Chiến lược phát triển thẻ thanh toán của hệ thống ngân hàng thương mại việt nam đến năm 2010 trần hồng hạnh

"'
,
'
BO
GIAO
Dl)C VA' DAO
Ti}O
'
,...,
'
,..., ~
,
TRUONG Di}I HOC KINH TE THANH PHO HO CHI MINH

03'&>.03'&>

TRAN HONG H~NH

~

~

~

CHIEN LUOC
PHA T TRIEN
•
THETHANHTOANCUAHETHONG
•
NGAN HANG THUONG MAl
VIETNAM

•
•
DENNAM2010
~

?

,..

'

?

"

~

?

CHUYEN NGANH QUAN TRJ KINH DOANH
MA

so: 60.34.05

LU!N VAN TH~C SI KINH TE
NGUOI HUONG DAN KHOA HOC
. -.......-~~:ITS. NGUYEN vAN THO
e¢ GIAO DUC VA 0~0 TAO
TRL10NG PH KINH TE TP .HCM

THtf VI:¢N

b

I ~ ~'5 \\

, ~

THANH PHO HO CHi MINH - NAM 2005

rF


MlJCLlJC
DANH MVC CAC TU VIET TAT
DANH MVC CAC BANG
DANH MVC CAC BIEU DO
LOlMl1DAU
Cm1dNG 1: Cd s{1 LY LU!N

1.1. Chi~n b.tf!c va vai tro chilo htf!c trong kinh doanh ....................................... 1
1.1.1. Khai ni~m v~ chie'n 1u'<;1c kinh doanh ............................................................... 1
1.1.2. Phan 1o~i chie'n 1u'<;1c ........................................................................................ 1
·1· .1.3 . V a1• .tro' cua
?
?
tri'. c h'-<
quan
1en 1•~~
uyC t rong ki n h d oan h .......................................... .. 2

1.1.4. Quy trlnh xay d\fng chie'n lu'<;1c kinh doanh ...................................................... 3
1.1.5. M()t s6 cong c~ d~ xay d\}'ng va 1\}'a ch<;>n chie'n lu'<;1c kinh doanh .................... 4

1.2. Ly lu{in t6ng quan v~ the thanh toan .......................... ~ ................................... 6
1.2.1. Cac phu'dng ti~n thanh toan khong dung ti~n m~t.. ......................................... 6
1.2.2. T6ng quan v~ the thanh toan ......................................................................... 10

Cm1dNG 2: PIIAN TiCH TINH HINH PHA T TRIEN THE THANH TOAN

CUA Jit TH6NG NGAN HANG TmfdNG ~I VJtT NAM
2.1. Thtfc tr~ng thi trtt(lng the thanh toan ciia h~ th6ng ngin hang thttdng m~i
Vi~t

Nam ................................................................................................................ 15

2.1.1. Cd sd phap ly ciia vi~c phat hanh va

sa d~ng the t~i Vi~tNam.................... 15

2.1.2. Tmh hlnh chung ho~t d()ng phat tri~n the thanh toan t~i Vi~t Nam .............. 15
2.1.3. Th\fc tr~ng tlnh hlnh phat tri~n the thanh toan t~i Vi~t Nam ........................ 17
2.1.4. Nhfing tdn t~i ciia ho~t d()ng kinh doanh the t~i Vi~t Nam ........................... 24


2.2. Ti~m nang phat tri~nthe ciia h~ th6ng ngan hang thlidng m~i Vi~t Nam28
2.2.1. Xu hudng phat tri~n the thanh toan tren the' gidi .......................................... 28
2.2.2. Ti~m nang phat tri~n the ctia h~ th6ng ngan hang thudng m~i Vi~t Nam .... 31
2.3. Philo tich cac y~u

t6 anh hlidng d~n chi~n lti(,ic phat tri~n the thanh toan

tQ.i Vi~t Nam d~n nam 2010 ..................... ;............................................................ 35
, yeu
,.t t""
A t.-.-1>1 b A
..
35
2 .3.1,· Cac
0 cua mot J. uvng en ngoat. ...................................... ····· ............... .
0

0

?

,.t t""
,.,;., ben trong ................................................... ;....... . 36
, yeu
0 cua mot truvng
2 .3.2. Cac
0

?

A

A

2.3.3. Danh ghi cac ye'u t6 tac d()ng de'n chie'n luVi~tNam ................................................................................................................. 37

CHUONG 3: CHIEN LU(1C PHATTRIEN THE THANH TOAN CUA ~
THONG NGAN HANG THUONG ~I VltT NAM DEN NAM 2010
3.1. Quan di~m va

ffil}C

ti~u chi~n lti(,ic phat tri~n the thanh toan coa h~ th6ng

ngan hangthlidng m~i Vi~tNam d~n nam 2010 ................................................. 41
3.1.1. Quan di~m chie'n lu3.1.2. M~c tieu chie'n lu-----..3K.2~.€hi~n-lu~c--phat-t-riln-the-thanh-t-oan-ciia-h~-th6ng-Dgin-hang-tbudng-mfli---

vi~t Nam d~n nam 20i0 ........................................................................................ 42

3.2.1. Ma tran SWOT the thanh toan tai Vi~t Nam ...•............................................ 42
'

o

I

3.2.2. D~ xua't m()t s6 chie'n luthudng m~i Vi~t Nam ......................................-........................................................ 44
3.3. Giai phap thtfc hi~n chi~n lti(,tc phat tri~n the thanh toan ciia h~ th6ng

ngilnhang thlidng m~i Vi~t Nam d~nnam 2010 ................................................. 48
,.,.. vot
"' ch'""

. . • D01
ten 1lia en ............................................................ .. 49
331
,.,.. vot
,. ch'""l
.. ..................................................... .. 50
. . . ot
ten li332D
K•
,_.
•K
.~· h'
'
.
3.3.3. Dm
vot
chten
lu<;1c ph"at tnen
t l tru'ong
......................................................
.. 51

3.3.4. D6i vdi chie'n lu<;1c phat tri~n san .Phdm ......................................................... 52


3.3.5.Bo'i voi chie'n ht<;fc h()i nh~p theo hang ngang ............................................... 53
,.,.. Vdl
--· Ch.,.,.

