Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đi xe buýt của người dân và một số giải pháp mở rộng thị trường dịch vụ xe buýt tại thành phố hồ chí minh

\

···'

'

f

BO ciAo ovc vA oAo
T~o
,.._,
A

,

TRu'
,.
;l

~

LUdNGTHEMI
,.

,.

~

.,

~.,

~

XAC DINH
CAC YEU TO ANH lm'dNG DEN
•
QUYET DJNH DI XE BUYT CUA NGUOI DAN
VA MOT
SO GIAI PHAP Md RONG
TID•
•
•
'
.'
TRUONG DICH
VU• XE BUYT TAl
THANH PHO
•
•
HOCIDMINH
~

'

9

,/>

A

~

9

'

9

,/>

A

A

.;(

?

I

Chuyen ngtmh : QUAN TRI KINH DOANH
Ma s6: 60.34.05

~

LU~N

~

w

~

VAN TH~C SI KINH TE

NGUOI HUONG DAN KHOA HOC

.,

~

""'

~

TI@n si: NGUYEN VAN NGAI


I

LOICAMDOAN
Toi xin cam doan day Ia cong trlnh nghien ctfu cua rieng toi, cac s6 li~u va ke't
qua nghien CUu trong lu~n van Ia trung thtfc.
TP.HCM, ngay 10 thang 11 nam 2005
Tac gia

lu~n

van

Lu'dng Th~ Mi


II

MUCLUC
•
•
Trang
Trang ph1;1 bla
LC1i cam do an ..................................................................................................... .

I

M1;1c l1;1c ............................................................................................................. ..

II

' k'y h'H(U, ch-u VIet
,! tat
J
.................................................................... .
Dan h m1;1c cac

VI

Danh ml;IC cac bang ........................................................................................... ..

VII

Danh m1;1c cac hlnh ve, d5 thj

VIII

0

A

CHu'ONG 1. GIOI THitU
1.1

D~
~t

"' d~e .......................................................................................... .
van

1

1.2

'" ngh'"
.~
M \JC t 1eu
Ien cuu
........................................................................ ..

2

1.3

Phudng phap nghien cuu va cd sit du li~u ...................................... .

2

1.4

C"'
' Iu~n
" van
~ ............................................................................. ..
au t rue

3

CHUONG 2. CO s(j LY LU!N
2.1

Khai ni~m VTHKCC bhng xe buyt ................................................ ..

4

2.2

M()t sfily thuye't v~ hanh vi nguO'i tieu dung .................................. .

5

2.2.1

M o h'In h h'an h VI cua ngu'oi tieu d'ung ................................................. ..

5

2.2.2

"" to"' un
:?. h hu'ong d"'
J
- yeu
Nhung
en h'an h VI. mua sam
................................. ..

5

2.3

M()t s6 ye'u t6 anh huitng de'n quye't djnh di xe buyt ciia nguOi dan

0

0

?

A

'

'A

?

thanh pho' H6 Chi Minh .. .. .. ... .. .. .. .. .. .... .... .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .
2.3.1

8

M9t s6 ye'u t6 tac d()ng de'n hanh vi ch9n sii' d1;1ng phu'dng ti~n giao
thong ....................................................................................................

8

2.3.2

M9t s6 ye'u t6 tac d9ng de'n quye't djnh di xe buyt cua ngu'oi dan ........

9

2.3.3

Mo hlnh ham tu'dng quan .....................................................................

12

24
•

"t so"'k"'t
' cong t'
.~ t ruuc
nih
e qua t•"-~
u cac
rm h ngh'"
1en cuu
...................... ..
MQ

14

?

A


ill

CHU'ONG 3. THl}C TR~NG VTHKCC BANG XE BUYT T~I THANH
"'

~

,

PHO HO CHI MINH
3.1

T6ng quan v~ tinh hinh kinh te'-xa h()i t~i thanh pho' H6 Chi Minh

15

3.2

Tht;ic tr~ng giao thong du'fJng b() t~i thanh phO' H6 Chi Minh ........

17

3.2.1

Tinh tr1;tng m1;tng htoi giao thong du'CJng b<) t1;ti thanh phci H6 Chi Minh

17

3.2.2

Tinh hlnh giao thong du'CJng b<) t1;ti thanh phci H6 Chi Minh .. .. ... .. .. .. .. ..

18

3.3

Tht;ic tr~ng ciia m~ng hl'O'i VTHKCC bAng xe buyt t~i thanh pho'
H6 Chi Minh .......................................................................................

19

3.3.1

Ke't qua VTHKCC bhng xe buyt t1;ti thanh phci H6 Chi Minh ..............

19

3.3.2

Hi~n tr1;tng cd sd v~t cha't va lao d<)ng si't dt,mg trong m1;tng lu'oi xe

buyt thanh phci .. .. .. ... .. .. ... ... .... .... .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. ... .. ..... .. .. .. .. .. ....

20

3.3.2.1

Hi~n

tr1;tng cac lo1;ti xe buyt ..................................................................

20

3.3.2.2

M<)t sci cd sd hl;l t~ng ky thu~t phl;lc V\1 cho m1;tng lu'oi xe buyt ............

22

3.3.2.3

Lao d<)ng ..............................................................................................

23

3•3 •3

,.., va' cac
" ch?1 tleu kh a1 th"ac tren tuyen ............................ ..
LQ tnnh tuyen

24

3.3.3.1

L<) trlnh tuye'n .......................................................................................

24

3.3.3.2

Cac chi tieu khai thac tren tuye'n ..........................................................

25

3.4

Ke't lu(ln .......... .......................................... ......... .... .. .... .. ... .. ... .............

27

0

A

'

0

A

A

A"

CHlfONG 4. CAC YEU TO ANH HU'ONG DEN QUYET DfNH DI XE
BUYT CUA NGUOI DAN & MOT
THl TRUONG DlCH

so GIAI PHAP MO RQNG

vv XE BUYT T~I THANH PHO HO CHi

MINH

29

4.1

GiO'i thi~u miu di~u tra .....................................................................

30

4.2

" so,.., k"'
?C
d"Ieu
A
M qt
et qua? t h"'
ong k"e veA man
tra ....................................... .

30

4.2.1

M<)t sci net v6 ye'u tci xa h<)i-ca nhan ciia ngu'CJi du'<;lc phong va'n ..........

30

4.2.2

M<)t sci danh gia cua ngu'CJi du'<;lc phong va'n v6 ho1;tt d<)ng xe buyt .... ..

32


IV

4.2.3

Mqt s6 thong tin v~ thtfc tr(].ng sd' dt,mg va khong sd' d~;mg xe buyt cua
nguoi du'
4.3

Cac ye'u t6 anh htiO'ng de'n quye't djnh di xe buyt cua ngtiiii dan
thanh ph6 .. .. .. .. .. ... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... ... ..... .. ... ... ... .. ... .. ... ... ..

4.3 .1

34

Ke't qua ham u'oc lu'
37

t6 anh hu'Clng de'n quye't dinh ch9n di

xe buyt .................................................................................................

37

4.3.2

,.., to,.t co, y, ng h-1a th"'
, yeu
ong k"e .......................................................... ..
Cac

39

4 .3 .3

"'"' t"'
Nh U'ng
yeu
o kh"ong co~ y~ ngh-1a th"'
ong k"e ............................................ .

40

4.3.4

Nh~n

41

4.4

Mqt s6 giai phap mO' rqng thi trti
xet ...............................................................................................
V\1 xe buyt t~i thanh

ph6 H6 Chi Minh .. .. .. .. .............. .... .. .. .. .. .. .. .... .. ... .. .. .. ... ... .. .. .. ... .. .. .. .. .. ..
4.4.1

42

Nhom gidi phap gia tiing quyet djnh di xe buyt cua nglidi dan thlmh
pho~ HU Chi Minh .. .. ........... ..... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

43

.?. p hap
~
. ~ p h~1 su,., d\}ng xe buy~t .................................................. . 43
4.4. 1. 1 G1a1
ve;:, g1a
4 .4 . 1.2

.?. p h ap
~ ve
;:, 1"9 tr1n
' h tuyen
"'"' xe b uy~t .................................................... ..
G1a1

44

4.4.1.3

Giai phap v~ thong tin ..........................................................................

