PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN Ở SINGAPORE VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM

MỤC LỤC


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng 2.1: bảng thể hiện số lượng nhập và xuất khẩu bản phẩm cảu Singapore năm
2013
Biểu đồ thể hiện số lượng nhập và xuất khẩu bản phẩm cảu Singapore năm 2013
Bảng 2.2: số lượng báo, tạp chí, nhà xuất bản, các loại sách của Singapore năm
2014
Biểu đồ thể hiện số lượng báo, tạp chí, nhà xuất bản, các loại sách của Singapore
năm 2014
Bảng 3.1: Giá trị nhập- xuất khẩu của ngành xuất bản nước ta năm 2014
Biểu đồ thể hiện giá trị nhập xuất khẩu của ngành in nước ta năm 2014


DANH MỤC VIẾT TẮT

NXB : nhà xuất bản
VHGD: văn hóa giáo dục
TT & TT: thông tin và truyền thông
TS: tiến sĩ


LỜI MỞ ĐẦU

Thời gian qua đã có rất nhiều vụ việc gây xôn xao dư luận liên quan đến hoạt động xuất
bản sách, báo,... như: Xuất bản những cuốn sách có nội dung xấu; mê tín dị đoan; xâm phạm
quyền tác giả; nhận thức sai vê chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Trong hoạt động liên kết xuất bản, một số nhà xuất bản còn thiếu chặt chẽ, không quản lý tốt
nội dung sách liên kết... dẫn đến sách lậu, sách kém chất lượng vẫn ra đời gây nhiều bức xúc

cho người đọc và xã hội. Nhiều vụ việc liên quan đến hoạt động xuất bản đã bị Cục Xuất
bản, In và Phát hành - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) và các cơ quan quản lý nhà
nước xử lý[1]. Gần đây nhất là việc Nhà xuất bản Lao động - Xã hội đã phát hành hai cuốn
sách có trang bìa sử dụng hình ảnh minh họa không phù hợp với nội dung cuốn sách, dễ gây
suy diễn, không có lợi cho bạn đọc đó là: Cuốn “Bộ luật Dân sự và văn bản hướng dẫn thi
hành 2014” bìa sách in hình một người thật, hai tay cầm hai cán cân và đứng trên một quả
cầu lửa, trên người chỉ mặc chiếc quần lót.

Hình ảnh được cho là cắt ghép cẩu thả, lấy khuôn mặt của diễn viên Công Lý ghép vào thân hình
người nào đó[2] và cuốn “Từ điển Tiếng Việt dành cho học sịnh”. Cuốn từ điển tiếng Việt dành
cho học sinh của tác giả Vũ Chất với cách giải nghĩa ngô nghê, xem thường độc giả như “Buồn
cười: Buồn mà cười”, “Bắt rể: Đem rể về nuôi tại nhà mình”, “Ca khúc: Một bản nhạc ngắn”,
“Tâm thần: tâm trí và tinh thần”, “Tù trưởng: Người đứng đầu trông coi tội nhân”, “Quản giáo:
Người trông coi một giáo đường hay tu viện”… đã được 4 nhà xuất bản (NXB) cùng đồng loạt
ấn hành. Liên quan đến cuốn từ điển này có các NXB lớn như Thanh Niên, Trẻ, Văn hóa Thông
tin, Hồng Đức. Kết quả là cuốn từ điển bị thu hồi, hủy bỏ, đưa ra khỏi hệ thống thư viện nhưng
một câu hỏi lớn không NXB nào trả lời được là “Tác giả Vũ Chất là ai”.


Vậy đâu là nguyên nhân để những lỗi rất ngây ngô như vậy xuất hiện ngày càng nhiều trong
lĩnh vực xuất bản? Nhìn vào số liệu xuất bản trong nước năm 2013 có thể thấy một phần câu trả
lời. Năm 2013, toàn ngành xuất bản 26.933 đầu sách 279.720.000 bản, giảm 3,8% về số đầu sách
và 7% về số lượng bản sách.
Cả nước hiện có 64 NXB nhưng chỉ có 4 NXB kinh doanh có lãi lớn từ 8 đến 25 tỷ đồng
(Kim Đồng, Chính trị Quốc gia - Sự thật, Trẻ, Giáo dục Việt Nam), 6 NXB đạt mức lãi trên dưới
1 tỷ đồng, du y trì được việc trả lương và nộp thuế cho nhà nước, còn lại hầu hết các NXB khác
đều gặp khó khăn. Một số NXB còn lỗ nặng dẫn đến tình trạng nợ thuế, nợ tiền thuê nhà đất và
đứng trước nguy cơ phải đóng cửa. Có NXB cả năm chỉ làm được 6 cuốn sách, một số NXB
khác khá hơn, xuất bản được 10 đến 20 cuốn sách!
Đứng trước khó khăn đó, vì sự sinh tồn nên nhiều NXB đã chấp nhận việc bỏ mặc trách

nhiệm của mình để chạy theo lợi nhuận, khoán trắng cho các đối tác tự làm tất cả. Đến mức mà
có nh ững trường hợp khi Cục Xuất bản liên hệ với NXB về một tác phẩm do đơn vị xuất bản
nhưng giám đốc NXB này lại ngớ ra, không biết sách đó do chính đơn vị mình đứng tên xuất
bản.

Từ thực trạng đó, sách của nhiều đơn vị xuất bản chạy theo lợi nhuận, cho xuất bản loại sách
có nội dung vô bổ hoặc giá trị thấp. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ bị bỏ sót,
một bộ phận lao động trong lĩnh vực này bị hổng về kiến thức chuyên ngành, thiếu hiểu biết
pháp luật… Những lỗi, những vi phạm xuất hiện liên tục là điều dễ hiểu
Trong khi đó, Singapore là một đất nước rất phát triển trong ngành dịch vụ xuất bản nên vấn
đề nghiên cứu PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN Ở SINGAPORE VÀ BÀI
HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM là rất cần thiết hiện nay.

1 Tổng quan các công trình liên quan đến nghiên cứu đề tài
Hiện nay đề tài nghiên cứu về sự phát triển dịch vụ xất bản ở Singapore và bài học kinh
nghiệm cho Việt Nam còn khá mới mẻ nên gần như không có các công trình nghiên cứu liên
quan đến vấn đề này.
Tuy nhiên vẫn có một số bài báo của một số tờ báo uy tín cũng như một số nhận xét của các
giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ liên quan tới vấn đề dịch vụ xuất bản ở Việt Nam hiện nay. Ví dụ:


 Bài viết “Ngành Xuất bản, xu hướng phát triển và vấn đề quản lý” của tạp chí VHNT
số 362 đã đề ra được những xu hướng phát triển của xuất bản và đưa ra một số giải
pháp cho ngành dịch vụ xuất bản hiện nay. Ưu điểm của bài viết này là đã đánh giá
được tình hình phát triển ngành xuất bản ở Việt Nam nhưng chưa đưa ra được những
lý do dẫn đến thực trạng của ngành dịch vụ xuất bản của Việt Nam hiện nay.
 Bài viết “ Tỉ lệ vàng cho ngành xuất bản ở Việt Nam”. Bài viết này là một cuộc chia
sẻ của chuyên gia về xuất bản sách người Đức -TS. Christoph Links thẳng thắn bàn
về thị trường xuất bản sách Việt Nam hiện nay cùng với các đại diện đến từ Nxb Kim
Đồng, Nhã Nam, Alphabooks,… Đây là buổi hội thảo dành cho các nhà xuất bản Việt

Nam về kinh doanh và tiếp thị sách diễn ra trong khuôn khổ chương trình Những ngày
Văn học châu Âu lần thứ 4 tại Hà Nội từ 22-25/5/2014, được tổ chức bởi Viện Goethe
và Đại sứ quán Đức tại Việt Nam.Làm thế nào để kinh doanh, tiếp thị sách thành công,
chặn đứng nạn sách lậu là những câu hỏi trăn trở lớn nhất của các đại biểu đến từ các
nhà xuất bản sách lớn tại Việt Nam đặt ra cho giám đốc nhà xuất bản tư nhân Đức,
đồng thời từng là thành viên của Ban Giám đốc Hội chợ sách quốc tế Frankfurt , TS.
Christoph Links.TS. Christoph Links, Giám đốc nhà xuất bản sách Ch.Links Verlag,
người tạo được thương hiệu trong lĩnh vực xuất bản sách chính trị & lịch sử đương
đại của thế kỉ 20.

2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
1
Mục tiêu chung
 Nghiên cứu cách phát triển ngành dịch vụ xuất bản ở Singapore.
 Từ đó rút ra bài học và ứng dụng vào Việt Nam
2
Mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể
 Nêu được những vấn đề lý luận về các ngành dịch vụ xuất bản ở singapore
 Nêu được thực trạng về sự phát triển các ngành dịch vụ xuất bản ở singapore
 Dự báo sự phát triển của các ngành dịch vụ xuất bản ở singapore trong tương lai và
Định hướng của singapore cho sự phát triển đó.
 Nêu được thực trạng về sự phát triển các ngành dịch vụ xuất bản ở Việt Nam
 Rút ra bài học kinh nghiệm cho VN để phát triển các ngành dịch vụ xuất bản ở Việt
Nam
3 Đối tượng và phạm vi ngiên cứu
 Thị trường xuất bản ở Singapore
 Thị trường xuất bản ở Việt Nam
4 Phương pháp nghiên cứu và nguồn số liệu nghiên cứu
 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: thu thập dữ liệu từ báo sách, tài liệu nghiên
cứu của chính phủ, tìm kiếm trên mạng. Trong quá trình thu thập dữ liệu để xác nhận

tính chính xác của thông tin thì tìm những thông tin tương tự ở những nguồn khác để
so sánh.
 Thu thập dữ liệu về ngành xuất bản ở Việt Nam, Singapore nhóm đã thu thập tìm
kiếm trên mạng, từ sách báo, các bài bình luận, phê bình về xuất bản
 Phương pháp dự báo: dự báo tình hình sự phát triển ngành xuất bản của Việt Nam
trong thời gian tới liệu ngành dịch vụ xuất bản có phát triển rực rỡ hay dậm chân tại
chỗ hoặc ngày càng kém..


 Phương pháp thống kê so sánh: đề tài sử dụng các số liệu thống kê để hệ ống hóa,
phân loại, so sánh giữa Việt Nam với các quốc gia khác nhằm đưa ra những kết luận
về thực trạng; hiệu quả tác động của ngành dịch vụ xuất bản.
5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
 Ý nghĩa khoa học: Từ kết quả của việc nghiên cứu ta hệ thống được cơ sở lý luận về
sự phát triển các ngành dịch vụ xuất bản của Singapore và Việt Nam.
 Ý nghĩa thực tế: Từ quá trình nghiên cứu đề tài, chúng ta rút ra được những chính
sách phát triển dịch vụ xuất bản ở Singapore và ứng dụng, học tập những chính sách
đó vào sự phát triển của ngành dịch vụ xuất bản ở Việt Nam.
6.Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.