3 •3 •6• f) 01
ten

1·~~
uyC

h".
Ql nh"~p Ve~ ph'ta sau ...................................................... . 54

3.4. Hi~u qua kinh te'..:.

xa hC)i ctia chie'n ht(lc phat tri@n the thanh toan ctia h~

thO'ng ngAn hang thtidng m~i Vi~t Nam de'n nam 2010 ...................................... 55
3.4.1. v~ mij.t kinh te' ............................................. ;.................................................·55

3.4.2. v~ m~t xa hQi ................................................................................................ 56
KIEN.NGHJ .........................•.......................................... ~ ...................................... 57

KETLU~N
PHVLVC
TAl L:¢U THAM KHAO


DANH MUC
CAC CHU VIET TAT
•

- NHNN: Ngan hang Nha Nude
- NHTM: Ngan hang thu'cJng m~i

- ATM: May giao djch tl! d()ng
- BVCNT: BcJn vi cha'p nh~n the
- VCB: Ngan hang Ngo~i Thu'cJng Vi~t Nam
- ACB: Ngan hang TMCP A Chau
- EAB: Ngan hang TMCP Bong A
-BIB: Ngan hang TMCP Xua't Nh~p Kh~u Vi~t Nam
- Agribank: Ngan hang Nong Nghi~p Va Phat Tri~n Nong Thon Vi~t Nam
- ICB: Ngan hang Cong Thu'cJng Vi~t Nam
- BIDV: Ngan hang Bffu Tu Va Phat Tri~n Vi~t Nam
- KH: Khach hang


,

?

DANH MUC
. CAC BANG
.

Bang 1: Tinh hinh phat hanh the nf,\i dia t~i Vi~t Nam .... ,................................. 20
Bang 2: Stfht(jng DVCNT t~i Vi~t Nam qua cac nam ........................................ 22

Bdng 3: Stflu'(/ng ATM t'i Vi~t Nam·~ .................................. ~ ............................... 23
Bang 4: Ty trQng thanh toan kh6ng dung ti~n mi)t so vt'ti t6ng phlidng ti~n

thanh toan ............................................................................................................... 32
Bang 5: Stflu(jng ATM ctia cac nglin hang nam 2004 ......................................... 35
Bang 6: Ma tr{ln danh gia cac y~u t6 b~n ngoai ................................................. 38
Bang 7: Ma tr{in danh gia cac y~u t6 b~n trong ................................................. 39

Bang 8: Ma tr{ln SWOT the thanh toan t~i Vi~t Nam ........................................ 43

--~---------------------------------------------------------------


,

~

~

DANH MUC
CAC BIEU DO
•
Bilu d6 1: Tinh hlnh phat himh the qu6c tt t~i Vi~t Nam nam 2004 ................ 18

B~~u d~ 2: Doanh' s6 tha:m t,o8n th~ q~.6c. tt t~i ~~~t Nam ~m 2004................ 19)
Bzeu do 3: Tinh hmh phat hanh the DQI dja t~I V1~t Nam nam 2004 ................. /t
.-:! d ~ 4 D
.'!- d l}.Dg th?
B zeu
o : oanh so,.., su
e DQI di.a ........................................................ ~ ...,..' 22
A.


...

?

~

LOIMOBAU

Trong di~u ki~n phat tri~n khong ngung ciia da't mtdc, ho~t dOng ngan htmg
c6 nhi~u d6i mdi, da d~ng hdn v~ nghi~p vv, tang nhanh v~ tO'c dQ. Cac ngan hang
thudng m~i trd nen g~n giii vdi nguoi dan, giao djch vdi ngan hang d~n duta't ye'u trong cac ho~t kinh te'. Cung vdi cac phudng ti~n thanh toan hi~n d~i nhu
Sec, iiy nhi~m chi, ... dang du'toan hlnh thanh va phat tri~n t~i Vi~t Nam da dap ung yeu c~u hOi nh~p va nhu c~u

sa dvng phudng tic$.n thanh toan hi~n d~i ciia nguoi dan.
Tuy nhien, the thanh toan v~n con xa 1~ vdi nhi~u nguoi, chua trd thanh
phudng ti~n thanh toan ph6 bie'n trong dan cu. Tinh hlnh

sa dvng the thanh toan

cling nhu ke't qua phat hanh the ciia cac ngan hang v~n chua tudng xUng vdi ti~m
nang phat tri~n the t~i thj truong Vi~t Nam. Th\l'c tr~ng tren do nhi~u nguyen nhan,
vi~c nghien cll'u djnh hudng chie'n lu
toan c6 y nghia ra't thie't th\l'c dO'i vdi cac ngan hang thudng m~i Vi~t Nam.
Xua't phat tu nhung nhu c~u tren, chung toi chQn d~ tai "Chi~n h.tf!c phat
tri~n the thanh toan ctia h~ th6'ng ngdn hang thridng m~i Vi~t Nam d~n nam

2010" d~ nghien CUu Va lam lu~n Van.
"

?

k

MVC TIEU CUA DE
-

'

~AI

Nghien cll'u mOt each c6 h~ thO'ng nhil'ng va'n d~ cd ban v~ cac phudng ti~n

thanh toan khong dung ti~n m~t va the thanh toan.
-

Nghien cll'u qua trlnh phat tri~n the thanh toan va cac ye'u tO' anh hudng de'n

qua trlnh phat tri~n the thanh toan ciia cac ngan hang thudng m~i Vi~t Nam trong
nhung nam g~nday.
-

u'ng dvng ly thuye't v~ quan trj chie'n lu
the thanh toan ciia h~ thO'ng ngan hang thudng m~i Vi~t Nam de'n nam 2010.


