t d()ng trong linh vvc bu'u chinh, vi~n thong.
T6ng cong ty Bttu chinh Vi~n thong Vi<$t Nam hot;1t d()ng theo mo hlnh
91/TTg cua Thu tu'ong Chinh phu, Ia T6ng cong ty nha nu'oc chu d~o hot;1t d()ng
trong linh vvc bu'u chinh, vi~n thong. Kinh doanh va phl;IC Vl;l trong m()t linh vvc
d~c thu: cung ca'p dich v1;1 thong tin lien lt;1c cho xa h()i, dap ung nhu cfiu trao d6i
thong tin cho n~n kinh te', ph1;1c Vl;l cho cac ca'p chinh quy~n, ph1;1c Vl;l dan sinh,
nang cao dan tri va phl;IC Vl;l cac ffil;IC tieu V~ an ninh qu6c phong.
Ten giao dich: T6ng cong tY' Bu'u chinh Vi~n thong Vi<$t Nam
Ten giao dich qu6c te': Vietnam Posts and Telecomnications (VNPT)
2.2.2. Cd ca'u t6 chti'c Tfing cong ty Bliu chinh Vi~n thong Vi~t Nam
T6ng cong ty bao g6m: 61 Bttu di<$n Tinh, Thanh ph6 trong ca nu'oc va C1;1c
bu'u di<$n trung u'dng, 10 cong ty nganh dQC, 5 don Vi lien doanh Va v6n c6 phfin.
Trong d6 10 cong ty nganh dQC bao g6m:
•
Cong ty Di<$n thot;1i Lien tinh
•
Cong ty Vi~n thong Qu6c te'
•
Cong ty Di<$n toan va Truy~n s6li<$u
•
Cong ty Bttu chinh Lien tinh va Qu6c te'
•
Cong ty Phat hanh Bao chi Trung u'ong
•
Cong ty Tern
•
Cong ty
•
Cong ty Tai chinh Bttu di<$n
•
Cong ty Bao hi~m Bttu di<$n
•
Cong ty Tie't ki<$m Bttu di<$n
V~t
tu' Bttu di<$n
12
2.2.3 Tinh hinh ho~t d()ng san xua't kinh doanh ciia VNPT
Trong ca.c nam qua, nhln chung tlnh hlnh ho~t d()ng san xua"t kinh doanh cua
VNPT la to't, luon co doanh thu nam sau cao hon nam tntoc, to'c d() tang tntdng co
giam nhu'ng vftn duy trl (1 muc cao, do ngay cang bi c~nh tranh manh li~t va
VNPT lien t\}c giam cu'oc cac djch V\1 nha"t la djch V\1 vi~n thong tie'n toi ngang
b~ng ho~c tha"p hon cac nu'oc trong khu vlfc, bu l~i da cung ca"p them nhi~u djch
Vl,l moi nh~m dap ling nhu c~u ngay cang cao cua ngu'oi tieu dung. Doanh thu d~t
du'
Don vi tinh: trieu d6ng
1998
1999
2000
Nam
2002
2001
Doanh thu
10.819.345 12.747.034 15.239.190 18.097.180 21.057.639
To'c d() tang
17,82%
19,55%
18,75%
16,36%
Ngu6n: VNPT
Theo bao cao cua B() Bu'u chinh Vi~n thong: dong gop cua VNPT vao GDP
ngay cang tang tu 0,41% nam 1991len 2% nam 2000, thu hut va giai quye't vi~c
lam cho hon 9 v~n lao d()ng xa h()i. Ngoai dong gop quan trqng la ph\lc V\1 thong
tin cho n~n kinh te' xa h()i, hi~n VNPT du'
nam 1991len 3.300 ti d6ng nam 2002.