 Ý nghĩa khoa học.
 Từ kết quả của đề tài góp phần làm cơ sở thực tiễn và lý luận để phát triển và hoàn
thiện ngành dịch vụ xuất bản của nước ta.
 Là cơ sở khoa học cho việc định hướng phát triển ngành dịch vụ xuất bản ở nước ta.
 Là cơ sở khoa học cho việc sử dụng và phát huy các nguồn lực và khả năng sẵn có ở
nước ta cho kế hoạch phát triển ngành dịch vụ xuất bản.
 Học hỏi những kinh nghiệm về khoa học kỹ thuật,từ các cơ sở khoa học rút ra được
các bài học kinh nghiệm trong phát triển ngành dịch vụ cho nước ta.
 Là cơ sở khoa học cho việc xây dựng kế hoạch với quy mô lớn,thời gian dài cho việc
phát triển ngành dịch vụ xuất bản ở nước ta tạo một bước ngoặt quan trọng trong

ngành dịch vụ xuất bản ở nước ta.
 Ý nghĩa thực tiễn.
Việc nghiên cứu đề tài chúng ta sẽ rút ra được nhiều kinh nghiệm từ các nước phát triển như
singapore giúp chúng ta đề ra được các chính sách hiệu quả như mở rộng ngành dịch vụ xuất
bản,định hướng phát triển ngành dịch vụ xuất bản theo hiện đại hóa mở rộng thị trường,đa dạng
hóa các hình thức cung cấp dịch vụ xuất bản,…từ đó giuos các nhà xuất bản nước nhà nâng cao
được năng lực ,phát huy được sự năng động trong thực hiện nhiệm vụ ,hoạt động sản xuaatsvaf
phát triển thị trường xuất bản trong và ngoài nước.
Từ những kinh nghiệm học được kết hợp với xây dựng được cơ cấu kinh tế đúng đắn sẽ là bàn
đạp để phát triển ngành dịch vụ xuất bản theo hướng hiện đại hóa,từ đó còn thúc đẩy tốc độ phát
triển kinh tế đất nước,nâng cao tri thức và nó sẽ tạo ra cơ hội không thể tốt hơn và là điều kiện để
phát triển tốt nhất ngành dịch vụ xuất bản ở nước ta hiện nay.
Từ những thực trạng hiện nay của nước ta so sánh với các nước phát triển như singapore chúng
ta sẽ nhận thấy được những ưu,nhược điểm của ngành dịch vụ xuất bản của nước ta từ đó rút ra
được những bài học và học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm quý báu của singapore trong phát triển
ngành dịch vụ xuất bản đưa ngành dịch vụ xuất bản của nước ta phát triển theo hướng hợp lý và
đúng đắn nhất.
Từ việc định hướng đúng đắn về việc phát triển ngành dịch vụ xuất bản có tác động đến kinh
tế, nâng cao tri thức và chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam
Từ việc phát triển được ngành dịch vụ xuất bản nhằm thỏa mãn được nhu cầu hiện nay của
người dân Việt Nam nói chung nó còn giúp tạo cho nước ta bước sang một thời kỳ phát triển mới
của ngành dịch vụ xuất bản.


6 Kết cấu đề tài
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH DỊCH
VỤ XUẤT BẢN Ở SINGAPORE
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN Ở
SINGAPORE VÀ VIỆT NAM
CHƯƠNG 3: CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CỦA CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN

Ở SINGAPORE VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VN


.
CHƯƠNG 1: CỞ SỞ LÝ LUẬN

1.1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN

1.1.1

Khái niệm.

Hoạt động xuất bản là hoạt động văn hóa, tư tưởng thông qua việc in và phát hành xuất bản
phẩm đến nhiều người. Hoạt động xuất bản bao gồm các lĩnh vực xuất bản, in và phát hành xuất
bản phẩm.
Xuất bản phẩm là tác phẩm, tài liệu về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục và đào
tạo, khoa học và công nghệ, văn học, nghệ thuật được xuất bản bằng tiếng Việt, tiếng dân tộc
thiểu số Việt Nam, tiếng nước ngoài và còn được thể hiện bằng hình ảnh, âm thanh trên các vật
liệu, phương tiện kỹ thuật khác nhau.
1.1.2 Đặc điểm.
Hoạt động xuất bản mang đặc điểm truyền thông. Xuất bản phẩm, trong đó có sách, là sản
phẩm văn hóa tinh thần, là phương tiện lưu giữ, tích lũy, truyền bá tri thức của loài người. Trong
lịch sử, sự ra đời của sách là một thành tựu kỳ diệu trong sự phát triển của nhân loại. Sách ghi lại
sự trưởng thành về nhận thức và tư duy, về cải tạo và xây dựng xã hội của loài người, đồng thời
nó trao truyền các giá trị di sản văn hóa tinh thần và các thành tựu của văn hóa vật chất mà loài
người đã đạt được. Xuất bản là một môn khoa học và là một trong những "binh chủng" quan
trọng của công tác chính trị, tư tưởng, văn hóa, giáo dục và khoa học. Cho đến nay, cùng với
báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng khác, xuất bản là trung tâm của hệ thống giáo
dục, tạo lập, phân phối kiến thức và nuôi dưỡng trí tuệ con người. Nếu không có sách và các xuất
bản phẩm khác, văn hóa, giáo dục sẽ bị tổn hại và không thể trao truyền kiến thức, kinh nghiệm

từ thế hệ này qua thế hệ khác. Do đó, xuất bản mang đặc điểm truyền thông và thuộc trung tâm
của mạng lưới truyền thông rộng lớn, nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin và kinh tế tri thức
như hiện nay.
- Hoạt động xuất bản mang đặc điểm văn hóa tinh thần. Xuất bản, trong ®ã xuất bản
sách là chủ yếu, lµ một quá trình gồm nhiều khâu nối tiếp nhau như đề tài, cộng tác viên, biên
tập bản thảo, trình bày và chế bản, in, tuyên truyền và phát hành, trong đó có ba khâu cơ bản là:
biên tập, in và phát hành. Mục đích cao nhất của hoạt động xuất bản là đáp ứng nhu cầu văn hóa
tinh thần, còn việc tổ chức sản xuất, lưu thông, phát hành là phương thức của hoạt động này. Bởi
thế, nó không hoạt động theo các quy luật kinh tế, mà thuần túy là các cơ quan, đơn vị sự nghiệp
làm công tác văn hóa, tư tưởng. Bước sang cơ chế thị trường, hoạt động xuất bản dù phải hạch
toán kinh doanh lỗ lãi, nhưng phải thấy rõ bản chất của xuất bản vẫn là hoạt động truyền bá văn
hóa, sản phẩm sách thuộc lĩnh vực văn hóa tinh thần. Trong đời sống xã hội, xuất bản là một
thiết chế văn hóa, tuy không trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội, nhưng nó phục vụ cho
việc phát triển các giá trị chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học. Trong đời sống văn hóa tinh thần,
xuất bản không phải đơn thuần là hoạt động sáng tác, nghiên cứu, mà nó còn thúc đẩy sự sáng
tạo, góp phần nâng cao chất lượng các giá trị chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học của xã hội.
Mặc dù không trực tiếp nghiên cứu, sáng tác, song hoạt động xuất bản là bộ phận thiết yếu của


đời sống văn hóa tinh thần, là khâu tiếp nối và nâng cao các hoạt động sáng tạo văn hóa, khoa
học, là cầu nối giữa tác giả, tác phẩm và bạn đọc.
- Hoạt động xuất bản mang đặc điểm sản xuất hàng hóa.Sản phẩm của hoạt động xuất
bản thực hiện trên thị trường dưới hình thức hàng hóa. Có nghĩa là, sản phẩm của hoạt động xuất
bản được sản xuất ra với tư cách là hàng hóa. Quá trình tổ chức sản xuất, lưu thông phải được
thực hiện theo quy luật của sản xuất hàng hóa, theo quy luật của kinh tế thị trường. Xuất bản là
hoạt động vật chất hóa, xã hội hóa các tác phẩm thuộc lĩnh vực văn hóa tinh thần. Để làm được
điều đó, hoạt động xuất bản đòi hỏi những chi phí vật chất và tinh thần không nhỏ. Để tồn tại và
phát triển, hoạt động xuất bản phải được hạch toán chi tiết từ đầu vào đến đầu ra. Sự ra đời của
công nghệ điện tử nhân bản, hoạt động xuất bản được máy tính trợ giúp và gần đây là internet,
tất cả đã tác động sâu sắc đến hoạt động xuất bản, làm cho nó trở thành ngành công nghiệp hiện

đại, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của nước ta. Nhiều nhà nghiên cứu đã
khẳng định thuộc tính này của xuất bản trong đời sống xã hội hiện đại. Trong cuốn Xuất bản và
phát triển, Philip G. Albach và Damtew Teferra đã khẳng định: "Xuất bản vừa là một nghệ thuật
vừa là một ngành kinh doanh. Nếu muốn tồn tại, xuất bản phải hoạt động trên nguyên tắc kinh
doanh. Đồng thời, xuất bản phải làm việc với các ý tưởng, và ở phần cốt lõi của nó, với một hoạt
động truyền thông... Tuy không thể quay lại thời kỳ thoáng hơn trước đây, nhưng phải luôn nhớ
luận điểm: xuất bản vừa thực sự liên quan đến ý tưởng và truyền thông, lại vừa thực sự liên quan
đến lợi nhuận, đặc biệt trong điều kiện của các nước đang phát triển"[1].
- Đặc điểm nổi bật của hoạt động xuất bản là vừa phải thực hiện các quy luật kinh tế,
vừa phải tuân theo các quy luật văn hóa, tư tưởng, khoa học.
1.1.3 phân loại
-Năm 2000, sự thay đổi về phân ngành kinh tế ở Singapore là chuyển các hoạt động xuất
bản từ khu vực sản cuất sang khu vực dịch vụ. Có sự chuyển đổi này là do hoạt động xuất bản và
in ấn là các hoạt động riêng biệt. Hoạt động xuất bản (dưới dạng các sản phẩm in,CD-ROMs,
hoạt động trực tiếp) tạo ra các sản phẩm gốc, còn in ấn chỉ liên quan đến việc nhân bản các sản
phẩm gốc đó.

-Cơ sở có các hoạt động xuất bản như xuất bản sách, sách mỏng, sách nhạc, báo, tạp chí,
tạp chí định kỳ không thực hiện in ấn được phân loại vào nhóm ngành cấp 3 - các hoạt động xuất
bản. Xuất bản phần mềm và các hoạt động đa phương tiện, thư mục, ngân hàng dữ liệu cũng
thuộc nhóm này.
1.1.4 vai trò của ngành dịch vụ xuất bản ở Singapore.
- Ngành in Singapore tạo nên những cạnh tranh về giá cả khi thị trường trở nên thu hẹp.
Cạnh tranh là điều tất yếu nhưng cạnh tranh quá mức sẽ gây ảnh hưởng to lớn đến ngành công
nghiệp in về lâu dài. Việc hạ giá hiện nay chỉ có thể dựa vào công nghệ sản xuất hiện đại, con
người được đào tạo bài bản và tổ chức sản xuất tinh gọn
- Tổng thu nhập của ngành in Singapore trong năm 2006 đạt 3.58 tỉ đô Sing. Tổng chi
phí phải trả cho nhân công là 874.4 triệu đô Sing. Tổng giá trị VAT do ngành in đem lại là 1.83 tỉ
đô Sing.
- Giấy và ngành sản xuất giấy tại Singapore cũng phát triển không thua kém ngành in.

