Tình hình mắc bệnh phân trắng lợn con tại trại lợn Đặng Đức Khang xã Hướng Đạo huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc và so sánh hiệu lực của hai thuốc Amoxinject và Amcoli. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------

NG

TH HOA

tài:
TÌNH HÌNH NHI M B NH PHÂN TR NG L N CON
N 21 NGÀY TU I T I TR
O-

N1
NG

-

H HI U L C C A

HAI THU C AMOXINJECT VÀ AMCOLI

KHÓA LU N T T NGHI

IH C

H
o:
Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa:

- Thú y
Khóa h c:
2011 - 2016

5


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------

NG

TH HOA

tài:
TÌNH HÌNH NHI M B NH PHÂN TR NG L N CON
N 21 NGÀY TU I T I TR
O-

NG

-

H HI U L C C A

HAI THU C AMOXINJECT VÀ AMCOLI

KHÓA LU N T T NGHI

Gi

N1

IH C

H
o:
Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
L p:
K43 - TY
Khoa:
- Thú y
Khóa h c:
2011 - 2016
ng d n: TS. Tr n Th Hoan

5


i

L IC
Trong su t th i gian h c t p và rèn luy n t i

i h c Nông Lâm

c s d y b o t n tình c a các th

c

nh ng ki n th

n ngành h c c a mình. K t h p v i 6 tháng th c t p t t

nghi p t i tr i l

u rõ ki n th c

chuyên

c tính c n có c a m

i cán b nông nghi p. T

c trong cu c s
tác sau này.

có s thành công này, em xin t lòng bi

Ban giám hi

i:

i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

Ban ch nhi m khoa và t p th các th y, cô giáo trong b
n t y d y d và dìu d t em trong su t quá trình h c t
trong th i gian th c t p.

T p th l

i h c Nông Lâm Thái

sát cánh bên em trong quá trình h c t p và rèn luy n t
Cán b và công nhân tr
t

n tình ch b

ng
trong th i gian th c

giúp em hoàn thành t t khóa th c t p.
c bi t, em xin bày t lòng bi

tình c

c t i s quan tâm, ch b o t n

ng d n TS. Tr n Th Hoan

Nhân d
ki n v t ch

om

u

em trong su t quá trình

h c t p.
Em xin chân thành c

Sinh viên

Ng Th Hoa


ii

L

U

Th c t p t t nghi p chi m m t v trí quan tr ng trong quá trình h c t p
c

ng, nh m giúp sinh viên c ng c , h th ng hóa

ki n th

u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c,

c tr c ti p tham gia vào công tác s n xu t, h c h i thêm nhi u kinh
nghi m th c t

chuyên môn, n m

v

u và ng d ng ti n b khoa h c k thu t vào s n

xu

ng th i t o cho mình tác phong làm vi

n, tính sang t o và

t giác cao góp ph n xây d ng s nghi p phát tri
Xu t phát t

c ta.

c s nh t trí c
Thú y, s

ng, Ban ch nhi m

t n tình c

ng d n TS. Tr n

Th Hoan và s ti p nh n c a cán b công nhân tr i l
o, huy
tài.

c Khang xã
n hành th c hi

c b nh phân tr ng l n con t i tr i l
o, huy

ul c
. Do th i gian có h

c a hai thu
môn còn h n ch , kinh nghi m th c t
nhi u thi u sót. Em r
b n khóa lu n c
Em xin chân thành c

c Khang

cs
c hoàn thi

chuyên

u nên khóa lu n c a em còn
n xét c a các th y cô giáo


iii

DANH M C B NG
B ng 3.1

b trí thí nghi m ................................................................... 25

B ng 4.1. L

n t i tr i............................................... 31

B ng 4.2. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 36
B ng 4.3. Tình hình l n m c b nh phân tr ng theo tháng
o

tr i l

ng

................................. 38

B ng 4.4. Tình hình l n m c b nh phân tr ng theo l a tu i........................... 40
B ng 4.5. T l m c b nh phân tr ng l n con theo tính bi t .......................... 43
B ng 4.6. Bi u hi n tri u ch ng lâm sàng c a l n con m c b nh.................. 44
B ng 4.7. So sánh hi u l c c
B

.................................................... 45
al

n (kg)................ 47

B ng 4.9. H ch toán chi phí thu c thú y......................................................... 48


iv

DANH M C CÁC T

E. coli:

VI T T T

Escherichia coli
tính

Cs:

C ng s

IgG:

Immunoglobulin

LMLM:

L m m long móng

Nxb:

Nhà xu t b n

TT:

Th tr ng

Vit:

Vitamin

STT:

S th t

Sal :

Salmonella


v

M CL C
Ph n 1. M

U.............................................................................................. 1

tv

.................................................................................................. 1

1.2. M

u.................................................................................. 2

