Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Bình Sơn thành phố Sông Công tỉnh Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

MAI THỊ LINH
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀNXÃ BÌNH SƠN, THÀNH PHỐ SÔNG CÔNG,
TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trƣờng

Khoa

: Quản lý tài nguyên

Khóa học

:2012 – 2016

Thái Nguyên, năm 2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

MAI THỊ LINH
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀNXÃ BÌNH SƠN, THÀNH PHỐ SÔNG CÔNG,
TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trƣờng

Lớp

:K44- ĐCMT – N01

Khoa

:Quản lý tài nguyên

Khóa học

:2012 – 2016

Giảng viên hƣớng dẫn: GS.TS. Nguyễn Thế Đặng
Thái Nguyên, năm 2016


LỜI CẢM ƠN
Thực tập tốt nghiệp là giai đoạn cần thiết và hết sức quan trọng của mỗi sinh
viên, đó là thời gian để sinh viên tiếp cận với thực tế, nhằm củng cố và vận dụng
những kiến thức mà mình đã học đƣợc trong nhà trƣờng.
Đƣợc sự nhất trí của Ban giám hiệu nhà trƣờng, Ban chủ nhiệm khoa Quản
lý Tài nguyên Trƣờng Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, em nghiên cứu đề tài:
“Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Bình Sơn,
thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên”.
Thời gian thực tập tuy không dài nhƣng đem lại cho em những kiến thức bổ
ích và những kinh nghiệm quý báu, đến nay em đã hoàn thành bài tốt nghiệp khóa
luận của mình.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo trong Khoa
Quản lý Tài nguyên, ngƣời đã giảng dạy và đào tạo, hƣớng dẫn chúng em và đặc
biệt là thầy giáo GS.TS Nguyễn Thế Đặng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn em một
cách tận tình và chu đáo trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành khoá luận này.
Em xin gửi lời cảm ơn tới các bác, cô chú, anh chị đang công tác tại UBND
xã Bình Sơn, banĐịa chính xã Bình Sơn, các ban ngành đoàn thể cùng nhân dân
trong xã đã nhiệt tình giúp đỡ chỉ bảo em hoàn thành báo cáo tốt nghiệp này.
Do thời gian có hạn, lại bƣớc đầu làm quen với phƣơng pháp mới chắc
chắn báo cáo không tránh khỏi thiếu xót. Em rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng
góp của các thầy cô giáo cùng toàn thể các bạn sinh viên để khóa luận này đƣợc
hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày17tháng 5 năm 2016
Sinh viên

Mai Thị Linh


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Cơ cấu đất đai theo mục đích sử dụng của Việt Nam 2013 ........... 10
Bảng 4.1: Cơ cấu hiện trạng sử dụng đất xã Bình Sơn năm 2014 .................. 31
Bảng 4.2. Thực trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp xã ........................... 32
Bảng 4.3: Các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của xã Bình Sơn 34
Bảng 4.4: Hiệu quả kinh tế của một số cây trồng chính
trên địa bànxã Bình Sơn .................................................................................. 38
Bảng 4.5: Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất .............................. 39
Bảng 4.6: Phân cấp hiệu quả kinh tế các LUT ............................................... 40
Bảng 4.7: Hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất .................................... 40
Bảng 4.8 Bảng phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xã hội
các kiểu sử dụng đất xã Bình Sơn ................................................................... 44
Bảng 4.9: Hiệu quả xã hội của các loại hình sử dụng đất
(tính trung bình cho 1 ha/vụ ).......................................................................... 45
Bảng 4.10: Hiệu quả xã hội của các loại hình sử dụng đất
(tính trung bình cho 1 ha/vụ ).......................................................................... 45
Bảng 4.11. Phân cấp mức độ đánh giá hiệu quả môi trƣờng sử dụng đất ...... 49
Bảng 4.12 Đánh giá hiệu quả môi trƣờng các loại hình sử dụng đất
xã Bình Sơn ..................................................................................................... 49