Trong năm 2006, có khoảng 80 công ty với khoảng 4.500 nhân công đem lại lợi nhuận là 915.6
triệu đô Sing.


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN
Ở SINGAPORE VÀ VIỆT NAM

2.1 THỰC TRẠNG VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN Ở
SINGAPORE VÀ VIỆT NAM
2.1.1 Thực trạng về sự phát triển các ngành dịch vụ xuất bản ở Singapore
Một thay đổi quan trọng về Phân ngành kinh tế 2000 của Singapore là chuyển các hoạt động xuất
bản từ khu vực sản xuất sang khu vực dịch vụ. Có sự chuyển đổi này là do hoạt động xuất bản và
in ấn là các hoạt động riêng biệt. Hoạt động xuất bản (dưới dạng các sản phẩm in, CD-ROMs
hoặc các hoạt động trực tuyến) tạo ra các sản phẩm gốc, còn hoạt động in ấn chỉ liên quan đến
việc nhân bản các sản phẩm gốc đó.
Theo cách hiểu thông thường, cơ sở có các hoạt động xuất bản như xuất bản sách, sách mỏng,
sách nhạc, báo, tạp chí, tạp chí định kỳ không thực hiện in ấn được phân loại vào nhóm ngành
cấp 3 - Các hoạt động xuất bản. Xuất bản phần mềm và các hoạt động đa phương tiện, thư mục
và ngân hàng dữ liệu cũng thuộc nhóm này.
Các cơ sở đồng thời thực hiện cả hoạt động xuất bản và in ấn vẫn được phân vào nhóm ngành
công nghiệp chế biến. Điều này là do thực tế chưa có hạch toán riêng cho hai loại hoạt động.
2.1.2 Thực trạng về sự phát triển các ngành dịch vụ xuất bản ở Việt Nam
a. Trong lĩnh vực xuất bản
Trong những năm qua, với sự mở rộng đối tượng được thành lập nhà xuất bản, số lượng nhà
xuất bản của nước ta đã tăng lên nhanh chóng. Năm 2011, cả nước có 64 nhà xuất bản, trong đó
có 52 nhà xuất bản trung ương và 12 nhà xuất bản địa phương. Các nhà xuất bản chủ yếu tập
trung ở hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, tuy nhiên cũng đã xuất hiện
một số nhà xuất bản ở các địa phương như Hải Phòng, Thái Nguyên, Thanh Hóa, Nghệ An,
Đồng Nai… Số lượng sách và văn hóa phẩm không ngừng tăng lên. Theo số liệu thống kê không
chính thức, năm 2011 cả nước đã xuất bản 29.300 cuốn sách với 330.500 triệu bản, tăng 13% số

cuốn, 15% về số bản so với năm 2010. Sản lượng ngành in tăng 10%, đạt hơn 755 tỷ trang in
13x19 (cm); phát hành trên 350 triệu bản sách. Cùng với sự phát triển về số lượng, chất lượng
sách ngày càng được nâng cao, nhiều bộ sách có giá trị được xuất bản và nhận được sự quan tâm
chú ý của dư luận. Hoạt động xuất bản của cả nước tiếp tục giữ được mức tăng trưởng, không chỉ
về số lượng đầu sách, bản sách mà còn có bước phát triển nhất định về chất lượng, với sự xuất
hiện của nhiều bộ sách, đầu sách có giá trị, phục vụ kịp thời các nhiệm vụ chính trị của Đảng,
Nhà nước, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ ngày càng cao của xã hội. Một số nhà xuất bản có tốc độ
tăng trưởng khá như: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Kim Đồng, Nhà Xuất bản
Thời đại… Một số nhà xuất bản đã được cơ quan chủ quản vận dụng cơ chế linh hoạt, trực tiếp
bổ sung về vốn, đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật và tạo điều kiện cho đơn vị tái đầu tư. Trong 2
năm 2010 và 2011, tổng vốn kinh doanh của toàn ngành xuất bản tăng trên 300% trong đó vốn
cố định tăng 541,6%. Có thể nói, nhờ những quy định thông thoáng trong Luật Xuất bản 2004 và
Luật sửa đổi bổ sung Luật xuất bản 2008 về việc nhà xuất bản được liên kết với tác giả, chủ sở


hữu tác phẩm, cá nhân có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh về in hoặc phát hành xuất bản
phẩm và tổ chức có tư cách pháp nhân để tổ chức bản thảo, in và phát hành từng xuất bản phẩm,
diện mạo của ngành xuất bản đã có những thay đổi đáng kể trong nhiều năm qua. Một số công ty
phát hành với năng Trích Báo cáo kết quả giám sát tình hình thi hành Luật xuất bản của Ủy ban
VHGDTTNNĐ của Quốc hội., số 415 ngày 10/5/2012. Có 45/64 nhà xuất bản của cả nước tập
trung tại Thủ đô Hà Nội; có 07 nhà xuất bản và 29 chi nhánh, văn phòng đại diện các nhà xuất
bản tập trung tại thành phố Hồ Chí Minh. Theo Báo cáo số 2753 ngày 14/9/2011 của Bộ thông
tin và truyền thông về tình hình thực hiện nhiệm vụ năm 2011 và dự kiến chương trình công tác
2012 đối với lĩnh vực thông tin. Như các công ty Đông A, Nhã Nam, Thái Hà, Trí Việt,... lực và
kinh nghiệm trong tổ chức bản thảo, nhạy bén với thị trường đã tham gia tích cực vào việc liên
kết với các nhà xuất bản, cho ra đời nhiều tác phẩm có giá trị về mặt nội dung, hình thức đẹp và
được xuất bản với số lượng lớn . Tuy nhiên, số lượng các loại tổ chức được phép thành lập nhà
xuất bản nhiều, dẫn đến việc hình thành quá nhiều các nhà xuất bản. Cơ chế thị trường đối với
hoạt động xuất bản có những mặt tích cực là thúc đẩy sự phát triển để cạnh tranh, phá bỏ độc
quyền, tạo nguồn sản phẩm xuất bản dồi dào cho xã hội mà đối tượng hưởng lợi chính là người

đọc. Mặc dù vậy, các nhà xuất bản luôn gặp nhiều khó khăn để xuất bản phẩm đưa ra thị trường
vừa đảm bảo được nhiệm vụ tuyên truyền tư tưởng đúng định hướng, lại vừa đảm bảo đáp ứng
nhu cầu người đọc để đạt mục tiêu lợi nhuận để tồn tại và duy trì hoạt động. Nhưng trên thực tế,
nhiều nhà xuất bản thiếu vốn, thiếu nguồn nhân lực nên chưa đáp ứng được yêu cầu của công
việc. Công tác quản lý nhà nước về xuất bản chưa theo kịp với yêu cầu của thực tiễn hoạt động
xuất bản.
b. Trong lĩnh vực in xuất bản phẩm
Từ khi Chính phủ chủ trương bãi bỏ một số giấy phép và chuyển một số giấy phép thành điều
kiện kinh doanh, hoạt động in và phát hành có môi trường pháp lý minh bạch và thông thoáng
hơn. Nhiều cơ sở in hiện đại được thành lập, hệ thống siêu thị, cửa hàng, bán sách qua mạng đã
xuất hiện và ngày càng phổ biến giải quyết được nhiều công ăn việc làm cho người lao động...;
Việc in ấn tiếp tục được đầu tư chiều sâu, áp dụng công nghệ in mới ở tất cả các giai đoạn trước
in, in và sau in. Chất lượng sản phẩm in được nâng cao, đặc biết là các ấn phẩm in cao cấp. Năng
lực sản xuất của ngành in đáp ứng được nhu cầu in của khách hàng trong nước và đang vươn ra
in gia công cho nước ngoài. Do được cởi mở hơn về hành lang pháp lý theo Luật Xuất bản 2004
và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất bản năm 2008, số lượng cơ sở in được thành
lập mới rất nhanh. Các doanh nghiệp in nhà nước cùng được cổ phần hóa mạnh để huy động
nguồn vốn. Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay cả nước có khoảng 1.500 cơ sở in, trong đó có
khoảng trên 400 cơ sở in thuộc diện được cấp phép hoạt động. Còn lại khoảng 1100 cơ sở in
thuộc diện không phải cấp phép mà chỉ cần có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là được hoạt
động in. Tuy nhiên, trong số 1.100 cơ sở in không phải cấp phép hoạt động in thì gần như 100%
đều có khả năng in được xuất bản phẩm và đây là một trong những đầu mối tiếp tay cho hoạt
động in lậu sách, gây thiệt hại về kinh tế rất lớn cho các nhà xuất bản làm ăn chân chính, đúng
pháp luật, cản trở sức sáng tạo của tác giả và các cơ quan chức năng chưa có cơ chế ngặn chặn
hiệu quả. Nguồn: Báo cáo số 2753 ngày 14/9/2011 của Bộ thông tin và truyền thông về tình hình
thực hiện nhiệm vụ năm 2011 và dự kiến chương trình công tác 2012 đối với lĩnh vực thông tin.
Hơn nữa, trước nguy cơ cao đối với vấn đề an ninh, trật tự xã hội, các cơ sở in không được cấp
phép còn là nơi dung túng cho việc sản xuất các loại giấy tờ quản lý nhà nước giả, bao bì, nhãn
mác hàng hóa giả… tiếp tay cho các hoạt động lừa đảo và sản xuất hàng giả gây thiệt hại về
chính trị, tài chính, kinh tế cho các cá nhân, tổ chức và các doanh nghiệp bị xâm phạm bao bì,

nhãn mác hàng hóa, ảnh hưởng đến quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng.


