Ngữ văn: So sánh ( tiếp theo)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC
EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC
TIẾT 89 SO SÁNH (tt)

Giáo sinh: Tạ Thị Thu Thủy


KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài tập : Phân tích cấu tạo các ví dụ
sau.

a.Cầu Thê Húc cong cong như con tôm.
Vế A

PD so sánh Từ ss Vế B

b. Quê hương là chùm khế ngọt.
Vế A Từ ss Vế B

c. Mẹ là cô giáo.
Vế A Từ ss Vế B

Vế A

Phương Từ so
diện so sánh
sánh

Vế B

I: CÁC KIỂU SO SÁNH
1: Ví dụ 1 (SGK/40)
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Từ SS

Chỉ ra cấu tạo các vế so
sánh trong khổ thơ? Hãy tìm
những từ so sánh?

Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
Từ SS

(Trần Quốc Minh)
2: Nhận xét



Từ so sánh trong khổ thơ:
- Chẳng bằng  SS không ngang bằng
- Là
 SS ngang bằng

Nêu sự khác nhau giữa các từ
so sánh đó ?

 - Thể hiện tấm lòng yêu thương,
hi của
sinhcác từ so

Tác dụng

thầm lặng của người mẹ sánh
đối với
đó con.
trong khổ thơ?
- Lòng biết ơn sâu sắc của người con đối
với người mẹ.


3. Tìm thêm những từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng hoặc không
ngang bằng ?
Kiểu so sánh
So sánh ngang bằng

So sánh không ngang
bằng

Từ so sánh
Là, như, y như,giống như,tựa, tựa
như, bao nhiêu…bấy nhiêu...

Hơn, hơn là, kém, kém hơn,
không bằng, chẳng bằng, chưa
bằng…


Ghi nhớ (SGK/42)

Qua tìm hiểu ví dụ trên, em hãy cho biết có mấy kiểu so sánh?

Đó là những kiểu nào?



Kết luận: Có 2 kiểu so sánh
- So sánh ngang bằng
- So sánh không ngang bằng.


BÀI TẬP NHANH

a, “Gió thổi là chổi trời
Nước mưa là cưa trời.”
(Tục ngữ)

 Từ so sánh: là (2 lần)
 Kiểu so sánh: ngang bằng
Tìm từ so sánh trong những câu
sau và cho biết chúng thuộc kiểu so
sánh nào?

b, “Thì rằng ăn bát cơm rau,
Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.”
( Ca dao)

 Từ so sánh: còn hơn
 Kiểu so sánh: không ngang
bằng

II: TÁC DỤNG CỦA PHÉP SO SÁNH
1: Ví dụ 2 (SGK/42)
“Mỗi chiếc lá rụng có một tâm hồn riêng, một tâm tình riêng,
một cảm giác riêng .Có chiếc tựa mũi tên nhọn , tự cành cây rơi
cắm phập xuống đất như cho xong chuyện , cho xong một đời
lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ.
Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố
gượng ngoi đầu lên, bay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây
nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng , khoan khoái,
đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng sự đẹp
của vạn vật chỉ ở hiện tại : Cả một thời quá khứ dài dằng dặc
của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn ,
nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi,
ngần ngại, rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn
bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông
hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại .”
(Khái Hưng)

Tìm phép so sánh trong
đoạn văn sau?


2: NHẬN XÉT:
Trong đo
ạn văn
này phép
so
sánh có t
ác dụng g
ì?

- Phép so sánh sử dụng trong đoạn văn đó
là:
Có chiếc tựa … xuống đất như …. không
do dự vẩn vơ.
Có chiếc lá nhẹ nhàng … như thầm bảo
rằng … không bằng … vẻ đẹp nên thơ.

Có chiếc lá như con chim …. nằm phơi
trên mặt đất.
Có chiếc lá như sợ hãi, … muốn bay trở lại
cành.

- Tác dụng:



Miêu tả cụ thể và sinh động
các hình ảnh rơi rụng của
chiếc lá.


Tác dụng
phép
so sánh là gì?
Ghicủa
nhớ
(SGK/42)
3: TÁC DỤNG
Gợi hình giúp cho việc

miêu tả sự vật, sự việc được
cụ thể, sinh động.
Vừa có tác dụng biểu hiện
tư tưởng tình cảm sâu sắc.