-

I>~ xua't nhung ghli phfip thong qua qua trlnh xay d\l'ng chie'n ht<;:lc phat tri~n

theciia he$ th6ng ngan h~mgthtidng m~i t~i Vic$t Nam de'n nam 2010.

-

Qua cac s6 lic$u su'u t~m va nhii'ng nghien ctl'u trong d~ tai, chung toi mong

gop ph~n hoan thic$n hdn t6 chuc qmln ly he$ th6ng ngan hang n6i chung va cac ngan
hang thudng m~i Vic$t N am n6i rieng.

DOl Tu'(1NG v A P~M VI NGHIEN cuu
-

Nghien ctl'u nhung va'n d~ lien quan de'n the thanh tmin, th\l'c tr~ng qua trlnh

phat tri~n ciia the thanh toan ciia cac ngan hang thudng m~i Vic$t Nam trong thC1i
gian qua va ttidng lai de'n nam 2010.
-

Sii' dt.mg cac s6Iic$u t6ng h
ngan hang thudng m~i Vic$t Nam trong nhung nam g~n day d~ phan tich cac ye'u t6
anh htidng de'n the thanh toan va danh gia ti~m nang phat tri~n the t~i Vic$t Nam
trongttidnglai.
-

Xay dlfng chie'n lti
t~i Vic$t Nam de'n nam 2010.

PmfdNG PHAP NGHIEN CU'U
-

I>~ tai ap dvng chii ye'u la phtidng phap t6ng h
phan tich, he$ th6ng h6a.
-

V~n dvng ly thuye't v~ quan tQ chie'n lti
xay d\l'ng chie'n ltiQC Va d~ xuff't cac giai phap.
,..,

"'

?

~

'

KET CAU CUA DE TAl
Chu'dng 1: Cd sd ly

lu~n.

Chudng 2: Phan tich tlnh hlnh phat tri~n the thanh toan ciia he$ th6ng Ngan Hang
Thtidng M~i Vic$t Nam.
Chu'dng 3: Chie'n ltiM~i Vic$t Nam de'n nam 2010.


CHu'ONG 1

**********
?

,

,..

CO SO L Y LUAN
•


-1-

1.1. CHIEN Lu'(1C VA VAl TRO CUA CHIEN Lu'(1C TRONG KINH DOANH
1.1.1. Khai ni~m v~ chi~n llicjc kinh doanh
Khai ni~m "chie'n h.tv~ chie'n ht
d~ d~t de'n mt;tc tieu dai h~n ". Theo Alfred Chadler, I>~i hQc Harvard thl "Chie'n

lit(Jc }a SlJ' xac djnh cac IDt;lC tieu

Cd

ban Va }au dai CUa IDQt doanh

nghi~p

Va la SlJ'

v~ch ra m(>t qua trlnh hanh d(>ng va pqan pho'i cac ngu6n ll;t'c c~n thie't d~ thl;t'c hi~n

mt;tc tieu d6 ". Nhung djnh nghia v~ chie'n lu'h9 c6 nhi~u each tie'p c~n khac nhau trong nghien cllli, nhu'ng vfin bao ham nhfi'ng
n(>i dung chinh sau day:.
-

Xac djnh cac mt;tc tieu ngAn h~n va dai h~n ctia tc5 chll'c.

-

I>u'a ra va ll;t'a ch9n cac chu'dng trlnh hanh d(>ng tcSng quat d~ d~t du'<;1c mt;tc tieu.

-

Tri~n khai va phan bc5 cac ngu6n llJ'c d~ thlJ'c hi~n mvc tieu do.

1.1.2. PhAn lo~i chi~n lli(/c
Can ell' vao ph~m vi chie'n lu'<;1c, ngu'oi ta chia chie'n lu'
•!• Chi~n llicjc t6ng quat: la chie'n llt<;1c thu'ong d~ c~p de'n nhfi'ng va'n d~ quan

Al'
,
h-taauai,__qu_)'fll--U.!nll-llllilng_¥an--Ue-SQng---CQn-cua-.
1" d' •
AI' A! L - L AI'
_..~
AI'

'
dgan.h- - - trQng nhat
Vi:i:\ co, y_ng
?

nghi~p.

•!• Chi~n lli(/c b() ph~n: la chie'n lu'chieu thi cho tung phan ky trung h~n, ngAn h~n ctia chie'n lu'<;1c tc5ng quat, nhhm
t~o cd

sd,

v~ch

ra con du'ong

v~n

d(>ng thich U'ng voi tung thoi ky va moi tru'ong

ho~t d(>ng d~ lien tt;tc h6a sl;t' phat tri~n ctia chie'n lu'<;1c chung.

Hai lo~i chie'n lu'(Jc nay lien ke't voi nhau t~o thanh m(>t chie'n lu'<;1C hoan chinh.
Can ell' vao S\1' ke't h<;1p giua san phffm va thi tru'ong, chung ta c6 cac nh6m chie'n .
lu'<;1c sau:
1.1.2.1. Nh6m chi~n llicjc tang trlidng tQ.p trung

•!• Tham nh~p thj trl,l'ong: nhhm tang thj ph~n cho cac san phffm, djch Vt;t hi~n c6
trong cac thj tru'ong bhng cac nc5 ll;t'c tie'p thi, tang sll'c mua san phffm. Chi ap

-2-

d1.1ng khi thi tntong hic$n c6 chua bao hoa, c6 kha nang tang tru'dng hoijc khi thi
ph~n cua d6i thu giam xu6ng.

•!• Phat tri~n thi tru'ong: du'a san phdm hic$n c6 vao thi tru'ong mdi.
•!• Phat tri~n san ph.dm: cai tie'n nhii'ng san phdm hoijc djch V\1 hic$n c6 (v~ tinh
nang, cha't lu'1.1.2.2. Nh6m chi@'n lti«;tc tang trlidng bAng con dti(fng h()i nh(lp

•!• H()i nh~p v~ phia tru'dc: nhlim tang quy~n sd hii'u ho~c quy~n ki~m soat do'i
VOi cac ddn vi ph an ph6i hoijc tieu th\1 san phdm, dich V\1 cua t6 chuc.