c) Trong lĩnh vực phát hành xuất bản
Phát hành là khâu cuối cùng của hoạt động xuất bản nhằm đưa tri thức, văn hóa đến người đọc,
do đó cần được tổ chức chuyên nghiệp. Trong thời gian qua, hệ thống phát hành sách tiếp tục
được mở rộng, số bản sách phát hành tăng, sách đã đi tới được những vùng sâu, vùng xa của đất
nước. Hoạt động kinh doanh phát hành sách đã có hiệu quả, phục vụ tốt công tác tuyên truyền
thực hiện nhiệm vụ chính trị và nâng cao dân trí. Đến nay, cả nước có 119 công ty phát hành sách
cấp tỉnh thuộc ngành thông tin, văn hóa và giáo dục đào tạo, hơn 14.000 trung tâm sách, siêu thị
sách, nhà sách, hiệu sách, đại lý sách… Bên cạnh các cơ sở phát hành sách quốc doanh, lực
lượng phát hành sách tư nhân cũng đã, đang đóng góp đáng kể vào việc phát triển thị trường kinh
doanh xuất bản phẩm, góp phần đáp ứng nhu cầu về văn hóa đọc ngày càng đa dạng của xã hội.
Một số doanh nghiệp cũng đã áp dụng hình thức bán xuất bản phẩm trên mạng, kinh doanh
ebook như thiết thực và hiệu quả. Ngành xuất bản Việt Nam đã bước đầu hội nhập với nền xuất
bản thế giới, góp phần quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra thế giới và thực hiện đường lối đối
ngoại của Đảng và Nhà nước, thông qua hoạt động xuất nhập khẩu, tham gia hội chợ trong nước
và quốc tế của các cơ sở phát hành sách. Tuy nhiên, do còn thiếu các quy định đối với hoạt động
phát hành, dân đến thực trạng các cơ sở phát hành hình thành tự phát, manh mún. Chủ các cơ sở
phát hành không nhất thiết phải có kiến thức và những điều kiện tối thiểu do đó dẫn đến tình
trạng bất cứ chỗ nào có thể cũng được bày ra để bán sách, người chủ thiếu kiến thức nên tiếp tay
cho việc phát hành đến người tiêu dùng những tác phẩm kém chất lượng, tác phẩm xuất bản chui
như sách đồi bại, sách mê tín dị đoan… và nguy hiểm hơn là vì lợi nhuận các cơ sở phát hành
nhỏ lẻ sẵn sàng tiếp tay cho việc tiêu thụ sách lậu. Các cơ quan quản lý nhà nước khi muốn can
thiệp thì rất khó vì thiếu các quy định quản lý cần thiết. Ngoài ra, do thiếu vốn hoạt động nên
nhiều nhà xuất bản phải liên kết với các thành phần kinh tế khác, hay gọi là “bán giấy phép” cho
đối tác và bỏ qua các nguyên tắc quản lý để các đối tác liên kết thao túng, chi phối sâu vào hoạt
động xuất bản.

2.2 THÀNH TỰU CỦA NGÀNH XUẤT BẢN Ở SINGAPORE

Ngành xuất bản Singapore đã đáp ứng khá tốt nhu cầu xuất bản phẩm của nhân dân, góp
phần tích cực vào việc thực hiện định hướng tư tưởng và giáo dục. Hàng năm, lượng xuất bản
phẩm đưa ra thị trường đã tăng không ngừng. Xét về mặt kinh tế, ngành xuất bản đã có hướng đi
đúng đắn, mang lại lợi ích đáng kể cho chính mình và đất nước. “Năm 2013, Singapore nhập
khẩu 50 triệu bản xuất bản phẩm, bằng 17,8 triệu USD, tăng 1% so với năm trước và xuất khẩu
371.000 bản bằng 3,7 triệu USD, tăng 0,5% so với năm trước…
Bảng 2.1: bảng thể hiện số lượng nhập và xuất
Số lượng
(sản phẩm)
Nhập khẩu
50000000
Xuất khẩu
371000

khẩu bản phẩm cảu Singapore năm 2013
Thành tiền
Tăng với năm trc
( triệu USD)
(%)
17.8
1
3.7
0.5


Biểu đồ thể hiện số lượng nhập và xuất khẩu bản phẩm cảu Singapore năm 2013
Tổng số xuất bản phẩm được sản xuất trong nước năm 2013 là 279.720.000 bản, bình quân đầu
người 3,2 bản sách”(4). Nước này đã có khoảng 2000 tờ báo, 8000 tạp chí, và hơn 500 nhà xuất
bản, và hơn 100.000 loại sách được xuất bản mỗi năm. Singapore còn có khoảng 300 tổ chức
nghe nhìn, cung cấp gần 200 triệu băng đĩa nghe nhìn mỗi năm, và có thêm 1500 đài phát thanh

và gần 1000 dài truyền hình. Lượng phủ sóng của đài truyền hình đạt được khoảng 86.2 %, còn
các tờ báo, tạp chí, đài phát thanh và truyền hình đều trở thành một phần quan trọng trong đời
sống hàng ngày của nhân dân ở các vùng nông thôn và thành thị trong đó lượng sử dụng các
công nghệ kĩ thuật cao chẳng hạn như máy tính, truyền thông đa phương tiện, các phương tiện
truyền hình cáp và vệ tinh rộng rãi đang được nâng cấp trong việc sản xuất các thông tin, xuất
bản và thúc đẩy được tính cạnh tranh của Trung quốc trong mặt này. Bây giờ các chương trình
của Singapore đang được phát sóng ở các nước trên thế giới như các nước Châu á, Đông Âu, Bắc
phi và bắc Mỹ, đồng thời cũng đã tăng cướng được việc trao đổi văn hoá với các nước khác.

Bảng 2.2: số lượng báo, tạp chí, nhà xuất bản, các loại sách của Singapore năm 2014
Loại hình
Số lượng
Báo
2000
Tạp chí
8000
Nhà xuất bản
500
Các loại sách
100000

Biểu đồ thể hiện số lượng báo, tạp chí, nhà xuất bản, các loại sách của Singapore năm 2014

Tuy nhiên, xã hội càng phát triển thì nhu cầu xuất bản phẩm của nhân dân ngày càng cao hơn.
Chẳng hạn, các loại xuất bản phẩm hiện đại như ebook, sách nói đang là xu hướng phát triển của
xã hội, song mới chiếm 1,5% so với tổng thị phần xuất bản phẩm Việt Nam
Ở Singapore, toàn cầu hóa xuất bản lan mạnh đã tạo cơ hội cho quá trình sản xuất và lưu
thông xuất bản phẩm ở Singapore phát triển nhanh chóng, đa dạng và phong phú. Cơ hội và điều
kiện làm việc được đổi mới căn bản thông qua đầu tư công nghệ tiên tiến
Ngành xuất bản Singapore đã đáp ứng khá tốt nhu cầu xuất bản phẩm của nhân dân, góp phần

tích cực vào việc thực hiện định hướng tư tưởng và giáo dục. Hàng năm, lượng xuất bản phẩm
đưa ra thị trường đã tăng không ngừng. Xét về mặt kinh tế, ngành xuất bản đã có hướng đi đúng
đắn, mang lại lợi ích đáng kể cho chính mình và đất nước. “Năm 2013, Singapore nhập khẩu 50
triệu bản xuất bản phẩm, bằng 17,8 triệu USD, tăng 1% so với năm trước và xuất khẩu 371.000
bản bằng 3,7 triệu USD, tăng 0,5% so với năm trước… Tổng số xuất bản phẩm được sản xuất


trong nước năm 2013 là 279.720.000 bản, bình quân đầu người 3,2 bản sách”(4). Nước này đã có
khoảng 2000 tờ báo, 8000 tạp chí, và hơn 500 nhà xuất bản, và hơn 100.000 loại sách được xuất
bản mỗi năm. Bên cạnh những thuận lợi cơ bản, hoạt động xuất bản trong năm 2014 cũng không
tránh khỏi những khó khăn, thử thách do sự suy thoái kinh tế toàn cầu tác động trực tiếp đến hoạt
động của từng đơn vị và của toàn ngành. Song, với sự chủ động và nỗ lực vượt qua khó khăn,
toàn ngành đã từng bước đổi mới, phát triển ổn định, khẳng định vai trò, vị trí của mình trong
hoạt động xã hội
.
Tổng số sách toàn ngành nộp lưu chiểu năm 2014: 28.009 cuốn với 301.717 triệu bản, tăng
1,7% về cuốn và tăng 2,7% về bản so với năm 2011. Trong đó, 64 nhà xuất bản thực hiện:
24.640 cuốn với 287.804 triệu bản, tăng 0,6% về cuốn, 2,7% về bản so với năm 2013.
Xuất bản phẩm khác (băng, đĩa, bản đồ, bưu ảnh, lịch...): 33.967 triệu bản, tăng 29% so với năm
2013. Mức hưởng thụ bình quân: 3,4 bản sách/người.

Về nội dung xuất bản phẩm, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn trong khâu tổ chức bản thảo, tổ
chức xuất bản, phát hành, nhưng số lượng xuất bản phẩm của các nhà xuất bản vẫn tăng hơn so
với năm trước. Thể loại và đề tài đa dạng, nội dung phong phú, góp phần phục vụ nhiệm vụ
chính trị của đất nước; phục vụ các địa bàn và nhiều đối tượng bạn đọc khác nhau. Trong đó, tập
trung ở một số loại sách có đề tài, chủ yếu như:
Sách phổ biến pháp luật đáp ứng công tác tuyên truyền và triển khai thực hiện pháp luật trong
toàn quốc, phục vụ cho việc tìm hiểu và thực thi pháp luật. Đặc biệt là các loại sách, tài liệu phục
vụ cho công tác tuyên truyền , lấy ý kiến góp ý của người dân.

Sách, tài liệu phục vụ công tác kiểm điểm đảng viên theo tinh thần Nghị quyết TW 4 được
xuất bản kịp thời, với số lượng 25 cuốn, 216.072 bản. Xuất bản phẩm nhóm nội dung này được
phát hành đến các tổ chức, cơ sở đảng để góp phần triển khai có hiệu quả nhiệm vụ chính trị này.
Về xuất bản phẩm phục vụ công tác thông tin đối ngoại: Ngoài các ấn phẩm được xuất bản
bằng tiếng Singapore, một nhà xuất bản đã đầu tư dịch sang các ngôn ngữ khác nhau để giới
thiệu với bạn bè thế giới về những thành tựu đổi mới, phát triển của Việt Nam trong tiến trình hội
nhập quốc tế. Đặc biệt là các ấn phẩm tuyên truyền cho các mối quan hệ truyền thống với các
nước như: Lào, Cuba,Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, v.v...
Các nhà xuất bản đã xuất bản một số lượng lớn các đầu sách thuộc nhóm nội dung đề tài kinh
tế, tài chính, khoa học - công nghệ... Trong đó, chú trọng xuất bản sách thuộc các lĩnh vực
chuyên sâu, có giá trị cao, đáp ứng cho công tác học tập, nghiên cứu, hoạch định chính sách, thúc
đẩy phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế.

Các nhà xuất bản cũng quan tâm đúng mức việc xuất bản sách về an sinh xã hội, môi trường
sống, sinh hoạt cộng đồng, hiện trạng nguồn lực lao động, nguồn lực trí tuệ, v.v...Bên cạnh đó,
với mục tiêu xây dựng con người mới, các nhà xuất bản đã chú trọng xuất bản sách có chủ đề,
nội dung về truyền thống cách mạng, sách tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, đạo đức, lý tưởng
cuộc sống. Nó có ý nghĩa hết sức to lớn trong tình hình hiện nay đang xuất hiện tư tưởng vị kỷ,
thực dụng của một bộ phận thanh, thiếu niên.