46

4.4.1.4

Giai phap v~ an ninh cho xe buyt.......................................... ...... .... ......

46

4.4.1.5

Nh6m giai phap kich cffu djch V\1 xe buyt t'].i thanh ph6 H6 Chi Minh
K• vo1
"" cac
'
A' to
K ca
, n h"
d01
yeu
an va:1. xa- h"'
91 .................................................. ..

4.4.2

Nhom gidi phap nang cao nang 11/c VTHKCC cua djch

V(l

47

xe buyt

thanh pho~ ... ........ .... .. ...... ..... .. ... .... .... ..... ................... ......................... .. 50
4.4.2.1

Nh6m giai phap v~ d~u tu' d6i moi xe buyt thanh ph6 .. ................ ......

50

4.4.2.2

Nh6m giai phap v~ d~u tu' cd s(J h']. t~ng ph\}c V\1 xe buyt ...... ..............

51

4.4.2.3

Nh6m giai phap nang cao cha't lu'A!
t'H(n ng h'1 c d su:1. V']."t ch"'t
quan den
a ....................................................... ..

53

4.4.2.4

Nh6m giai phap v~ quan ly di~u hanh ho'].t dqng xe buyt thanh ph6 ...

54

4.4.2.5

Nh6m giai phap h6 tr

55

A


v
Chtidng 5. KET LU!N, KIEN NGHJ
5.1

Ke't lu(in ...... .. .... .. ..... .. .. .. .. .... .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .. ... .. ..... ... .. .. .. ... .. .. .. . 57

5.2

Kie'n nghi ............................................................................................

58

, LI~U
" THAM K HA 0 .................................................................................
TAl

1

PHVLVC ...........................................................................................................

v


VI

DANH MVC

cA.c KY mtu, cA.c CHU' VIET TAT

Xe buyt

Xe buyt cong c()ng

VTHKCC

V~n

QL&E>HVTHKCC

Quanly V~ di~u hanh v~n tai hanh khach cong c()ng

NXB

Nha xua't ban

Dvt

E>dn vj tfnh

TTTH

Tlnh to an .t6ng h<.Jp

BQ

Blnh quan

CMNV

Chuyen mon nghi~p vt;t

TP

thanh phO'

Q

qu~n

su

sa thu t\1'

tai hanh khach cong c()ng


VII
,

?

DANH Ml)C CAC BANG
Bang 2.1 : Cac ye'u t6 anh hudng de'n hanh vi h;ta ch9n sll' dt,mg xe buyt ........

13

Bang 3.1 : Thlfc tr~ng dan

s6 t~i thanh ph6 H6 Chi Minh qua cac nam...........

15

Bang 3.2: Tinh hinh bie'n d()ng gia xang d~u trong nude, nam 2005...............

16

Bang 3.3: Hi~n tr~ng xe buyt t~i thanh ph6H6 Chi Minh, thang 7/2005........

21

Bang 3.4 : Chuyen mon nghi~p VlJ cua nhan vien trong VTHKCC bhng xe
buyt tinh de'n thang 6/2005 ............................................................ ..

24

Bang 3.5 : Th6ng ke v~ 19 trinh cac tuye'n ciia m~ng luoi xe buyt thanh ph6..

25

2 4. 1 : K~
et qua
B (lng

kAe mau
X

d'1eu tr a ...................................................... .

31

Bang 4.2 : Banh gia v~ xe buyt tu nhii'ng nguoi duqc phong va'n ................. ..

33

?

Bang 4.3 : M()t

th~
ong

)<

s6 dljc di€m trong sll' d1:1ng xe buyt cua nhii'ng nguoi chQn di

xe buyt.............................................................................................

35

Bang 4.4 : Cac ye'u t6 anh hudng de'n quye't dinh di xe buyt ciia nguoi dan
thanh ph6..................................................... .............. ......................
Bang 1: M~t d() dan

s6 C1 cac don vi hanh chinh t~i TP.HCM. ........................

38

v

Bang 2 : Tinh hinh thu nh~p, chi tieu va chi tieu cho nhu c~u di l~i ciia nguoi
dan thanh ph6 nam 2002 va nam 2004.......... .... .. .. ..... .. .. .. .. ... .. .. ... .. .

vt

s6 duong b9 theo cac khu vlfc t~i TP.HCM nam 2005.

vi

Bang 4 : Cha't luqng h~ th6ng duong b() t~i TP.HCM nam 2005 ............ .........

vii

Bang 3: M()t s6 thong

Bang 5 : Luqng xe may va xe con ciia nguoi dan thanh ph6 nhii'ng nam g~n
day..................................................................................................

vn

Bang 6 : Thong tin v~ tr~m dung, nha cho xe buyt t~i cac khu vlfc ................

viii

Bang 7 : Lao d()ng trlfc tie'p ph\lc VlJ trong nganh xe buyt cong c()ng t~i
TP.HCM nam 2003, 2005 ............................................................... .
. ve mau d'1eu tra .................................................. ..
Bang 8 : MAQt so~ th"ong tm

?

)t

"

)<

Vlll

ix


VIII

Bang 9 : Ke't qua uoc lu
X

~·sg tuyen
~ xe b uyt
~ th-t!
Bang 10 : a·~
1a ve~d;;e ng h.J vo1
e ng h""
lym .......................... .

Xl

~

Bc:tng cau h?•
01 do}<
1eu trap h;/.ung van
.................................................................... .

xiv

?

:?_

A

,

'

,.,

~

DANH Ml)C CAC HINH VE, DO THl
Hinh 1 : Mo hlnh hanh vi ciia ngu'oi mua ........................................................

5

Hinh 2 : Mo hlnh chi tie't cac ye'u t6 anh hu'dng de'n hanh vi mua s&m ..........

6

Bi€u d6 1 : San lu'cac nam ......................................................................................... .

20

.-:!
d;;o 2 : Ph"an 10~1. xe buyt
~ th'an h ph~
~ .......................... .
B1eu
o th eo nam san xu at

Vll

w

?


1

CHUONG 1

GIOITHIEU
•
1.1

Di)t va'n d~
Cung voi slf phat tri~n v~ m~Nkinh te'-chinh

tri,

thanh ph6 H6 Chi Minh da va

dang n6 llfc phat tri~n xe buyt cong c<)ng d~ thoat khoi tinh tr(;lng un t~c giao
thong_v6n Ia m<)t va'n n(;ln di~n hlnh cua cac do thi trong qua trlnh cong nghi~p h6a.
K~ tu khi chinh quy~n du'a ra lo(;li hinh xe buyt thli' nghi~m voi muc gia phi c6 d!nh

2000 d6ng cho mQi tuye'n nhhm khuye'n khich nguoi dan tang sii' dl;lng xe buyt, de'n
nay, ke't qua v§:n khong ma'y kha quan. Th~t v~y, voi ty 1~ sii' dl;lng xe buyt t(;li cac
thanh ph6 hi~n d(;li nhu' New York, 'London khoang 20%, Bangkok, Hong Kong tren
50% (s6Ii~u nam 1986, Ngan hang the' gioi) thi xem ra ty 1~ hanh khach di l(;li bhng
xe buyt cong c<)ng (J thanh ph6 H6 Chi Minh (2004) chi chie'm khoang 2.5% la qua it

oi. Nhu' v~y, voi d~c di~m nhu' dan cu' dong due, thu nh~p con ra't tha'p so voi khu V\l'C
va the' gioi thi ti~m nang phat tri~n v~n tili hanh khach cong c<)ng (VTHKCC) bhng
xe buyt t(;li thanh ph6 H6 Chi Minh la con ra't IOn ( d~ ng~n gQn, tu phfrn nay trCJ v~
sau, xe buyt cong c<)ng se du'La m()t cong dan cua thanh ph6, m6i ngay hoa cung dong nguoi xe chen chuc,
dqi cho nhau tung em m~t du'ong d~ v~ nha sau m<)t ngay lam vi~c va't va, hiin khong
ai khong mong mu6n giao thong thanh ph6 du<;1c t6 chU'c l(;li quy cti va thong su6t.
M~t khac, vi nganh VTHKCC bhng xe buyt du'
tru'oc m~t va dai h(;ln d~ cili thi~n giao thong do thi, cho nen, ne'u dich Vl;l xe buyt
thanh ph6 du'thong su6t-nhip nhang trong giao thong do thi va la ti~n d~ t6t cho m<)t xa h<)i phat
tri~n m(;lnh va b~n v~ nhi~u m~t.