1.3. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
tài....................................................................................... 2
c .................................................................................... 2

c ti n ..................................................................................... 2
Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U .................................................................... 3
2

khoa h c........................................................................................... 3
ng phát tri n c a l n con theo m ............................ 3
m phát tri n c
mv

quan tiêu hóa .............................................. 4
u ti t nhi t........................................................ 7

m v kh

n d ch. ........................................................... 7

2.1.5. M t s hi u bi t v E. coli ...................................................................... 8
2.1.6. B nh phân tr ng l n con (Colibacillosis) ............................................. 12
2. 2. Tình hình nghiên c

c............................................. 20

2.2.1. Tình hình nghiên c

c.......................................................... 20

2.2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i....................................................... 22
Ph n 3.

NG, N

U . 24

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 24
m và th i gian ti n hành ............................................................... 24
3.3. N i dung nghiên c u ............................................................................... 24
u và các ch tiêu theo dõi ................................... 25
3.4.1. Các ch tiêu theo dõi.............................................................................. 25
ên c u....................................................................... 25
lý s li u ........ 26


vi

Ph n 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ................................. 27
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 27
................................................................................ 27
4.1.2. Công tác thú y ....................................................................................... 29
4.1.4. Bài h c kinh nghi m t công tác ph c v s n xu t .............................. 36
4.2. K t qu nghiên c u c

tài .................................................................. 37

4.2.1. Tình hình l n con m c b nh phân tr ng theo tháng tr i l
o

c

............................................ 37

4.2.2. Tình hình m c b nh phân tr ng theo l a tu i ....................................... 39
4.2.3. Tình hình m c b nh phân tr ng theo tính bi t ...................................... 43
4.2.4. Tri u ch ng c a l n b m c b nh phân tr ng........................................ 44
4.2.5. Hi u l
4.2.6.

u tr c a hai lo i thu c amoxinject LA và amcoli ............. 45
ng c a các lo i thu c t i kh

ng c a l n con qua

n.................................................................................................... 46
4.2.7. H ch toán chi phí thu c thú y .............................................................. 47
Ph n 5 K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................ 50
5.1. K t lu n .................................................................................................... 50
ngh ..................................................................................................... 50
TÀI LI U THAM KH O............................................................................... 52


1

Ph n 1
M

U

tv
trí h t s c quan tr ng tron
ngành nông nghi p. S n ph m c
không th thi

ngu n th c ph m

i v i nhu c

l

is

t ph bi n và tr thành y u t quan tr

kinh t h

u c a

phát tri n

p và các trang tr

n là

không th tách r i vì v

c bi

công tác gi ng, th
ch

c nâng cao,

n không ng

c c i thi n v i m

l n tr thành m t ngành kinh t
và phát tri n công nghi p hóa hi
Hi u qu

i hóa nói chung.
n và mang l i l i ích kinh t nhanh nh t,

l n nh

p

nghi p.

i l i ích kinh t là nhi u v

có tình hình d ch b
a tr c ti

ns

c bi t là b nh

n 21 ngày tu i. B nh x y ra kh
t Nam b nh x y ra h

t là khi th i ti t có s

u ki

t ng t (l nh, m,..) k t h p
m b o v sinh; l n b

b i các y u t stress, l
u c a m thi
b nh n

iv

n l i ích kinh t và nhi u l

trên th gi i.

v

nan gi i xu t hi

t thách th

phân tr ng l

các trang tr i, xí

ng

c bú s a k p th i ho c do s a
m b o ch

ng. Khi l n con m c

u tr kém hi u qu s gây còi c c ch m l n
ng c a chúng, gây t n th t l n v kinh t .

nl n


2

Xu t phát t nh

khoa h c và th c ti n trên, tôi ti n hành th c hi n

Tình hình m c b nh phân tr ng l n con theo m
ngày tu i t i tr

n 21

o

Phúc và so sánh hi u l c c a hai thu c Amoxinject và Amcoli
1.2. M

u

-

c tình hình m c b nh phân tr ng l n con theo m giai

nt

n 21 ngày tu i t i tr

o

Tam

h Phúc.
-

u l

u tr c a hai lo i thu c amoxinject và thu c

amcoli.
1.3. M c tiêu nghiên c u
-N mv

ng l n con theo m giai

n 21 ngày tu i.
- Rèn luy n tay ngh nâng cao hi u bi t kinh nghi m th c t .
- Góp ph

t, ch
tài
c
ng thông tin v tình hình d ch

b nh phân tr ng l
1.4.2. Ý ng
K t qu

nt 1

n 21 ngày tu i.

c ti n
u tr b nh b

góp ph n ph c v s n xu t t i tr i,

ki m soát và kh ng ch b nh phân tr ng l
Khuy n cáo cho các h

thu

n nuôi t
i hi u qu cao.