Singapore còn có khoảng 300 tổ chức nghe nhìn, cung cấp gần 200 triệu băng đĩa nghe nhìn mỗi
năm, và có thêm 1500 đài phát thanh và gần 1000 dài truyền hình. Lượng phủ sóng của đài
truyền hình đạt được khoảng 86.2 %, còn các tờ báo, tạp chí, đài phát thanh và truyền hình đều
trở thành một phần quan trọng trong đời sống hàng ngày của nhân dân ở các vùng nông thôn và
thành thị trong đó lượng sử dụng các công nghệ kĩ thuật cao chẳng hạn như máy tính, truyền
thông đa phương tiện, các phương tiện truyền hình cáp và vệ tinh rộng rãi đang được nâng cấp
trong việc sản xuất các thông tin, xuất bản và thúc đẩy được tính cạnh tranh của Trung quốc
trong mặt này. Bây giờ các chương trình của Singapore đang được phát sóng ở các nước trên thế
giới như các nước Châu á, Đông Âu, Bắc phi và bắc Mỹ, đồng thời cũng đã tăng cướng được

việc trao đổi văn hoá với các nước khác.
Tuy nhiên, xã hội càng phát triển thì nhu cầu xuất bản phẩm của nhân dân ngày càng cao hơn.
Chẳng hạn, các loại xuất bản phẩm hiện đại như ebook, sách nói đang là xu hướng phát triển của
xã hội, song mới chiếm 1,5% so với tổng thị phần xuất bản phẩm Việt Nam
2.3 NGUYÊN NHÂN CỦA SỰ PHÁT TRIỂN NGÀNH XUÁT BẢN Ở SINGAPORE
Sự phát triển đột phá của khoa học công nghệ đã làm cho công nghệ in, nhân bản có những kỳ
tích mới và phục vụ đắc lực cho sự tăng trưởng nền kinh tế cũng như đời sống dân sinh. Theo dự
báo của Hiệp hội Xuất bản thế giới,“đến năm 2015, sách điện tử chiếm khoảng 50% tổng sách
được xuất bản trên thế giới”(1). Một tư liệu khác cho biết, “nếu như năm 2004 doanh thu từ
ebook của thế giới mới chỉ đạt 464 triệu USD bằng 6,4% thị phần sách thì năm 2013 đã đạt 3,6
tỷ USD, chiếm 49,2% doanh thu của thị phần sách” (2). Những thập kỷ tới đây của TK XXI, các
loại sách điện tử, sách nói sẽ là sản phẩm giữ vị trí chủ đạo của ngành xuất bản thế giới. Theo
thông tin từ Hiệp hội Xuất bản Hoa Kỳ, “ebook được xuất bản hàng năm tăng theo cấp số nhân
và sách truyền thống suy giảm đáng kể ở Mỹ” (3)
Rõ ràng, ebook ngày nay đã và đang là dạng xuất bản phẩm hot, có tốc độ phát triển chóng
mặt và mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng. Sử dụng ebook
ngày nay đã trở thành phổ biến trên thế giới, thậm chí còn là thói quen đọc của nhiều người,
nhiều tầng lớp xã hội bởi sự tiện ích của nó. Người đọc có thể mang hàng trăm quyển ebook bên
mình trong mọi lĩnh vực và môi trường hoạt động mà lại giảm thiểu thời gian tìm kiếm. Thiết bị
đọc ebook có chất lượng cao cho người đọc những cảm giác thoải mái, có thể tiếp thu được đầy
đủ, trọn vẹn nội dung.
Quy trình sản xuất xuất bản phẩm sẽ được tự động hóa với sự phát triển của nền công nghiệp
hiện đại với sản phẩm kết hợp hài hòa giữa siêu hình và hữu hình, đáp ứng tốt nhu cầu người sử
dụng cả về lượng và chất. Việc buôn bán quốc tế đối với xuất bản phẩm sẽ trở thành phổ biến
thông qua hợp tác sản xuất và phân phối lưu thông. Thương mại điện tử đem lại những lợi ích
lớn lao cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng xuất bản phẩm. Vì thế, xuất bản phẩm
của mỗi quốc gia sẽ có mặt trên mọi thị trường thế giới, nếu chúng đáp ứng nhu cầu của khách
hàng nơi đó. Khoảng cách giữa sản xuất xuất bản phẩm và sự có mặt của chúng trên thị trường
sẽ được tính bằng gang tấc bởi sự hỗ trợ đắc lực và toàn diện của công nghệ sản xuất, lưu thông.
Sự tăng tốc nhanh chóng của các chủng loại xuất bản phẩm đã làm cho ngành xuất bản mỗi nước

có sự biến động mạnh về lực lượng tham gia cũng như tính chất và quy mô hoạt động. Sự ra đời
của các tập đoàn xuất bản xuyên quốc gia và mối liên hệ chặt chẽ trong các khâu sáng tác, biên
tập, xuất bản, in, phát hành sẽ là xu hướng tích cực của những năm tới.


Ở Singapore, toàn cầu hóa xuất bản lan mạnh đã tạo cơ hội cho quá trình sản xuất và lưu
thông xuất bản phẩm ở Singapore phát triển nhanh chóng, đa dạng và phong phú. Cơ hội và điều
kiện làm việc được đổi mới căn bản thông qua đầu tư công nghệ tiên tiến

CHƯƠNG 3: CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CỦA CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN
Ở SINGAPORE VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VN
3.1 DỰ BÁO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC NGÀNH DỊCH VỤ XUẤT BẢN Ở
SINGAPORE TRONG TƯƠNG LAI VÀ ĐỊNH HƯỚNG CHO SỰ PHÁT TRIỂN ĐÓ.
Một thay đổi quan trọng về Phân ngành kinh tế 2010 của Singapore là chuyển các hoạt động xuất
bản từ khu vực sản xuất sang khu vực dịch vụ. Có sự chuyển đổi này là do hoạt động xuất bản và
in ấn là các hoạt động riêng biệt. Hoạt động xuất bản (dưới dạng các sản phẩm in, CD-ROMs
hoặc các hoạt động trực tuyến) tạo ra các sản phẩm gốc, còn hoạt động in ấn chỉ liên quan đến
việc nhân bản các sản phẩm gốc đó.
Theo cách hiểu thông thường, cơ sở có các hoạt động xuất bản như xuất bản sách, sách mỏng,
sách nhạc, báo, tạp chí, tạp chí định kỳ không thực hiện in ấn được phân loại vào nhóm ngành
cấp 3 - Các hoạt động xuất bản. Xuất bản phần mềm và các hoạt động đa phương tiện, thư mục
và ngân hàng dữ liệu cũng thuộc nhóm này.
Các cơ sở đồng thời thực hiện cả hoạt động xuất bản và in ấn vẫn được phân vào nhóm ngành
công nghiệp chế biến. Điều này là do thực tế chưa có hạch toán riêng cho hai loại hoạt động.

Ngày nay, nền xuất bản thế giới đang chứng kiến sự bứt phá của công nghệ thông tin đã tạo ra
một siêu lộ thông tin toàn cầu, làm cho không gian và thời gian truyền tin được rút ngắn tối
thiểu. Việc chuyển dịch mạnh mẽ từ hình thức xuất bản truyền thống sang nhiều hình thức khác
nhau như xuất bản điện tử, phát hành và công bố tác phẩm trên mạng Internet, phát triển
phương tiện nghe, nhìn, đọc sách trên mạng di động… đang trở thành xu thế của thế giới hiện

đại.

•

Bối cảnh xuất bản trong tình hình mới

Đối tượng bạn đọc hiện nay cũng rất đa dạng và có sự phân nhóm sâu sắc. Trong bối cảnh xã
hội có dân trí cao và đời sống kinh tế khá, nhu cầu bạn đọc rất phong phú, đa dạng, đa chiều do
những quan niệm khác nhau, thậm chí đối lập với nhau về các chuẩn giá trị luôn tồn tại. Vì vậy,
theo quy luật cung cầu của thị trường, các NXB, tập đoàn xuất bản buộc phải đưa ra những xuất
bản phẩm có chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu xã hội. Xu hướng xuất bản hiện nay của thế giới
không những đa dạng hóa các loại hình xuất bản, là xu hướng rất phát triển ở các nước tiên tiến
và đang cạnh tranh gay gắt với xu hướng xuất bản truyền thống, cách đọc truyền thống… mà còn
đọc để làm việc, để hành nghề, áp dụng trực tiếp vào công việc của mỗi cá nhân. Bởi vậy, xuất
bản phẩm hiện nay rất đa dạng, nhiều loại hình khác nhau nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho
người đọc và tạo thành một xã hội học tập.
Trên thực tế, các tập đoàn xuất bản lớn trên thế giới đều xuất phát từ một cửa hàng sách
(springer) hoặc xưởng in nhỏ như (wiley)…trong quá trình phát triển, nhờ xây dựng được chiến
lược tốt nên không ngừng phát triển và trở thành những tập đoàn xuất bản lớn trên thế giới, có


sản phẩm đa dạng, các nhà xuất bản trên thế giới ngoài sản phẩm sách in, sách điện tử, còn xuất
bản tạp chí và các sản phẩm khác…Học hỏi từ kinh nghiệm phát triển, mục tiêu phát triển và kế
hoạch thực hiện, các chính sách, quy trình xuất bản của họ là rất cần thiết cho các Nhà xuất bản
Singapore có cái nhìn bao quát cũng như xác định định hướng cho mình một cách chính xác,
những bước đi chắc chắn trên con đường phát triển của mình.
Trong khi đó ở Singapore, kinh tế thị trường là động lực thúc đẩy mọi ngành nghề, trong đó
có ngành xuất bản, báo chí…, phát triển. Trong điều kiện thành lập nhiều NXB, tạp chí, là cơ hội
để Nhà xuất bản nâng cao năng lực, phát huy sự năng động trong việc thực hiện nhiệm vụ, hoạt
động sản xuất, phát triển thị trường. Bên cạnh đó, sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc biệt