Trong n~n kinh te' hi~n nay, d~ d(;lt du'd~u dinh hu'ong thi tru'ong theo thi hie'u cua ngu'oi tieu dung va thoa man ngu'oi tieu

dung Ia di~u ki~n quan trQng cho slf phat tri~n lau dai. Vi le d6, toi quye't d!nh tim
kie'm nhii'ng giili phap mCJ r<)ng thi tru'ong dich Vl:l xe buyt t(;li thanh ph6 H6 Chi Minh
thong qua khia C(;lnh khao sat hanh Vi llfa ChQn phu'dng ti~n Xe buyt CUa ngu'oi dan
thanh ph6 lam n<)i dung nghien c«u cua minh. Va lu~n van c6 ten d~ tai cv th~ Ia


2

"Xac dinh cac ye'u til iinh hlillng de'n quyet dinh di xe buyt cua nglii'li dan va ml)t
sfl gidi phap mll rl)ng thi trliung dich v~ xe buyt t{li thank phil HIJ Chi Minh".

1.2 Ml}c tieu nghien cuu
•

Xac djnh nhfi'ng ye'u tO' anh hu'dng de'n quye't djnh di xe buyt cua ngu'oi dan

th~mh phO'

Tu d6, phO'i h<;Jp voi vi~c phan tfch, xem xet nang hfc hi~n t~i cua m~ng lu'oi

•

VTHKCC bhng xe buyt t~i thanh phO' H6 Chi Minh, d~ xua't m()t sO' giai phap md
r()ng thi tru'ong djch v1:1 xe buyt t~i thanh phO' H6 Chi Minh.

Cac diu hoi nghien CUll
1.

Gia phi va

19 trlnh tuye'n ciia m~ng lttoi xe buyt thanh ph6 c6 phu h
slf cha'p nh~n ciia ngu'oi dan ?
2.

Ngu'oi dan c6 quan tam de'n thong tin, an ninh ho~c v~ sinh tren xe buyt ?

Nhfi'ng chi tieu nay c6 Ia cd sC1 ch<;>n sii' d1:1ng xe buyt ciia ngu'oi dan?
3.

Gia phi xe buyt re (c~n nha nude tr
dan di xe buyt? Thong tin v~ ho~t d()ng xe buyt nhu' hi~n nay da hi~u qua?
4.

f)~c di€m ca nhan, gia dlnh va xa h()i c6 tac d()ng de'n quye't djnh sii' dl:lng xe

buyt ciia ngu'oi dan n6i chung, va hanh khach xe buyt n6i rieng, hay khong ? Muc
d() tac d()ng va kha nang gia tang nang 1-gc VTHKCC bhng xe buyt tu nhii'ng nhan
tO' nay?
5.

C6 st;( khac nhau hay khong trong quye't djnh sii' d1:1ng xe buyt giii'a cac dO'i

tu'<;Jng du'sach hi~u qua dO'i voi ho~t d()ng v~n tai hanh khach bhng xe buyt ?
6.

Nhii'ng giai phap nao d~t ra cho VTHKCC bhng xe buyt thanh ph6 d€ gia tang

sii' d1:1ng xe buyt ciia ngu'oi dan thanh ph6 va nang cao nang lt!c v~n tai cho nganh?
Vai tro h6 tr<;J cua nha nude ?

1.3 Phlidng phap nghien cuu va cd sd dii li~u
B€ d~t m()t sO' m1:1c tieu nghien cll'u tren, chung toi sii' d1:1ng phttdng phap phan
tich djnh tinh va djnh lu'dl;lng phu'dng phap thO'ng ke mo ta va kinh te' lu'<;Jng. Bie't rhng, thO'ng ke mo ta du'sti' d1:1ng chu ye'u d€ tinh ty tr<;>ng ph~n % trong cd ca'u, chi sO' blnh quan, va kinh te'


3

htqng du'quye't dinh ChQn di xe buyt cua ngu'oi dan thanh ph6.
Co sC1 dfi' li~u xufft phat tu hai ngu6n : ngu6n thong tin sd cffp va thong tin thu
cffp. Thong tin thu cffp du'cong chanh, trung tam Quan ly va Bi~u hanh v~n tai hanh khach cong c()ng
(QL&BHVTHKCC), Cl;lC Th6ng ke thanh ph6, lu~n van t6t nghi~p cua cac kh6a
tntoc, cac bai vie't co lien quan tren m()t s6 t~p chi di~n tii' ... Thong tin so d(p du'thu th~p thong qua phong vffn trt;t'c tie'p ngu'oi dan dang htu thong tren cac tuye'n trvc
chinh cua xe buyt theo Bang cau hOi da chuffn bi san.

1.4 Ca'u true lu{ln van
Ngoai phffn GiOi thi~u va Ke't lu~n, lu~n van g6m 3 chu'dng :
Chttdng Ia chu'ong gioi thi~u nhfi'ng khai ni~m, h9c thuye't se dttcd sC1 ly lu~n cho nhfi'ng vffn d~ phan tich sau d6. Trong bai vie't nay, chu'dng 2 bao
g6m cac n()i dung : Khai ni~m v~ VTHKCC b~ng xe buyt, m()t s6 ly thuye't v~ hanh
vi ngu'oi tieu dung, xay dt;t'ng mo hlnh t6ng quat nh6m cac ye'u t6 tac d()ng de'n quye't
dinh ch9n di xe buyt cho ngu'oi dan thanh ph6 H6 Chi Minh.

Chu'dng 3 cho thffy buc tranh toan canh v~ VTHKCC b~ng xe buyt t?i thanh
ph6 H6 Chi Minh lffn lu'H6 Chi Minh va cu6i cling Ia Tht;t'c tr~ng m?ng lu'oi VTHKCC b~ng xe buyt t?i thanh
ph6 H6 Chi Minh.
Chu'ong 4 la chu'dng quan trQng nhfft trong bai vie't, Ia phffn n()i dung c6t 15i
dap ung du'th~ hi~n nhfi'ng ke't qua nghien cU'u va thao lu~n co du'
nay g6m cac n()i dung : Gioi thi~u m~u di~u tra, M()t s6 ke't qua th6ng ke v~ m~u
di~u tra, Cac ye'u t6 anh hu'C1ng de'n quye't dinh di xe buyt cua ngu'oi dan thanh ph6

va M()t s6 giai phap d~ xua't d~ mC1 r()ng thi tru'ong dich vv xe buyt t?i thanh ph6 H6
Chi Minh.


4

CHUONG2

CO SO LY LUAN
.
.