•!• ·H()i nh~p v~ phia sau: nhlim tlm kie'm quy~n sd hii'u hoijc quy~n ki~m soat do'i
vdi cac ddn vi cung ca'p ye'u t6 d§u vao cho t6 chuc.

•!• H()i nh~p hang ngang: sd hii'u hay hbllng each hc~nh

tranh.

1.1.2.3. Nh6m chi@'n lti(jc tang trlidng bAng con dti(fng da d~ng h6a

•!• Ba d~ng h6a d6ng tam: hu'dng vao thi tru'ong mdi vdi san phdm moi, trong
nganh san xua't hic$n t~i ho~c moi, vdi qui trlnh cong nghc$ hic$n t~i ho~c mdi.

•!• Ba d~ng h6a hang ngang: hu'dng vao san nhdm mdi vdi qui trlnh cong_ng,.uh~¥-A- - - mdi, trong nganh san xua't hic$n t~i ho~c mdi, nhu'ng v~n C1 thi tru'ong hic$n t~i.

•!• Ba d~ng h6a h6n hhoan toan mdi trong m()t nganh kinh doanh mdi.
1.1.2.4. Nh6m cac chi@'n lti«;tc khac

•!• Lien doanh
•!• Thu h~p bot ho~t d()ng
•!• Ci{t bo bot ho~t d()ng
•!• Thanh ly
1.1.3. Vai tro cua quan trj chi@'n lti«;tc trong ho~t d()ng san xuilt kinh doanh
Qua trlnh quan tri chie'n .lu'doanh cua ta't ca cac doanh nghic$p. Tren tht!c te' cho tha'y St! thanh cong cua cac


-3-

doanh nghic$p, cac nganh thu'ong gi{n li~n v6i m9t chie'n lu'Vai tro cua chie'n lu'.,:t

dtern sau:
Chie'n luCUa mJ.nh trong tltdng lai, tlt do dlta ra nhfi'ng quye't djnh tho'ng nha't, tranh Slf
trung l~p ho~c kho~g t~p trung ngu6n llfc do c6 nhi~u hu'6ng phat tri~n khac
nhau. Cv th~ la doanh nghic$p trong nganh c6 th~ th~y ro nhii'ng cd h9i va thu~n
lhChie'n ltthic$n c6 cua doanh nghic$p va phan b6 chung hQuan tq chie'n lu'

hic$n t~i cling nhu' trong tltdng lai, tli d6 dlfa tren ti~m llfc cua mlnh d~ dlf trU m9t
s6bic$n phap do'i pho.
Chie'n lltdanh gia ke't qua thlfc hic$n d~ kip thoi c6 nhii'ng di~u chinh thfch h1.1.4. Quy trinh xdy dtfng chitfn ht(lc kinh doanh
Quy trlnh xay dlfng chie'n llt
•!• Giai do~n hlnh thanh chie'n lttlai, h;ta chQn va xay dlfng nhii'ng chie'n lu'
•!• Giai do~n thlfc thi chie'n lu'vao qua trlnh ho~t d9ng cua nganh.

•!• Giai do~n danh gia chie'n lucac giai phap d~ thfch nghi chie'n lu'~c v6i hoan canh moi trltong.
E>~ xay dlfng chie'n ltt
doanh nghic$p dang ho~t d9ng thong qua cac nghien clhl v~ moi truong. Moi truong
c6 th~ hi~u la nhii'ng ye'u t6, llfc ltt

-4-

d()ng va ke't qua ho;;tt d()ng ctia doanh nghi~p. Moi tntong ctia nganh hay doanh
nghi~p bao g6m moi tntong ben ngoai va moi tntong n()i b().

1.1.5. M()t s6 cong Ct} d@ xay dtfng va ltfa ChQn chi~n ht«.fc kinh doanh
D~ thlfc hi~n vi~c phan tich, c6 th~ ap dvng nhi~u phu'dng phap va cong C\1 nhhm

ho;;tch djnh chie'n lu'

llfa chQn chie'n lu'
1.1.5.1. Ma tr~n danh gia cac y~u

t6 ben ngoai - EFE (External Factor

Evaluation)
Cong cv rna tr~n EFE cho phep ta t6m Hh va danh gia muc d() tac d()ng ctia
nhii'ng cd h()i va nguy cd cd ban anh hu'dng de'n doanh nghi~p. Ma tr~n EFE du'phat tri~n theo cac bu'O'c sau:
a. Li~t ke cac ye'u to' ben ngoai chti ye'u.
b. Phan.Io;;ti muc d() quan trQng: Cho di~m

tu 0,0 (khong quan trQng) de'n 1,0 (ra't

quan trQng) cho m6i ye'u to'. TGng cac muc d() quan trQng phai luon bhng 1,0.
c. Phan lo;;ti ye'u to': cho di~m

tu 1 (phan ung it), 2 (phan U'ng trung blnh), 3 (phan

ung tren trung blnh), 4 (phan ungto't).
" tam
~
X• b.,.:,. IOilll.. cua noe
d,q xac
" u1n
Jt• h
.;~•K
~
guan trong cua mm

ten so~ vat
soK utem__y...,.e
_ __
d. Nh an
?

?

"'

tdm quan trQng.
e. C()ng tGng so' di~m v~ tdm quan trQng cho m6i bie'n so' d~ xac djnh tGng so' di~m
quan trQng cho m6i tG chuc.
So' di~m trung blnh la 2,5. Ne'u tGng so' di~m quan trQng < 2,5 cho tha'y

tG chuc phan

ung kern vO'i moi tntong ben ngoai. Ne'u tGng so' di~m quan trQng > 2,5 cho tha'y
chuc phan ung cao vO'i moi tru'ong ben ngoai.