là công nghệ cao, thúc đẩy điều chỉnh cơ cấu và chuyển đổi phương thức sản xuất cũng tạo thêm
cơ hội phát triển cho ngành xuất bản, báo chí. Việc chuyển dịch mạnh mẽ từ hình thức xuất bản
truyền thống sang nhiều hình thức và phương tiện khác như nghe, nhìn giúp ngành xuất bản, báo
chí Singapore hội nhập và có bước tiến vượt bậc, tiếp cận trình độ của các nước tiên tiến.
Trong thời gian vừa qua, ngành xuất bản, báo chí Singapore phải đối diện với những thách
thức lớn như chất lượng hoạt động xuất bản còn nhiều hạn chế, vẫn tồn tại nhiều xuất bản phẩm
có tính giáo dục thấp, chất lượng kém; khuynh hướng thương mại hoá, chạy theo lợi nhuận kinh
tế thuần tuý; hiện tượng NXB “bán giấy phép” để cho đối tác chi phối nội dung bản thảo… là hệ
quả của mặt trái cơ chế thị trường.Đây là những thử thách mà ngành xuất bản phải đối diện và
đòi hỏi ngành phải tìm kiếm phương hướng phát triển phù hợp hơn.
Một vấn đề đang khá nan giải đối với ngành xuất bản Singapore là tệ nạn xâm phạm bản
quyền. Thời gian cung ứng hàng của sách in lậu nhanh chóng hơn sách gốc nhập khẩu, do được
in tại địa phương nên những tổ chức làm sách lậu có thể cung ứng một số lượng lớn sách trong
khoảng thời gian ngắn, trong khi các nhà nhập khẩu sách chân chính thì cần ít nhất một tháng
mới có thể nhập sách về từ các nước châu Á và hai tháng nếu sách ở Anh, Mỹ, Australia… Đây
thực sự là một thử thách lớn cho thị trường sách ngoại văn hợp pháp.
3.2 ĐỊNH HƯỚNG CHO NGÀNH XUẤT BẢN Ở SINGAPORE
Là Nhà xuất bản nổi tiếng môi trường kinh doanh và làm việc tốt, tiêu biểu là năm 2004,
Wiley thuộc top những nơi làm việc tốt nhất trong danh sách của cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ,
năm 2006, thuộc top 100 công ty có môi trường làm việc tốt nhất do tạp chí Fortune bình chọn,
năm 2007, Wiley được chọn là 1 trong 20 công ty xuất bản có môi trường làm việc tốt nhất do
tạp chí Book Business bình chọn sẽ là bài học kinh nghiệm tốt cho các Nhà xuất bản, báo chí
Singapore học hỏi. Wiley cũng là một nhà xuất bản hàng đầu thế giới với các sản phẩm in ấn và
điện tử bao gồm cả sách, tạp chí khoa học, học thuật, giáo dục… nội dung chất lượng cao và sản
xuất đạt tiêu chuẩn. Với sứ mệnh mang đến cho độc giả những kiến thức về nhiều lĩnh vực khoa
học dưới nhiều hình thức khác nhau đồng thời phục vụ tốt độc giả thuộc nhiều loại ngôn ngữ
khác nhau. Đây là một Nxb có tầm nhìn và uy tín. Các nhà xuất bản của Singapore có thể nhìn
thấy những bài học kinh nghiệm về lĩnh vực xuất bản từ gã khổng lồ này ở những yếu tố như:
Một là bài học kinh nghiệm về hàm ý xây dựng chiến lược phát triển: Với quy mô và lịch sử
hoạt động lớn trên phạm vi toàn cầu của nhà xuất bản Wiley, các nhà xuất bản, tạp chí Singapore

có thể học hỏi từ mô hình quản lý và hoạt động kinh doanh chuyên nghiệp của họ, trong quá
trình hoạt động và phát triển, việc quản trị sao cho hợp lý và hiệu quả của Nhà xuất bản luôn
được đề cao và học hỏi từ các nhà xuất bản khác.


Hai là bài học về xây dựng Định hướng phát triển: Cùng với sự phát triển các dịch vụ ngày
càng chuyên nghiệp, theo nhu cầu từ thị trường, các nhà xuất bản cần định hướng phát triển với
mục tiêu hướng về khách hàng, xuất phát từ phục vụ nhu cầu của khách hàng thay vì duy trì tư
duy cũ.
Chỉ có xác định rõ và thực hiện tốt các định hướng phát triển, sẵn sàng cạnh tranh trên thị
trường thì các nhà xuất bản mới có thể đứng vững trong điều kiện hiện nay khi các nhà xuất bản,
tạp chí được thành lập nhiều, các công ty sách tư nhân hoạt động rất hiệu quả. Nhà xuất bản, tạp
chí cần hướng tới sự mở rộng phát triển ngoài phạm vi cơ quan chủ quản, các cơ quan quản lý
ngành,… cần xác định rõ định hướng phát triển trong việc khai thác thị trường rộng lớn, tự tìm
hiểu thị hiếu thị trường và tự xuất bản các sản phẩm để tung ra thị trường.
Đặc biệt, ngày nay khi các nguồn tài nguyên được số hóa mang lại tiện ích cao cho người sử
dụng và tiết kiệm cả thời gian và chi phí cho người dùng, khách hàng cũng có xu hướng tìm đến
các sản phẩm trực tuyến, vì vậy khi xác định chiến lược phát triển tập trung vào sản phẩm tiện
ích trực tuyến, các nhà xuất bản, tạp chí khoa học không chỉ tiếp cận được với số lượng khách
hàng rộng lớn hơn mà còn là một hình thức để cơ cấu lại việc sử dụng tối ưu các nguồn lực của
nhà xuất bản, tạp chí trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình.
Tiếp đến là bài học về mô hình quản trị: Muốn hoạt động tốt, việc xây dựng mô hình tổ chức
chuyên nghiệp, đầy đủ các vị trí cốt yếu quan trọng trong chuỗi hoạt động cần được đề cao. Tiêu
chí quản trị nhà xuất bản cần nắm được, đó là: Chuyên môn hóa, Chuyên nghiệp và có năng lực.
Cần đào tạo đội ngũ nhân lực có năng lực, làm việc chuyên nghiệp và nâng cao tính chuyên môn
hóa nhiệm vụ.
Một bài học nữa là về tổ chức đội ngũ mạng lưới tác giả, cộng tác viên:
Nhà xuất bản, tạp chí cần chú trọng xây dựng nhóm tác giả có kinh nghiệm, sáng tạo để cung
cấp các bản thảo có chất lượng tốt, cung cấp cho khách hàng nhiều sản phẩm được yêu thích,
góp phần tăng thêm uy tín và lợi nhuận cho nhà xuất bản. Đưa ra các tiêu chí cụ thể về quyền và

nghĩa vụ của tác giả, nêu cao tính cam kết, đánh giá thường xuyên hoạt động của đội ngũ tác giả
nhằm kiểm soát được chất lượng cũng như tạo mối liên kết chặt chẽ giữa những nhà quản trị với
tác giả. Đảm bảo cho hoạt động của đội ngũ tác giả luôn ổn định và tránh những rủi ro phát sinh.
Bài học từ nhà xuất bản Wiley cần được xem xét đến, đó là việc thực hiện các cam kết, có ký kết
bằng văn bản các thỏa thuận về quyền tác giả, theo quy định của pháp luật. Một khi việc làm này
được thực hiện nghiêm túc sẽ giảm bớt được các thắc mắc và những phát sinh về liên kết giữa
nhà xuất bản với đội ngũ tác giả.
Xây dựng đội ngũ cộng tác viên thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau giúp nhà xuất bản, tạp chí có
thêm nguồn ý tưởng cho các sản phẩm và sự đóng góp ý kiến cho hoạt động của mình. Đội ngũ
cộng tác viên khi được khuyến khích bằng các quyền lợi hợp lý, họ sẽ là đội ngũ chủ chốt trong
việc khai thác các thị trường mới, phát hiện ra những đề tài nổi bật, cung cấp ý tưởng cho nhà
xuất bản, tạp chí. Ngoài ra, cộng tác viên cũng có thể là những nhân viên tiềm năng của nhà xuất
bản trong tương lai.
Ban quản trị cần chú trọng xây dựng văn hóa doanh nghiệp đặc trưng, chú trọng đến chất
lượng môi trường làm việc, tạo sự tin tưởng và niềm say mê trong công việc. Đó là một giải pháp
để sáng tạo ra những sản phẩm hữu ích.

• Xu hướng phát triển của xuất bản ebook:


Sự phát triển đột phá của khoa học công nghệ đã làm cho công nghệ in, nhân bản có những kỳ
tích mới và phục vụ đắc lực cho sự tăng trưởng nền kinh tế cũng như đời sống dân sinh. Theo dự
báo của Hiệp hội Xuất bản thế giới,“đến năm 2015, sách điện tử chiếm khoảng 50% tổng sách
được xuất bản trên thế giới” Một tư liệu khác cho biết, “nếu như năm 2004 doanh thu từ ebook
của thế giới mới chỉ đạt 464 triệu USD bằng 6,4% thị phần sách thì năm 2013 đã đạt 3,6 tỷ USD,
chiếm 49,2% doanh thu của thị phần sách” Những thập kỷ tới đây của TK XXI, các loại sách
điện tử, sách nói sẽ là sản phẩm giữ vị trí chủ đạo của ngành xuất bản thế giới. Theo thông tin từ
Hiệp hội Xuất bản Hoa Kỳ, “ebook được xuất bản hàng năm tăng theo cấp số nhân và sách
truyền thống suy giảm đáng kể ở Mỹ”
Rõ ràng, ebook ngày nay đã và đang là dạng xuất bản phẩm hot, có tốc độ phát triển chóng

mặt và mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng. Sử dụng ebook
ngày nay đã trở thành phổ biến trên thế giới, thậm chí còn là thói quen đọc của nhiều người,
nhiều tầng lớp xã hội bởi sự tiện ích của nó. Người đọc có thể mang hàng trăm quyển ebook bên
mình trong mọi lĩnh vực và môi trường hoạt động mà lại giảm thiểu thời gian tìm kiếm. Thiết bị
đọc ebook có chất lượng cao cho người đọc những cảm giác thoải mái, có thể tiếp thu được đầy
đủ, trọn vẹn nội dung.
Quy trình sản xuất xuất bản phẩm sẽ được tự động hóa với sự phát triển của nền công nghiệp
hiện đại với sản phẩm kết hợp hài hòa giữa siêu hình và hữu hình, đáp ứng tốt nhu cầu người sử
dụng cả về lượng và chất. Việc buôn bán quốc tế đối với xuất bản phẩm sẽ trở thành phổ biến
thông qua hợp tác sản xuất và phân phối lưu thông. Thương mại điện tử đem lại những lợi ích
lớn lao cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng xuất bản phẩm. Vì thế, xuất bản phẩm
của mỗi quốc gia sẽ có mặt trên mọi thị trường thế giới, nếu chúng đáp ứng nhu cầu của khách
hàng nơi đó. Khoảng cách giữa sản xuất xuất bản phẩm và sự có mặt của chúng trên thị trường
sẽ được tính bằng gang tấc bởi sự hỗ trợ đắc lực và toàn diện của công nghệ sản xuất, lưu thông.
Sự tăng tốc nhanh chóng của các chủng loại xuất bản phẩm đã làm cho ngành xuất bản mỗi nước
có sự biến động mạnh về lực lượng tham gia cũng như tính chất và quy mô hoạt động. Sự ra đời
của các tập đoàn xuất bản xuyên quốc gia và mối liên hệ chặt chẽ trong các khâu sáng tác, biên
tập, xuất bản, in, phát hành sẽ là xu hướng tích cực của những năm tới.