2.1 Khai ni~m VTHKCC bAng xe buyt
Theo trung tam QL&BHVTHKCC, ho~t d<)ng VTHKCC du'khai ni~m ph6 bie'n sau :
VTHKCC theo nghia r<)ng Ut m<)t ho~t d<)ng v~n chuy€n thue, Ia dich

Vl;l

cung

cffp cho h~mh khach du'khach lien dnh va n<)i dnh, v~n tai hanh khach bhng cac phu'dng ti~n nhtt xe buyt,
taxi, xe lam, xich 10, xe g~n may, xe d~p ... chd khach va c6 thu phi.
VTHKCC theo nghia hyp, la lo~i hlnh v~n tiH do thi, c6 th€ dap ung dttlttqng IOn nhu cffu di l~i cua mQi tffng lOp dan cu' m<)t each thu'ong xuyen va lien tl;lc
theo thoi gian, hu'ong va tuye'n xac djnh nhu' xe buyt, xe di~n ngffm, xe di~n treo ...
VTHKCC trong nu'oc du'
t~p

htrong th~mh ph6 C1 cg ly nho hdn 50 km va phu'dng ti~n c6 sue chua IOn hdn 8 hanh
khachlm<)t lu'Theo Nghi dinh 3112005/NB•CP ngay 11103/2005 : Dich

Vl;l v~n

tai cong c<)ng

t~i CaC do thi bhng xe buyt la san ph~m, dich Vl;l cong ich "do doanh nghi~p nha

nu'oc, doanh nghi~p thu<)c cac thanh phffn kinh te' khac va hphu'dng thuc da'u thffu ho(lc d(lt hang", "d6ng thoi dap ung cac di~u ki~n sau day :La
san ph~m, dich

Vl;l

thie't ye'u d6i voi doi s6ng kinh te'-xa h<)i cua dfft nu'oc, c<)ng d6ng

dan cu' cua m<)t khu vgc lanh th6, ho~c bao dam qu6c phong, an ninh; Vi~c san xua't
va cung ung san ph~m, dich Vl;l nay theo Cd che' thi tru'ong kh6 CO th€ bu d~p chi phi;
Bu'ho~c

phi do nha nu'oc qui dinh".
Va theo dinh nghia v~

ly thuyet hang hoa cong, hang h6a cong khong c6 tinh

lo1;1i tru va tinh c~nh tranh trong su d1;1ng. Xet d~c di€m cua dich

Vl;l

VTHKCC bhng

xe buyt cua Vi~t Nam, c6 t6n t~i tinh lo~i tru va c~nh tranh khi su d1;1ng, do d6, dich
Vl;l

VTHKCC bhng xe buyt thgc cha't Ia hang h6a tu' va se tuan theo cac quy lu~t cua

cd che' thi tru'ong, ho~c n6i each khac, chi khi n6 tuan thu theo cac quy lu~t cung-cffu

cua n~n kinh te' thi tru'ong thl n6 moi t6n t~i va phat tri€n thgc sg.


5

2.2 Ly thuye't v~ hanh vi nguoi tit~u dung

Ly thuye't v~ hanh vi ciia ngu'oi tieu dung du'<;Jc tham khao chii ye'u trong nt)i
dung Phan tfch thi tru'ong ngu'oi tieu dung va hanh vi cua ngu'oi mua cua Philip
Kotler (ban d!ch Quan tri Marketing, Philip Kotler, 2003).

2.2.1 M6 hinh hanh vi cua ngli~i tieu dung
Qua mt)t,qua trlnh nghien CUu hanh vi cua ngu'oi tieu dung, Marketing da xay
dl{ng du'qc mo hinh tac nhan phan U'ng tu moi tru'ong va y thuc cua ca nhan de'n
nhfi'ng quye't d!nh mua s~m nhu' sau :
Hinh 1: Mo hinh hanh vi ciia ngtiCii·mua.
D~c di~m

cua nglimua

Qua trlnh quy~t
dinh cua ngtiO'i
mua

Kinhte'

Vanh6a

NMn thU'c va'n

Gia

CongngM

Xah9i

Dia di€m

Ch!nh tri

Khuye'n mai

Van h6a

Cac tac nMn
Marketing

Cac tac
nhdnkhac

San phffm

d~

ca t!rth

Tim kie'm thOng
tin

Tamly

Danh gia

Quy~t

dinh cua

ngliO'i mua

Ltfa chQn san phffm
~

Llfa chQn nhan

hi~u

Llfa chQn d<;ti ly
Dinh thOi gian mua
Dinh s6lti<;lng mua

Quye't dinh

Ngu6n: Trang 198, Philip Kotler (2003), Qmln tri Marketing, NXB Th6ng Ke

Mo hinh se giup chung ta hi6u ro di~u gi xay ra trong nh~n thuc cua ngu'oi mua
gifi'a hk cac tac nhan ben ngoai b~t d~u tac dt)ng va luc ra quye't dinh mua. Cl;l th6

Ut, mo hinh se giup chung ta triiloi hai diu hoi sau :
Nhfi'ng d~c di6m cua ngu'oi mua (van h6a, xa ht)i, ca nhan, va tam ly) se anh
hu'dng nhu' the' nao de'n hanh vi mua s~m ?
Ngu'oi mua thong qua quye't dinh mua s~m nhu' the' nao ?

2.2.2 Nhfi'ng ye'u t6 anh hlidng de'n hanh vi mua siim
Trong nt)i dung nay, chung ta se di vao mo hinh chi tie't nhfi'ng ye'u
hu'ong de'n hanh vi mua s~m cua ngu'oi tieu dung. Nhfi'ng ye'u

t6 nay th6

di~m v~ van h6a, xa ht)i, ca tinh (ca nhan) va tam ly cua ngu'oi mua.

t6 anh

hi~n d~c


6

Hinh 2 : Mo hinh chi tie't cac ye'u to' anh htiO'ng de'n hanh vi mua sitm.
Vanhoa
Xah()i

N€n van

Nhanh van
h6a

ca nhan

Nh6m

h6a

thamkhao
Gia d1nh

T~ng lOp

Vai tro va

xa h<')i

dia vi

Tamly

Tu6i va giai do(;ln cua
chu kysO'ng

E><')ng co

Ngh€ nghic$p

Nh~n

Hoan canh kinh te"

Hi~u bie"t

LO'i sO'ng

Ni€m tin va
thai d<')

Tinh each va ttt_:Y thU'c

thU'c

NgtiO'i
mua

Ngu&n: trang 198, Philip Kotler (2003), Qmln tri Marketing, NXB Tho'ng

Ke.

Cac ytu til viin hoa

t6 c6 anh huC1ng sau r<)ng de"n hanh vi mua sAm cua nguoi tieu
dung. Nguoi ta c6 th€ xem xet ye"u t6 van h6a C1 cac cffp d<) nhu': n€n van h6a, nhanh
Van h6a la ye"u

van h6a (g6m dan t<)c, ton giao, nh6m chung t<)c, vung dia ly) va t~ng lOp xa h<)i. St!
tac d<)ng cua ye"u

t6 van h6a len m<)t ca nhan khi ca nhan d6 tie"p nh~n nhfi'ng gia tri

xa h<)i du'<;jC xem la chuffn illlJ'C cua n€n van h6a, nhanh van h6a hay giai t~ng xa h<)i
d6, va til' d6 c6 xu hu'ong hanh d<)ng gi6ng nhu' cac thanh vien khac dang (1 trong cac
cffp d<) van h6a tren.

Cac ye'u ttf xii hQi
Trong cac ye"u
bC1i cac ye"u

t6 xa h<)i, hanh·vi mua sAm cua ca nhan thuong ch!u anh huC1ng

t6 nhu' nh6m tham khao, gia d1nh, vai tro va dia vi cua ca nhan.