3

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2

khoa h c
ng phát tri n c a l n con theo m

L n con t

ng và phát tri n nhanh.

Qua nghiên c u, thí nghi m và th c t cho th y kh
ngày tu

l n, lúc 21 ngày tu

l n, lúc 40 ngày tu

p7

60 ngày tu

ng l n con lúc 10

n, lúc 30 ngày tu

8 l n, lúc 50 ngày tu

p 12 -14 l n so v i kh

6
p 10 l n, lúc

ng l

u

i các loài gia súc khác thì t

ng c a l n con

4 l n.
L

ng và phát tri
u qua t

ng nhanh trong 21 ngày tu

gi m, s gi

ng do nhi u nguyên nh

ng s a m gi

y u là do

ng Hemoglobin trong máu l n con gi m. Th i

gian b gi

ng kéo dài kho ng 2 tu n hay còn g

kh ng ho ng c a l

kích thích s

ho ng c a l n con ta c n cho chúng t

n

ng và h n ch kh ng
m và b xung s t cho l n con

b ng cách tiêm Dextran-Fe cho l n con vào lúc 3 ngày tu i, 10 ngày tu i và
21 ngày tu i.
Do kh

ng và phát tri n nhanh nên kh

i ch t c a l n con di n ra r t m nh.
có th
thành m i ngày ch

c9

ng hóa và

l n con 21 ngày tu i m i ngày

14 gram protein/1kg kh
c 0,3

l

0,4 gram protein/1kg kh

i ch t

l n con và l n

chênh l ch khá l n. M t khác, ta bi t r ng l

ng
ng. Qua

ng thành có s
n này tích


4

c là chính, vì v y tiêu t n th

il

ng thành (Tr n

4].
m phát tri n c
Tiêu hóa là quá trình phân gi i th
h c, vi sinh v t h

ng các bi

bi n các h p ch t h

h

c, hóa

c t p thành các h p ch t

ng v t có th h p th

c.

n nhanh v c u t o và hoàn thi n d n v ch c
al
a l n con phát tri
nh, các tuy

ng b , dung tích c a b máy tiêu

hóa còn nh , th i k bú s

n và hoàn thi n d n.

Theo Tr

4

phát tri

a l n con

n. S phát tri n nhanh th hi n

s

dung tích d dày, ru t non, ru t già.
Trong th i k bú s

n và phát d c nhanh,

dung tích b

u: dung tích d dày

lúc 10 ngày tu

p 3 l n, lúc 20 ngày tu i g p 8 l n và lúc 60 ngày tu i

p 60 l n so v

sinh (dung tích d

ng 0,03

lít). Dung tích ru t non 10 ngày tu i g p 3 l

i

g p 6 l n, lúc 60 ngày tu i g p 50 l

ng 0,12 lít).

Còn dung tích ru t già lúc 60 ngày tu

p 50 l n so v
c nhi u th
c bi

(Tr
thành th c v ch
ch m v
r i lo n tiêu hóa.

4]. M c dù v y
c bi t là h th
ng bên ngoài vì v y l

u trong th
l

a
n có ph n ng r t
b m c b nh và d b


5

Theo tác gi T Quang Hi n và cs (2001) [5] cho bi t: L
tháng tu i, d ch v không có HCl t
chóng k t h p v i d ch nhày. Hi
d ch v

c1

ng axit ti t ra ít và nhanh
ng này g i là h

do nên men pepsin trong d dày l

tiêu hóa protein c a th

Vì HCl t

pepsinnogen không ho

do có tác d ng kích ho t men

ng thành men pepsin ho

có kh

ng và men này m i

tl cc

i

m t cách rõ r

9 ngày tu i tiêu hóa 30mg fibrin trong 19 gi , 28 ngày tu i

ch c n 2-3 gi

n 50 ngày tu i ch c n 1 gi

Theo Tr
v

4], vì thi u HCl t do nên vi sinh

u ki n d dàng phát tri n gây b

a phân tr ng l

n hình là b nh

h n ch b

ng tiêu hóa có th kích thích

vách t bào d dày ti t ra HCl t do s
cho l n con. N u t

ng cách b sung th

m cho l n con vào lúc 5

m

7 ngày tu i thì HCl t do

có th ti t ra t 14 ngày tu i.