2.3 cAc YEU TO TAc DONG DEN NANG Ll)'c CA.NH TRANH cuA VNPT
TRONG LlNH Vl)'C BUU CHINH
Nhu da phan tich C1 chuang 1, khi danh gia ·cac ye'u to' tac d()ng de'n nang lvc
c~nh tranh cua VNPT trong linh vlfc bu'u chinh, chu ye'u t~p trung phan tich theo
ly thuye't cua Michael Porter, bao g6m cac ye'u to' sau:
2.3.1 Ngu6n nhiln h}'c
Nhan lvc hay con nguoi Ia ngu6n tai nguyen quy gia nha"t do'i voi m6i quo'c
gia, t6 chuc hay cong ty, d~c bi~t Ia trong moi tntong c~nh tranh. Cac chuyen gia
cho r~ng: d~ t6n t~i va phat tri~n t6t, cac cong ty c~n phai thvc hi~n hi~u qua
cong tac quantri ngu6n nhan llfc. Chinh vl v~y, con ngu'oi la ye'u to' d~c bi~t quan
trQng giup cong ty th~ng l
ngu'oi cang trd nen quan trqng, vl do chinh la ngu6n sang t~o tich eve nha"t, nang
dQng nha"t giup cong ty CO nhung chie'n lu'QC kinh doanh to't, Vu'Qt qua cac do'i thu,
th~ng l
13
dlfa tren slf sang t~o cua d9i ngfi ngu'oi lao d<)ng. Vl v~y c6 du'<;1c d9i ngfi ngu'oi
lao d<)ng to't la c6 th€ th~ng the' trong cac cu9c c~nh tranh.
Hi~n nay, t6ng so' lao d<)ng cua VNPT khmlng 9 v~n ngu'oi. Rieng lao d<)ng
trong linh vlfc bu'u chinh la 3,6 v~n ngu'oi. Phan lo~i lao d<)ng xem phf:llf:lc 2
Nang sua't lao d<)ng nam 2002:
•
Tinh theo dich Vl,l bu'u chinh:
•
Tinh theo ca T6ng cong ty:
23.468 nghln d6ng/ngu'oi/nam
233.974 nghln d6ng/ngu'oi/nam
Qua khao sat cho thffy: ngu6n lao d<)ng cua VNPT trong linh vlfc bu'u chinh
d6i dao, da qua nhi~u nam cong tac tren thlfc t€. Nhan llfc phan bo' d~u r<)ng kh~p
trong ca nu'oc tu d6ng b~ng cho de'n mi~n cao k€ ca vung sau va hai dao, c6 t~p
trung Ion t~i cac thanh pho', thi xa, khu dong dan cu'. Toan b9 nhan llfc t~o thanh
m{)t h~ tho'ng phan pho'i vil'ng m~nh, thu~n ti~n cho vi~c cung cffp cac dich Vl,l de'n
mQi ndi rna cac cong ty khac khong d~ gl c6 du'<;jc.
Tuy nhien ben c~nh nhung di€m m~nh rna VNPT da d~t du'<;1c, v~ t6ng quat
trong linh V\l'C bu'u chinh, ngu6n nhan llfc COn t6n t~i IDQt so' h~n ch€ anh hu'dng
nha't dinh de'n nang llfc c~nh tranh, cfing c~n phai khach quan nhln nh~n nhu' sau:
- Trlnh d{) chuyen mon sau h~n ch€, d9i ngfi lao d<)ng chu ye'u la cong nhan
(chie'm 66,9% so' lao d9ng), thie'u h~n d9i ngfi nhung nha quan ly gioi, c6 trlnh d9
cao, ho~ch dinh chie'n lu'<;1c, d~ ra m1,1c tieu phat tri€n lau dai cho nganh. C1,1 th~
hi~n nay, ca nu'oc c6 61 Bu'u di~n tinh, thanh pho' thl c6 toi 55 giam do'c la ngu'oi
dtt<;1c dao t~o tu cac chuyen nganh ky thu~t, chua n6i d T6ng cong ty. E>i~u nay
chung to d9i ngfi quan ly trong linh vlfc bu'u chinh vua thie'u vua 'ye'u tr~m trQng!
- Lao d<)ng chu ye'u la thu cong, chu'a ap dl,lng cd gioi h6a, tin hQC h6a cac
qui trlnh san xua't. Do d6 chi phi Ion, nang sua't lao d<)ng tha'p, nho hdn 9,97l~n so
voi muc trung blnh cua T6ng cong ty.