Nh6m tham khao Ia nh6m rna ca nhan dang Ia thanh vien

ho~c

khao khat duqc

gia nh~p. Tuy theo tinh chfft rna nh6m tham khao tac d<)ng toi ca nhan theo ba each :
T£.lo di€u kic$n d€ ca nhan tie"p c~n voi nhfi'ng hanh vi va 16i s6ng moi; Khie"n cho ca
nhan thay d5i thai d<) va y nic$m nhhm hoa nh~p vao nh6m; Va dua ra m<)t s6 chuffn
mlJ'c chung bu<)c cac thanh vien tht!c hic$n theo d6, til' d6, anh hu'dng de"n thai d<) va
hanh vi mua s~m ciia cac ca nhan.
Gia dlnh Ia ye"u tO' xa h<')i rfft quan trQng. Va cac thtmh vien trong gia dlnh la
nh6m tham khao quan trQng c6 anh hu'C1ng rfft Ion. Tuy theo tirng lo£,li san phffm va
kinh nghic$m c6 du'<;5c rna cac thanh vien trong gia dlnh nhu' cha mtt, anh chi em, vqch6ng, con cai... se tac d<)ng de"n hanh vi tieu dung cua ca nhan.


7

Vai tro va dja vj cua ca nhan ciing anh hu'Cing de'n chinh hanh vi va thai d9
rnua s~rn cua ca nhan d6. Trong rn6i nh6rn xa hQi rna ca nhan tharn gia, h9 d~u dong
nhii'ng vai tro g~n li~n voi nhii'ng dja vj nha't djnh. Do d6, ngu'oi ta thich ll;l'a ch9n
nhii'ng san phffrn th€ hit$n du'Cdc ye'u tfl cd nhan
Tu6i tac va giai do~n cua chu ky sO'ng quye't djnh chung lo~i san phffrn rna rnQt
ca nhan tieu tht;t. Ngu'oi ta rnua nhii'ng san phffrn, djch Vl} khac nhau (J nhii'ng d9 tu6i
va nhfi'ng giai do~n khac nhau trong chu ky so'ng.
Ngoai ra, ngh~ nghit$p va hoan canh kinh te' cua rn6i ca nhan ciing anh hu'CJng
de'n quye't djnh rnua s~rn. quye't djnh kha nang ll;l'a ch9n rn9t san phffrn va chung lo~i
san phffrn nao d6 cua rn6i ngu'oi. Roan canh kinh te' cua rn9t ngu'oi bao g6rn thu nh?p
c6 th€ chi tieu (g6rn muc thu nh?p, rnuc 6n djnh, rnuc chia se voi ngu'oi than), ti~n

tie't kit$rn va tai san, thai d9 dO'i voi vit$c chi tieu va tie't kit$rn, ... Thong thu'ong, ngu'oi
ta se tieu dung nhi~u hdn khi thu nh?p tang, tuy nhien, dO'i voi rn9t so' rn~t hang
thong thu'ong hay ca'p tha'p, se c6 xu hu'ong ngu'M~t khac, lo'i so'ng, tinh each va y nit$rn ban than cua rn9t ngu'oi ciing tac d(>ng

de'n hanh vi rnua s~rn nhu' la each th€ hit$n h9 tt! nghi v~ rnlnh nhu' the' nao, va ttl' d6,
hQ se ll;l'a chQn nhung nhan hit$u du'h9 rnua s~rn.
Cdc ye'u to' tam ly
Trong linh Vl;l'C tarn ly' ngu'oi ta xac djnh cac ye'u to' cd ban anh hu'dng de'n hanh
vi rnua s~rn cua ca nhan Ia d<)ng cd, nh?n thuc, tri thuc, ni~rn tin va thai d(>.
B<)ng cd la ten g9i cho rn9t nhu cffu da c6 sue rn~nh du d€ thoi thuc ngu'oi ta
hanh d<)ng. Thong thu'ong thl d(>ng cd cua nhu cffu sinh h9c bao giO ciing rn~nh me
va thuc dffy ngu'oi ta thl;l'c hit$n d~ dang hdn d(>ng cd cua cac nhu cffu tarn ly. Ngu'h;li, khi cac nhu cffu tarn ly du'SO

voi vit$c dap U'ng du'Nh?n thuc va tri thuc (hi€u bie't) Ia vit$c rn9t con ngu'oi c6 d<)ng cd, c6 sl;l' IInh

h(>i va tich liiy kie'n thuc

tu nhfi'ng trai nghit$rn tru'oc d6, se hanh d(>ng nhu' the' nao

trong thl;l'c te' d€ c6 nhii'ng ke't qua tO't hdn cho hit$n t~i va tu'dng lai. Trong d6, htu y
rhng nh?n thuc du'ho~c

sl;l' ghi nho c6 ch9n l9c.

8

Cu6i ci!ng, ye'u t6 ni~m tin va thai d9 Ia h~ qua cua qua tdnh nh~n thuc va tri
thuc. Ni~m tin du'<;Jc hi~u nhu' la m9t sv suy nghi mang tinh kh~ng dinh cua

ca nhan

v~ m9t sv vi~c gl. Trong khi d6, thai d9 la sv danh gia t6t xffu cua ca nhan tru'oc m9t
Slf

V~t nao do, th~ hi~n qua nhfi'ng bi~u hi~n cam tinh va cho thffy

XU

hu'ong hanh

d9ng cua con ngu'oi.

2.3 M(}t s6 ye'u t6 anh hlidng de'n quye't dfnh di xe buyt cua
nguoi dan thanh ph6 H6 Chi Minh
2.3.1 M()t sri ye'u t6 bic d()ng de'n hanh vi chQn sii' d1,1ng phudng ti~n
giao thong
Qua ly thuye't v~ hanh vi cua nguoi tieu dung, nhfi'ng ye'u t6 tac d9ng de'n hanh
vi ltfa ch9n sii' d1,mg phu'ong ti~n giao thong du'<;Jc

d~t

ra nhu' :

Nh6m cac yeu to' van h6a
Nh6m cac ye'u t6 van h6a se tac d9ng de'n hanh vi Iva ch9n phu'ong ti~n giao
thong cua cac ca nhan, tuy nhien, do d~c thu chinh tri-xa h9i va sv phuc t~p cua n~n
van h6a-nhanh van h6a trong xa h9i nen vi~c nh~n d~ng sv tac d9ng cua cac ye'u t6
nay len hanh vi Iva ch9n va sii' dvng phu'ong ti~n giao thong trong ph~m vi d~ tai nay
khong du'<;Jc

d~t

ra.

Nh6m cac yeu tff xii hl)i
Trong nh6m cac ye'u t6 xa hQi, kha nang di sau vao tlm hi~u cac nh6m tham
khao cua ngu'oi du'<;Jc phong vffn khong du'<;Jc d~t ra, do d~ phan tich tac d9ng cua cac
nh6m tham khao de'n hanh vi ll;t'a ch9n phuong ti~n giao thong doi hoi m9t nghien
CUu qui mo va kha chuyen sau, cung ffiQt kha nang tai chinh nhfft dinh, cho nen,
trong ph~m Vi bai vie't nay, chung toi chu trQng SV tac dQng CUa ye'u t6 gia dlnh, C1;1
th~ la qui mo h9 gia dlnh va sv tham gia cua cac thanh vien trong gia dlnh d6i voi

phu'ong ti~n giao thong du'<;Jc nghien cli'u Ia chinh.

Nh6m cac yeu to' ca nhan
Khi nghien cll'u SV tac dQng cua cac ye'u t6 ca nhan trong linh vvc htu thong, c6
m9t s6 vffn d~ quan trQng nhu' : nang Ivc ca nhan (du'<;Jc quye't dinh bCJi gioi tinh, d9
tu6i, tlnh tr~ng th~ chfft...), thu nh~p (cho thffy kha nang chi tieu cua m6i ca nhan tu
khoan mvc thu nh~p), ngh~ nghi~p (c6 thu9c d6i tu'<;Jng du'<;Jc chinh quy~n ttu dai
trong sii' dvng m9t

lo~i

phu'ong

ti~n

giao thong nao d6 hay khong,

lo~i

phu'ong

ti~n


9

giao thong CO th~ hi<$n du'phu'dng ti<$n giao thong ca nhan (tuy theo d~c di~m v~n hanh cua phu'dng ti<$n ca
nhan, 19 trlnh quang du'ong di, chi phi sll' dvng phu'dng ti<$n ca nhan ... rna mti<$n ca nhan CO kha nang thay th~ phu'dng ti<$n giao thong cong CQng trong dap ung
m
Nh6m cac ye'u tfl tam ly
Nh~n thuc cua ca nhan v~ mQt

s6 n
dung quan trQng cua d6i tu'
nghien cll'u. N~u hlnh anh cua phu'dng ti<$n giao thong du'ngu'oi tieu dung se c6 xu hu'~ng sll' dvng lau dai (n~u dang sll' dvng) ho~c se sll' dvng

khi c6 dip thfch hroi bo phu'dng ti<$n cho du d6i tu'nay di chang nfi'a.