Enzim trong d ch v d dày l

lúc m

c 20 ngày tu i không th y kh
theo tu i m t cách rõ r

tiêu hóa c a d ch v
i th

kích thích ti t ra d ch v m

t

a d ch v

c khi cho th

kích thích ti t HCl nhi
cho u ng s a,

, tuy nhiên l n

ch v
cho vi c b sung s m th

t
c khi

a s m cho

l n con.
Khi nghiên c u v s phân ti t c a h th ng men tiêu hóa chúng ta th y
ch

a l n con m i si

c am ts

c hoàn thi n d n:

- Men p
cho l

ng cao, ch

u không
m thì trong kho

ra, men Pepsin trong d


6

dày l

hóa protein th

v d dày l

t do thì nó s kích ho t men pepsinogen

không ho

ng thành men pepsin ho

ch

ng và men này m i có kh

tiêu hóa. L n con tiêu hóa protein s a m nh catepsin và men trypsin phát
tri n s m trong d ch v và d ch t y.
- Men amilaza và m

c b t và d ch t y c a

l n con t lúc m

tl

ng tinh b

c 3 tu n tu i, ch tiêu hóa
n hai men này m i có ho t tính

m

tc al
- Men s

iv il

còn th p, n

ct
i 2 tu n tu i men này có ho t tính

ng saccaraza trong th i gian này r t d b

N u có b

a ch y.

ng thì nên b sung lo

fructose.
- Men trypsin: Là men tiêu hóa protein c a th

ru t non.

thai

l n lúc 2 tháng tu i trong ch t ti

trypsin, thai càng l n ho t tính

c a men trypsin càng cao. Khi l n con m

thì men trypsin c a d ch t y r t

p l i kh

a men pepsin d dày.

- Men catepsin: Là men tiêu hóa protein trong s a, v i l
tu n tu i men này có ho t l c m
- Men lactaza: Có tác d
có ho t tính m nh ngay t khi m
th

c3

m d n.
ng lactose trong s a. men này
và có ho t l

t

tu n tu i

m d n.
Th c nghi m còn xác nh n r ng nhi u lo i vi khu

ng ru

ra các ch t kháng sinh c ch s phát tri n c a vi trùng gây b nh, khi l n con
sinh ra h vi sinh v
ng ru
s
ng vi khu n có

l
i vi khu n gây b nh nên r t d nhi m b nh
ng tiêu hóa. Vi khu n gây b
n gây th i r a
l n con m i sinh.


7

mv
Kh

u ti t nhi t
u ti t thân nhi t c a l
nh, thân nhi t
nh, s sinh nhi t và th i nhi t c a l n con kém do

c al
nhi u nguyên nhân:
-L pm
i da r t m
ng m và glyxerin d tr
còn th p, trên thân l
p nhi t ch ng
rét còn nhi u h n ch và kh
nhi t còn kém.
- H th ng th
u khi n cân b ng nhi
nh. Trung
u ti t n m v não mà não c

n mu n
nh t c
n trong bào thai và ngoài thai.
- Di n tích b m
l n con so v i kh
ng chênh l
i cao nên l n con b m t nhi u nhi t khi l nh.
- L n con khi n
u ki n s
i
nh, các
ch
ng do con m cung c
l n
con ti p xúc tr c ti p v
u ki n ngo i c
ng
không t t có th làm cho l n con d m c b nh, còi c c và d
n ch
c
bi t v i th i ti t mi n b
l n con d m c các b nh v
ng tiêu hóa và hô h
ng l n
con, tiêu ch y, c m l nh, viêm ph
l ch t cao.
Vì v y nên ti n hành cho l n con t
m là bi n pháp t t nh
kh c ph
c tình tr ng kh ng ho ng th i k 3 tu n tu i và sau cai s a (T

Quang Hi n và cs 2001) [5].
m v kh
n d ch.
Theo Tr
4] cho bi t: L n con m
ng kháng th
anh ngay sau khi bú s
u c a l n m . Cho nên kh
n d ch c a l n con là hoàn toàn th
ng, ph thu
ng
kháng th h p th
c nhi u hay ít t s
uc am .
Theo Nguy
n (1996) [18] cho bi t: Kh
n d ch
c al
c 21 ngày tu i là s mi n d ch hoàn toàn th
ng, ph thu c
ng kháng th có trong s
u c a l n m .Trong s
u c a l n nái
có ch
ng protein r t cao. Nh
u m
ng
protein trong s a chi m t i 18 19 %, tr
ng - globulin chi m

8

khá cao (30 35 %), - globulin có tác d ng t o s
kháng, cho nên s a
u có vai trò quan tr ng v i kh
n d ch c a l n con. L n con h p
th
- globulin t s a m b
ng m bào. Quá trình h p th nguyên
v n phân t
- globulin gi
t nhanh theo th i gian. Phân t
- globulin
có kh
m th u qua thành ru t l n con t t nh t trong 24 gi
nh trong s
u có men antitripsin làm m t ho t l c c a men Tripsin tuy n
t y và nh kho ng cách gi a các t bào vách ru t c a l n con khá r ng. Cho
nên sau 24 gi
c bú s
ng - globulin trong máu l n
t t i 20,3mg/100 ml máu
n con c
c bú s
u càng s m
càng t t. N u l
c bú s
u thì t 20 - 25 ngày tu i m i có
kh