- Can b{) cong nhan vien thie'u kie'n thuc kinh doanh, kie'n thuc giao tie'p,
chua chu d<)ng tlm de'n voi khach hang, ngu'<;1c l~i v§:n giu tu' tu'dng "d{)c quy~n"
cho khach hang tlm de'n mlnh, th~m chi con gay nhi~u kh6 khan phi~n ha cho
khach hang. E>i~u nay gay anh huang xa'u de'n ho~t d<)ng cua VNPT va lam cho
khach hang phan ung ngu'<;1c l~i. Theo ke't qua tham do y kie'n khach hang, chung
toi nh~n tha'y c6 57,3% y kie'n, khach hang se bo Bu'u di~n tlm de'n m{)t cong ty
khac cling cung ca'p dich v1,1, voi ky VQng d d6 se du<;1c ph1,1c v1,1 to't hdn, day la
di~u ba't l<;1i cho VNPT.
Do d6, VNPT c~n phai xay dlfng l~i hlnh anh tru'oc c<)ng d6ng. Hi~n t~i va
trong tu'dng lai, ho~t d<)ng cung ca'p dich Vl,l bu'u chinh cua VNPT luon c6 c~nh
14
tranh giua cac cong ty cling nganh. Thlfc te' nay doi hoi can b() cong nhan vien
bu'u chinh phai n6 llfc pha'n dffu nhiSu hdn nua, xay dlfng phong each kinh doanh
moi huong vS khach hang: "Khach hang luon luon dung", cai thi~n van h6a giao
tie'p tc;ti cac bu'u c1,1c, lam cho khach hang du'
2.3.2 M~ng btiu Cl}C, h~ th6ng cijch Vl} va trang thie't bf btiu chinh
2.3.2.1 M~ng btiu Cl}C
VNPT voi thanh tich hdn 58 narn hoc;tt d()ng trong nganh, da xay dlfng va
phat tri~n rn()t rnc;tng lu'oi bu'u chinh r()ng kha:p trong ca nu'oc, de'n t~n nong thon,
vung sau, vung xa, hai dao, tc;to diSu ki~n phat tri~n kinh te', van h6a, xa h()i; phat
tri~n kinh doanh cac dich V\1 bu'u chinh, vi~n thong. Tinh de'n nam 2002, VNPT
c6 3.063 bu'u c1,1c; 5.962 di~m Bu'u di~n- Van h6a xa; 1.652 dc;ti ly bu'u di~n; 167
ki-6t. Tdng c()ng VNPT c6 10.874 di~m ph1,1c v1,1. Di~n tich ph1,1c Vl,l binh quan
m6i di~m la 34,78 km 2/di~rn. S6 dan ph1,1c v1,1 binh quan m6i di~m la 7.358
nguoi/di~m. Nhu v~y, VNPT da du'a cac dich v1,1 bu'u chinh, vi~n thong toi h~u he't
cac vung mi~n que xa xoi, heo lanh trong ca nu'oc.
Mc;tng bu'u Cl,lC cua Vi~t Nam thu()c loc;ti t6t so voi cac nu'oc trong khu VlfC
nhu'ng con thffp so voi cac nu'oc cong nghi~p phat tri~n. (Xem ph(!, l(!,c 3)
2.3.2.2 H~ tho'ng cijch Vl} btiu chinh
Nhu c~u cua xa h()i ngay cang phat tri~n, doi hoi h~ th6ng cac dich Vl,l bu'u
chinh ngay cang hoan thi~n vS chfft lu'
chinh thanh nhil'ng nh6rn dich Vl,l khac nhau. Song, theo n()i dung thi c6 th~ chia
ra lam 3 nh6m dich v1,1:
Nh6m 1: Cdc dtch V(!- buu chfnh truyin thdng:
Cac dich vv bu'U chinh truySn th6ng nh~m dap U'ng cac nhu c~u truySn du'a
thong tin cd ban cua ffiQi ngu'oi, du'
tntoc), thu~n ti~n sll' d1,1ng va phd c~p mQi ndi mang tinh cha't ph1,1c v1,1 mQi ngu'oi.
Cac dich V\1 bu'u chinh truySn th6ng bao g6m:
•!• Dich Vl) Bu'u phffm: bao g6rn thu', bu'u thie'p, g6i nho, a'n phffm va hQC
phffm dung cho ngu'oi mu.