Dự báo sự phát triển của các ngành dịch vụ xuất bản ở Singapore trong tương lai và định hướng
cho sự phát triển đó.
Một thay đổi quan trọng về Phân ngành kinh tế 2010 của Singapore là chuyển các hoạt động
xuất bản từ khu vực sản xuất sang khu vực dịch vụ. Có sự chuyển đổi này là do hoạt động xuất
bản và in ấn là các hoạt động riêng biệt. Hoạt động xuất bản (dưới dạng các sản phẩm in, CDROMs hoặc các hoạt động trực tuyến) tạo ra các sản phẩm gốc, còn hoạt động in ấn chỉ liên quan
đến việc nhân bản các sản phẩm gốc đó.
Theo cách hiểu thông thường, cơ sở có các hoạt động xuất bản như xuất bản sách, sách mỏng,
sách nhạc, báo, tạp chí, tạp chí định kỳ không thực hiện in ấn được phân loại vào nhóm ngành
cấp 3 - Các hoạt động xuất bản. Xuất bản phần mềm và các hoạt động đa phương tiện, thư mục
và ngân hàng dữ liệu cũng thuộc nhóm này.

Các cơ sở đồng thời thực hiện cả hoạt động xuất bản và in ấn vẫn được phân vào nhóm ngành
công nghiệp chế biến. Điều này là do thực tế chưa có hạch toán riêng cho hai loại hoạt động.
Xu hướng phát triển của xuất bản ebook:
Sự phát triển đột phá của khoa học công nghệ đã làm cho công nghệ in, nhân bản có những kỳ
tích mới và phục vụ đắc lực cho sự tăng trưởng nền kinh tế cũng như đời sống dân sinh. Theo dự
báo của Hiệp hội Xuất bản thế giới,“đến năm 2015, sách điện tử chiếm khoảng 50% tổng sách
được xuất bản trên thế giới” Một tư liệu khác cho biết, “nếu như năm 2004 doanh thu từ ebook
của thế giới mới chỉ đạt 464 triệu USD bằng 6,4% thị phần sách thì năm 2013 đã đạt 3,6 tỷ USD,
chiếm 49,2% doanh thu của thị phần sách” Những thập kỷ tới đây của TK XXI, các loại sách
điện tử, sách nói sẽ là sản phẩm giữ vị trí chủ đạo của ngành xuất bản thế giới. Theo thông tin từ
Hiệp hội Xuất bản Hoa Kỳ, “ebook được xuất bản hàng năm tăng theo cấp số nhân và sách
truyền thống suy giảm đáng kể ở Mỹ”
Rõ ràng, ebook ngày nay đã và đang là dạng xuất bản phẩm hot, có tốc độ phát triển chóng
mặt và mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng. Sử dụng ebook
ngày nay đã trở thành phổ biến trên thế giới, thậm chí còn là thói quen đọc của nhiều người,
nhiều tầng lớp xã hội bởi sự tiện ích của nó. Người đọc có thể mang hàng trăm quyển ebook bên
mình trong mọi lĩnh vực và môi trường hoạt động mà lại giảm thiểu thời gian tìm kiếm. Thiết bị
đọc ebook có chất lượng cao cho người đọc những cảm giác thoải mái, có thể tiếp thu được đầy
đủ, trọn vẹn nội dung.
Quy trình sản xuất xuất bản phẩm sẽ được tự động hóa với sự phát triển của nền công nghiệp
hiện đại với sản phẩm kết hợp hài hòa giữa siêu hình và hữu hình, đáp ứng tốt nhu cầu người sử
dụng cả về lượng và chất. Việc buôn bán quốc tế đối với xuất bản phẩm sẽ trở thành phổ biến
thông qua hợp tác sản xuất và phân phối lưu thông. Thương mại điện tử đem lại những lợi ích
lớn lao cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng xuất bản phẩm. Vì thế, xuất bản phẩm
của mỗi quốc gia sẽ có mặt trên mọi thị trường thế giới, nếu chúng đáp ứng nhu cầu của khách
hàng nơi đó. Khoảng cách giữa sản xuất xuất bản phẩm và sự có mặt của chúng trên thị trường
sẽ được tính bằng gang tấc bởi sự hỗ trợ đắc lực và toàn diện của công nghệ sản xuất, lưu thông.
Sự tăng tốc nhanh chóng của các chủng loại xuất bản phẩm đã làm cho ngành xuất bản mỗi nước
có sự biến động mạnh về lực lượng tham gia cũng như tính chất và quy mô hoạt động. Sự ra đời
của các tập đoàn xuất bản xuyên quốc gia và mối liên hệ chặt chẽ trong các khâu sáng tác, biên

tập, xuất bản, in, phát hành sẽ là xu hướng tích cực của những năm tới.


3.3 LIÊN HỆ VIỆT NAM
3.1.1 Những bất cập của quản lý xuất bản
Trong gần 10 năm gia nhập thị trường thế giới, ngành xuất bản là đối tượng được quan tâm
đặc biệt của quản lý nhà nước. Nhà nước đã coi xuất bản là một hoạt động kinh tế đặc thù, vừa
làm kinh tế vừa thực hiện mục tiêu văn hóa tư tưởng. Vì thế Nhà nước đã có những chính sách
nhằm động viên, khích lệ ngành phát triển đúng định hướng. Hàng năm, cơ quan quản lý nhà
nước đã thực thi giám sát, phát hiện và xử lý nhiều vụ việc vi pham xuất bản. “Năm 2013 Nhà
nước xử lý 124 xuất bản phẩm, đối với 72 cá nhân, tổ chức vi phạm luật. Những xuất bản phẩm
này có nội dung phản cảm, thiếu giáo dục và nhạy cảm về chính trị”(5). Việc làm đó đã góp phần
làm suy giảm các hiện tượng vi phạm luật.
Tuy nhiên, hiện nay hệ thống pháp luật và chính sách của Nhà nước đối với xuất bản còn
nhiều bất cập, chưa tiến kịp với nhu cầu và xu hướng phát triển của thời đại. Đó là “quy định của
Luật đối với việc sản xuất, kinh doanh ebook - một loại xuất bản phẩm đang phát triển như vũ
bão hiện nay còn chưa cụ thể và đầy đủ; chưa có quy định về quản lý thị trường sách điện tử hữu
hiệu”(6). Đây là loại hàng hóa đặc biệt, về quá trình sản xuất, phân phối lưu thông và sử dụng,
nên cần có các quy định riêng, cụ thể và quản lý gắt gao. Hiện tại, Nhà nước chưa có các quy
định cụ thể về người nước ngoài tham gia sản xuất, kinh doanh xuất bản phẩm ở Việt Nam.
Trong khi đó, vấn đề này đang diễn ra và cạnh tranh thuần túy theo quy luật thị trường, gây bất
cập cho cả việc sản xuất và người sử dụng xuất bản phẩm; chưa có quy định cụ thể, phù hợp về
năng lực những người quản trị trong doanh nghiệp xuất bản, in, kinh doanh xuất bản phẩm. Đặc
biệt là còn thiếu các quy định, đòi hỏi về năng lực hoạt động của nhà xuất bản (NXB), doanh
nghiệp in, phát hành xuất bản phẩm để tránh hiện tượng hoạt động không đúng chức năng hoặc
không theo hiệu quả mong muốn.
Việc quy định các chế tài xử phạt còn quá nhẹ, khi xử lý thì xuê xoa, cả nể khiến các vụ việc
vi phạm luật gia tăng, gây nhức nhối xã hội. Đó là các việc xuất bản không giấy phép, xuất bản
thay đổi nội dung quy định trong giấy phép, in, nhân bản lậu, vi phạm bản quyền, kinh doanh
xuất bản phẩm ngoài luồng, xuất bản phẩm có nội dung độc hại. Trong đó các xuất bản phẩm

điện tử, các loại văn hóa phẩm nhạy cảm có tính đặc thù về sản xuất như băng đĩa chiếm phần
lớn…
Các chính sách đặc thù đối với xuất bản chưa được nghiên cứu kỹ và ban hành cụ thể khiến
cho hoạt động của nhiều cơ sở lúng túng và thiên về kinh doanh chụp giật. Nhiều NXB sống
bằng liên kết, nhưng lại không kiểm soát được đối tác, làm cho thị trường xuất bản phẩm rối
loạn, cạnh tranh không cân sức giữa các thành phần, giữa người làm ăn chân chính, tuân thủ
pháp luật với kẻ vi phạm luật. Mục tiêu kinh doanh xuất bản phẩm bị xa rời ở cơ sở, nhất là đã
làm biến dạng các hiệu sách ở nhiều vùng, miền, làm cho cả mục tiêu kinh tế và văn hóa, tư
tưởng của ngành đều khó đạt được.

Trong bối cảnh hàng loạt doanh nghiệp rơi vào tình trạng đóng băng, ngừng hoạt động và phá
sản, thì các doanh nghiệp xuất bản cũng gặp muôn vàn khó khăn, chưa tìm được cách tháo gỡ.
“Phần lớn các doanh nghiệp này chưa có một tầm nhìn và những chiến lược hoạt động tương
ứng. Có điều đó là do năng lực của nhân sự ở hầu hết các doanh nghiệp đều chưa ngang tầm với
nhiệm vụ họ đảm nhiệm, chưa có tầm nhìn chiến lược trong sản xuất, kinh doanh”(7). Chúng ta
vẫn cho rằng trình độ học vấn của hầu hết cán bộ NXB đã đạt chuẩn, tuy nhiên, năng lực hoạt