2.3.2 M()t s6 ye'u t6 hie d()ng de'n quye't djnh di xe buyt ciia ngtiifi dan
Tu d~c thu cua xe buyt trong nu'~c. ly thuy~t hanh vi ngu'oi tieu dung va tll' cd
sd nh~n d<:~.ng mQt sti<$n giao thong tren, chung tOi da xac l~p nhii'ng y~u t6 tac d<)ng d~n hanh vi llfa
chQn sll' dvng xe buyt cua ngu'oi dan thanh ph6 g6m :

Nh6m cac ytu ttl xii hl)i
Qui mo hQ gia dlnh : Qui mo cua mchia se v~ kinh t~. muc dQ ki~m soat, kha nang trao d6i va ph<:~.m vi thong tin trao d6i
... cua cac thanh vien trong gia dlnh. Trong linh VlfC giao thong, qui mo hQ gia dlnh
du'kinh t~, phu'dng ti<$n v~t cha't va trong lttu thong Ia khac nhau. Vatu d6, chung ta tlm
hi~u xem qui mo hQ gia dlnh nao la phu h
cua ngu'oi dan thanh ph
ky v9ng c6 tac d<)ng thu~n d~n quy~t djnh ch9n di xe buyt cua cac ca nhan, vl cac hQ
gia dlnh dong con thu'ongla m~u

s6 chung cua hQ ngheo, va

xe buyt Ia m
ti<$n htu thong gia re nen se phu hNgu'oi than sll' dvng xe buyt : Tren cd sd ly lu~n rAng, n~u mhay nhi~u nguoi than dang sll' dvng m

cling se a'n tu'

10

than dang Slt dt,mg san phffm-dich Vl,l nao d6, anh ta se CO XU huong cling Slt d1,1ng xe
buyt d~ gcin b6, hoa nh~p hay ddn gian la giO'ng nhu nhung nguoi than ciia mlnh.

Tu

d6, ye'u tO' nguoi than sll' d1,1ng xe buyt la m()t ye'u tO' se tac d()ng thu~n de'n quye't
dinh di xe buyt ciia m6i nguoi.
Nh6m cac ytu til ca nhlin
Gioi tinh : Gioi tinh dubuyt hay khong, do ban cha't ciia nguoi Nam va Nu la khac nhau v~ sue khoe, st;t' deo
dai, nang lt;t'c tt;t'

v~n

hanh phudng

ti~n

giao thong ca nhan va muc d9 hoa

nh~p

voi

c()ng d6ng xa h9i. Trong d6, chti trQng tinh hoa nh~p vao c()ng d6ng xa hQi ciia Nu

tO't hdn Nam giOi, m~t khac, kha nang tt;t' v~n hanh phudng ti~n ca nhan ciia Nii' giOi
la kern hdn N am giOi.
Tu6i tac : Trong ph~m vi bai vie't nay, nguoi c6 tu6i dusll' d1,1ng xe buyt nhi~u hdn cac lua tu6i khac do hQ bi gioi h~n v~ sue khoe, st;( minh
mfin cffn c6 d~ tt;t' di~u khi~n m()t phudng ti~n giao thong ca nhan, thu nh~p bAt dffu
giam stit, va tam ly tlm kie'm m9t phudng ti~n giao thong an toan cao (nhu xe buyt,
taxi) hdn Ia cac phudng ti~n nhi~u riii ro (nhu di xe may, xe d~p ... ).
Thu

nh~p

blnh quan/ thang: Trong tieu chi nay, ta se xem c6 st;( khac

khong giua cac ffiUC thu

nh~p

bi~t

hay

VOi hanh Vi ChQn va Slt d1,1ng xe buyt khi lu'u thong.

Bie't ding, xe buyt duc6 thu nh~p tha'p. Va ky vQng nguoi c6 thu nh~p tha'p se chu()ng sii' dt,mg xe buyt hdn
nhii'ng nguoi c6 thu nh~p cao.
Ngh~ nghi~p : Vl chinh phii xem xe buyt la m()t phudng ti~n quan trQng trong

giam tru tlnh tr~ng kyt xe va bung n6 xe may trong cac do thL va d~ tang tffn sufft Slt
d1;1ng xe buyt ciia nguOi dan thanh phO', dO'i tu

dutang V~ san luqng va d() 6n dinh CUa hanh khach StT d1,1ng xe buyt qua nhfi'ng ffil,lC
dich lu'u thong Cd ban nhu di hQC Va di lam.
Trong bai vie't nay, ye'u tO' hQc sinh-sinh vien va ye'u tO' cong nhan dutrQng nhung xet m()t each tach roi nhau do hai ye'u tO' nay c6 st;( khac bi~t cd ban v~
v~t cha't (c6 va chua c6 thu nh~p, c6 va chua c6 tai san ca nhan). Nhu'ng nhln chung

thl nhii'ng ca nhan thu()c dO'i tudutu'

11

Slf san c6 phttdng ti~n xe may : Tit tlnh tr~ng thlfc te' cua xa h9i, khi da

s6

ngttoi dan d€u da trang bi cho minh m9t phu'dng ti~n giao thong ca nhan (xe d~p. xe
may), CUQC nghien CUu se xem Xetquye't dinh di Xe buyt CO hi can ng~i boi Slf san CO
phu'dng ti~n xe may hay khong, bie't ding vi~c llfa chQn xe may trong 2 lo~i phu'dng
ti~n ca nhan ph6 bie'n tren la do dl}c di€m n6i tr9i cua xe may v€ t6c d9 va elf ly 19

trlnh.

Nhom cac yeu ttf tam ly

d day ta quan tam nh~n thuc cua ngu'oi dan thanh ph6 v€ hlnh anh xe buyt 0
m9t s6 cac tieu chi quan tr9ng sau :
Thai d9 cua nhan vien phl:IC Yl:l : Nhan vien phl:IC Yl:l g6m nhan vien ban ve, tai

xe', nhan vien soat ve, phl:l lai... Va thai d9 cua nhan vien phl:IC Vl:l se du'
t6t hay chtta t6t.

d day, ta khong dl}t nl}ng tieu chi d€ danh gia m9t thai d9 ph1:1c v1:1

la t6t, rna chu ye'u tuy vao cam quan cua ngu'oi du'vao chi tie't, chung toi nh~n tha'y ·h~u he't ngttoi dttkhong dn slf an c~n moi m9c, ljch thi~p, nha nhl}n, ... h9 chi mu6n du'dung nhu c~u va khong hi g~t gong, hach dich la du.
Chi phi sii' d1:1ng xe buyt : Boi vi gia ve xe buyt ph6 bie'n Ia d6ng h~ng 2000
d6ng/tuye'n (xe buyt th€ nghi~m), do d6, ye'u t6 gia phi xe buyt se du'each dinh tinh thong qua tlf danh gia muc d9 hhao cho lu'u thong CUa ngu'oi dan thanh ph6, rna d~i di~n 0 day la ngu'oi du'va'n.
1inh tr~ng an ninh tren xe buyt : Nh~n dinh cua ngu'oi dan thanh ph6 v€ slf an
ninh khi sii' d1:1ng xe buyt so voi sii' d1:1ng xe may hol}c xe d~p. Nhln chung, xe buyt
du'mat, lua lQC tai san ca nhan cua ban than va CUa nhfi'ng hanh khach khac tren cling
chuye'n xe.
Thong tin v€ xe buyt : Tren cd so nghien cll'u v€ slf llfa ch9n sii' d1:1ng xe buyt
cua ngu'oi dan thanh ph6, ye'u t6 thong tin v€ xe buyt du'htham gia sii' d1:1ng xe buyt, lu'u y ding d6 phiii la tuye'n xe buyt khac tuye'n da sii' dl;lng
ne'u la ngttoi da di xe buyt. Nhu' v~y, khi thong tin rna ngttoi dan c6 du'khong du d€ h9 c6 th€ thlfc hi~n m9t chuye'n di b~ng xe buyt thl du'tin v€ xe buyt chu'a d~y du, va ngu'