•!• Dich Vl,l Bu'u ki~n
•!• Dich Vl,l Tern bu'u chinh
•!• Dich v1,1 Phat hanh bao chi
15
Nh6m 2: Cdc djch
v~
bliU chfnh mai:
La cac dich Vl:l moi ra doi sau so voi cac dich Vl:l bu'u chfnh truy~n thO'ng,
mang tfnh cha't thuong m£J.i, c6 cha't lu<;Ing cao, thoi gian chuy~n phat nhanh
chong, nh~m dap ung yeu c~u cao ca'p cua khach hang.
Cac dich Vl:l bu'u chfnh moi bao g6m:
•!• Dich v1:1 Phat trong ngay
•!• Dich v1:1 Bttu gui chuy~n phat nhanh EMS
•!• Dich v1:1 B ttu gui khai gia
•!• Dich Vl:l Bu'u chfnh uy thac
•!• Dich Vl:l Bttu phffm khong dia chi
•!• Dich Vl:l Datapost
•!• Dich Vl:l Bi~n hoa
Nh6m 3: Cdc djch
v~
tili chfnh:
T~n dl:lng l<;Ii the' ffi(J.ng luoi bu'u
r()ng khiip va g~n gili voi nhan dan,
VNPT cung ca'p cac dich Vl:l tai chinh nh~m dap ung mQi nhu c~u cua khach hang.
Cl:IC
Cac dich Vl:l tai chinh bao g6m:
•!• Dich Vl:l Chuy~n ti~n trong nuoc: Thu chuy~n ti~n, Bi~n chuy~n ti~n
•!• Dich Vl:l Chuy~n ti~n QuO'c te'
•!• Dich Vl:l Chuy~n ti~n nhanh
•!• D!ch Vt,l Tie't ki~m Bttu di~n
Ngoai ra, VNPT con cung ca'p them cac dich vv dc}c bi~t nhu: May bay, Bao
phat, Phat nhanh, Phat t~n tay, Ghi sO', Nh~n goi t(J.i nha ... Su dvng kern theo cac
dich vv tren khi khach hang yeu c~u.
2.3.2.3 Trang thie't bj bu'u chinh
H~ thO'ng bu'u eve trong ca nuoc du<;Ic trang bi khang trang, lich S\1', d~y du
cac ti~n nghi cho nhan vien va ca cho nguoi su d1:1ng. GiO mo cua giao dich o cac
bu'u eve trung blnh tu 14- 16 gio/ngay, k~ ca thu bay, chu nh~t va ngay 18. Cac
bu'u eve d~u cung ca'p d~y du cac dich vv v~ bu'u chinh, vi€n thong ra't thu~n ti~n
cho nguoi su dvng.
M(J.ng v~n chuy~n va khai thac bu'u chfnh ho(J.t d()ng 6n dinh, tie'p tvc cling
cO' va phat tri~n. dam bao vi~c khai thac kip thoi thu, cong van, bao, t(J.p chi de'n
16
mc;>i mi~n da't mtac.
M~ng duong thu trong mtac tht;tc hi~n ke't h<;Jp duong h~mg khong, duong b()
va duong siit. M~ng duong thu ca'p 1 sii' d1,1ng: 18 duong bay n()i dia; 33 tuye'n o to
chuyen nganh vai t6ng chi~u dai 11.489 km tai 61161 tinh, thanh ph6; tuye'n
duong siit Ha N()i- TP. H6 Chi Minh vai t~n sua't 1 chuye'n/ngay. M~ng duong
thu ca'p 2 g6m 320 tuye'n, t6ng chi~u dai 16.896 km sii' d1,1ng cac phuong ti~n
chuyen nganh nhu o to, thuy~n may. (Xem pht:t lt:tc 4)
M~ng duong thu quO'c te' ho~t d()ng 6n dinh vai 25 tuye'n duong bay va 4
tuye'n duong thuy b(), v~n chuy~n thu tu, bltu ph~m bltu ki~n de'n cac nuac tren
the' gioi ho~c cac trung tam trung chuy~n quO'c te'.
Nam 2002, VNPT da trang bi m()t day chuy~n thie't bi tt;( d()ng cua Phap d~
tht;tc hi~n vi~c chia chc;>n bltu gdi, t6c d() cao (40.000 thu/gio va 7.200 bltu
ki~n/gio), chia cung h1c 256 huang khac nhau, g6p ph~n nang cao nang sua't lao
d()ng, nit ngiin thoi gian chuy~n phat bltu chinh. Nhung h~ thO'ng nay chua phat
huy he't cong sua't, do Bltu chinh Vi~t Nam chua sii' d1,1ng rna bltu chinh la co sod~
may nh~n bie't va chia chc;>n.