III: LUYỆN TÂP
BÀI TẬP 1
(sgk/43)

Chỉ ra phép so sánh trong những khổ thơ
dưới đây . Cho biết chúng thuộc kiểu so
sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi
cảm của một phép so sánh mà em thích ?

“Quê hương tôi có con sông xanh biếc.
Nước
trong
soi buổi
tóc những
hàng tre .
Tâmgương
hồn tôi
là một
trưa hè.
Vế A tôi làTừmột
Vế B hè.
SS buổi trưa
Tâm hồn
 So sánh ngang bằng

T/d: Thể hiện tư tưởng tình
Tỏa
nắng xuống dòng sông lấp
loáng.”
( Tế Hanh )

cảm của tác giả đối với con sông
quê hương.


- Con

… chưa bằng… lòng bầm

“ Con
đi trăm núi
ngàn khe.
Từ SS
Vế B

+ Chưa bằng (2 lần)  So sánh không
ngang bằng
 T/d: Sự biết ơn sâu sắc của người
- Con … chưa
bằng
…khó
nhọc
đời
bầm
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm

con trước công lao to lớn của
Từ SS
Vếmười
B
Vế A
Con
đi đánh giặc
năm …
người mẹ.
Vế A

Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.”


“ Anh đội viên mơ màng
nằmgiấc
trong
giấc mộng + Như : So sánh ngang bằng
Anh đội viên mơ màng … nhưNhư
… trong
mộng
Vế A
Vếcao
B lồng lộng
Từ SSBóng Bác
T/d : Nói lên sự lớn lao, vĩ
đại và tấm lòng cao cả
Ấm hơn ngọn lửa hồng.”
(Minh Huệ)

của Bác Hồ.


Bài tập 2
(SGK/43)

Thảo luận nhóm

Em hãy tìm những câu văn có hình ảnh so sánh trong
văn bản “Vượt thác”?

“VƯỢT THÁC” – Võ Quảng


1
Thuyền rẽ sóng lướt bon bon
như đang nhớ núi rừng….

2
Những động tác thả sào, rút
sào nhanh như cắt.

3
Dượng Hương Thu như
một pho tượng… oai linh
hùng vĩ.

5

Em thích hình ảnh nào?

Vì sao?
Dọc sườn núi những cây …
như những cụ già vung tay…

4

Núi cao như đột ngột hiện ra
chắn ngang trước mặt.


Bài tập 3:
(SGK/43)

Dựa vào văn bản “Vượt thác” em hãy
viết một đoạn văn từ 3-5 câu tả nhân
vật Dượng Hương Thư đưa thuyền
vượt qua thác dữ ?
( sử dụng 2 phép so sánh đã học)



BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: So sánh là gì?
A
A : So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc kia có nét tương đồng
để làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.
B : So sánh là gọi hoặc tả sự vật, sự việc này bằng những từ ngữ vốn được dùng để
gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới sự vật, sự việc biểu thị được suy nghĩ,
tình cảm của con người.
C : So sánh là gọi têm sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có sự

tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.
D :So sánh là gọi hoăc tả sự vật, sự việc này bằng tên sự vật, sự việc khác có quan hệ
gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình gợi cmar cho sự diễn đạt.


Câu 2: Có mấy kiểu so sánh?
A: 1 kiểu

B 2 kiểu
B:

C: 3 kiểu

D: 4 kiểu

E: 5 kiểu

Câu 3: Điền tiếp vào chỗ (…)?
So sánh vừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc ………….
miêu tả sự vật, sự việc
..............
biểu hiện tư tưởng, …………
tình cảm
được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng ……………
sâu sắc.


Câu 4: Hãy tìm từ so sánh trong những câu sau:
A: Qua cầu ngả nón trông cầu
Cầu bao nhiêu dịp dạ em sầu bấy nhiêu.

C: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
B: Qua đình ngả nón trông đình
D: Cờ
mắt ,ở thức
Đình bao nhiêu
ngóinhư
ta thương
mìnhthâu
bấycanh
nhiêu
Như lửa đốt hoài trên chót đình.


NHÌN HÌNH ĐOÁN CÂU

Thầy thuốc như mẹ hiền

Một giọt máu đào hơn ao nước lã
Khỏe như voi
như rùa
Lời chào caoChậm
hơn mâm
cỗ