động của họ lại rất yếu, lúng túng, bị động trước các tình huống kinh doanh diễn ra trên thị
trường. Đó là kết quả của quá trình đào tạo nặng về lý luận mà kém kỹ năng, đào tạo cái mình có
chứ chưa đào tạo cái thị trường cần. Quá trình đào tạo chưa tạo nên chất riêng biệt với tính thích
ứng cao của nhân sự kinh doanh xuất bản phẩm, chưa gắn với quy chuẩn quốc tế và xu hướng
phát triển xuất bản... Thực tế đó đã làm cho hoạt động xuất bản phát triển rất phức tạp, song quản
lý xuất bản chưa tiến kịp và chưa có giải pháp quản lý phù hợp.
3.3.2 Định hướng phát triển của xuất bản ở VN
Sự phát triển đột phá của khoa học công nghệ đã làm cho công nghệ in, nhân bản có những
kỳ tích mới và phục vụ đắc lực cho sự tăng trưởng nền kinh tế cũng như đời sống dân sinh. Theo
dự báo của Hiệp hội Xuất bản thế giới,“đến năm 2015, sách điện tử chiếm khoảng 50% tổng
sách được xuất bản trên thế giới”(1). Một tư liệu khác cho biết, “nếu như năm 2004 doanh thu từ
ebook của thế giới mới chỉ đạt 464 triệu USD bằng 6,4% thị phần sách thì năm 2013 đã đạt 3,6

tỷ USD, chiếm 49,2% doanh thu của thị phần sách” (2). Những thập kỷ tới đây của TK XXI, các
loại sách điện tử, sách nói sẽ là sản phẩm giữ vị trí chủ đạo của ngành xuất bản thế giới. Theo
thông tin từ Hiệp hội Xuất bản Hoa Kỳ, “ebook được xuất bản hàng năm tăng theo cấp số nhân
và sách truyền thống suy giảm đáng kể ở Mỹ” (3).
Rõ ràng, ebook ngày nay đã và đang là dạng xuất bản phẩm hot, có tốc độ phát triển chóng
mặt và mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng. Sử dụng ebook
ngày nay đã trở thành phổ biến trên thế giới, thậm chí còn là thói quen đọc của nhiều người,
nhiều tầng lớp xã hội bởi sự tiện ích của nó. Người đọc có thể mang hàng trăm quyển ebook bên
mình trong mọi lĩnh vực và môi trường hoạt động mà lại giảm thiểu thời gian tìm kiếm. Thiết bị
đọc ebook có chất lượng cao cho người đọc những cảm giác thoải mái, có thể tiếp thu được đầy
đủ, trọn vẹn nội dung.
Quy trình sản xuất xuất bản phẩm sẽ được tự động hóa với sự phát triển của nền công nghiệp
hiện đại với sản phẩm kết hợp hài hòa giữa siêu hình và hữu hình, đáp ứng tốt nhu cầu người sử
dụng cả về lượng và chất. Việc buôn bán quốc tế đối với xuất bản phẩm sẽ trở thành phổ biến
thông qua hợp tác sản xuất và phân phối lưu thông. Thương mại điện tử đem lại những lợi ích
lớn lao cho cả nhà sản xuất, kinh doanh và người sử dụng xuất bản phẩm. Vì thế, xuất bản phẩm
của mỗi quốc gia sẽ có mặt trên mọi thị trường thế giới, nếu chúng đáp ứng nhu cầu của khách
hàng nơi đó. Khoảng cách giữa sản xuất xuất bản phẩm và sự có mặt của chúng trên thị trường
sẽ được tính bằng gang tấc bởi sự hỗ trợ đắc lực và toàn diện của công nghệ sản xuất, lưu thông.
Sự tăng tốc nhanh chóng của các chủng loại xuất bản phẩm đã làm cho ngành xuất bản mỗi nước
có sự biến động mạnh về lực lượng tham gia cũng như tính chất và quy mô hoạt động. Sự ra đời
của các tập đoàn xuất bản xuyên quốc gia và mối liên hệ chặt chẽ trong các khâu sáng tác, biên
tập, xuất bản, in, phát hành sẽ là xu hướng tích cực của những năm tới.
Ở Việt Nam, toàn cầu hóa xuất bản lan mạnh đã tạo cơ hội cho quá trình sản xuất và lưu
thông xuất bản phẩm ở Việt Nam phát triển nhanh chóng, đa dạng và phong phú. Cơ hội và điều
kiện làm việc được đổi mới căn bản thông qua đầu tư công nghệ tiên tiến. Vì thế ngành xuất bản
Việt Nam đã đáp ứng khá tốt nhu cầu xuất bản phẩm của nhân dân, góp phần tích cực vào việc
thực hiện định hướng tư tưởng và giáo dục. Hàng năm, lượng xuất bản phẩm đưa ra thị trường đã
tăng không ngừng. Xét về mặt kinh tế, ngành xuất bản đã có hướng đi đúng đắn, mang lại lợi ích
đáng kể cho chính mình và đất nước. “Năm 2013, Việt Nam nhập khẩu 50 triệu bản xuất bản

phẩm, bằng 17,8 triệu USD, tăng 1% so với năm trước và xuất khẩu 371.000 bản bằng 3,7 triệu
USD, tăng 0,5% so với năm trước… Tổng số xuất bản phẩm được sản xuất trong nước năm 2013
là 279.720.000 bản, bình quân đầu người 3,2 bản sách”(4). Tuy nhiên, xã hội càng phát triển thì


nhu cầu xuất bản phẩm của nhân dân ngày càng cao hơn. Chẳng hạn, các loại xuất bản phẩm
hiện đại như ebook, sách nói đang là xu hướng phát triển của xã hội, song mới chiếm 1,5% so
với tổng thị phần xuất bản phẩm Việt Nam. Đây cũng là nguyên nhân làm cản trở việc thỏa mãn
nhu cầu ngày càng cao của xã hội về xuất bản phẩm làm suy giảm năng lực cạnh tranh, phát triển
và hòa nhập quốc tế của ngành.

3.3.3 biện pháp để phát triển ngành sản xuất một cách phù hợp ở Việt nam.
3.3.3.1 Thích nghi với công nghiệp xuất bản hiện đại
Hiện nay, công nghệ internet hiện đang phát triển mạnh mẽ và được ứng dụng sang nhiều
lĩnh vực khác nhau đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại điện tử. Các website về sách điện tử,
các nhà sách online ngày càng trở nên phổ biến, các đầu sách có mặt trên thị trường đều được
đăng tải lên trên hệ thống sản phẩm của nhà sách online, và với việc phân loại theo danh mục
sách, tên tác giả hay năm xuất bản giúp độc giả dễ dàng tìm kiếm và đặt mua ngay những quyển
sách yêu thích. Hiện nay trên xu hướng xuất bản điện tử (e-publishing) cũng đang được ứng
dụng phổ biến, một trong các công ty thành công với mô hình này là Amazon.com với hàng ngàn
đầu sách điện tử, thậm chí khi người đọc có nhu cầu in thành sách truyền thống, thông qua các
workflow của công nghệ in kỹ thuật số nó sẽ tiến hành tự động in ấn và sau đó giao hàng tận nơi
trong thời gian ngắn. Ngoài ra còn phải kể đến dịch vụ tự xuất bản (seft-publishing) đang rất phổ
biến trên thế giới. Dịch vụ này cho phép doanh nghiệp hoặc cá nhân tự upload sách điện tử của
họ bán trên các trang mua bán sách trực tuyến và nếu cần, khách hàng có thể in ra dưới dạng
sách giấy truyền thống qua mạng lưới máy in kỹ thuật số. Blurb.com là một hãng khá thành công
với loại dịch vụ này.
Với xuất bản truyền thống, việc đặt mua những cuốn sách còn trong kho thông qua website là
điều dễ dàng. Nhưng nếu sách khách hàng đặt mua đã hết và trong trường hợp nhu cầu đặt mua
quá ít, các nhà xuất bản truyền thống sẽ từ chối các yêu cầu này, đó chính là một điểm hạn chế

của ngành xuất bản truyền thống.

3.3.3.2. Đáp ứng đầy đủ yêu cầu từ khách hàng
Với giải pháp bổ sung từ công nghệ in kỹ thuật số các yêu cầu với số lượng in về 1 hay
100, 1000 cuốn đều được đáp ứng một cách vui vẻ, nhẹ nhàng và các nhà xuất bản sẽ không bỏ
lỡ bất cứ một yêu cầu nào thỏa mãn yêu cầu khách hàng và gia tăng doanh số.
Những năm gần đây, hoạt động xuất bản sách nước ta đã dần từng bước thích ứng với cơ
chế thị trường, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của người đọc, góp phần tích cực vào
việc ổn định chính trị và xây dựng nền văn hóa dân tộc tiên tiến. Tính đến ngày 25/12/2014, toàn
quốc có 63 nhà xuất bản; Ngành đã xuất bản được hơn 25.000 cuốn sách với trên 361 triệu bản;
Tổng doanh thu toàn ngành xuất bản, in, phát hành ước đạt 2.465,4 tỷ đồng. Tổng kim ngạch
xuất nhập khẩu của lĩnh vực xuất bản và phát hành ước đạt 22,3 triệu USD, trong đó nhập khẩu
là 18,8 triệu USD; xuất khẩu là 3,5 triệu USD.


Bảng 3.1: Giá trị nhập- xuất khẩu của ngành xuất bản nước ta năm 2014
Giá trị ( triệu USD)
Xuất khẩu
3.5
Nhập khẩu
18.8

Biểu đồ thể hiện giá trị nhập xuất khẩu của ngành in nước ta năm 2014
Tuy vậy cho đến nay quy mô, năng lực hoạt động xuất bản ở nước ta vẫn còn chưa đủ đáp
ứng nhu cầu ngày càng lớn và đa dạng của xã hội về xuất bản phẩm. Chất lượng của sách xuất
bản và dịch vụ xuất bản chưa cao, chưa đáp ứng nhu cầu công tác tư tưởng. Hoạt động xuất bản
còn tụt hậu về công nghệ và trình độ tổ chức sản xuất kinh doanh so với các nước trong khu vực
và trên thế giới. Việc quản lý nhà nước đối với xuất bản còn nhiều vấn đề bất cập.
Ngành công nghiệp xuất bản hiện đại với cuộc cách mạng công nghệ điện tử, sự ra đời của
xuất bản phẩm điện tử và mạng internet kết nối toàn cầu đã mở ra một hướng phát triển mới:

Xây dựng ngành công nghiệp xuất bản trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, tạo
động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn hiện nay.

3.3.3.3

Một số giải pháp quản lý xuất bản hiện nay

a.Hoàn thiện chính sách, pháp luật về xuất bản
Cần nhanh chóng hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và chính sách đối với xuất bản theo
hướng đầy đủ và phù hợp. Bổ sung, sửa đổi một số điều khoản trong Luật Xuất bản (8) và văn
bản dưới luật.
Luật cần chú trọng vấn đề quyền tác giả trên nguyên tắc: Nhà nước bảo hộ quyền tác giả
như thế nào, xuất bản phẩm khác nhau được bảo hộ ở mức độ nào, các dạng vi phạm cụ thể được
xử lý ra sao
Luật cần làm rõ hơn những quy định cấm cụ thể đối với NXB, công ty in, phát hành xuất
bản phẩm. Cần phân loại các dạng vi phạm ứng với các mức độ xử phạt khác nhau để cả cơ quan
quản lý và người bị xử lý không lúng túng khi có vụ việc xảy ra.
Luật quy định, chỉ có cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội mới được
thành lập NXB. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay, cần chú ý đến tính chất cũng như quy mô và
năng lực của họ ra sao. Thực tế cho thấy không ít đơn vị “đủ điều kiện” để thành lập NXB,
nhưng lại yếu kém về năng lực hoạt động, từ đó đã nảy sinh nhiều tiêu cực trong việc cho liên
kết xuất bản.
Mức vốn pháp định khi thành lập NXB cần được tăng lên, bởi lẽ thiếu vốn, khả năng sinh lợi
yếu sẽ là một nguyên nhân dẫn đến sai sót trong hoạt động của NXB. Luật nên quy định điều
khoản về cổ phần hóa NXB. Nhà nước chỉ nên giữ lại một số NXB phục vụ cho công tác tuyên
truyền của Đảng. Tuy nhiên, trong các NXB cổ phần, Nhà nước phải giữ phần trăm chi phối để
đảm bảo định hướng chặt chẽ quá trình hoạt động. Nhà nước cần quy định cụ thể tỷ lệ phần trăm