t ng h p kháng th . Vì th , n u l
c bú s
u
thì s
kháng kém, d b b nh, t l ch t cao.
m (1995) [17] cho r ng: L n con m
trong máu không
có kháng th , nên nh t thi t ph i cho l n con bú s
có s
kháng
ch ng b nh. Trong s
u có albumin và - g
ng,
ch y u giúp cho l n con có s
kháng. Do v y, cho l n con
bú s
m b o toàn b s
c bú s a
uc al nm .N ul
cs
u c a l n m thì t 20
25 ngày sau m i kh
t ng h
c kháng th . Vì v y vi c cho l n
con bú s
u là vô cùng quan tr ng. Sau khi con m
xong c n nhanh
u và ti n hành c
nh b u vú cho chúng
2.1.5. M t s hi u bi t v E.coli

Tr c khu n ru t già E. coli
c Escherich phân l p t
phân tr em. E. coli
ng xu t hi n r t s m
ng ru t c
ng
v
2 gi
ng phân b
ph n sau c a ru t già,
d dày và ru t non. Trong nhi
ng h p còn th y niêm m c c a
nhi u b ph
.T ru t vi khu n theo phân ra ngoài môi
c. Ch s E. coli có trong ngu
c cho phép ta k t lu n
i là nhi
ng
ngu
c.


9

-

m hình thái:
Tr c khu n E. coli
u tròn.

ng có d ng hình g y ng

c 0,6 x 2 - 3

ng v t E. coli có hình c u tr c khu
ng riêng l ,
p thành chu i ng n. Tr c khu n có lông quanh thân nên có th di
c.
c tính nuôi c y:
Theo Nguy n Quang Tuyên (2008) [21], E. coli là tr c khu n hi u khí và
y m khí tu ti n, có th
ng nhi
15 29oC, nhi
thích h p
o
là 37 C, pH = 7,4.
c th t phát tri n t
ng r
c, có c n
l ng xu
ng xám, trên b m t t o m t màng m ng màu xám
nh t. Canh trùng mùi phân hôi th i.
Trên b m t th
ng, 37oC sau 24 gi nuôi c y hình thành
nh ng khu n l
t, màu tro tr ng nh
ng kính 2 - 3
mm. N u nuôi c y lâu khu n l c chuy n sang d ng R (to, nhám, xù xì), r i
chuy n sang d ng M (to, nhám, xù xì, nh
t).

ng Endo, E. coli hình thành khu n l
m n, có
ánh kim ho c không có ánh kim.
ng EMB, E. coli hình thành khu n l
ng Istrati, E. coli hình thành khu n l c màu vàng.
ng th ch, E. coli hình thành khu n l
.
Không m
ng l c
Malusit.
- c tính sinh hoá:
E. coli
ng: Glucose, lactose, mantose, fructose.
Có th lên men ho
ng saccarose, salixin, dunxit,
glyexron. Không lên men: Dextrin, amidin, glycogen, xenlobio.
E. coli
- 37 gi
37oC
Không làm tan ch y gelatin.
ng sinh indol, không s n sinh H2S, ph n
ph n ng VP âm tính. Hoàn nguyên nitrat thành nitrit.


10

- S c kháng c a m m b nh:
E. coli b di t 60oC trong 15 - 30 phút, ch t ngay 100o
t
c E. coli s

c vài tháng. Các ch t ti
axit phenic, focmon 1%, c
c vôi 20%... có th di t E. coli trong 5 - 10
phút. S c s ng c a E. coli gi m xu
khi h
m trong chu ng
nuôi. E. coli có th
kháng v i s s y khô. M n c m v i nhi u kháng sinh.
Khi nghiên c u v tính m n c m và tính kháng thu c c a E. coli
c
phân l p t các l n con m c b nh phân tr ng
c ta cho th y: Hi n nay
có r t nhi u lo i thu
u tr b nh phân tr ng l n con do E. coli gây
- tialin, mycofloxacin, neomycin, kanamycin, amoxincilin,
mide ít có tác d ng v i
tr c khu n E. coli, t l E. coli kháng thu c cao t 70 - 80%, theo nhi u tác
gi có th do nh ng lo i thu
ng xuyên và dùng sai
nguyên t
u tr d
n vi khu n kháng thu c.
- Tính gây b nh:
Vi khu n E. coli t o ra hai lo
c t gây b nh cho v
i
c t và ngo
ct .
+N
c t : Là y u t

c ch y u c a ch
ng khu
ng
ru
c t chính c a vi khu n E. coli, chúng có trong t bào và
g n ch t v i nhau. N
c t có th chi t xu t b ng nhi
v t bào b
c ho c b ng axit tricoxetic, phenol
i tác d ng c a enzym.
+ Ngo
ct
c t c a vi khu n ti
ng, có tính
ch u nhi t kém, d b phá hu
nhi
560C trong 10 i tác
d ng c a formalin và nhi t, ngo
c t tr thành gi
c t . Ngo
ct
ng th n kinh và gây ho i t . Hi n nay, vi c chi t xu t ngo
ct
v
i ch phát hi n trong canh trùng c a nh ng ch ng m i
c phân l p. Kh
c t c a E. coli s m
c nuôi
gi lâu dài ho

c c y truy n nhi u l

ng.