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BVTV

: Bảo vệ thực vật

CPSX

: Chi phí sản xuất

FAO

: Tổ chức lƣơng thực và nông nghiệp của Liên Hợp Quốc

GTCLĐ

: Giá trị công lao động

GTNCLĐ

: Giá trị ngày công lao động

LĐ

: Lao động

GTSP

: Giá trị sản phẩm

HQSDV

: Hiệu quả sử dụng vốn

LUT

: Loại hình sử dụng đất

TNT

: Thu nhập thuần

UBND

: Ủy ban nhân dân

THCS

: Trung học cơ sở

RRA

: Phƣơng pháp đánh giá nhanh nông thôn


MỤC LỤC
Phần 1.ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1
1.2. Mục tiêu của đề tài ...............................................................................................2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................................2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................................3
1.3. Ý nghĩa của đề tài…………………………………………..…………………3
TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...........................................................................................4
2.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................4

2.1.1. Khái niệm về đất, đất nông nghiệp và đất sản xuất nông nghiệp......................4
2.1.2. Vai trò và ý nghĩa của đất đai đối với sản xuất nông nghiệp ............................5
2.2. Sử dụng đất và những nhân tốảnh hƣởng đến sử dụng đất ..................................5
2.2.1. Sử dụng đất là gì? ..............................................................................................5
2.2.2. Những nhân tốảnh hƣởng đến việc sử dụng đất................................................6
2.2.3. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên thế giới và Việt Nam ........................8
2.3. Hiệu quả trong sử dụng đất và sự cần thiết phải đánh giá hiệu quả sử dụng đất ......11
2.3.1. Khái quát hiệu quả sử dụng đất .......................................................................11
2.3.2. Sự cần thiết phải đánh giá hiệu quả sử dụng đất .............................................14
2.3.3. Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả sử dụng đất ......................................................14
2.4. Định hƣớng sử dụng đất .....................................................................................15
2.4.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn trong đề xuất sử dụng đất ..................................15
2.4.2. Quan điểm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ................................15
2.4.3. Định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp .............................................................16
PHẦN 3 NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................17
3.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................17
3.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu......................................................................................17
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................17
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành .........................................................................17
3.3. Nội dung nghiên cứu ..........................................................................................17


3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của xã Bình Sơn, thành phố
Sông Công .................................................................................................................17
3.3.2. Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của xã Bình Sơn, thành phố
Sông Công .................................................................................................................17
3.3.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của xã Bình Sơn,thành
phố Sông Công ..........................................................................................................17
3.3.4. Lựa chọn các loại hình sử dụng đất (LUT) đạt hiệu quả kinh tế xã hội môi
trƣờng ........................................................................................................................18

3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................18
3.4.1. Phƣơng pháp điều tra thu thập số liệu .............................................................18
3.4.2. Phƣơng pháp tính hiệu quả các loại hình sử dụng đất. ...................................18
3.4.3. Phƣơng pháp tính toán phân tích số liệu .........................................................19
PHẦN 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .........................................20
4.1. Điều kiện tự nghiên, kinh tế xã hội xã Bình Sơn ...............................................20
4.1.1. Điều kiện tự nghiên .........................................................................................20
4.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội .................................................................................22
4.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nghiên, kinh tế, xã hội xã Bình Sơn - Thành
phố Sông Công ..........................................................................................................28
4.2. Đánh giá thực trạng sử dụng đất tại xã Bình Sơn - TP. Sông Công. ..........................30
4.2.1. Hiện trạng sử dụng đất xã Bình Sơn năm 2014 ..............................................30
4.2.2. Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp .................................................32
4.3. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn
xã Bình Sơn ...............................................................................................................33
4.3.1. Hiện trạng loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã .........34
4.3.2. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất ..................................................36
4.4. Đề xuất một số loại hình sử dụng đất nông lâm nghiệp theo hƣớng hiệu quả và
các giải pháp ..............................................................................................................55
4.4.1. Những đề xuất về sử dụng đất.........................................................................55
4.4.2. Một số giải pháp nhằm bảo vệ và phát triển tài nguyên đất của xã ................56


PHẦN 5.KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ........................................................................61
5.1. Kết luận ..............................................................................................................61
5.2. Đềnghị ................................................................................................................62
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................63


1

Phần 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồ n tài nguyên vô cùng quý giá , là điều kiện tồn tại và phát triển
của con ngƣời và các sinh vật khác trên trái đất . Theo luâ ̣t Đất đai 1993 có ghi “Đất
đai là nguồ n tài nguyên vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt , là thành phần
quan tro ̣ng đă ̣c biê ̣t của môi trƣờng số ng , là địa bàn phân bố các khu dân cƣ , xây
dƣ̣ng cơ sở kinh tế , an ninh quố c phòng” . Xã hội ngày càng phát triển đất đai ngày
càng có vai trò quan tro ̣ng , bấ t kì một ngành sản xuấ t nào thì đấ t đai luôn là tƣ liê ̣u
sản xuất đặc biệt và không thể thay thế đƣợc