Bang: Ma tr~n·danh gia y~u t6ben ngoai- EFE
Cac ye'u to'

1.

2.

...

Mucd()

quan trQng

.Phan lo;;ti

So' di~m
quan trQng

Tinh cha't
tac d()ng

tG


-5-

1.1.5.2. Ma trQ.n danh gia cac y~u

t6 ben trong - IFE (Internal Factor

Evaluation)
La cong C\1 cho phep tom t~t va danh gia nhung di~m m~nh va di~m y~u quan
trQng cua cac bQ ph~n kinh doanh ch(i'c nang Va no cling cung c5'p Cd SO d~ xac djnh
va danh gia mo'i quan h~ giua cac bQ ph~n nay.
Cach phat tri~n rna tr~n nay tu'dng t\f nhu' rna tr~n EFE

1.1.5.3. Ma trQ.n danh gia di~m m,nh, di~m y~u, cd h()i, nguy cd - Ma trQ.n
SWOT
Ma tr~n SWOT la giai do~n k~t hchie'n lu'nh~n bi~tnhung cd hQi va nguy cd tac dQng d~n s\f t6n t~i ciia doanh nghi~p. Tir d6

xac djnh cac phu'dng an chi~n lu'h:iMa tr~n SWOT du'a. Tir rna tr~n IFE, li~t ke cac di~m m~nh, di~m ye'u chii ye'u vao o S va ·W
b. Tir rna tr~n EFE, li~t ke cac cd hQi va nguy cd cd ban va o 0 va T.

c. Lap cac chie'n lu'
ciia vi~c phat tri~n mQt rna tr~n SWOT. E>i€u nay d6i hoi phai c6 s\f phan doan to't,
s\f ke't hBang: Ma trQ.n SWOT

0 - NhiiDg cd h()i

T- Nhilng nguy cd

-

Cac chi~n ltic;ic ST

-

Cac chi~n htc;ic SO
Sii' dvng cac di~m m~nh

-

d~ t~n dvng cd h9i.

Phat huy di~m m~nh d~
vu'at qua ng_uy cd.

W - Nhii'ng di~m y~u

Cac chi~n ltic;ic WO

Cac chi~n ltt«tc WT

-

H~n ch~ cac mij.t y~u d~

H~n che' di~m y~u d~

-

l
ne tranh nguy cd.

SWOT
S- Nhii'ng di~m m,nh

-


...:6'·

A

~

A

?

,

1.2. LY LU~N TONG QUAN VE THE THANH TOAN
1.2.1. Cac phlidng ti~n thanh toan kh6ng dung ti~n m~t
1.2.1.1. Khai quat v~ thanh toan kb6ng dung ti~n m~t
.

a. Ban cha't cua thanh toan kh6ng dung ti~n m~t

'""

Thanh tmin khong dung ti~n rn~t la t6ng hdu'tra cho nguoi khac t~i ngan hang dudi slf ki~rn soat, hudng d~n ciia ngan hang rna
khong c~n phai sit dl)ng de'n ti~n rn~t.
Trong n~n kinh te' thi trttong, thanh toan khong dung ti~n rn~t da tro thanh san
phirn dich V\1 quan trQng, thanh toan phu hhang la cac ddn vi, t6 chuc kinh te', ca nhan trong n~n kinh te'.
Thanh toan b~ng ti~n rn~t va khong dung ti~n rn~t c6 rn6i quan h~ tac d()ng
va chuy~n h6a l~n nhau theo khong gian va thoi gian. C6 th~ h1c nay, ndi nay hang
h6a, dich V\1 du't~ d6 0 thoi di~rn khac, ndi khac l~i du'

phat tri~n ciia phu'dng thuc thanh toan khong dung ti~n rn~t ph\1 thu()c nhi~u vao

nhan to' chii quan ciia con nguoi va la ·nhu c~ata't_y~anh--toan_ciia-m.QLxa--~
h()i hi~n d~i.

b. D~c di~m cd ban cua thanh toan kh6ng dung ti~n m~t
Diic diim thzt n~{ft: Slf v~n d()ng ciia ti~n t~ d()c l~p so vdi slf v~n d()ng ciia
v~t ttt hang h6a ca v~ thoi gian va khong gian.

Bay la d~c di~rn ldn nha't; n6i b~t nha't ciia slf phan bi~t v~ phu'dng thuc thanh
toan b~ng ti~n rn~t va thanh toan khong b~ng ti~n rn~t.

d day, khac vdi thanh toan

b~ng ti~n rn~t, thanh toan khong dung ti~n rn~t khong phai du
theo ki~u "giao hang, nh~n ti~n", rna vi~c giao hang 0 ndi nay, trong thoi gian nay
nhu'ng vi~c thanh toan c6 th~ du'
Diic diim thzt hai: Trong thanh toan khong dung ti~n rn~t. v~t trung gian trao
d6i khong xua't hi~n nhu' trong thanh toan b~ng ti~n rn~t theo ki~u Hang- Ti~n-


-7-

Hang rna chi xua't hi~n du'di d~ng but t~ (ti~n ghi s6) va du'va s6 sach ke" toan.

v di dij.c di~m nay thl m6i bentham gia thanh toan phai md tai khmln t~i ngan hang
va nha't thie't trong tai khoan phai c6 so'.du' thl vi~c thanh toan mdi c6 th~ tie"n hanh.