11

- C u trúc kháng nguyên:
E. coli có 3 lo i kháng nguyên chính là O, K và H.
+ Kháng nguyên O: Là kháng nguyên thân, ch
di t

c nhi t, ch b tiêu

trên 100oC, b formon phá hu

nhi

kháng v i c n.

+ Kháng nguyên H: Là kháng nguyên lông, không ch
phá hu

nhi

70oC, b c n phá hu

c nhi t, b
c v i formol.

+ Kháng nguyên K: Là kháng nguyên b m t (kháng nguyên v hay
kháng nguyên bao), g m 3 lo i:
+ Kháng nguyên L: Không ch

c nhi t, b phá hu

nhi

100oC trong 1 gi .
+ Kháng nguyên A: Là kháng nguyên v ch
100o

hu

c nhi t, không b phá
i gian 2 gi 30 phút thì

kháng nguyên b phá hu .
+ Kháng nguyên B: Là kháng nguyên không ch
hu

100oC trong 1 gi
n gi

c nhi t, b phá

m t tính kháng nguyên

c kh

t và k t t a.

- Tính gây b nh:
E. coli có s

ng tiêu hoá c

c b nh khi s

kháng c

ng v
b gi

ng, th i ti
c bi t là tr
dày, ru t và gây nhi

c, viêm túi m

gia c m (gà, v t, b
hôi th i, có hi

i 1 tu i vi khu n có th gây viêm d
ng ni u sinh d c.
t

ng viêm k t m c m t, viêm cu ng ph i, viêm niêm m c

n khó th .

12

l n và các lo i gia súc m

khác, b nh th hi n b ng các tri u

42o

ch ng s t cao 41

c s t, mùi chua, sau

chuy n thành màu tr ng xám, hôi th i, dính máu. L
nhi u. B nh có th lây cho c
khác.

ng v

a nhi u l n và r n

m chí có th lây t

ng thành vi khu n có th gây: viêm gan, th n, bàng

quang, túi m t, kh
Trong phòng thí nghi m, gây b nh b ng cách tiêm vi khu

i

da cho chu t b ch, chu t lang, th có th gây viêm c c b , n u tiêm v i li u
l n có th gây b i huy t, gi t ch t con v t.
2.1.6. B nh phân tr ng l n con (Colibacillosis)
- Tình hình d ch t c a b nh
B nh phân tr ng l n con là b nh r t ph bi n
là l n m

l n con theo m

c bi t

n 28 ngày tu i, b nh có th m c m t vài con ho c c

Cách phòng b nh ít t n chi phí nh t là v sinh chu ng tr i s ch s

có

các bi n pháp v sinh t t nh t c n hi u bi t d ch t c a b nh.
981) [1], cho bi t: B nh có th phát tri
nhi u nh t là cu

i xuân sang hè, sau nhi u tr

gió l n, khí h
t l ch

n 30

t ng t, t l m c b nh có th

40 %.
Xuân Giao (1999) [8], cho bi t:

b nh tiêu ch y r t ph bi

c ta, l n con m c
l m c b nh tiêu ch y

t 25- 100 %, t l t vong trên 70 %, b nh h
cu

u nh t

u ki n phát b
+ Th

n 100 %,

ng th y:

m cao, b nh phát tri n nhi u

+ V sinh kém, chu ng tr i

tt

phát tri n.
, v n chuy

ng dài

u ki n cho b nh


13

i th
-

t ng t

ng nhi m b nh:
ng. Khi b nhi m E. coli phát

L n con nhi m b nh ch y
tri

ng ru t, chúng t h y ho i và gi
c t này xâm nh p vào dòng l

nhi

c và con v t

ch t. T khi m i sinh ra h vi sinh v t phát tri
d ng, t l s

ng vi trùng r t khác nhau

ct ,

ng tiêu hóa r
n ru t khác nhau.

c truy n tr c ti p t l n m b nhi m E. coli

M mb

sang con khi còn là bào thai. Th c t cho th y b nh do E. coli không nh ng
xu t hi n vào nh ng ngày d u tiên m

mà th m chí vào nh ng gi

u

nhi m b nh c a bào thai t khi
còn trong b ng m

tb

ng trong vi

có ý

xu t nh ng bi n pháp nh m phòng tr có hi u

qu ngay t khi con v t trong b ng m

t và cs, 1996) [4]