. Đối với nƣớc ta , một nƣớc nông

nghiê ̣p thì vi ̣trí của đấ t đai la ̣i càng quan tro ̣ng và ý nghiã hơn .
Ngày nay, xã hội phát triển, dân số tăng nhanh kéo theo những đòi hỏi ngày
càng tăng về lƣơng thực và thực phẩm, chỗ ở cũng nhƣ các nhu cầu về văn hóa, xã
hội. Con ngƣời đã tìm mọi cách để khai thác đất đai nhằm thỏa mãn những nhu
cầu ngày càng tăng đó. Các hoạt động ấy đã làm cho diện tích đất nông nghiệp
vốn có hạn về diện tích ngày càng bị thu hẹp, đồng thời làm giảm độ màu mỡ và
giảm tính bền vững trong sử dụng đất.
Do vậy, việc đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả, hợp lý
theo quan điểm sinh thái và phát triển bền vững đang trở thành vấn đề mang tính
chất toàn cầu đang đƣợc các nhà khoa học trên thế giới quan tâm. Đối với một
nƣớc có nền kinh tế nông nghiệp là chủ yếu nhƣ ở Việt Nam, nghiên cứu, đánh giá
hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Xã Bình Sơn là một xã thuộc thành phố Sông Công

, tỉnh Thái Nguyên ,

thuộc vùng trung du miền núi phía Bắc. Xã Bình Sơn có tổng diện tích tự nhiên là
2800,0 ha trong đó:
- Diện tích đất nông nghiệp: 2354,38ha.
- Diện tích đất phi nông nghiệp: 412,35ha.
- Diện tích đất chƣa sử dụng: 33,27 ha.


2

Trong những năm gần đây cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị
trƣờng, là quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ dẫn đến đất đai
ngày càng thu hẹp, đất nông nghiệp đặc biệt là diện tích đất ruộng bị chuyển dần
sang các mục đích khác. Mặc dù vậy, nông nghiệp vẫn là ngành sản xuất chủ yếu
của xã. Vì vậy cần phải có hƣớng sản xuất mới, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ
thuật vào sản xuất để tăng giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích canh tác gắn với bảo
vệ và cải tạo đất, đồng thời tạo ra các sản phẩm nông nghiệp đạt tiêu chuẩn cả về chất
lƣợng và số lƣợng.
Trong nhƣ̃ng năm qua , năng suất, sản lƣợng hàng hóa của xã không ngừng
tăng lên, đời sống vật chất tinh thần của nhân dân ngày càng đƣợc cải thiện . Song
trong nền nông nghiệp của xã còn tồn tại nhiều hạn chế đang làm giảm sút chất
lƣợng do quá trình khai thác sử dụng không hợp lý; trình độ khoa học kỹ thuật,
chính sách quản lý, tổ chức sản xuất còn hạn chế, tƣ liệu sản xuất giản đơn, kỹ thuật
canh tác truyền thống, đặc biệt là việc độc canh cây lúa của xã không phát huy đƣợc
tiềm năng đất đai mà còn có xu thế làm cho nguồn tài nguyên đất có xu hƣớng bị
thoái hóa. Nghiên cứu đánh giá các loại hình sử dụng đất hiện tại, đánh giá đúng
mức độ của các loại hình sử dụng đất để tổ chức sử dụng đất hợp lý có hiệu quả cao
theo quan điểm bền vững làm cơ sở cho việc định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp
của xã Bình Sơn là vấn đề có tính chiến lƣợc và cấp thiết.
Xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn trên
, đƣợc sự đồng ý của Ban giám hiê ̣u trƣờng

Đa ̣i Ho ̣c Nông Lâm, dƣới sƣ̣ hƣớng dẫn của GS. TS. Nguyễn Thế Đă ̣ng, Ban chủ nhiê ̣m
khoa Quản lí Tài nguyên,chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài "Đánh giá hiệu quả sử

dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Bình Sơn, thành phố Sông Công".
1.2. Mục tiêu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu tổng quát
Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, từ đó lựa chọn loại
hình sử dụng đất đạt hiệu quả cao phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội
của xã Bình Sơn, thành phố Sông Công.


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full