Dac dilm thli ba.: Trong thanh toan khong dung ti~n mij.t, ngan hang, vdi vai
tro la ngu'C1i t6 chuc va th\l'c hi~n cac khoan thanh toan.
Qua trlnh thanh toan khong dung ti~n mij.t du'hang c6 mQt vai tro quan trQng va khong th~ "vting mij.t" trong thanh toan chuy~n
khoan.
I>~ th\l'c hi~n du'
tham gia thanh toan phai md tai khoan t~i ngan hang, khi d6 ngan hang se tie"n hanh
thanh toan bAng each h~ch toan, trich chuy~n tai khoan ciia ngu'C1i chi tra sang tai
khoan ciia ngu'C1i thv hu'Cing. Ngan hang vdi vai tro ciia ngu'C1i th\l'c

hi~n

se c6 anh

hu'Cing de"n qua trlnh thanh toan, ddng thC1i ngan hang la ngu'C1i ke"t thuc qua trlnh
thanh toan.

c. Lc;ti ich cua thanh toan khong dung ti~n m~t
Cac giao djch thanh toan khong dung ti~n mat gua ngan hang du'do htC1ng v~ ca mij.t so'lu't6 chuc thanh toan qua ngan hang ciia mQt n~n kinh te". Khi thanh toan cac giao djch
bAng ti~n mij.t thl nguC1i ta kh6 xac dinh hay do IuC1ng bCii cac quan h~ thanh toan
bAng ti~n mij.t di~n ra hAng ngay tren thj trttC1ng vdi so'luki~m soat ciia ba't ky cd quan nao va thu'C1ng khong du'
Thanh toan khong dung ti~n mij.t qua ngan hang du'chinh xac, dap ung kjp thC1i nhu c~u thanh toan ciia khach hang nen tang du'qua sii' dvng vo'n ciia hQ. NhC1 d6 vi~c sii' dvng vo'n trong toan xa h9i cling se hi~u

?

qua.
Thanh toan khong dung ti~n mij.t du's6 nen da giam thi~u kho'i lu'

-8di~u hoa htu thong ti~n tc$. Nha nu'oc se ghlm du'
chuy~n d~n tay ngu'oi dan do d6 giam thi~u du'
nhu' tham o, ma't mat ti~n...
E>O'i voi khach hang, thanh toan khong dung ti~n m~t giup ti~t kic$m duphi v~n chuy~n, bao quan ti~n.va an toan khi thanh toan cac giao dich mua·ban hang
h6a, djch vv nhung khach hang v§n dam bao dutin thanh toan ciia khac~ hang duNgan hang c6 th~ ki~m soat ho~t d9ng ciia khach hang qua cac bi~n d9ng ciia
tai khoan ti~n gdi thanh toan t~i ·ngan hang. Tren cd sCi d6, ngan hang nt{m bt{t du'tlnh ho~t d9ng ciia cac ddn vi d~ dua ra cac quy~t djnh dung dt{n, nha't la.khi c6 quan
he$ tin dvng.
Thanh toan khong dung ti~n m~t con t~o di~u kic$n md r9ng va tang cu'ong vai
tro ki~m soat ti~n ciia ngan hang, giup Ngan hang Nha nuoc thlfc hic$n chuc nang
ki~m soat, quan ly va thlfc thi chinh sach ti~n tc$ dO'i voi n~n kinh t~ mQt each gian
ti~p.

v oi ho~t d9ng thanh toan khon~ dung ti~n m~t cac ho~t d9ng thanh toan d~u
du'hlnh ho~t d9ng san xua't kinh doanh, thu nh~p ciia tll'ng chii th~, tranh du'tha't thu thu~. giam duti~n m~t khong th~ ki~m soat du'

1.2.1.2. Cac phttdng thuc thanh toan khong dung ti~n m~U trong n~n kinh te'
a. Thanh toan bit tru Iien.ngan hang
Vic$c

t6 chuc thanh toan bu trll' gifi'a cac ngan hang thudng m~i (NHTM) tren

cung dja ban do Ngan hang Nha nu'oc (NHNN) chii trl va chi du'cac ngan hang dang ky tham gia thanh toan bu trll' lien ngan hang voi NHNN. Thong
qua phu'dng thuc thanh toan nay cac khoan thanh toan gifi'a cac NHTM, gifi'a NHNN
voi cac NHTM va gifi'a cac chi nhanh NHNN du'

-9-

b. Thanh tmin qua t.3i khoan ti~n gdi t\li NHNN
Thanh tmin tung I~n qua tai khmln ti~n gC1i t~i NHNN la phu'dng thll'c thanh
tmin cac khmln nNHTM, trong d6 c6 slf tham gia ciia cac chi nhanh NHNN - ndi chi nhanh NHTM

mC1 tai khoan ti~n gC1i. Cac khoan thanh toan qua ti~n gdi NHNN ciia cac ngan hang
d~U phat sinh tren Cd Sd khoan thanh toan cua khach hang va CUa n()i b() cac ngan

hang nhu' cac khoan di~u chuy~n v6n, cac khoan vay tra giua cac ngan hang vdi
nhau.
c. Thanh tmin chuy~n tU~n di~n tit
Vi~c thanh toan chuy~n ti~n di~n til' U'ng dvng cong ngh~ hi~n d~i trong vi~c

thanh toan giua cac thanh vien trong cung h~ th6ng ngan hang, thay cho vi~c thanh
toan lien ngan hang. Khi ngan hang tham gia thanh toan

di~n

til' nh~n du'<;fc chll'ng tu

tu di~n til' d~ chuy~n qua m~ng v~
trv sCI chinh. T~i trv sCI chinh se xii' ly chuy~n chll'ng tu v~ cac ngan hang nh~n. Cac
ngan hang nh~n se in chll'ng tu di~n til' d~ ghi C6 va bao C6 cho ngu'C1i thv huC1ng.
gia'y ciia khach hang se chuy~n h6a thanh chll'ng

Thong qua ngan hang, khach hang c6 th~ sii' dvng nhi~u phu'dng ti~n thanh
toan khac nhau d~ thanh toan cho ngu'C1i thu hu'dng nhu' thanh toan_hling_&ec,-thanh.--toan bhng iiy nhi~m chi·, thanh toan bhng iiy nhi~m thu, thanh toan bhng thu' tin dvng
va thanh toan bhng the ngan hang.
Thanh toan bhng the ngan hang Ia m()t trong nhung hlnh thll'c khong dung ti~n
mij.t dang du'<;fc sii' dvng ngay cang r()ng dii tren the' gidi, va n6 c6 nhi~u u'u di~m hdn
so vdi cac hlnh thll'c thanh toan khong dung ti~n mij.t khac ciia cac dich vv ngan
hang.
D~ hi~u ro hdn nhfi'ng u'u di~m ciia ·hlnh thll'c thanh toan bhng the ngan hang mang
l~i, trong cac n()i dung trlnh bay du'di day, lu~n van sed~ c~p de'n va'n d~ nay.