I>i~m ye'u nha't cua VNPT la thie't bi lam vi~c d cac bltu Cl,lC con don gian,
chua du<;Jc tin hc;>c h6a (la the' m~nh cua VNPT), rna chu ye'u lam vi~c thu cong,
nha't la khau phan huang chia chc;>n d6ng tui g6i bltu ph~m bltu ki~n. Khau nay
doi hoi bO' tri nhi~u lao d()rtg, d~n de'n chi phi IOn. Theo sO' li~u tinh toan cua
VNPT va kinh nghi~m cua nu'ac Nga, thl vi~c phan huang chia chc;>n thu chie'm
khoang 35 - 40% chi phi, bltu ph~m bltu ki~n chie'm 30 - 35% chi phi trong gia
thanh san ph~m. Ne'u VNPT quan tam d~u tu' m~nh vao linh vt;tc bltu chinh, trang
bi cac may m6c thie't bi, tt;( d()ng h6a cac trung tam chia chc;>n, cac day chuy~n san
xua't, thl duong nhien giai ph6ng du'<;Jc ph~n IOn nhan cong lao d()ng, va giam gia
thanh san ph~m. g6p ph~n nang cao nang lt;tc c~nh tranh.
2.3.3 T
Qui trlnh san xua't du'<;Jc chia lam 4 khau chinh bao g6m:
•
Nh~n
•
Khai thac: khai thac di, khai thac de'n va khai thac qua
•
V~n chuy~n
•
Phat bltu gC1i
gdi
Qui trlnh san xua't bltu chinh du'<;Jc th~ hi~n qua so d6 sau:
17
Sd d6 2: Sd d6 kho'i v~ t6 chuc san xua't cua nganh brill chinh
Thung thu
Bu'U
di~n
Bu'U di~n
Tlnh,
Thanh ph6
Bu'U di~n
khu Vl;t'C,
Ki-6t
Trung Him khai thac Tinh, Thanh ph6 (KT3)
£>i€m
Bu'U di~n
Van hoa xa
-------,
Trung tam khai thac bu'U chinh lien tlnh & qu6c te' (VPS) ·
khu vvc
Trung tam khai thac bu'U chinh lien tlnh & qu6c te' (VPS)
khu vvc
Trung tam khai thac Tlnh, Thanh ph6 (KT3)
Bu'U ta
dem phat
t~;ti nha
Bu'U
di~n
Huy~n,
Thixa
Bu'U di~n
Tlnh,
Thanh ph6
NGUOINHAN
Giai thich:
--•~~~o Trao d6i thuong xuyen
Bu'U di~n
khu vvc
______
__.
E>iem
Bu'U di~n
Van hoa xa
18
Trong qui trlnh t6 chile san xua"t, khau khai thac chia ch<;>n cac bu'u gdi du'
d()ng va thoi gian, nen chi phi Ion, d~ xay ra sai sot. Vl t~m quan tr<;>ng do, nam
1990 VNPT thanh l~p Cong ty Bu'u chinh Lien tinh va QuO'c te" (ten giao dich la
Vietnam Postal Service, g<;>i Hh VPS), voi nhi~m vt;t la quan ly, v~n hanh khai
thac, v~n chuy€n tren mc;tng cffp I lien tinh va quO'c te". Cong ty VPS co ba trung
tam khai thac va v~n chuy€n quO'c gia d~t tc;ti ba mi~n:
Trung tam I d~t tc;ti Ha Noi chiu trach nhi~m khai thac va v~n chuy€n cho
cac tinh phia Ba:c tu Quang Blnh ra de"n Lc;tng Son va khai thac chi tie't cho Ha Noi.
Trung tam II d~t tc;ti thanh phO' H6 Chi Minh va trc;tm trung chuy€n d~t tc;ti
C~n Tho, khai thac va v~n chuy€n cho cac tinh phia Nam tu Nha Trang trd vao
de"n Ca Mau va khai thac chi tie"t cho TP. H6 Chi Minh.