* Nguyên nhân gây b nh phân tr ng l n con
- Do y u t ngo i c nh:
m sinh lý c a l n con
nghi và b o v
i th i ti

r t y u. Vì v y, các y u t ngo i c nh nóng, l nh, thay
u ki

c a con v
t

nh làm cho kh

ng

u ki

ng r t l n t i s

kháng

ng bi

i theo,

i l p t c con v

i u ki n thu n l i cho b nh phát sinh và phát tri n.
Trong các y u t v khí h u thì nhi

thích h p nh t cho l n con là t 28

m là quan tr ng nh t. Nhi t
30oC,

m thích h p là t 75

nh ng tháng giao mùa, nh ng tháng m
nhi

i th

r t. Ngoài ra, n u l n con

m cao,

ng thì t l m c b nh phân tr ng l
nh

t, thoáng gió s th i nhi t b ng

truy n nhi t, khu ch tán nhi t càng m nh, con v t m t nhi u nhi

b


14

nhi m l nh, d
(

n r i lo n tiêu hóa và gây nên b nh phân tr ng l n con,
t và

ng, 1986) [3].

- Do vi khu n
Theo tác gi

r

t, cs (1996) [4] thì b nh l n con phân tr ng

do tr c khu n E. coli gây ra là b nh truy n nhi m c
ch y, nhi m trùng huy t, nhi

ng ru t, viêm ru t

nh t là vào 3-5 ngày tu i sau khi sinh, th m chí
m

n 48

a

ng h p tiêu ch y

v y, b nh do E. coli có t m quan tr

ng v t non,

m t hai ngày tu

l n con là do E. coli gây ra. Vì

c bi t trong các b nh nhi m

l n

con. B nh do Escherichia coli thu c Enterobacteriaceae, nhóm Escherichia,
loài Escherichia. Trong các vi khu

ng ru t, lo i Escherichia là lo i ph

bi n nh t. Loài này xu t hi n và sinh s

ng, kh u ph n th

ng v

u ki n nuôi

sinh thú y kém, s c ch

v t m y u thì E. coli tr

c và có kh

n gi
h vào ru t d

b nh t t c a con
nh, chúng s n

c t (enterotoxin) phá h y t ch c thành ru

b rút t

ng v t

n khi con v t ch t. E. coli s ng bình

ch vài gi sau khi sinh và t n t
ng ru t c

ng tiêu hóa c

i cân b ng

c h p thu t ru t vào mà

n gây b nh tiêu ch y.
nhi m E. coli

- Nh ng nguyên nhân có th làm l
ng s a m ít, l

ig

t th i b nhi m E. coli.

+ Chu ng b n, l n con luôn bú l n m có b u vú b nhi m E. coli.
+L nm b

c bi t là do E. coli gây ra. Khi bú s a c a l n nái

b viêm vú này, l n con s b tiêu ch
+L
ph thu c ch y

c bú s

u, mà kh

ng kháng th h p thu t s

n d ch c a l n con
uc al nm .


15

S An Ninh (1993) [12] cho bi t: Ngu n g c sinh ra b nh l n con phân
tr
n ph n ng thích nghi c
l n v i y u t stress,
bi u hi n thông qua s bi
ng v
ng m t s thành ph n trong máu:
ng huy t, cholesteron, k m, natri.
n m

c bi t là th
thu t: th
c u ng không h p v sinh, kh u ph
dinh
ng, thi u các y u t
ng làm cho l n con sinh ra còi c c,
thi u s t, vit
l n con suy y u do thi u máu, kh
ch
v
ng kém nên d m c b nh.
-

c

kháng c
ng nái ch
m b o v sinh, thành ph
cho nhu c u c a l n nái ch

l n con y u, d m c b nh.
m b o k thu t, th
n m
ng trong kh u ph n không cung
nhi m E.

coli t l n m ho c sinh ra còi c c, s c s ng y u, kh
v i các
y ut b tl ic
ng b gi m nên l n con d m c b nh.

+ Do tr
ng s t c a l n con t
, khi sinh ra không
c s a m cung c
y
nhu c u, thi u c coban, Vit B12, nên sinh b n
huy
suy y u không h p th
không tiêu, a ch y.
+ Th i ti t l

ch

ng sinh ra
ng cao,

chu

m th p làm cho l n con theo m d b m c b nh phân tr ng.
+ L n con t
n 20 ngày tu i, pH d ch v trung tính vì không
có HCl t do nên d dày không có kh
tiêu hóa Protit.
nh phân tr ng l n con. L n
con t 1 tháng tu i tr
l c m nhi m b nh gi m rõ r t.
- Quá trình sinh b nh

ng HCl và men pepsin d ch v

i v i l n con kh e m nh vi trùng E.coli và các lo i vi trùng khác ch
trú
n ru t già và ph n cu i ru t non, ph
u và ph n gi a h
không có vi trùng mà ch có r t ít liên c u khu n, t c u khu n, lactobacillus
(Nguy n H
Nguy
2003) [22].


