vài kinh nghiệm bớc đầu để nâng cao hiệu suất
giờ lên lớp khi thực hiện chơng trình
sách giáo khoa mới
I/. đặt vấn đề:
Với tinh thần giảm tính hàn lâm, tăng tính thực tiễn rèn luyện kỹ năng
vận dụng nắm bắt thông tin, xử lý thông tin tạo nên quan hệ song phơng từ
nhà trờng tới cuộc sống xã hội.
Với quan điểm dạy học phát huy tính tích cực sáng tạo chủ động đến
với tri thức của học sinh bằng định hớng có kế hoạch của thầy giáo trong
hoạt động dạy học. Để đáp ứng đợc nhu cầu của xã hội đào tạo con ngời,
làm chủ tri thức, làm chủ các hoạt động xã hội.
Để giải quyết mâu thuẫn gay gắt giữa yêu cầu xã hội, lợng thông tin
hàng ngày vói khả năng học tập của học sinh với thời gian rất ngắn của một
tiết lên lớp. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để học sinh thu thập đợc nhiều
thông tin và khả năng chọn lọc xử lý lợng thông tin quá nhiều và phức tạp
đó để giải quyết mục tiêu, mục đích và rèn luyện các kỹ năng cơ bản của
một tiết lên lớp.
Sau 3 năm trực tiếp tham gia dạy học chơng trình sách giáo khoa mới
tôi nhận thấy việc hớng dẫn học sinh thực hiện quy trình nắm bắt thông tin
ở gia đình và xã hội trên giờ lên lớp là cực kỳ quan trọng. Đây là cơ sở đầu
tiên để phát huy tối đa hiệu quả giờ lên lớp tạo ra tiết học thực sự chủ động
về lợng thông tin tạo ra đợc phơng pháp xử lý thông tin đúng mục đích, đạt
yêu cầu giúp học sinh các tính huống giải quyết tốt lợng thông tin thu thập
đợc.
ii. giải quyết vấn đề:
Ngay từ tiết học trớc ngời thầy phải nghiên cứu kỹ mục tiêu của tiết
học sau dung lợng thông tin bao nhiêu những thông tin nào học sinh thu
thập đợc trong nhà trờng, những thông tin nào cần thu thập và thu thập đợc
trong cuộc sống xã hội. Những thông tin nào thầy giáo có thể cung cấp,
những địa chỉ nào có thể cung cấp các thông tin bổ sung.
- Định hớng lợng thông tin cần thiết và các thông tin phản, lợng thông
tin phản hồi trong mục tiêu tiết học.
- 1 -
- Tìm hiểu xuất xứ của lợng thông tin mình cần có trong tiết học, tác
dụng của lợng thông tin ấy vào mục tiêu hay công đoạn nào trong quy trình
dạy học.
- Chọn lọc lợng thông tin có tác dụng quyết định đạt đợc mục tiêu.
- Chọn lọc thông tin có tính khoa học thực tiễn và hiện đại nhất.
- Định hớng các khả năng có thể xảy ra khi xử lý các thông tin để giúp
học sinh không những thấy đợc cái đúng mà còn thấy đợc cái sai và biết sửa
sai.
- Định hớng phơng pháp xử lý thông tin để nhanh chóng xác định lợng
thông tin đúng, loại bỏ lợng thông tin không phù hợp.
- Tìm hiểu, hớng dẫn học sinh sử dụng các phơng tiện xử lý thông tin
(tài liệu, phơng tiện nghe nhìn phơng tiện thực hành... )
- Hớng dẫn học sinh tạo ra các phơng tiện để xử lý thông tin.
- Hớng dẫn phân chia lợng thông tin cần thiết phù hợp cho mỗi công
đoạn trong quy trình dạy học: Thông tin nhằm mục đích nghiên cứu, thông
tin nhằm mục tiêu kiến thức, thông tin nhằm mục tiêu rèn luyện kĩ năng,
thông tin nhằm mục đích phát huy trí lực, năng lực tổng hợp, năng lực sáng
tạo nghiên cứu khoa học.
- Nội dung, kiến thức của tiết học trớc là còn ở điều kiện nào tham gia
vào việc cung cấp xử lý thông tin cho tiết học sau đó. Vậy phải làm cho học
sinh thấy đợc vị thế của lợng kiến thức kỹ năng hôm nay đối với việc học
ttập của tiết sau. Muốn vậy sau mỗi tiết lên lớp ngoài việc hoàn thành mục
tiêu của tiết học đó, ngời thầy dành thời gian thật hợp lý trong việc hớng
dẫn học sinh tìm hiểu lợng thông tin cho tiết học sau.
Dự kiến các tình huống mà học sinh thu thập đợc lợng thông tin đủ,
thiếu, thừa.
- Có thể kiểm tra việc chuẩn bị cho tiết học sau trớc giờ lên lớp bằng
cách tìm hiểu lợng thông tin mà học sinh đã có liệu có thể chủ động đến với
bài học mới đợc đầy đủ tự tin và phát huy hết hiệu quả không.
- Thầy giáo cần chủ động biết đợc lợng thông tin học sinh chủ động đ-
ợc để kịp thời bổ sung lợng thông tin còn thiếu có liên quan đến tiết học.
iii. kết luận:
- 2 -
Hiệu suất giờ lên lớp không đơn thuần phụ thuộc vào quá trình lên lớp
của thầy và trò mà phụ thuộc rất lớn vào điều kiện chuẩn bị của thầy và trò
trớc giờ lên lớp để mỗi tiết học thực sự là một khám phá khoa học của học
sinh để chủ động nắm bắt phân tích xử lý thông tin thì việc hớng dẫn học
tập ở nhà của mỗi học sinh sau mỗi giờ lên lớp là cực kỳ quan trọng. Lâu
nay ta vẫn quan trọng các kiến thức, kĩ năng trong giờ lên lớp mà coi nhẹ
việc hớng dẫn học sinh học tập bài cũ ở nhà tìm hiểu cho bài sau là sai lầm
nghiêm trọng.
Qua đây tôi muốn cùng các bạn tìm hiểu thêm rằng để một giờ học
thực sự trở thành hoạt động của học sinh dới sự hớng dẫn, khẳng định của
thầy giáo thì đòi hỏi quá trình chuẩn bị có định hớng chủ động từ hai phía
từ đó hình thành cho học sinh thói quen tìm hiểu, xử lý kết luận thông tin
không chỉ trong học tập mà còn cả trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội ./.
- 3 -