Trung tam III d~t tc;ti Da Nang va trc;tm trung chuy€n d~t tc;ti Qui Nhon, khai
. thac va v~n chuy€n cho cac tinh mi~n Trung tu Nha Trang trd ra de"n Quang
Blnh, ca cac tinh Tay Nguyen va khai thac chi tie"t cho thanh phO'Da Nang.
Ngoai cac Trung tam khai thac v~n chuy€n quO'c gia do VPS quan ly, trong
ca nu'oc con co 58 trung tam khai thac chia ch<;>n va v~n chuy€n d~t tc;ti trung tam
cac tinh (tru 3 thanh phO' giao cho VPS khai thac chi tie"t), d€ khai thac va v~n
chuy€n cho tinh do.
2.3.3.2 Cha't htQ'ng san ph~m bu'u chinh
Nganh Bu'u chinh la nganh san xufft d~c bi~t. Trong qua trlnh san xufft
khong cho ra san phim moi rna chi lam nhi~m Vt;l truy~n du'a thong tin, V~t phim,
hang hoa tu noi nay de"n noi khac. Vl v~y, chfft lu'<;Sng san phim bu'u chinh la chfft
hi
- Nhanh chong: no th€ hi~n thoi gian toan trlnh tu khi nh~n gdi cho de"n khi
chuy€n phat cho ngu'oi nh~n la nho nhfft. Chi tieu thoi gian toan trlnh co th€ thay
d6i tuy theo thoi ky khac nhau, tuy theo tung dich Vt;l, no pht;t thUQC vao doi hoi
cua ngu'oi s{i' dt;tng va kha nang dap ling CUa nha cung cffp dich Vt;t.
VNPT chi moi cong bO' chi tieu toan trlnh ct;t th€ cua hai loc;ti dich vt;t la EMS
va chuy€n ti~n nhanh, cac dich Vt;l COn lc;ti CO tinh dinh tinh, chu'a cong bQ' Ct;l th€.
- Chinh xac: cac bu'u gdi phai du'QC chuy€n phat dung hu'ong, dung dia chi,
dung ngu'oi nh~n. khong du'
19
d6i, suy suy€n, ma't mat va khong du'qc tie't 19 n9i dung ho~c hQ ten dia chi nguoi
gdi, nguoi nh~n. VNPT dam bao tinh chinh xac va an toan cho cac lo~i bttu gdi
100%, khong duqc d€ m<)t sai sot nao xay ra, ne'u c6 phai b6i thu'ong cho khach
hang.
- Ti~n lqi: m~ng lu'oi bttu eve phai du'qc phan b6 r<)ng khiip d€ thu~n ti~n cho
ngu'oi sii' dvng. GiO md cii'a cua bttu eve phai phu hqp voi ne'p s6ng sinh ho~t cua
nhan dan. Cac dich vv phong phu, da d~ng c6 th€ thoa man mQi nhu c~u cua
khach hang. Cac thu tvc trong qua trlnh sii' dvng dich vv don gian, thu~n ti~n,
khong gay phi~n ha cho khach hang.
Chi tieu nay, VNPT ra't chu trQng th€ hi~n d vi~c phat tri€n lien tt;tc cac bttu
eve eac dich vv, d€ ti~n lqi cho khach hang sii' dvng.
- Van minh: tinh th~n va thai d<) phvc vv cua nhan vien phai vui ve, hoa
nha, t~n tinh, lieh stt va chu dao.
Chi tieu nay ra't kh6 danh gia muc d9 hai long eua khaeh hang, vi d Vi~t
Nam ehu'a c6 co quan nao di~u tra, nghien cliu. VNPT efing ehu'a danh gia du'qe,
vi tru'oe day ho~t d<)ng d<)c quy~n nen khong quan tam de'n chi tieu nay.
Theo phie'u tham do cua chung toi thlfc hi~n thi c6 40,9% khach hang eho
r~ng VNPT phvc vv chua t6t vat~, (trong d6 nguyen do chu ye'u la thai d9 phve
V\1 kern, chie'm 42,2%) (xem phf! lf!c 5)
2.3.3.3 Ke't qua san xua't 'kinh doanh cua Btiu chinh
VNPT c6 hai kh6i kinh doanh:
- K.h6i h~ch toan phl;l thUQC g6m 61 Bu'u di~n tinh, thanh ph6 va eae cong ty
nganh dQc cung ca'p, khai thac cac dich V\1 bttu chinh, vi~n thong.