-10A

~

.,

.

,

1.2.2. TONG QUAN VE THE THANH TOAN
1.2.2.1. Khai nitm v~ the thanh toan
N6i de"n khai ni~m v€ the thanh toan, hi~n c6 ra't nhi€u quan di~m khac nhau khi d€
c~p de"n khai ni~m v€ the.

Khdi niem 1: The thanh toan la m9t trong nhfi'ng cong C\1 du'thanh toan ti€n hang h6a, dich V\1 thay the' cho ti€n m~t, CO th~ du't~i

cac ngan hang d~i ly ho~c may giao dich ttl d9ng (ATM).

Khdi niem 2: The thanh toan la m9t

lo~i

the giao dich tai chinh du
hanh bC1i ngan hang, cac dinh che" tai chinh.

Khdi niem 3: The thanh toan la phu'dng ti~n thanh toan khong dung ti€n m~t
rna chu th~ CO th~ sd' d\lng d~ rut ti€n m~t ho~c thanh toan ti€n hang h6a, die V\1 t~i
cac ddn vi cha'pnh~n thanh toan the (f>VCNT).

Khdi niem 4: The thanh toan la m9t phu'dng thll'c ghi s6 nhii'ng s6 ti€n c~n
thanh toan thong qua may dQc the ph6i htrung tam phat hanh the vdi cac di~m thanh toan. N6 cho phep thgc hi~n niQt cu9c
thanh toan nhanh chong, thu~n lthanh tmtn ..
Nhu v~y, the thanh toan la m9t phu'dng thi~n thanh toan khong dung ti€n m~t

rna chu the CO th~ dung d~ thanh toan ti€n hang h6a dich

V'Q,

rut ti€n m~t t~i cac

f>VCNT ho~c t~i may ATM.
1.2.2.2. Phlin lo~i the thanh toan
Ne'u dung tren nhi€u g6c dQ, tieu chi khac nhau d~ phan lo~i thl ngu'oi ta phan lo~i
the sd' d\lng trong thanh toan ra nhi€u lo~i vdi nhfi'ng ten gQi khac nhau.
a. Xet theo c6ng nght san xua't:
~

The bang tu: La lo~i the theo d6 cac dii' li~u, thong tin lien quan de'n khach

hang se du'~

The thong minh: La

lo~i

the theo d6 cac dii'

khach hang se du'
di~n

li~u,

thong tin lien quan de'n

td', du'

-11-

minh c6 nhtl'ng u'u di~m n6i b~t hdn so vdi the bang til' nen da h~n che' du'<;fc nguy cd
lam the giiL

b. Xet theo ph~m vi sti' dt;mg:
~

The n()i dja: La the chi du'<;fc sil' d\lng d~ thanh tmin trong ph~m vi cua m()t

qu6c gia va d6ng ti~n giao djch la ban t«$ cua nu'dc d6.
~ The quo'c te': La the chi du'<;fc sil' d\lng d~ thanh tmin trong ph~m vi toan c~u va

thu'ong sil' d\lng cac ngo~i t«$ m~nh d~ thanh toan. Khach hang khi sil' d\lng the quo'c
te' phai chiu nhi~u chi phi hdn so vdi the n()i dja, d~c bi«$t la chi phi lien quan de'n
vi«$c chuy~n dGi ngo~i t«$ gitl'a cac quo'c gia...

c. Xet theo chii thl phat hanh the
~

The do cac ngan hang phat hanh: Ngan hang phat hanh the giup cho khach

hang sil' d\lng linh ho~t tai khoan cua mlnh t~i ngan hang, ho~c sil' d\lng m()t so' ti~n
do ngan hang ca'p tin d\lng. Hi«$n nay lo~i the nay du'<;fc sil' d\lng r()ng rai, bC1i n6
khong chi lu'u hanh troitg m()t quo'c gia rna con sil' d\lng thanh toan tren ph~m vi toan

c~u nhu' the Visa, MasterCard, JCB ...

~

The do cac t6 ch((c phi ngan hang phat hanh: Cac cong ty cung U'ng hang boa

djch V\1, du lich Va giai trl phat hanh the d~ t~O them tien kh_chuJduich_hang_ciin.Ff
nhu' thu~n l<;fi trong vi«$c quan ly tai chirth va ldch thich tieu dung.

d. Xet theo tfnh cha't thanh tmin:
~

The tin d\lng: Cho phep chu the sil' d\lng trong h~n mac tin d\lng tu~n hoan

du<;fc ca'p, chu the phai thanh toan toan b() cac khoan du n<;1 phat sinh theo quy dinh.
~

The ghi n<;1: Cho ·phep chu the sil' d\lng the tren cd sC1

s6 du' tai khoan ti~n gii'i

cua chinh chu the. Chu the chi chi tieu trong ph~m vi so' ti~n mlnh c6 tren tai khoan.
Tuy nhien, tuy vao S\1' thoa thu~n gitl'a chu the va ngan hang, chu the c6 th~ du'<;fc
phep sil' d\lng qua so' du' tren tai khoan thong qua hlnh th((c thffu chi. Vdi hlnh th((c
nay thl·lai·sua't rna khach hang phai tra do'i vdi so' ti~n tha'u chi la kha cao.


-12-

1.2.2.3. Quy trlnh thanh toan bling the

Sau khi phat h~mh the, the du'QC giao cho chii the va chii the c6 the thlfc

hi~n

giao djch, thanh toan hang hoa djch VQ thong qua the theo h~n mll'c ciia the.
Quy trlnh thanh toan b~ng the c6 th~ khai quat b~ng sd d6 sau:

(6)

...