12

buyt dii d~ h9 sii' dt;mg xe buyt nhu'ng thlfc te' h9 khong sii' dl;lng xe buyt thl vfin du'xem la thong tin d~y dii.
Lo trlnh tuye'n : Lo trlnh cac tuye'n xe buyt hi~n nay c6 phu hthoa man nhu c~u lu'u thong ciia ngu'oi du'de'n, ngu'oi sii' dl;lng xe buyt c6 th~ sii' dl;lng mot ho~c ph6i hTlnh tn.mg v~ sinh tren xe buyt : E>ay Ia mot vffn d8 c6 ve thu ye'u, tuy nhien,
CUng VOi nhu C~U ngay mot phat tri~n CUa xa hoi, chfft lu'<;jng CUOC s6ng la quan trQng
d6i voi ngttoi dan thanh ph6, va slf v~ sinh tren xe buyt la c~n thie't d~t ra d~ khi v?n
h~mh xe buyt t1;1i cac thanh ph6lon.

Va cu6i cung la muc do an toan khi sii' dl;lng xe buyt trong lttu thong : Slf an
toan trong lttu thong ciia xe buyt du'lu~t 1~ giao thong ciia tai

x€ xe buyt, c6 slf c6 va quyt trong qua trlnh xe buyt lu'u

thong hay khong, va do thu'dng vong ciia hanh khach xe buyt ne'u c6 tai n1;1n giao
thong xay ra.
Nhln chung, khi mot ngu'oi tra loi "C6" ho~c "Phu hchi tren, nghia Ia v8 phttdng di~n d6, ngttoi dan cam thffy xe buyt la kha tich clfc,
hay thuye't phl;IC d~ hQ chQn di xe buyt. Tru'ong hcua xe buyt du'trong tam tri ngu'oi du'<;jc phong vffn va ngu'
s6 va cac

tieu chi COn l1;1i la tieu ClfC, thl tuy Slf danh gia cao tieu chi nao rna ca nhan Se hlnh
th~mh dong cd m1;1nh hay ye'u khi quye't djnh llfa ch9n xe buyt khi lu'u thong.

2.3.3 Mo hinh ham tu'dng quan
Ham tu'dng quan giua quye't djnh ch9n hay khong ch9n sii' dl;lng xe buyt va
cac ye'u t6 anh hu'dng de'n quye't djnh ChQn Slt dl;lng xe buyt du'QC ky VQng Ia mot ham
tu'dng quan tuye'n tinh theo phu'dng phap probit, c6 d1;1ng t6ng quat nhu' sau :

Y=ao+ai* xi
Bie'n ph(l thUQC
La quye't djnh ch9n sii' dl;lng xe buyt hay khong tu ngu'oi dttnh~n

gia tri 1 khi tra IOi "Ch(Jn" va 0 khi tra loi khac. Ky

hi~u

Y.

Bie't rAng, d~ dam bao cac ye'u t6 dung d~ phan tich slf tac dong de'n hanh vi
ch9n di xe buyt ciia ngttoi dan thanh ph6 c6 tinh hi~n thlfc cao, chung toi quy djnh,
ngu'oi Ch(Jn sii' dl;lng xe buyt phcli dam bao t6i thi~u di xe buyt du'

13

nguoi tnl IOi Khong ch<;m sii' dt;mg xe buyt thl khong dl;lt dubuyt I than g.
Bien dl)c l{jp

SO' ye'u tO' anh huC1ng de'n hanh vi h!a ch9n sii' d1,mg xe buyt g~m 15 ye'u tO',
thu()c 3 nh6m ye'u tO' : xa h()i, ca nhan va tam ly . Trong d6, c6 4 bie'n djnh luqng va
11 bie'n d!nh tinh :

Bang 2.1 : Cac ye'u t6 anh htidng de'n hanh vi hfa chQn
Nh6m

Yiu to~
xii hl)i

T~n

bie'n

Xz
x3
x4

SO' nguoi than trong gia dlnh
dang sii' dvng xe buyt.
Qui mo h() gia dlnh
D() tu6i nguoi du'Thu nh~p blnh quan/ thang

Dt

GiOi tinh

Dz

Nguoi duqc phong va'n Ia hQc
sinh, sinh vien

XI

Yeu to~
~

ca
nhan

D3
D4

Yeu ttf
tam ly

Giai thich

Nguoi dunhan.
Nguoi duqc phong va'n c6 xe
may.

Ds

Thai d9 phvc vv ciia nhan vien

D6

Gia phi sii' dvng xe buyt

D1

An ninh tren xe buyt

Ds

Thong tin v€ xe buyt

D9

Sl,f phu h
Dw

Tinh tr(;lng v~ sinh tren xe buyt

Du

Muc d() an toan ciia xe buyt

su dt,mg xe hoyt .
Ddn vi do Iuong

Ky
VQng

SO' nguoi

+

SO' nguoi
Tu6i

1000 d~ng
1 : Nii'
O:Nam
1 : HQc sinh, sinh
vi en
o: Khac
1: Cong nhan
0: Khac
1: C6 xe may
0: Khong c6
1: TO't
0: Chua t6t
1 : H0 : Chua h1: TO't
0: Chua t6t
1 : f)~y dii
o: Khac
1: Phu ho: Khac
1 : Duqc
0 : Chua du'1: An toan
o: Khac

+
+
-

+

+
+
-

+
+
+
+
+
+
+


14

TU' d6, mo hlnh ham h6i qui tu'ong quan cv th~ se c6 d<;tng nhu' sau :
Y= ao + a1* X1 + a2* Xz + a3* X3 + a4* X4 +as* D1 + a6* Dz + a7* D3 +as* D4 +

a9* Ds + a10* D6 +au* D1 + a12* Ds + a13* D9+ a14* Dw+ a1s* D11

2.4 M()t s6ke't qua til cac cong trinh nghien CUll tru'oc
f)~ t~'ti v~ giao thong Vi~t Nam trong cac nam qua da dtt<;1c m()t

s6 ca nhan, ban

nganh va t6 chuc nghien CUu khao sat. Trong d6, tlnh tr<;tng sti' dvng xe buyt ciia
nguoi dan Vi~t N am tl;li cac do thi Ion nhtt Ha N()i, thanh ph6 H6 Chi Minh du'quan tam, rna m{)t di~n hlnh la sl,l' nghien CUu lien tl,lC cua t6 chuc Jica (Nh~t) V~ linh
Vl,l'C nay trong nhi~u nam qua. Tuy nhien, nhfi'ng nghien CUu nay c6 nhfi'ng mvc dich
phtJc VlJ rieng nen khong cong b6 ra. Du v~y. toi da tham khao du'

nghien ctl'u giln day,

a

lu~n van cao hQc ciia tru'ong dl;li hQc Kinh te', v~ d~ tai

VTHKCC b~ng xe buyt tl;li thanh ph6 H6 Chi Minh la :
Nguy~n Nho Tinh (2004), Mqt sd giai phdp nhdm phdt triln loqi hznh vqn tai