- Kh6i h~ch toan d9c I~p g6m cac don vi cong nghi~p, cac don vi xay Mp va
cac don vi thu'ong m~i.
Trong kh6i kinh doanh ph\1 thu<)c, do d~c thu san ph~m, qui trlnh san xua't e6
lien quan de'n nhi~u dich V\1 va nhi~u bu'u di~n, nen VNPT dung phu'ong thuc
h~ch toan chung toan nganh cho ca hai linh VlfC ho~t d<)ng san xua't bu'u ehinh va
vi~n thong. :E>~u nam, VNPT giao ke' ho~ch doanh thu 1 cho tung Bttu di~n tinh,
Danh thu: day la doanh thu danh nghia du'<;ic hi€u la Bu'u di~n tinh nao cha'p nh~n djch V\1 th'l thu cu'($c
phi. Cu'(1c phi d6 du'<;ic vao danh thu Bu'u di~n tinh mlnh, khong phai chia cho cac bu'u di~n khac c6 tham
gia trong qua tr'lnh san xua't.
Doanh thu thlfc: du'<;ic hi€u la Bu'u di~n cha'p nh~n djch V\1 thu cu'($c phi nhu'ng cu'($c phi phili chia theo
tirng khau san xua't, Bu'u di~n nao dam nMn khau nao du'<;ic huong doanh thu khau d6.
(Xem them giai thich o m\}c 3.3.1.2 B6c tach chi phi, Chu'dng 3 trang 44)
1
20
thanh ph6 va cac cong ty (xem phl:l ll:lC 6). Ke"t thuc nam, tren ccJ sd bao cao cua
cac don vi thl,l'c hi<$n, VNPT moi tinh toan d~y du t6ng doanh thu, t6ng chi phi.
Sau d6, til t6ng chi phi, VNPT phan b6 chi phi cho tung dich Vl,l theo m()t h<$ s6
qui d6i. De"n day moi xac dinh 16 Hli cua tung dich Vl,l. Ban than phu'cJng phap
phan b6 chi phi nhu' v~y con c6 nhi€u va'n d€ tranh dii, cac h<$ s6 nay chua phan
anh dung thl,l'c te" chi phi cua tung dich Vl,l. Nhu'ng va'n d€ d ch6, VNPT chi quan
Him nhi€u de"n t6ng chi phi h<;jp 1<$, it quan tam de"n chi phi ciia tung dich Vl,l, nen
khong thl,l'c hi<$n b6c tach chi phi, vl v~y kh6 danh gia du'<;5c cac dich v1,1 c6 16 th~t
khong (?)
Ke"t qua ho~t d()ng san xua't kinh doanh qua cac nam ciia VNPT th~ hi<$n d
phl:l l1:tc 7 va trich cac s6li<$u th~ hi<$n bang sau:
Bang 2: Ke't d(u doanh thu ciia VNPT
Don vi tfnh: trieu d6ng
Ten dfch vv
BU'u chfnh
BC-PHBC
Vien thong
KD. cac D.vt;t khac
HD. dffu tu' Uti chfnh
T6ng doanh thu
Ti tn;mg BC-PHBC
Ti trQng Vien thong
Nam 1998 Nam 1999 Nam 2000
406.133
483.348
558.216
491.828
586.754
665.014
9.644.445 11.952.142 14.043.298
628.287
589.473
293.777
54.785
205.419
237.101
10.819.345 12.747.034 15.239.191
4,55%
4,60%
4,36%
89,14%
93,76%
92,15%
Ngu6n:
Nam2001 Nam2002
632.189
730.053
734.744
844.838
16.973.140 19.738.111
267.944
326.135
121.353
148.555
18.097.180 21.057.640
4,06%
4,01%
93,79%
93,73%
VNPT
Qua bang tren cho tha'y: doanh thu vi~n thong cao ga'p 23 l~n doanh thu bu'u
chinh, va c6 xu hu'ong ngay cang cao hon. Di€u d6 chung to ky nang quan ly, l~p
ke" ho~ch va sl,l' quan tam cua VNPT d€u danh cho nganh Vi~n thong. Chfnh vl
v~y, Bu'u chinh ra't it khi nh~n du'<;jc cac l<;5i ich til nhung chinh sach va ke" ho~ch
phat tri~n rieng bi<$t r6 rang. Ngoai ra, Bu'u chinh l~i nh~n du'<;jc sl,l' h6 tr<;j cua
Chinh phil nhu' nh~n du'<;jc stt bu 16 cheo til Vi~n thong, vl ph1,1c v1,1 cong ich. Co
che" nay da lam cho Bu'u chinh khong tl,l' dung du'<;jc tren doi chan cua mlnh. Tlnh
tr~ng Bu'u chinh ho~t d()ng 16 keo dai nhi€u nam, nhu'ng VNPT chua c6 quye't sach
chi d~o, cili each cac ho~t d()ng bu'u chinh d~ giam 16, tie"n tdi ho~t d()ng t6t hon.