16

Quá trình sinh b
m sinh lý c
l n, h
th ng th n kinh c a l n con ho
ng v i ch
c, vi c
u khi n th n kinh h u h t b ng nh ng ph n x
u ki n, ngoài ra
toan c a d ch v d dày th
th m th u
c a bi u bì thành ru t cao, ch
u ti t c a gan kém, ch
nh n các t bào vòng n i quá d dàng. S thu nh n quá d dàng qua hàng rào
b ov
u ki n cho s xâm nh
c t do E. coli sinh ra vào
u ki n gây nên b nh. Vi c bú s
u

không k p th i, ch
ng s
u kém, thi u ch t và Globulin mi n d ch
u ki
phát b
gây ra coli bacilosis rõ ràng ph i
có ch ng E. coli
u s n sinh ra m t ho c m t s y u t bám
dính lên t bào bi u bì c a màng niêm m c và vào l p niêm m c k ti p.
Nh ng l n con m c b nh phân tr ng do E. coli
ng s t, xù lông, bi
ng n m m t ch
góc chu ng
Vi trùng xâm nh p vào
ng tiêu hóa chúng xâm nh p vào
niêm m c ru t, sinh s n phát tri n trong các t bào bi u mô ru t gây viêm
th
n s h p th s a khi l n con bú vào. N
y u, vi trùng vào các h ch gây viêm th
vào máu. Trong
máu, chúng ti
ct
b nhi
c d n t i tr ng thái hôn mê
r i ch t.
- Tri u ch ng
B nh l
ng d ng nhi m trùng E. coli ho c nhi
c. L n
con b b nh có tri u ch ng: Y u, ch m ch p, ít bú, thân nhi t ít khi b

cao, cá bi t có con 40,5 41o
sau 1 ngày h xu ng ngay, l n a
nhi u l n trong ngày, phân l ng, màu tr
ng xanh, mùi tanh.
B ng hóp l
u môn, hai
chân sau rúm l i, b nh x
y u vào v
ng cao, b
ng g p l n con 1- 21 ngày tu i, m c
m t vài con ho c c
u tr kh i l i tái nhi m.


17

+ Th gây ch t nhanh: Nh ng l n 4 15 ngày tu
ng m c th này,
sau 1 2 ngày a phân tr ng l n g y sút r t nhanh, l n kém bú r i b bú h n,
ng xiêu v o, niêm m c m t nh t nh t, 4 chân l
ng
riêng m t ch và th nhanh. Phân t nát r
n lo ng, s l n
2ln
trong ngày lên 4 6 l n, màu phân t
n thành màu xám r i tr
c,
mùi tanh kh m, phân dính xung quanh h
nh kéo dài 2 4 ngày,
c lúc ch t có hi

c, co gi t, t l ch t 50 80 %.
+ Th b nh kéo dài: L n 20 ngày tu i hay m c th này, b nh kéo dài t 7
10 ngày, l n v
nd
c, tr ng
t có r , có qu ng thâm quanh m t, niêm m c nh t nh t,
n u không làm l
c r i ch t sau hàng tu n b b nh.
Nh ng l
50 ngày tu i thì a có phân tr
n ho t
i nhanh nh
c ho c nát v i màu
tr ng xanh. T
n có th t
ng ít ch
u kéo dài, l n
g y sút và sau này còi c c ch m l n.
- B nh tích
B nh tích th hi n ch y u xoang b ng, ru t non b viêm cata kèm
theo xu t huy t m ch máu màng treo ru t b
t l p nhày có nhi u
d ng xu t huy t khác nhau, gan b
t sét, túi m
do ch
ym
d
y m t, s
c.
Ch t ch a trong lòng ru t l ng có màu vàng, xác ch t c a l n g y, b ng thóp.

- Ch
Vi c ch
n con phân tr ng ch d a vào tri u ch ng lâm sang
phát hi
ng quan sát th y các lo i phân lúc
ng ho c s n s t m u vàng ho c m u tr ng. Quan sát h u
môn có th th y nh ng con m c b nh có phân dính h u môn ho c dính c
vùng mông, khoeo, nhìn th
t. L n b bú ho c bú ít, xù long, tím tai, tím
ng n m góc chu ng, khi n ng thì run r y, co gi t, n
trong không khí.
B
ng ru t do E. coli gây ra có nh ng khác bi t v i nh ng b nh do
nhóm các tác nhân gây tiêu ch
c a vi c
ch
pH c a phân, nguyên nhân do E. coli gây ra thì pH
c a phân nghiêng v
o virus, c u trùng thì phân có pH
nghiêng v axit, có th phân l p vi khu n l p niêm m c ru t non.