himh khdch bdng xe buyt tren dia bcm thimh phd HJ Cht Minh.
Ph<;tm Blnh Buc (2003), Mqt sff giai phdp phdt triln vqn chuyln himh khdch

cong cqng bdng xe buyt athanh phd HJ Chi Minh.
KSt qua rna hai cong trlnh nghien ctl'u tren hu'ong dSn la nhung giai phap ditu
tu'-quy hol;lch ll;li co sd hl;l titng ky thu~t va ml;lng lu'oi xe buyt cong c()ng, da d<;tng hoa
djch VlJ xe buyt, nang cao cha't lu'de'n hol;lt d()ng ciia xe buyt.
Nhln chung, day la nhfi'ng nghien ctl'u mang tinh dity dii va khoa hQc ciing nhu'
nhung giai phap d~ xua't tll' hai cong trmh tren

a

kha toan di~n. Tuy nhien, nhung

nghien ctl'u tren con n~ng v~ nang ll,l'c ciia cac don vj hi~n tl;li trong nganh VTHKCC
b~ng xe buyt, chu'a chu trQng de'n nhu citu va thi hie'u ciia hanh khach di xe buyt, do

d6, cac giai phap d~ xua't la toan di~n d6i voi hol;lt d()ng ciia nganh, nhu'ng chua h!n
dl;lt hi~u qua v~ san lu'<;jng hanh khach VI hanh vi tieu dung ciia khach hang

a phuc

tl;lp do con du'QC di~U khi~n bdi cac di~U ki~n kinh tS-xa hQi, nh~n thuc Va cam XUC
ca nhan.


15

CHu'ONG3
~

"

THUC
. TRANG
. VTHKCC BANG XE BUYT TAl
.
·"'

'

~

,

THANH PHO HO CHI MINH
3.1 T6ng quan v~ tlnh hinh kinh tt-xa h()i t~i thanh pho' H6
Chi Minh
Thanh phO' H6 Chi Minh Ia m{)t do thi IOn, hi<$n d~i va c6 tO'c d{) tang tntdng
kinh te' cao nha't so vdi ca nttoc. Cung voi Slf phat tri€n nhanh chong v~ kinh te'-ky

thu~t, dan sO' thanh phO' H6 Chi Minh c6 t6c d{) tang trttdng cao.

Bang 3.1 : Thtfc trl)ng dan s6 tl)i thanh ph6 H6 Chi Minh qua cac nam.
KhminmQ.c
Dan sO'
Ty 11$ tang chung

Dvt
NgttC1i

2001

2002

2003

2004

5449203

5658997

5867496

6062993

1.054

1.038

1.037

1.033

%

Ty 11$ tang tlf nhH~n

0

1.30

1.27

1.18

1.20

T~

0

2.72

2.08

2.10

2.29

11$ tan~ cd hQc

1oo
/oo

Ngu6n: www.pso.hochiminhcity.gov.vn

Dan sO' thanh phO' tang nhanh chii ye'u do tang dan sO' cd h9c voi muc tang tlf
nhien blnh quan Ia 72000 ngu{1i/nam va tang Cd hQC blnh quan khoang 133000
ngttC1i!nam, m~t d{) dan sO' blnh quan toan thanh phO' (2004) gffn 3000 ngttC1i/km2
(xem them bang 1, Phl;l ll;lc). Nhtt v~y nghia Ia blnh quan m6i qu~n-huy<$n trong
thanh phO' tang hdn 8500 nguC1i m6i nam, trong d6, hdn 5500 ngttC1i Ia ndi khac de'n
nh~p ctt, va xet theo m~t d{) sO' danlkm2 thl nguC1i dan tren m6i km 2 phai chiu dlfng

them khoang 100 ngttC1i m6i nam. Voi qui mo va tO'c d{) phat tri€n dan sO' thanh ph6
nhu' hi<$n nay thl ttoc tinh sO' xe buyt/1000 ngttC1i t~i thanh phO' H6 Chi Minh chi d~t
0.000495, so voi chi sO' tttdng ling t~i cac thanh phO' nhtt Bangkok Ia 1.22, Hong
Kong 1.83, Seoul 1.55 ho~c Singapore 2.7 (theo Bao cao cua Ngan hang the' giOi,
1986) Ia ra't tha'p. N6i each khac, thanh phO' H6 Chi Minh dang phai chju m{)t ap llfc
ra't IOn tu Slf tang trttdng dan sO' len hi$ thO'ng giao thong va len qua trlnh phat tri€n
kinh te'-xa h{)i n6i chung khi rna nang l1fc v~n chuy€n cong c{)ng bhng xe buyt hi<$n
nay hffu nhtt qua ye'u ot va mong manh.


16

V€ thu nh~p va chi tieu cua ngu'oi dan thanh phQ', nhln chung, CO S\1 gia tang
v€ lu'blnh quan /ngu'oi!thang t~i thanh ph6 H6 Chi Minh da tang 20%,

tu 900 ngan d6ng

nam 2002 d~t 1.1 tri~u d6ng nam 2004, va theo bao cao cua UBND thanh ph6, thl
thu nh~p blnh quan nam 2005 u'dc tang 25% so vdi 2002. V€ chi tieu blnh
quan/ngu'oi/thang, blnh quan m()t ngu'oi dan thanh ph6 chi khoang 75% thu nh~p cho
nhu c~u tieu dung va 8% thu nh~p cho nhu c~u di l~i. V di gia phi di xe buyt : 2000
d*2lu'thang la 120000 d6ng, nhu' v~y, muc gia ve xe buyt hi~n nay vfrn con cao so vdi thu
nh~p va chi tieu cua ngu'oi dan thanh ph6.

Trang thoi gian qua, chi sO' gia tieu dung tang cao va c6 hi~n tu'xang d~u m~nh. Nam 2004, chi sO' gia tang 9.5%, va de'n 7 thang d~u nam 2005, chi
s6 gia tieu dung l~i tang them 5.6%. So vdi thoi di6m thang 112003, chi sO' gia tieu
dung de'n thang 7/2005 da tang 123.6 %. E>i€u nay la co sC1 cho tha'y sl! tang thu
nh~p-chi tieu blnh quan (j bang tren cua ngu'oi dan thanh ph6 trong thoi gian qua chi

la tang v€ lu'thang trong thoi gian qua rna thoi. Ben c~nh d6 Ia hi~n tu'
Tu

dffu nam cho de'n thoi di6m hi~n t~i (thang 8/2005), gia xang dffu da tang khoang
43% qua 3 lffn tang ghi lien tie'p trong 5 thang, tuy v~y, do tlnh hlnh chinh tri the' gWi
ba't 6n c()ng vdi gia ban trong nu'dc vfrn con thffp so vdi gia ban cua cac nu'dc trong
khu V\!C nen CO

XU

hu'dng tie'p tl;IC tang CaO.

Bang 3.2: Tinh hinh bie'n d()ng gia xang d~u trong mt8c, nam 2005.

Lo~i

Xang 92
Xang 90
Xang 83
Dffu diezel
Dffu hoa
Dffu mazut

Dvt

Muc gia cii
(Trtt6'c ngay
29/3/2005)

D6ng/Ht
D6ng/lit
E>6ng/Ht
D6ngllit
D6ngllft
E>6ng/kg

7500
7300
7100
4850
4800
3570

Tang gia I§n 1
(tit ngay
29/3/2005)
8000
7800
7600
5500
4900
4000

Tang gia
l~n 2
(tungay
317/2005)
8800
8600
8400
6500
6500
4700

Tang gia
l~n 3
(tungay
17/8/2005)
10000
9800
9600
7500

7500
5200

Ngu6n : Sefli~u t6ng h<;1p

Cling vdi sl! tang gia tieu dung va tang gia xang dffu trong thoi gian qua, m()t
b() ph~n ngu'oi dan thanh ph6 da

tu bo phu'dng ti~n giao thong ca nhan d6 tham gia