Xet rieng ho~t d()ng trong linh vttc Bttu chinh- Phat hanh bao chi, doanh
thu chi phi cac dich V\1 th~ hi<$n qua bang sau:
21
Bang 3: Can d6i doanh thu, chi phi Bu'u chinh- Phat hanh bao chi, nam 2002
D on V!. tm
' h: ngh'm d~ong
Djch VQ
BP(TN +NN)
BP khong dja chi
Bttu ki~n TN
Bttu ki~n NN
EMS TN
EMSNN
TCT,DCT
Chuy~n ti€n nhanh
Chuy~n ti€n qu6c te'
Di~n hoa
Bttu gCii khai gia
BC uy thac
Datapost
Tie't ki~m bttu di~n
Thue bao hop thu
CPN d1;1i lyNN
Xua't trlnh hili quan
Phat h~mh bao chi
Dich Vl;l BC khac
T6'ng cqng
Doanh thu
(DT)
Chi phi
(CP)
Ti trQng
DT/CP
Cand6i
thu chi
Ti trQng
DT
290191900
1854416
13006559
32330355
93262083
63543269
76832720
42922805
1257680
1909188
25258
18694696
2028639
16862172
740191
70989145
845806
114784839
2756238
320542554
2335962
62126954
28529087
93776233
23359656
244818132
58730996
20787098
23589250
2369649
27892600
29935415
17175006
693959
43281313
756932
205431025
14068249
90,53%
79,39%
20,94%
113,32%
99,45%
272,02%
31,38%
73,08%
6,05%
8,09%
1,07%
67,02%
6,78%
98,18%
106,66%
164,02%
111,74%
55,88%
19,59%
-30350654
-481546
-49120395
3801268
-514150
40183613
-167985412
-15808191
-19529419
-21680062
-2344391
-9197904
-27906776
-312834
46232
27707832
88874
-90646186
-11312011
34,35%
0,22%
1,54%
3,83%
11,04%
. 7,52%
9,09%
5,08%
0,15%
0,23%
0,00%
2,21%
0,24%
2,00%
0,09%
8,40%
0,10%
13,59%
0,33%
844837958 1210200070
69,81%
-365362111
100%
Ngu&n: VNPT
Ke't qua kinh doanh cua hfiu he't cac dich V\1 bu'u chlnh d€u bi thua 16, k~ ca
nhfi'ng dich V\1 c6 tinh thu'ong m1;1i cao nhu' EMS, chuy~n ti€n nhanh, di~n hoa,
bu'u chinh uy thac ... Bi€u nay Ia khac bi~t voi ho1;1t d()ng bu'u chlnh cua cac nu'oc
tren the' gioi (?!). Bu'u chinh cua cac nu'oc chi thua 16 (j cac dich V\1 ph6 c~p vl tinh
ph\lC V\1 cong fch cho Xa h()i Va CO ICJi d CclC djch V\1 thu'ong ffil;li d~ bu da:p Va duy
trl cac hol;lt d()ng cua cong ty.
Bi sau vao nghien cuu va phan tich cac hol;lt d()ng trong linh VrfC bu'u chinh
cua VNPT, chung toi nh~n tha'y m()t s6 nhu'
khong xac djnh du'QC chi phi thrfc, doanh thu thrfc cua tung dich V\1. Vl the' khong
c6 kha nang t6 chuc cac bi~n phap giam chi phi, hl;l gia thanh va nang cao nang