Nganhang.
phat hanh the

Ngan hang d~i ly
_
... thanh toan the

:""

.

(7)

~

If"

(la)

(lb)

,,.

(8)

A~

(3)

,,

,

Nguoi sii' dt.mg
the

(4)

(5)

(2)

...... E>dn vi cha'p nh~n
the

Chu thich:
(la): Khach hang c6 nhu c~u sii' dt.mg lien h~ vdi cac ngan hang phat hanh the lam ·
thii t\lc c!p the thanh toan.
(1b): Ngan hang phat hanh the phat hanh va cung c!p the cho khach hang theo cac

di~u ki~n

da quy djnh.

(2), (3): Ngu'oi sii' dt;mg the (chii the) thanh toan hang h6a, djch V\1

t~i

cac E>VCNT,

rut ti~n m~t t~i cac di~m rut ti~n hay t~i may ATM.
(4): Thu'ong trong khming 10 ngay sau khi thlfc hi~n giao djch b~ng the, cac E>VCNT
thlfc hi~n l~nh doi ti~n tu ngan hang d~i ly kern theo cac chll'ng tu lien quan. Trong
tru'ong hqp ngan hang phat hang the khong thong qua kenh trung gian la ngan hang
d~i lythll~nh doi ti~n du'qc chuy~n thdng v~ ngan hang phat hanh.

(5): Sau 1 ngay lam vi~c k~ tu khi nh~n du'qc l~nh doi ti~n va cac chll'ng tu lien
quan, ngan hang d~i ly tie'n hanh tnl ti~n cho E>VCNT.


-13-

(6): Ngan hang d~i ly chuy~n cac chung tir lien quan de'n de'n the cho ngan hang
phat hanh the.
(7): Ngan hang phat hanh the hoan l~i

s6 ti€n rna ngan hang

d~i ly da thanh toan

theo chung tir.
(8): Khi khach hang khong mu6n

sa dl,lng the nfi'a thl gifi'a ngan hang phat hanh the

va chii the lam thii tt;tc ta't toan tai khmin the.

1.2.2.4. Vai tro ciia the thanh tmin
The thanh toan vdi nhfi'ng ti~n ich thanh toan khong dung ti€n m~t se nang
cao du'van minh thanh toan. Tir d6 g6p ph~n t~o cd sd d~ Vi~t Nam hoa nh~p vdi c()ng
ddng phat tri~n qu6c te'.
Vi~c thanh toan bAng the da t~o di€u ki~n thanh toan hang h6a, djch. vt;t m()t

each an toan va CO hi~U qua, chinh XclC, tin c~y Va tie't ki~m du'ki~m·de'n m()t s6lu'
d()ng ciia h~ th6ng ngan hang. f)~c bi~t, vi~c thanh toan bAng the cong chung khong
phai dung nhfi'ng bao tai ti€n, nhfi'ng xe o to chCJ ti€n di thanh toan hang h6a va djch
vt;t. Ltt<;Jng ti€n m~t giam bdt trong htu thong se lam giam bdt.cac tieu cue va te nan
xa h()i.
The thanh toan d6ng m()t vai tro ra't quan tn.mg trong vi~c phat tri~n djch vt;t
ngan hang ban le. I>i€u nay du'
sa dt;tng. The c6 th~ sa dt;tng d~ rut ti€n, gai ti€n, vay ti~n, thanh toan
.
hang h6a va djch Vt;t, hay d~ chuy~n khoan... The thanh toan cling du'<;Jc sa dt;tng cho

cho ngu'C1i

.

nhi€u djch vt;t phi thanh toan nhu' xem

s6 du' ... Ro rang the ngan hang da trC1 thanh

m(}t cong Ct;l da dt;tng.
Djch vt;t the thanh toan phat tri~n se t~o them nhi€u cong an vi~c lam, g6p
ph~n giam bdi ty 1~ tha't nghi~p.


-14-

The thanh tmin phat tri~n se Ia m9t nhan t6 g6p ph~n giam chi phi giao djch
xa hQi thong qua vi~c tie't ki~m chi phi, tie't ki~m thoi gian cho ca ngan hang va
ngttoi sii' dt;mg the.
The thanh toan Ia cong cl.} quan tn;mg d~ thu hut v6n nhan r6i trong dan ell'.
Bi~u nay c6

y nghia ra't Ion trong

di~u ki~n hi~n nay ciia Vi~t Nam, khi rna lu'
ti~n m~t trong dan ell' con qua Ian rna n~n kinh te' dang ra't c~n c6 v6n d~ d~u tu' phat
•R
tnen.

Tom tilt chlldng 1
B6i voi ba't ky m9t t6 cht1'c kinh te' nao, chie'n Itttro quan trQng trong sf! t~n t~i va phat tri~n ciia chinh t6 cht1'c d6. Df/.a tren cd sd

phan tich moi tru'ong ho~t d9ng ciia t6 cht1'c, cac di~m m~nh, di~m ye'u, cd h9i va
nguy cd du'di~m, khai thac nhfi'ng cd h9i vane tranh nhfi'ng nguy cd nhhm d~t ml.}c tieu·da d~ ra

mQua trlnh phat that tri~n the thanh toan viln con kha moi me t~i Vi~tNam va
phat shih nhfi'ng u'u di~m va nhu'mang I~i Ia ra't to Ion va quan trQng trong qu trlnh hlnh thanh m9t n~n van minh
thanh toan; va cac nhu'soat du'xu hu'ong h9i nh~p ciia nganh ngan hang.


CHu'0NG2

**********
..1'

A

'

'

PHAN TICH TINH HINH
~

,

?

,

PHATTRffiNTHETHANHTOAN
?

A

~

A

'

CUA HE• THONG NGAN HANG
THu'ONG MAl VIETNAM